| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៨២] ២. មិត្តវិន្ទកជាតកវណ្ណនា
[82] 2. Mittavindakajātakavaṇṇanā
អតិក្កម្ម រមណកន្តិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ឯកំ ទុព្ពចភិក្ខុំ អារព្ភ កថេសិ។ ឥមស្ស បន ជាតកស្ស កស្សបសម្មាសម្ពុទ្ធកាលិកំ វត្ថុ, តំ ទសកនិបាតេ មហាមិត្តវិន្ទកជាតកេ (ជា. ១.១.៨២; ១.៥.១០០ អាទយោ) អាវិ ភវិស្សតិ។ តទា បន ពោធិសត្តោ ឥមំ គាថមាហ –
Atikkammaramaṇakanti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ dubbacabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Imassa pana jātakassa kassapasammāsambuddhakālikaṃ vatthu, taṃ dasakanipāte mahāmittavindakajātake (jā. 1.1.82; 1.5.100 ādayo) āvi bhavissati. Tadā pana bodhisatto imaṃ gāthamāha –
៨២.
82.
‘‘អតិក្កម្ម រមណកំ, សទាមត្តញ្ច ទូភកំ;
‘‘Atikkamma ramaṇakaṃ, sadāmattañca dūbhakaṃ;
ស្វាសិ បាសាណមាសីនោ, យស្មា ជីវំ ន មោក្ខសី’’តិ។
Svāsi pāsāṇamāsīno, yasmā jīvaṃ na mokkhasī’’ti.
តត្ថ រមណកន្តិ តស្មិំ កាលេ ផលិកស្ស នាមំ, ផលិកបាសាទញ្ច អតិក្កន្តោសីតិ ទីបេតិ។ សទាមត្តញ្ចាតិ រជតស្ស នាមំ, រជតបាសាទញ្ច អតិក្កន្តោសីតិ ទីបេតិ។ ទូភកន្តិ មណិនោ នាមំ, មណិបាសាទញ្ច អតិក្កន្តោសីតិ ទីបេតិ។ ស្វាសីតិ សោ អសិ ត្វំ។ បាសាណមាសីនោតិ ខុរចក្កំ នាម បាសាណមយំ វា ហោតិ រជតមយំ វា មណិមយំ វា, តំ បន បាសាណមយមេវ។ សោ ច តេន អាសីនោ អតិនិវិដ្ឋោ អជ្ឈោត្ថដោ។ តស្មា បាសាណេន អាសីនត្តា ‘‘បាសាណាសីនោ’’តិ វត្តព្ពេ ព្យញ្ជនសន្ធិវសេន មការំ អាទាយ ‘‘បាសាណមាសីនោ’’តិ វុត្តំ។ បាសាណំ វា អាសីនោ, តំ ខុរចក្កំ អាសជ្ជ បាបុណិត្វា ឋិតោតិ អត្ថោ។ យស្មា ជីវំ ន មោក្ខសីតិ យស្មា ខុរចក្កា យាវ តេ បាបំ ន ខីយតិ, តាវ ជីវន្តោយេវ ន មុច្ចិស្សសិ, តំ អាសីនោសីតិ។
Tattha ramaṇakanti tasmiṃ kāle phalikassa nāmaṃ, phalikapāsādañca atikkantosīti dīpeti. Sadāmattañcāti rajatassa nāmaṃ, rajatapāsādañca atikkantosīti dīpeti. Dūbhakanti maṇino nāmaṃ, maṇipāsādañca atikkantosīti dīpeti. Svāsīti so asi tvaṃ. Pāsāṇamāsīnoti khuracakkaṃ nāma pāsāṇamayaṃ vā hoti rajatamayaṃ vā maṇimayaṃ vā, taṃ pana pāsāṇamayameva. So ca tena āsīno atiniviṭṭho ajjhotthaṭo. Tasmā pāsāṇena āsīnattā ‘‘pāsāṇāsīno’’ti vattabbe byañjanasandhivasena makāraṃ ādāya ‘‘pāsāṇamāsīno’’ti vuttaṃ. Pāsāṇaṃ vā āsīno, taṃ khuracakkaṃ āsajja pāpuṇitvā ṭhitoti attho. Yasmā jīvaṃ na mokkhasīti yasmā khuracakkā yāva te pāpaṃ na khīyati, tāva jīvantoyeva na muccissasi, taṃ āsīnosīti.
ឥមំ គាថំ វត្វា ពោធិសត្តោ អត្តនោ វសនដ្ឋានំយេវ គតោ។ មិត្តវិន្ទកោបិ ខុរចក្កំ ឧក្ខិបិត្វា មហាទុក្ខំ អនុភវមានោ បាបកម្មេ បរិក្ខីណេ យថាកម្មំ គតោ។
Imaṃ gāthaṃ vatvā bodhisatto attano vasanaṭṭhānaṃyeva gato. Mittavindakopi khuracakkaṃ ukkhipitvā mahādukkhaṃ anubhavamāno pāpakamme parikkhīṇe yathākammaṃ gato.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា មិត្តវិន្ទកោ ទុព្ពចភិក្ខុ អហោសិ, ទេវរាជា បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā mittavindako dubbacabhikkhu ahosi, devarājā pana ahameva ahosi’’nti.
មិត្តវិន្ទកជាតកវណ្ណនា ទុតិយា។
Mittavindakajātakavaṇṇanā dutiyā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៨២. មិត្តវិន្ទកជាតកំ • 82. Mittavindakajātakaṃ
