Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
4. மோக⁴ராஜத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
4. Mogharājattheragāthāvaṇṇanā
ச²விபாபக சித்தப⁴த்³த³காதி ஆயஸ்மதோ மோக⁴ராஜத்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ பது³முத்தரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே குலகே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ ஏகதி³வஸங் ஸத்து² ஸந்திகே த⁴ம்மங் ஸுணந்தோ ஸத்தா²ரங் ஏகங் பி⁴க்கு²ங் லூக²சீவரத⁴ரானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பெந்தங் தி³ஸ்வா தங் டா²னந்தரங் ஆகங்க²ந்தோ பணிதா⁴னங் கத்வா தத்த² தத்த² ப⁴வே புஞ்ஞானி கரொந்தோ அத்த²த³ஸ்ஸிஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே ப்³ராஹ்மணகுலே நிப்³ப³த்தித்வா ப்³ராஹ்மணானங் விஜ்ஜாஸிப்பேஸு நிப்ப²த்திங் க³தோ ப்³ராஹ்மணமாணவே விஜ்ஜாஸிப்பானி ஸிக்கா²பெந்தோ ஏகதி³வஸங் அத்த²த³ஸ்ஸிங் ப⁴க³வந்தங் பி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிவுதங் க³ச்ச²ந்தங் தி³ஸ்வா பஸன்னமானஸோ பஞ்சபதிட்டி²தேன வந்தி³த்வா ஸிரஸி அஞ்ஜலிங் கத்வா ‘‘யாவதா ரூபினோ ஸத்தா’’திஆதி³னா ச²ஹி கா³தா²ஹி அபி⁴த்த²வித்வா பா⁴ஜனங் பூரெத்வா மது⁴ங் உபனாமேஸி. ஸத்தா² மது⁴ங் படிக்³க³ஹெத்வா அனுமோத³னங் அகாஸி.
Chavipāpakacittabhaddakāti āyasmato mogharājattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ lūkhacīvaradharānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā taṃ ṭhānantaraṃ ākaṅkhanto paṇidhānaṃ katvā tattha tattha bhave puññāni karonto atthadassissa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gato brāhmaṇamāṇave vijjāsippāni sikkhāpento ekadivasaṃ atthadassiṃ bhagavantaṃ bhikkhusaṅghaparivutaṃ gacchantaṃ disvā pasannamānaso pañcapatiṭṭhitena vanditvā sirasi añjaliṃ katvā ‘‘yāvatā rūpino sattā’’tiādinā chahi gāthāhi abhitthavitvā bhājanaṃ pūretvā madhuṃ upanāmesi. Satthā madhuṃ paṭiggahetvā anumodanaṃ akāsi.
ஸோ தேன புஞ்ஞகம்மேன தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ கஸ்ஸபஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே கட்ட²வாஹனஸ்ஸ நாம ரஞ்ஞோ அமச்சோ ஹுத்வா தேன ஸத்து² ஆனயனத்த²ங் புரிஸஸஹஸ்ஸேன பேஸிதோ ஸத்து² ஸந்திகங் க³ந்த்வா த⁴ம்மங் ஸுத்வா படிலத்³த⁴ஸத்³தோ⁴ பப்³ப³ஜித்வா வீஸதிவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி ஸமணத⁴ம்மங் கத்வா ததோ சுதோ ஏகங் பு³த்³த⁴ந்தரங் ஸுக³தீஸுயேவ பரிவத்தெந்தோ இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ ப்³ராஹ்மணகுலே நிப்³ப³த்தித்வா மோக⁴ராஜாதி லத்³த⁴னாமோ பா³வரீப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ஸந்திகே உக்³க³ஹிதஸிப்போ ஸங்வேக³ஜாதோ தாபஸபப்³ப³ஜ்ஜங் பப்³ப³ஜித்வா தாபஸஸஹஸ்ஸபரிவாரோ அஜிதாதீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸத்து² ஸந்திகங் பேஸிதோ தேஸங் பன்னரஸமோ ஹுத்வா பஞ்ஹே புச்சி²த்வா பஞ்ஹவிஸ்ஸஜ்ஜனபரியோஸானே அரஹத்தங் பாபுணி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 1.4.64-83) –
So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto kassapassa bhagavato kāle kaṭṭhavāhanassa nāma rañño amacco hutvā tena satthu ānayanatthaṃ purisasahassena pesito satthu santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vīsativassasahassāni samaṇadhammaṃ katvā tato cuto ekaṃ buddhantaraṃ sugatīsuyeva parivattento imasmiṃ buddhuppāde brāhmaṇakule nibbattitvā mogharājāti laddhanāmo bāvarībrāhmaṇassa santike uggahitasippo saṃvegajāto tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā tāpasasahassaparivāro ajitādīhi saddhiṃ satthu santikaṃ pesito tesaṃ pannarasamo hutvā pañhe pucchitvā pañhavissajjanapariyosāne arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.4.64-83) –
‘‘அத்த²த³ஸ்ஸீ து ப⁴க³வா, ஸயம்பூ⁴ அபராஜிதோ;
‘‘Atthadassī tu bhagavā, sayambhū aparājito;
பி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிப்³யூள்ஹோ, ரதி²யங் படிபஜ்ஜத².
