Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)

    ੨. ਮੋਲ਼ਿਯਫਗ੍ਗੁਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    2. Moḷiyaphaggunasuttavaṇṇanā

    ੧੨. ਦੁਤਿਯੇ ਸਮ੍ਭવੇਸੀਨਂ વਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਠਾਨੇ ਭਗવਾ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਸਞ੍ਹਿ ਪਰਿਸਤਿ ਮੋਲ਼ਿਯਫਗ੍ਗੁਨੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ। ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਥਸ੍ਸਾਹਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਓਕਾਸਦਾਨਤ੍ਥਂ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਮੋਲ਼ਿਯਫਗ੍ਗੁਨੋਤਿ ਮੋਲ਼ੀਤਿ ਚੂਲ਼ਾ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਯਥਾਹ –

    12. Dutiye sambhavesīnaṃ vā anuggahāyāti imasmiṃyeva ṭhāne bhagavā desanaṃ niṭṭhāpesi. Kasmā? Diṭṭhigatikassa nisinnattā. Tassañhi parisati moḷiyaphagguno nāma bhikkhu diṭṭhigatiko nisinno. Atha satthā cintesi – ‘‘ayaṃ uṭṭhahitvā maṃ pañhaṃ pucchissati, athassāhaṃ vissajjessāmī’’ti pucchāya okāsadānatthaṃ desanaṃ niṭṭhāpesi. Moḷiyaphaggunoti moḷīti cūḷā vuccati. Yathāha –

    ‘‘ਛੇਤ੍વਾਨ ਮੋਲ਼ਿਂ વਰਗਨ੍ਧવਾਸਿਤਂ

    ‘‘Chetvāna moḷiṃ varagandhavāsitaṃ

    વੇਹਾਯਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗવੋ।

    Vehāyasaṃ ukkhipi sakyapuṅgavo;

    ਰਤਨਚਙ੍ਕੋਟવਰੇਨ વਾਸવੋ,

    Ratanacaṅkoṭavarena vāsavo,

    ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋ ਸਿਰਸਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੀ’’ਤਿ॥

    Sahassanetto sirasā paṭiggahī’’ti.

    ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਮਹਨ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨਸ੍ਸ ‘‘ਮੋਲ਼ਿਯਫਗ੍ਗੁਨੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾ ਉਦਪਾਦਿ। ਪਬ੍ਬਜਿਤਮ੍ਪਿ ਨਂ ਤੇਨੇવ ਨਾਮੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ਦੇਸਨਾਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਨ੍ਤੋ ਏਤਂ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, વਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤੀ’’ਤਿ વਚਨਂ ਅવੋਚ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋ ਨਾਮ ਸੋ, ਯੋ ਏਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰਂ ਖਾਦਤਿ વਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ વਾਤਿ?

    Sā tassa gihikāle mahantā ahosi. Tenassa ‘‘moḷiyaphagguno’’ti saṅkhā udapādi. Pabbajitampi naṃ teneva nāmena sañjānanti. Etadavocāti desanānusandhiṃ ghaṭento etaṃ ‘‘ko nu kho, bhante, viññāṇāhāraṃ āhāretī’’ti vacanaṃ avoca. Tassattho – bhante, ko nāma so, yo etaṃ viññāṇāhāraṃ khādati vā bhuñjati vāti?

    ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਇਤਰੇ ਤਯੋ ਆਹਾਰੇ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਇਮਮੇવ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ? ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਲਦ੍ਧਿਯਾ। ਸੋ ਹਿ ਮਹਨ੍ਤੇ ਪਿਣ੍ਡੇ ਕਤ੍વਾવ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਤਂ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਲਦ੍ਧਿ। ਤਿਤ੍ਤਿਰવਟ੍ਟਕਮੋਰਕੁਕ੍ਕੁਟਾਦਯੋ ਪਨ ਮਾਤੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਏਤੇ ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ। ਕਚ੍ਛਪਾ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਤੁਸਮਯੇ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ વਾਲਿਕਨ੍ਤਰੇ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਠਪੇਤ੍વਾ વਾਲਿਕਾਯ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਮੇવ ਓਤਰਨ੍ਤਿ। ਤਾਨਿ ਮਾਤੁਅਨੁਸ੍ਸਰਣવਸੇਨ ਨ ਪੂਤੀਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਾਨਿ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਯਂ ਲਦ੍ਧਿ, ਨ ਪਨ ਏਤਾਯ ਲਦ੍ਧਿਯਾ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ । ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਹਿ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸਦਿਸੋ। ਯਥਾ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਪਚ੍ਛਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਰવੀਥਿਂ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਗੋਮਯਮ੍ਪਿ ਪਾਸਾਣਮ੍ਪਿ ਗੂਥਮ੍ਪਿ ਖਜ੍ਜਖਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਤਂ ਤਂ ਮਨਾਪਮ੍ਪਿ ਅਮਨਾਪਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਏવਮੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਯੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਯੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਸੋ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਪੁਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਨ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਪੁਚ੍ਛਿਤਪੁਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ਗਹਣਮੇવ ਨਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨੇવ ਨਂ ਭਗવਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ਗਹਿਤਗਾਹਮੇવ ਤਸ੍ਸ ਮੋਚੇਤੁਂ ਨੋ ਕਲ੍ਲੋ ਪਞ੍ਹੋਤਿਆਦਿਮਾਹ।

    Kasmā panāyaṃ itare tayo āhāre apucchitvā imameva pucchatīti? Jānāmīti laddhiyā. So hi mahante piṇḍe katvāva kabaḷīkārāhāraṃ bhuñjante passati, tenassa taṃ jānāmīti laddhi. Tittiravaṭṭakamorakukkuṭādayo pana mātusamphassena yāpente disvā ‘‘ete phassāhārena yāpentī’’ti tassa laddhi. Kacchapā pana attano utusamaye mahāsamuddato nikkhamitvā samuddatīre vālikantare aṇḍāni ṭhapetvā vālikāya paṭicchādetvā mahāsamuddameva otaranti. Tāni mātuanussaraṇavasena na pūtīni honti. Tāni manosañcetanāhārena yāpentīti tassa laddhi. Kiñcāpi therassa ayaṃ laddhi, na pana etāya laddhiyā imaṃ pañhaṃ pucchati . Diṭṭhigatiko hi ummattakasadiso. Yathā ummattako pacchiṃ gahetvā antaravīthiṃ otiṇṇo gomayampi pāsāṇampi gūthampi khajjakhaṇḍampi taṃ taṃ manāpampi amanāpampi gahetvā pacchiyaṃ pakkhipati. Evameva diṭṭhigatiko yuttampi ayuttampi pucchati. So ‘‘kasmā imaṃ pucchasī’’ti na niggahetabbo, pucchitapucchitaṭṭhāne pana gahaṇameva nisedhetabbaṃ. Teneva naṃ bhagavā ‘‘kasmā evaṃ pucchasī’’ti avatvā gahitagāhameva tassa mocetuṃ no kallo pañhotiādimāha.

    ਤਤ੍ਥ ਨੋ ਕਲ੍ਲੋਤਿ ਅਯੁਤ੍ਤੋ। ਆਹਾਰੇਤੀਤਿ ਅਹਂ ਨ વਦਾਮੀਤਿ ਅਹਂ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ વਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਾ ਆਹਾਰੇਤੀਤਿ ਨ વਦਾਮਿ। ਆਹਾਰੇਤੀਤਿ ਚਾਹਂ વਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਯਦਿ ਅਹਂ ਆਹਾਰੇਤੀਤਿ વਦੇਯ੍ਯਂ। ਤਤ੍ਰਸ੍ਸ ਕਲ੍ਲੋ ਪਞ੍ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਯਾ ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਅਯਂ ਪਞ੍ਹੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ। ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, વਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਕਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਰ ਕਲ੍ਲਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਇਮਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ। ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀਤਿ ਤੇਨੇવ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਹੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨਾਮਰੂਪਂ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਭੂਤੇ ਸਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਨਾਮਰੂਪੇ ਜਾਤੇ ਸਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Tattha no kalloti ayutto. Āhāretīti ahaṃ na vadāmīti ahaṃ koci satto vā puggalo vā āhāretīti na vadāmi. Āhāretīti cāhaṃ vadeyyanti yadi ahaṃ āhāretīti vadeyyaṃ. Tatrassa kallo pañhoti tasmiṃ mayā evaṃ vutte ayaṃ pañho yutto bhaveyya. Kissa nu kho, bhante, viññāṇāhāroti, bhante, ayaṃ viññāṇāhāro katamassa dhammassa paccayoti attho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇanti tasmiṃ evaṃ pucchite pañhe imaṃ veyyākaraṇaṃ yuttaṃ ‘‘viññāṇāhāro āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā paccayo’’ti. Ettha ca viññāṇāhāroti paṭisandhicittaṃ. Āyatiṃ punabbhavābhinibbattīti teneva viññāṇena sahuppannanāmarūpaṃ. Tasmiṃ bhūte sati saḷāyatananti tasmiṃ punabbhavābhinibbattisaṅkhāte nāmarūpe jāte sati saḷāyatanaṃ hotīti attho.

    ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਇਧਾਪਿ ਭਗવਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਓਕਾਸਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਹਿ ਨવਪੁਚ੍ਛਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂਯੇવ ਪਨ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਓਕਾਸਂ ਅਦਾਸਿ। ਅਤ੍ਥੋ ਪਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭવਤੀ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਪੁਚ੍ਛਤਿ? ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸ ਹਿ ਸਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਭੂਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਯੇવਾਤਿ ਲਦ੍ਧਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿવਿਰੁਦ੍ਧਂ ਇਦਨ੍ਤਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਅਪਿਚ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਇਦਂ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਇਦਨ੍ਤਿ ਬਹੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਉਪਗਤੋ, ਤੇਨਾਪਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਸਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਬਹੁਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਿਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੁਚ੍ਛਪੁਚ੍ਛਮੇવ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੇਸਨਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇਸੇਸਿ। ਛਨ੍ਨਂ ਤ੍વੇવਾਤਿ ਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੇਸਨਾਰੁਲ਼੍ਹਂ, ਤਮੇવ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦੇਸਨਂ વਿવਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤੇ વਿਞ੍ਞਾਣਨਾਮਰੂਪਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਕੋ ਸਨ੍ਧਿ, વੇਦਨਾਤਣ੍ਹਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਕੋ, ਭવਜਾਤੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਕੋਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ।

    Saḷāyatanapaccayāphassoti idhāpi bhagavā uttari pañhassa okāsaṃ dento desanaṃ niṭṭhāpesi. Diṭṭhigatiko hi navapucchaṃ uppādetuṃ na sakkoti, niddiṭṭhaṃ niddiṭṭhaṃyeva pana gaṇhitvā pucchati, tenassa bhagavā okāsaṃ adāsi. Attho panassa sabbapadesu vuttanayeneva gahetabbo. ‘‘Ko nu kho, bhante, bhavatī’’ti kasmā na pucchati? Diṭṭhigatikassa hi satto nāma bhūto nibbattoyevāti laddhi, tasmā attano laddhiviruddhaṃ idanti na pucchati. Apica idappaccayā idaṃ idappaccayā idanti bahūsu ṭhānesu kathitattā saññattiṃ upagato, tenāpi na pucchati. Satthāpi ‘‘imassa bahuṃ pucchantassāpi titti natthi, tucchapucchameva pucchatī’’ti ito paṭṭhāya desanaṃ ekābaddhaṃ katvā desesi. Channaṃ tvevāti yato paṭṭhāya desanāruḷhaṃ, tameva gahetvā desanaṃ vivaṭṭento evamāha. Imasmiṃ pana sutte viññāṇanāmarūpānaṃ antare eko sandhi, vedanātaṇhānaṃ antare eko, bhavajātīnaṃ antare ekoti. Dutiyaṃ.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੨. ਮੋਲ਼ਿਯਫਗ੍ਗੁਨਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Moḷiyaphaggunasuttaṃ

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੨. ਮੋਲ਼ਿਯਫਗ੍ਗੁਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Moḷiyaphaggunasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact