Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
၃. မောဟသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Mohasuttavaṇṇanā
၃. တတိယေ မောဟန္တိ အညာဏံ။ တဉ္ဟိ ဒုက္ခေ အညာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနိယာ ပဋိပဒာယ အညာဏန္တိအာဒိနာ နယေန ဝိဘာဂေန အနေကပ္ပဘေဒမ္ပိ မုယ္ဟန္တိ။ တေန သယံ ဝာ မုယ္ဟတိ မုယ္ဟနမတ္တမေဝ ဝာ တန္တိ မောဟောတိ ဝုစ္စတိ။ သော စိတ္တသ္သ အန္ဓဘာဝလက္ခဏော, အညာဏလက္ခဏော ဝာ, အသမ္ပဋိဝေဓရသော, အာရမ္မဏသဘာဝစ္ဆာဒနရသော ဝာ, အသမ္မာပ္ပဋိပတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနော, အန္ဓကာရပစ္စုပဋ္ဌာနော ဝာ, အယောနိသောမနသိကာရပဒဋ္ဌာနော, သဗ္ဗာကုသလာနံ မူလန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣဓာပိ ပဇဟထာတိ ပဒသ္သ –
3. Tatiye mohanti aññāṇaṃ. Tañhi dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇantiādinā nayena vibhāgena anekappabhedampi muyhanti. Tena sayaṃ vā muyhati muyhanamattameva vā tanti mohoti vuccati. So cittassa andhabhāvalakkhaṇo, aññāṇalakkhaṇo vā, asampaṭivedharaso, ārammaṇasabhāvacchādanaraso vā, asammāppaṭipattipaccupaṭṭhāno, andhakārapaccupaṭṭhāno vā, ayonisomanasikārapadaṭṭhāno, sabbākusalānaṃ mūlanti daṭṭhabbo. Idhāpi pajahathāti padassa –
‘‘မူဠ္ဟော အတ္ထံ န ဇာနာတိ၊ မူဠ္ဟော ဓမ္မံ န ပသ္သတိ။
‘‘Mūḷho atthaṃ na jānāti, mūḷho dhammaṃ na passati;
အန္ဓတမံ တဒာ ဟောတိ၊ ယံ မောဟော သဟတေ နရံ’’။ (ဣတိဝု. ၈၈)။
Andhatamaṃ tadā hoti, yaṃ moho sahate naraṃ’’. (itivu. 88);
‘‘အနတ္ထဇနနော မောဟော။ပေ.။။ (ဣတိဝု. ၈၈)။
‘‘Anatthajanano moho…pe…. (itivu. 88);
‘‘အဝိဇ္ဇာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဗ္ဗင္ဂမာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ’’ (ဣတိဝု. ၄၀)။
‘‘Avijjā, bhikkhave, pubbaṅgamā akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā’’ (itivu. 40);
‘‘မောဟသမ္ဗန္ဓနော လောကော၊ ဘဗ္ဗရူပောဝ ဒိသ္သတိ’’။ (ဥဒာ. ၇၀)။
‘‘Mohasambandhano loko, bhabbarūpova dissati’’; (Udā. 70);
‘‘မောဟော နိဒာနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ’’ (အ. နိ. ၃.၃၄)။
‘‘Moho nidānaṃ kammānaṃ samudayāya’’ (a. ni. 3.34);
‘‘မူဠ္ဟော ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, မောဟေန အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတိ, သမ္ပရာယိကမ္ပိ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတီ’’တိ စ –
‘‘Mūḷho kho, brāhmaṇa, mohena abhibhūto pariyādinnacitto diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavatī’’ti ca –
အာဒိနာ နယေန ‘‘ယော ကောစိ ဓမ္မော ကာမစ္ဆန္ဒာဒိသံကိလေသဓမ္မေဟိ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗော, အတ္ထတော သဗ္ဗော သော မောဟဟေတုကော’’တိ စ မောဟေ အာဒီနဝံ တပ္ပဋိပက္ခတော မောဟပ္ပဟာနေ အာနိသံသဉ္စ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိပ္ပဟာနက္ကမေနေဝ ပုဗ္ဗဘာဂေ တဒင္ဂာဒိဝသေန မောဟံ ပဇဟန္တာ တတိယမဂ္ဂေန ယထာဝုတ္တလောဘဒောသေကဋ္ဌံ မောဟံ သမုစ္ဆေဒဝသေန ပဇဟထာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အနာဂာမိမဂ္ဂဝဇ္ဈော ဧဝ ဟိ မောဟော ဣဓာဓိပ္ပေတောတိ။ မူဠ္ဟာသေတိ ကုသလာကုသလသာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇာဒိဘေဒေ အတ္တနော ဟိတာဟိတေ သမ္မူဠ္ဟာ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
Ādinā nayena ‘‘yo koci dhammo kāmacchandādisaṃkilesadhammehi nibbattetabbo, atthato sabbo so mohahetuko’’ti ca mohe ādīnavaṃ tappaṭipakkhato mohappahāne ānisaṃsañca paccavekkhitvā kāmacchandādippahānakkameneva pubbabhāge tadaṅgādivasena mohaṃ pajahantā tatiyamaggena yathāvuttalobhadosekaṭṭhaṃ mohaṃ samucchedavasena pajahathāti attho daṭṭhabbo. Anāgāmimaggavajjho eva hi moho idhādhippetoti. Mūḷhāseti kusalākusalasāvajjānavajjādibhede attano hitāhite sammūḷhā. Sesaṃ vuttanayameva.
တတိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi / ၃. မောဟသုတ္တံ • 3. Mohasuttaṃ