Bhikkhusaṅghaparibyūḷho, rathiyaṃ paṭipajjatha.
‘‘ஸிஸ்ஸேஹி ஸம்பரிவுதோ, க⁴ரம்ஹா அபி⁴னிக்க²மிங்;
‘‘Sissehi samparivuto, gharamhā abhinikkhamiṃ;
நிக்க²மித்வானஹங் தத்த², அத்³த³ஸங் லோகனாயகங்.
Nikkhamitvānahaṃ tattha, addasaṃ lokanāyakaṃ.
‘‘அபி⁴வாதி³ய ஸம்பு³த்³த⁴ங், ஸிரே கத்வான அஞ்ஜலிங்;
‘‘Abhivādiya sambuddhaṃ, sire katvāna añjaliṃ;
ஸகங் சித்தங் பஸாதெ³த்வா, ஸந்த²விங் லோகனாயகங்.
Sakaṃ cittaṃ pasādetvā, santhaviṃ lokanāyakaṃ.
‘‘யாவதா ரூபினோ ஸத்தா, அரூபீ வா அஸஞ்ஞினோ;
‘‘Yāvatā rūpino sattā, arūpī vā asaññino;
ஸப்³பே³ தே தவ ஞாணம்ஹி, அந்தோ ஹொந்தி ஸமோக³தா⁴.
Sabbe te tava ñāṇamhi, anto honti samogadhā.
‘‘ஸுகு²மச்சி²கஜாலேன, உத³கங் யோ பரிக்கி²பே;
‘‘Sukhumacchikajālena, udakaṃ yo parikkhipe;
யே கேசி உத³கே பாணா, அந்தோஜாலே ப⁴வந்தி தே.
Ye keci udake pāṇā, antojāle bhavanti te.
‘‘யேஸஞ்ச சேதனா அத்தி², ரூபினோ ச அரூபினோ;
‘‘Yesañca cetanā atthi, rūpino ca arūpino;
ஸப்³பே³ தே தவ ஞாணம்ஹி, அந்தோ ஹொந்தி ஸமோக³தா⁴.
Sabbe te tava ñāṇamhi, anto honti samogadhā.
‘‘ஸமுத்³த⁴ரஸிமங் லோகங், அந்த⁴காரஸமாகுலங்;
‘‘Samuddharasimaṃ lokaṃ, andhakārasamākulaṃ;
தவ த⁴ம்மங் ஸுணித்வான, கங்கா²ஸோதங் தரந்தி தே.
Tava dhammaṃ suṇitvāna, kaṅkhāsotaṃ taranti te.
‘‘அவிஜ்ஜானிவுதே லோகே, அந்த⁴காரேன ஒத்த²டே;
‘‘Avijjānivute loke, andhakārena otthaṭe;
தவ ஞாணம்ஹி ஜோதந்தே, அந்த⁴காரா பத⁴ங்ஸிதா.
Tava ñāṇamhi jotante, andhakārā padhaṃsitā.
‘‘துவங் சக்கூ²ஸி ஸப்³பே³ஸங், மஹாதமபனூத³னோ;
‘‘Tuvaṃ cakkhūsi sabbesaṃ, mahātamapanūdano;
தவ த⁴ம்மங் ஸுணித்வான, நிப்³பா³யதி ப³ஹுஜ்ஜனோ.
