Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi

    ౩. మోహనసిక్ఖాపదం

    3. Mohanasikkhāpadaṃ

    ౪౪౪. తతియే అనుసద్దో పటిపాటిఅత్థం అన్తోకత్వా విచ్ఛత్థవాచకోతి ఆహ ‘‘అనుపటిపాటియా అద్ధమాసే అద్ధమాసే’’తి. సోతి పాతిమోక్ఖో. ఉపోసథే ఉపోసథే ఉద్దిసితబ్బన్తి అనుపోసథికం. ఏత్థాపి హి అనుసద్దో విచ్ఛత్థవాచకో. సోతి పాతిమోక్ఖో. ఉద్దిసియమానో నామ హోతీతి యోజనా. ‘‘తస్మిం అనాచారే’’తి పదేన ‘‘తత్థా’’తి పదస్సత్థం దస్సేతి. ‘‘యం ఆపత్తి’’న్తి పదేన యంసద్దస్స విసయం దస్సేతి. యథాధమ్మోతి ఏత్థ ధమ్మసద్దేన ధమ్మో చ వినయో చ అధిప్పేతోతి ఆహ ‘‘ధమ్మో చ వినయో చా’’తి. యథాతి యేనాకారేన. సాధుసద్దో సున్దరత్థో, సద్దో పదపూరణోతి ఆహ ‘‘సుట్ఠూ’’తి. అట్ఠిన్తి చ ‘‘కత్వా’’తి చ ద్వే పదాని దట్ఠబ్బాని. ‘‘అట్ఠికత్వా’’తి వా ఏకం పదం. తత్థ పుబ్బనయే అత్థో యస్సత్థీతి అట్ఠి త్థకారస్స ట్ఠకారం కత్వా, తం అట్ఠిం. కత్వాతి త్వాపచ్చయన్తఉత్తరపదేన సమాసో న హోతి. అట్ఠికభావన్తి ఏత్థ ఇకసద్దేన ‘‘అట్ఠీ’’తి ఏత్థ ఈపచ్చయం దస్సేతి. ‘‘భావ’’న్తిపదేన భావపచ్చయేన వినా భావత్థస్స ఞాపేతబ్బతం దస్సేతి. అత్థో పనేవం దట్ఠబ్బో – అట్ఠిభావం కత్వాతి. పచ్ఛిమనయే అత్థో యస్సత్థీతి అట్ఠికో పురిమనయేనేవ త్థకారస్స ట్ఠకారం కత్వా. అత్థయితబ్బో ఇచ్ఛితబ్బోతి వా అట్ఠికో, అట్ఠికఇతి నామసద్దతో త్వాపచ్చయో కాతబ్బో. ‘‘అట్ఠికత్వా’’తి ఇదం పదం కిరియావిసేసనం. కిరియావిసేసనే వత్తమానే కరధాతు వా భూధాతు వా యోజేతబ్బాతి దస్సేభుం వుత్తం ‘‘కత్వా హుత్వా’’తి. తం సబ్బం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘అట్ఠికత్వాతి అట్ఠికభావం కత్వా, అట్ఠికో హుత్వా’’తి. తతియం.

    444. Tatiye anusaddo paṭipāṭiatthaṃ antokatvā vicchatthavācakoti āha ‘‘anupaṭipāṭiyā addhamāse addhamāse’’ti. Soti pātimokkho. Uposathe uposathe uddisitabbanti anuposathikaṃ. Etthāpi hi anusaddo vicchatthavācako. Soti pātimokkho. Uddisiyamāno nāma hotīti yojanā. ‘‘Tasmiṃ anācāre’’ti padena ‘‘tatthā’’ti padassatthaṃ dasseti. ‘‘Yaṃ āpatti’’nti padena yaṃsaddassa visayaṃ dasseti. Yathādhammoti ettha dhammasaddena dhammo ca vinayo ca adhippetoti āha ‘‘dhammo ca vinayo cā’’ti. Yathāti yenākārena. Sādhusaddo sundarattho, kasaddo padapūraṇoti āha ‘‘suṭṭhū’’ti. Aṭṭhinti ca ‘‘katvā’’ti ca dve padāni daṭṭhabbāni. ‘‘Aṭṭhikatvā’’ti vā ekaṃ padaṃ. Tattha pubbanaye attho yassatthīti aṭṭhi tthakārassa ṭṭhakāraṃ katvā, taṃ aṭṭhiṃ. Katvāti tvāpaccayantauttarapadena samāso na hoti. Aṭṭhikabhāvanti ettha ikasaddena ‘‘aṭṭhī’’ti ettha īpaccayaṃ dasseti. ‘‘Bhāva’’ntipadena bhāvapaccayena vinā bhāvatthassa ñāpetabbataṃ dasseti. Attho panevaṃ daṭṭhabbo – aṭṭhibhāvaṃ katvāti. Pacchimanaye attho yassatthīti aṭṭhiko purimanayeneva tthakārassa ṭṭhakāraṃ katvā. Atthayitabbo icchitabboti vā aṭṭhiko, aṭṭhikaiti nāmasaddato tvāpaccayo kātabbo. ‘‘Aṭṭhikatvā’’ti idaṃ padaṃ kiriyāvisesanaṃ. Kiriyāvisesane vattamāne karadhātu vā bhūdhātu vā yojetabbāti dassebhuṃ vuttaṃ ‘‘katvā hutvā’’ti. Taṃ sabbaṃ dassento āha ‘‘aṭṭhikatvāti aṭṭhikabhāvaṃ katvā, aṭṭhiko hutvā’’ti. Tatiyaṃ.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౮. సహధమ్మికవగ్గో • 8. Sahadhammikavaggo

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౩. మోహనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Mohanasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౩. మోహనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Mohanasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౩. మోహనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Mohanasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact