Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
൨. മോളിയഫഗ്ഗുനസുത്തവണ്ണനാ
2. Moḷiyaphaggunasuttavaṇṇanā
൧൨. ദുതിയേ സമ്ഭവേസീനം വാ അനുഗ്ഗഹായാതി ഇമസ്മിംയേവ ഠാനേ ഭഗവാ ദേസനം നിട്ഠാപേസി. കസ്മാ? ദിട്ഠിഗതികസ്സ നിസിന്നത്താ. തസ്സഞ്ഹി പരിസതി മോളിയഫഗ്ഗുനോ നാമ ഭിക്ഖു ദിട്ഠിഗതികോ നിസിന്നോ. അഥ സത്ഥാ ചിന്തേസി – ‘‘അയം ഉട്ഠഹിത്വാ മം പഞ്ഹം പുച്ഛിസ്സതി, അഥസ്സാഹം വിസ്സജ്ജേസ്സാമീ’’തി പുച്ഛായ ഓകാസദാനത്ഥം ദേസനം നിട്ഠാപേസി. മോളിയഫഗ്ഗുനോതി മോളീതി ചൂളാ വുച്ചതി. യഥാഹ –
12. Dutiye sambhavesīnaṃ vā anuggahāyāti imasmiṃyeva ṭhāne bhagavā desanaṃ niṭṭhāpesi. Kasmā? Diṭṭhigatikassa nisinnattā. Tassañhi parisati moḷiyaphagguno nāma bhikkhu diṭṭhigatiko nisinno. Atha satthā cintesi – ‘‘ayaṃ uṭṭhahitvā maṃ pañhaṃ pucchissati, athassāhaṃ vissajjessāmī’’ti pucchāya okāsadānatthaṃ desanaṃ niṭṭhāpesi. Moḷiyaphaggunoti moḷīti cūḷā vuccati. Yathāha –
‘‘ഛേത്വാന മോളിം വരഗന്ധവാസിതം
‘‘Chetvāna moḷiṃ varagandhavāsitaṃ
വേഹായസം ഉക്ഖിപി സക്യപുങ്ഗവോ;
Vehāyasaṃ ukkhipi sakyapuṅgavo;
രതനചങ്കോടവരേന വാസവോ,
Ratanacaṅkoṭavarena vāsavo,
സഹസ്സനേത്തോ സിരസാ പടിഗ്ഗഹീ’’തി.
Sahassanetto sirasā paṭiggahī’’ti.
സാ തസ്സ ഗിഹികാലേ മഹന്താ അഹോസി. തേനസ്സ ‘‘മോളിയഫഗ്ഗുനോ’’തി സങ്ഖാ ഉദപാദി. പബ്ബജിതമ്പി നം തേനേവ നാമേന സഞ്ജാനന്തി. ഏതദവോചാതി ദേസനാനുസന്ധിം ഘടേന്തോ ഏതം ‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, വിഞ്ഞാണാഹാരം ആഹാരേതീ’’തി വചനം അവോച. തസ്സത്ഥോ – ഭന്തേ, കോ നാമ സോ, യോ ഏതം വിഞ്ഞാണാഹാരം ഖാദതി വാ ഭുഞ്ജതി വാതി?
Sā tassa gihikāle mahantā ahosi. Tenassa ‘‘moḷiyaphagguno’’ti saṅkhā udapādi. Pabbajitampi naṃ teneva nāmena sañjānanti. Etadavocāti desanānusandhiṃ ghaṭento etaṃ ‘‘ko nu kho, bhante, viññāṇāhāraṃ āhāretī’’ti vacanaṃ avoca. Tassattho – bhante, ko nāma so, yo etaṃ viññāṇāhāraṃ khādati vā bhuñjati vāti?
കസ്മാ പനായം ഇതരേ തയോ ആഹാരേ അപുച്ഛിത്വാ ഇമമേവ പുച്ഛതീതി? ജാനാമീതി ലദ്ധിയാ. സോ ഹി മഹന്തേ പിണ്ഡേ കത്വാവ കബളീകാരാഹാരം ഭുഞ്ജന്തേ പസ്സതി, തേനസ്സ തം ജാനാമീതി ലദ്ധി. തിത്തിരവട്ടകമോരകുക്കുടാദയോ പന മാതുസമ്ഫസ്സേന യാപേന്തേ ദിസ്വാ ‘‘ഏതേ ഫസ്സാഹാരേന യാപേന്തീ’’തി തസ്സ ലദ്ധി. കച്ഛപാ പന അത്തനോ ഉതുസമയേ മഹാസമുദ്ദതോ നിക്ഖമിത്വാ സമുദ്ദതീരേ വാലികന്തരേ അണ്ഡാനി ഠപേത്വാ വാലികായ പടിച്ഛാദേത്വാ മഹാസമുദ്ദമേവ ഓതരന്തി. താനി മാതുഅനുസ്സരണവസേന ന പൂതീനി ഹോന്തി. താനി മനോസഞ്ചേതനാഹാരേന യാപേന്തീതി തസ്സ ലദ്ധി. കിഞ്ചാപി ഥേരസ്സ അയം ലദ്ധി, ന പന ഏതായ ലദ്ധിയാ ഇമം പഞ്ഹം പുച്ഛതി . ദിട്ഠിഗതികോ ഹി ഉമ്മത്തകസദിസോ. യഥാ ഉമ്മത്തകോ പച്ഛിം ഗഹേത്വാ അന്തരവീഥിം ഓതിണ്ണോ ഗോമയമ്പി പാസാണമ്പി ഗൂഥമ്പി ഖജ്ജഖണ്ഡമ്പി തം തം മനാപമ്പി അമനാപമ്പി ഗഹേത്വാ പച്ഛിയം പക്ഖിപതി. ഏവമേവ ദിട്ഠിഗതികോ യുത്തമ്പി അയുത്തമ്പി പുച്ഛതി. സോ ‘‘കസ്മാ ഇമം പുച്ഛസീ’’തി ന നിഗ്ഗഹേതബ്ബോ, പുച്ഛിതപുച്ഛിതട്ഠാനേ പന ഗഹണമേവ നിസേധേതബ്ബം. തേനേവ നം ഭഗവാ ‘‘കസ്മാ ഏവം പുച്ഛസീ’’തി അവത്വാ ഗഹിതഗാഹമേവ തസ്സ മോചേതും നോ കല്ലോ പഞ്ഹോതിആദിമാഹ.
Kasmā panāyaṃ itare tayo āhāre apucchitvā imameva pucchatīti? Jānāmīti laddhiyā. So hi mahante piṇḍe katvāva kabaḷīkārāhāraṃ bhuñjante passati, tenassa taṃ jānāmīti laddhi. Tittiravaṭṭakamorakukkuṭādayo pana mātusamphassena yāpente disvā ‘‘ete phassāhārena yāpentī’’ti tassa laddhi. Kacchapā pana attano utusamaye mahāsamuddato nikkhamitvā samuddatīre vālikantare aṇḍāni ṭhapetvā vālikāya paṭicchādetvā mahāsamuddameva otaranti. Tāni mātuanussaraṇavasena na pūtīni honti. Tāni manosañcetanāhārena yāpentīti tassa laddhi. Kiñcāpi therassa ayaṃ laddhi, na pana etāya laddhiyā imaṃ pañhaṃ pucchati . Diṭṭhigatiko hi ummattakasadiso. Yathā ummattako pacchiṃ gahetvā antaravīthiṃ otiṇṇo gomayampi pāsāṇampi gūthampi khajjakhaṇḍampi taṃ taṃ manāpampi amanāpampi gahetvā pacchiyaṃ pakkhipati. Evameva diṭṭhigatiko yuttampi ayuttampi pucchati. So ‘‘kasmā imaṃ pucchasī’’ti na niggahetabbo, pucchitapucchitaṭṭhāne pana gahaṇameva nisedhetabbaṃ. Teneva naṃ bhagavā ‘‘kasmā evaṃ pucchasī’’ti avatvā gahitagāhameva tassa mocetuṃ no kallo pañhotiādimāha.
തത്ഥ നോ കല്ലോതി അയുത്തോ. ആഹാരേതീതി അഹം ന വദാമീതി അഹം കോചി സത്തോ വാ പുഗ്ഗലോ വാ ആഹാരേതീതി ന വദാമി. ആഹാരേതീതി ചാഹം വദേയ്യന്തി യദി അഹം ആഹാരേതീതി വദേയ്യം. തത്രസ്സ കല്ലോ പഞ്ഹോതി തസ്മിം മയാ ഏവം വുത്തേ അയം പഞ്ഹോ യുത്തോ ഭവേയ്യ. കിസ്സ നു ഖോ, ഭന്തേ, വിഞ്ഞാണാഹാരോതി, ഭന്തേ, അയം വിഞ്ഞാണാഹാരോ കതമസ്സ ധമ്മസ്സ പച്ചയോതി അത്ഥോ. തത്ര കല്ലം വേയ്യാകരണന്തി തസ്മിം ഏവം പുച്ഛിതേ പഞ്ഹേ ഇമം വേയ്യാകരണം യുത്തം ‘‘വിഞ്ഞാണാഹാരോ ആയതിം പുനബ്ഭവാഭിനിബ്ബത്തിയാ പച്ചയോ’’തി. ഏത്ഥ ച വിഞ്ഞാണാഹാരോതി പടിസന്ധിചിത്തം. ആയതിം പുനബ്ഭവാഭിനിബ്ബത്തീതി തേനേവ വിഞ്ഞാണേന സഹുപ്പന്നനാമരൂപം. തസ്മിം ഭൂതേ സതി സളായതനന്തി തസ്മിം പുനബ്ഭവാഭിനിബ്ബത്തിസങ്ഖാതേ നാമരൂപേ ജാതേ സതി സളായതനം ഹോതീതി അത്ഥോ.
Tattha no kalloti ayutto. Āhāretīti ahaṃ na vadāmīti ahaṃ koci satto vā puggalo vā āhāretīti na vadāmi. Āhāretīti cāhaṃ vadeyyanti yadi ahaṃ āhāretīti vadeyyaṃ. Tatrassa kallo pañhoti tasmiṃ mayā evaṃ vutte ayaṃ pañho yutto bhaveyya. Kissa nu kho, bhante, viññāṇāhāroti, bhante, ayaṃ viññāṇāhāro katamassa dhammassa paccayoti attho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇanti tasmiṃ evaṃ pucchite pañhe imaṃ veyyākaraṇaṃ yuttaṃ ‘‘viññāṇāhāro āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā paccayo’’ti. Ettha ca viññāṇāhāroti paṭisandhicittaṃ. Āyatiṃ punabbhavābhinibbattīti teneva viññāṇena sahuppannanāmarūpaṃ. Tasmiṃ bhūte sati saḷāyatananti tasmiṃ punabbhavābhinibbattisaṅkhāte nāmarūpe jāte sati saḷāyatanaṃ hotīti attho.
സളായതനപച്ചയാ ഫസ്സോതി ഇധാപി ഭഗവാ ഉത്തരി പഞ്ഹസ്സ ഓകാസം ദേന്തോ ദേസനം നിട്ഠാപേസി. ദിട്ഠിഗതികോ ഹി നവപുച്ഛം ഉപ്പാദേതും ന സക്കോതി, നിദ്ദിട്ഠം നിദ്ദിട്ഠംയേവ പന ഗണ്ഹിത്വാ പുച്ഛതി, തേനസ്സ ഭഗവാ ഓകാസം അദാസി. അത്ഥോ പനസ്സ സബ്ബപദേസു വുത്തനയേനേവ ഗഹേതബ്ബോ. ‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഭവതീ’’തി കസ്മാ ന പുച്ഛതി? ദിട്ഠിഗതികസ്സ ഹി സത്തോ നാമ ഭൂതോ നിബ്ബത്തോയേവാതി ലദ്ധി, തസ്മാ അത്തനോ ലദ്ധിവിരുദ്ധം ഇദന്തി ന പുച്ഛതി. അപിച ഇദപ്പച്ചയാ ഇദം ഇദപ്പച്ചയാ ഇദന്തി ബഹൂസു ഠാനേസു കഥിതത്താ സഞ്ഞത്തിം ഉപഗതോ, തേനാപി ന പുച്ഛതി. സത്ഥാപി ‘‘ഇമസ്സ ബഹും പുച്ഛന്തസ്സാപി തിത്തി നത്ഥി, തുച്ഛപുച്ഛമേവ പുച്ഛതീ’’തി ഇതോ പട്ഠായ ദേസനം ഏകാബദ്ധം കത്വാ ദേസേസി. ഛന്നം ത്വേവാതി യതോ പട്ഠായ ദേസനാരുള്ഹം, തമേവ ഗഹേത്വാ ദേസനം വിവട്ടേന്തോ ഏവമാഹ. ഇമസ്മിം പന സുത്തേ വിഞ്ഞാണനാമരൂപാനം അന്തരേ ഏകോ സന്ധി, വേദനാതണ്ഹാനം അന്തരേ ഏകോ, ഭവജാതീനം അന്തരേ ഏകോതി. ദുതിയം.
Saḷāyatanapaccayāphassoti idhāpi bhagavā uttari pañhassa okāsaṃ dento desanaṃ niṭṭhāpesi. Diṭṭhigatiko hi navapucchaṃ uppādetuṃ na sakkoti, niddiṭṭhaṃ niddiṭṭhaṃyeva pana gaṇhitvā pucchati, tenassa bhagavā okāsaṃ adāsi. Attho panassa sabbapadesu vuttanayeneva gahetabbo. ‘‘Ko nu kho, bhante, bhavatī’’ti kasmā na pucchati? Diṭṭhigatikassa hi satto nāma bhūto nibbattoyevāti laddhi, tasmā attano laddhiviruddhaṃ idanti na pucchati. Apica idappaccayā idaṃ idappaccayā idanti bahūsu ṭhānesu kathitattā saññattiṃ upagato, tenāpi na pucchati. Satthāpi ‘‘imassa bahuṃ pucchantassāpi titti natthi, tucchapucchameva pucchatī’’ti ito paṭṭhāya desanaṃ ekābaddhaṃ katvā desesi. Channaṃ tvevāti yato paṭṭhāya desanāruḷhaṃ, tameva gahetvā desanaṃ vivaṭṭento evamāha. Imasmiṃ pana sutte viññāṇanāmarūpānaṃ antare eko sandhi, vedanātaṇhānaṃ antare eko, bhavajātīnaṃ antare ekoti. Dutiyaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൨. മോളിയഫഗ്ഗുനസുത്തം • 2. Moḷiyaphaggunasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൨. മോളിയഫഗ്ഗുനസുത്തവണ്ണനാ • 2. Moḷiyaphaggunasuttavaṇṇanā