Tava dhammaṃ suṇitvāna, nibbāyati bahujjano.
‘‘புடகங் பூரயித்வான, மது⁴கு²த்³த³மனேளகங்;
‘‘Puṭakaṃ pūrayitvāna, madhukhuddamaneḷakaṃ;
உபோ⁴ ஹத்தே²ஹி பக்³க³ய்ஹ, உபனேஸிங் மஹேஸினோ.
Ubho hatthehi paggayha, upanesiṃ mahesino.
‘‘படிக்³க³ண்ஹி மஹாவீரோ, ஸஹத்தே²ன மஹா இஸி;
‘‘Paṭiggaṇhi mahāvīro, sahatthena mahā isi;
பு⁴ஞ்ஜித்வா தஞ்ச ஸப்³ப³ஞ்ஞூ, வேஹாஸங் நப⁴முக்³க³மி.
Bhuñjitvā tañca sabbaññū, vehāsaṃ nabhamuggami.
‘‘அந்தலிக்கே² டி²தோ ஸத்தா², அத்த²த³ஸ்ஸீ நராஸபோ⁴;
‘‘Antalikkhe ṭhito satthā, atthadassī narāsabho;
மம சித்தங் பஸாதெ³ந்தோ, இமா கா³தா² அபா⁴ஸத².
Mama cittaṃ pasādento, imā gāthā abhāsatha.
‘‘யேனித³ங் த²விதங் ஞாணங், பு³த்³த⁴ஸெட்டோ² ச தோ²மிதோ;
‘‘Yenidaṃ thavitaṃ ñāṇaṃ, buddhaseṭṭho ca thomito;
தேன சித்தப்பஸாதே³ன, து³க்³க³திங் ஸோ ந க³ச்ச²தி.
Tena cittappasādena, duggatiṃ so na gacchati.
‘‘சதுத்³த³ஸஞ்ச க²த்துங் ஸோ, தே³வரஜ்ஜங் கரிஸ்ஸதி;
‘‘Catuddasañca khattuṃ so, devarajjaṃ karissati;
பத²ப்³யா ரஜ்ஜங் அட்ட²ஸதங், வஸுத⁴ங் ஆவஸிஸ்ஸதி.
Pathabyā rajjaṃ aṭṭhasataṃ, vasudhaṃ āvasissati.
‘‘பஞ்சேவ ஸதக்க²த்துஞ்ச, சக்கவத்தீ ப⁴விஸ்ஸதி;
‘‘Pañceva satakkhattuñca, cakkavattī bhavissati;
பதே³ஸரஜ்ஜங் அஸங்கெ²ய்யங், மஹியா காரயிஸ்ஸதி.
Padesarajjaṃ asaṅkheyyaṃ, mahiyā kārayissati.
‘‘அஜ்ஜா²யகோ மந்தத⁴ரோ, திண்ணங் வேதா³ன பாரகூ³;
‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;
கோ³தமஸ்ஸ ப⁴க³வதோ, ஸாஸனே பப்³ப³ஜிஸ்ஸதி.
Gotamassa bhagavato, sāsane pabbajissati.
‘‘க³ம்பீ⁴ரங் நிபுணங் அத்த²ங், ஞாணேன விசினிஸ்ஸதி;
‘‘Gambhīraṃ nipuṇaṃ atthaṃ, ñāṇena vicinissati;
மோக⁴ராஜாதி நாமேன, ஹெஸ்ஸதி ஸத்து² ஸாவகோ.
Mogharājāti nāmena, hessati satthu sāvako.
‘‘தீஹி விஜ்ஜாஹி ஸம்பன்னங், கதகிச்சமனாஸவங்;
‘‘Tīhi vijjāhi sampannaṃ, katakiccamanāsavaṃ;
கோ³தமோ ஸத்த²வாஹக்³கோ³, ஏதத³க்³கே³ ட²பெஸ்ஸதி.
Gotamo satthavāhaggo, etadagge ṭhapessati.
‘‘ஹித்வா மானுஸகங் யோக³ங், செ²த்வான ப⁴வப³ந்த⁴னங்;
‘‘Hitvā mānusakaṃ yogaṃ, chetvāna bhavabandhanaṃ;
ஸப்³பா³ஸவே பரிஞ்ஞாய, விஹராமி அனாஸவோ.
Sabbāsave pariññāya, viharāmi anāsavo.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங்…பே॰… கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
அரஹத்தங் பன பத்வா ஸத்த²லூக²ங் ஸுத்தலூக²ங் ரஜனலூக²ந்தி விஸேஸேன திவிதே⁴னபி லூகே²ன ஸமன்னாக³தங் பங்ஸுகூலங் தா⁴ரேஸி. தேன நங் ஸத்தா² லூக²சீவரத⁴ரானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பேஸி. அபரபா⁴கே³ புரிமகம்மப்பச்சயா பரிஹாரஸ்ஸ அகரணதோ தே²ரஸ்ஸ ஸரீரே த³த்³து³பீளகாதீ³னி உப்பஜ்ஜித்வா வட்³டி⁴ங்ஸு. ஸோ ‘‘ஸேனாஸனங் து³ஸ்ஸதீ’’தி ஹேமந்தேபி மக³த⁴க்கெ²த்தேஸு பலாலஸந்தா²ரானி அத்த²ரித்வா ஸேதி. தங் ஏகதி³வஸங் உபட்டா²னங் உபஸங்கமித்வா வந்தி³த்வா ஏகமந்தங் நிஸின்னங் ஸத்தா² படிஸந்தா²ரவஸேன ‘‘ச²விபாபகா’’திஆதி³னா பட²மகா³தா²ய புச்சி².
Arahattaṃ pana patvā satthalūkhaṃ suttalūkhaṃ rajanalūkhanti visesena tividhenapi lūkhena samannāgataṃ paṃsukūlaṃ dhāresi. Tena naṃ satthā lūkhacīvaradharānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. Aparabhāge purimakammappaccayā parihārassa akaraṇato therassa sarīre daddupīḷakādīni uppajjitvā vaḍḍhiṃsu. So ‘‘senāsanaṃ dussatī’’ti hemantepi magadhakkhettesu palālasanthārāni attharitvā seti. Taṃ ekadivasaṃ upaṭṭhānaṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisinnaṃ satthā paṭisanthāravasena ‘‘chavipāpakā’’tiādinā paṭhamagāthāya pucchi.
207. தத்த² ச²விபாபகாதி த³த்³து³கச்சு²பீளகாஹி பி⁴ன்னச்ச²விபா⁴வதோ ஹீனச்ச²விக து³ட்ட²ச்ச²விக . சித்தப⁴த்³த³காதி அனவஸேஸகிலேஸப்பஹானேன ப்³ரஹ்மவிஹாரஸேவனாய ச ப⁴த்³த³சித்த ஸுந்த³ரசித்த. மோக⁴ராஜாதி தஸ்ஸ ஆலபனங். ஸததங் ஸமாஹிதோதி அக்³க³ப²லஸமாதி⁴னா நிச்சகாலங் அபி⁴ண்ஹங் ஸமாஹிதமானஸோ. ஹேமந்திகஸீதகாலரத்தியோதி ஹேமந்தஸமயே ஸீதகாலரத்தியோ. அச்சந்தஸங்யோகே³ சேதங் உபயோக³வசனங். ‘‘ஹேமந்திகா ஸீதகாலரத்தியோ’’திபி பாளி. தத்த² ஹேமந்திகாதி ஹேமந்தோக³தா⁴ ஹேமந்தபரியாபன்னாதி அத்தோ². பி⁴க்கு² த்வங் ஸீதி பி⁴க்கு² கோ த்வங் அஸி, ஏவங்பூ⁴தோ பரேஸு தவ ஸேனாஸனங் கத்வா அதெ³ந்தேஸு ஸங்கி⁴கஞ்ச ஸேனாஸனங் அபவிஸந்தோ. கத²ங் கரிஸ்ஸஸீதி யதா²வுத்தே ஸீதகாலே கத²ங் அத்தபா⁴வங் பவத்தேஸீதி ஸத்தா² புச்சி². ஏவங் பன புட்டோ² தே²ரோ ஸத்து² தமத்த²ங் கதெ²ந்தோ –
207. Tattha chavipāpakāti daddukacchupīḷakāhi bhinnacchavibhāvato hīnacchavika duṭṭhacchavika . Cittabhaddakāti anavasesakilesappahānena brahmavihārasevanāya ca bhaddacitta sundaracitta. Mogharājāti tassa ālapanaṃ. Satataṃ samāhitoti aggaphalasamādhinā niccakālaṃ abhiṇhaṃ samāhitamānaso. Hemantikasītakālarattiyoti hemantasamaye sītakālarattiyo. Accantasaṃyoge cetaṃ upayogavacanaṃ. ‘‘Hemantikā sītakālarattiyo’’tipi pāḷi. Tattha hemantikāti hemantogadhā hemantapariyāpannāti attho. Bhikkhu tvaṃ sīti bhikkhu ko tvaṃ asi, evaṃbhūto paresu tava senāsanaṃ katvā adentesu saṅghikañca senāsanaṃ apavisanto. Kathaṃ karissasīti yathāvutte sītakāle kathaṃ attabhāvaṃ pavattesīti satthā pucchi. Evaṃ pana puṭṭho thero satthu tamatthaṃ kathento –
208.
208.
‘‘ஸம்பன்னஸஸ்ஸா மக³தா⁴, கேவலா இதி மே ஸுதங்;
‘‘Sampannasassā magadhā, kevalā iti me sutaṃ;
பலாலச்ச²ன்னகோ ஸெய்யங், யத²ஞ்ஞே ஸுக²ஜீவினோ’’தி. – கா³த²மாஹ;
Palālacchannako seyyaṃ, yathaññe sukhajīvino’’ti. – gāthamāha;
தத்த² ஸம்பன்னஸஸ்ஸாதி நிப்ப²ன்னஸஸ்ஸா. மக³தா⁴தி மக³த⁴ரட்ட²ங் வத³தி. மக³தா⁴ நாம ஜானபதி³னோ ராஜகுமாரா, தேஸங் நிவாஸோ ஏகோபி ஜனபதோ³ ருள்ஹீவஸேன ‘‘மக³தா⁴’’த்வேவ ப³ஹுவசனேன வுச்சதி. கேவலாதி அனவஸேஸா. இதி மே ஸுதந்தி ஏவங் மயா ஸுதங். தத்த² யோ அதி³ட்டோ² பதே³ஸோ, தஸ்ஸ வஸேன ஸுதந்தி வுத்தங். தேன ஏதி³ஸே காலே மக³தே⁴ஸு யத்த² கத்த²சி மயா வஸிதுங் ஸக்காதி த³ஸ்ஸேதி. பலாலச்ச²ன்னகோ ஸெய்யங், யத²ஞ்ஞே ஸுக²ஜீவினோதி யதா² அஞ்ஞே ஸுக²ஜீவினோ பி⁴க்கூ² ஸேனாஸனஸப்பாயங் லத்³தா⁴ ஸுந்த³ரேஹி அத்த²ரணபாவுரணேஹி ஸுகே²ன ஸயந்தி, ஏவங் அஹம்பி பலாலஸந்தா²ரமேவ ஹெட்டா² ஸந்த²ரித்வா உபரி திரியஞ்ச பலாலச்ச²த³னேனேவ சா²தி³தஸரீரதாய பலாலச்ச²ன்னகோ ஸெய்யங் ஸயிங், ஸெய்யங் கப்பேஸிந்தி அத்தனோ யதா²லாப⁴ஸந்தோஸங் விபா⁴வேதி.
Tattha sampannasassāti nipphannasassā. Magadhāti magadharaṭṭhaṃ vadati. Magadhā nāma jānapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīvasena ‘‘magadhā’’tveva bahuvacanena vuccati. Kevalāti anavasesā. Iti me sutanti evaṃ mayā sutaṃ. Tattha yo adiṭṭho padeso, tassa vasena sutanti vuttaṃ. Tena edise kāle magadhesu yattha katthaci mayā vasituṃ sakkāti dasseti. Palālacchannako seyyaṃ, yathaññe sukhajīvinoti yathā aññe sukhajīvino bhikkhū senāsanasappāyaṃ laddhā sundarehi attharaṇapāvuraṇehi sukhena sayanti, evaṃ ahampi palālasanthārameva heṭṭhā santharitvā upari tiriyañca palālacchadaneneva chāditasarīratāya palālacchannako seyyaṃ sayiṃ, seyyaṃ kappesinti attano yathālābhasantosaṃ vibhāveti.
மோக⁴ராஜத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Mogharājattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 4. மோக⁴ராஜத்தே²ரகா³தா² • 4. Mogharājattheragāthā