Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౧౫౯] ౯. మోరజాతకవణ్ణనా

    [159] 9. Morajātakavaṇṇanā

    ఉదేతయం చక్ఖుమా ఏకరాజాతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఏకం ఉక్కణ్ఠితభిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. సో హి భిక్ఖు భిక్ఖూహి సత్థు సన్తికం నీతో ‘‘సచ్చం కిర, త్వం భిక్ఖు, ఉక్కణ్ఠితో’’తి వుత్తే ‘‘సచ్చం, భన్తే’’తి వత్వా ‘‘కిం దిస్వా’’తి వుత్తే ‘‘ఏకం అలఙ్కతపటియత్తసరీరం మాతుగామం ఓలోకేత్వా’’తి ఆహ. అథ నం సత్థా ‘‘భిక్ఖు మాతుగామో నామ కస్మా తుమ్హాదిసానం చిత్తం నాలుళేస్సతి, పోరాణకపణ్డితానమ్పి హి మాతుగామస్స సద్దం సుత్వా సత్త వస్ససతాని అసముదాచిణ్ణకిలేసా ఓకాసం లభిత్వా ఖణేనేవ సముదాచరింసు. విసుద్ధాపి సత్తా సంకిలిస్సన్తి, ఉత్తమయససమఙ్గినోపి ఆయసక్యం పాపుణన్తి, పగేవ అపరిసుద్ధా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Udetayaṃcakkhumā ekarājāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ ukkaṇṭhitabhikkhuṃ ārabbha kathesi. So hi bhikkhu bhikkhūhi satthu santikaṃ nīto ‘‘saccaṃ kira, tvaṃ bhikkhu, ukkaṇṭhito’’ti vutte ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vatvā ‘‘kiṃ disvā’’ti vutte ‘‘ekaṃ alaṅkatapaṭiyattasarīraṃ mātugāmaṃ oloketvā’’ti āha. Atha naṃ satthā ‘‘bhikkhu mātugāmo nāma kasmā tumhādisānaṃ cittaṃ nāluḷessati, porāṇakapaṇḍitānampi hi mātugāmassa saddaṃ sutvā satta vassasatāni asamudāciṇṇakilesā okāsaṃ labhitvā khaṇeneva samudācariṃsu. Visuddhāpi sattā saṃkilissanti, uttamayasasamaṅginopi āyasakyaṃ pāpuṇanti, pageva aparisuddhā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో మోరయోనియం పటిసన్ధిం గహేత్వా అణ్డకాలేపి కణికారమకుళవణ్ణఅణ్డకోసో హుత్వా అణ్డం భిన్దిత్వా నిక్ఖన్తో సువణ్ణవణ్ణో అహోసి దస్సనీయో పాసాదికో పక్ఖానం అన్తరే సురత్తరాజివిరాజితో, సో అత్తనో జీవితం రక్ఖన్తో తిస్సో పబ్బతరాజియో అతిక్కమ్మ చతుత్థాయ పబ్బతరాజియా ఏకస్మిం దణ్డకహిరఞ్ఞపబ్బతతలే వాసం కప్పేసి. సో పభాతాయ రత్తియా పబ్బతమత్థకే నిసిన్నో సూరియం ఉగ్గచ్ఛన్తం ఓలోకేత్వా అత్తనో గోచరభూమియం రక్ఖావరణత్థాయ బ్రహ్మమన్తం బన్ధన్తో ‘‘ఉదేతయ’’న్తిఆదిమాహ.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto morayoniyaṃ paṭisandhiṃ gahetvā aṇḍakālepi kaṇikāramakuḷavaṇṇaaṇḍakoso hutvā aṇḍaṃ bhinditvā nikkhanto suvaṇṇavaṇṇo ahosi dassanīyo pāsādiko pakkhānaṃ antare surattarājivirājito, so attano jīvitaṃ rakkhanto tisso pabbatarājiyo atikkamma catutthāya pabbatarājiyā ekasmiṃ daṇḍakahiraññapabbatatale vāsaṃ kappesi. So pabhātāya rattiyā pabbatamatthake nisinno sūriyaṃ uggacchantaṃ oloketvā attano gocarabhūmiyaṃ rakkhāvaraṇatthāya brahmamantaṃ bandhanto ‘‘udetaya’’ntiādimāha.

    ౧౭.

    17.

    ‘‘ఉదేతయం చక్ఖుమా ఏకరాజా,

    ‘‘Udetayaṃ cakkhumā ekarājā,

    హరిస్సవణ్ణో పథవిప్పభాసో;

    Harissavaṇṇo pathavippabhāso;

    తం తం నమస్సామి హరిస్సవణ్ణం పథవిప్పభాసం,

    Taṃ taṃ namassāmi harissavaṇṇaṃ pathavippabhāsaṃ,

    తయాజ్జ గుత్తా విహరేము దివస’’న్తి.

    Tayājja guttā viharemu divasa’’nti.

    తత్థ ఉదేతీతి పాచీనలోకధాతుతో ఉగ్గచ్ఛతి. చక్ఖుమాతి సకలచక్కవాళవాసీనం అన్ధకారం విధమిత్వా చక్ఖుపటిలాభకరణేన యం తేన తేసం దిన్నం చక్ఖు, తేన చక్ఖునా చక్ఖుమా. ఏకరాజాతి సకలచక్కవాళే ఆలోకకరానం అన్తరే సేట్ఠవిసిట్ఠట్ఠేన ఏకరాజా. హరిస్సవణ్ణోతి హరిసమానవణ్ణో, సువణ్ణవణ్ణోతి అత్థో. పథవిప్పభాసోతి పథవియా పభాసో. తం తం నమస్సామీతి తస్మా తం ఏవరూపం భవన్తం నమస్సామి వన్దామి. తయాజ్జ గుత్తా విహరేము దివసన్తి తయా అజ్జ రక్ఖితా గోపితా హుత్వా ఇమం దివసం చతుఇరియాపథవిహారేన సుఖం విహరేయ్యామ.

    Tattha udetīti pācīnalokadhātuto uggacchati. Cakkhumāti sakalacakkavāḷavāsīnaṃ andhakāraṃ vidhamitvā cakkhupaṭilābhakaraṇena yaṃ tena tesaṃ dinnaṃ cakkhu, tena cakkhunā cakkhumā. Ekarājāti sakalacakkavāḷe ālokakarānaṃ antare seṭṭhavisiṭṭhaṭṭhena ekarājā. Harissavaṇṇoti harisamānavaṇṇo, suvaṇṇavaṇṇoti attho. Pathavippabhāsoti pathaviyā pabhāso. Taṃ taṃ namassāmīti tasmā taṃ evarūpaṃ bhavantaṃ namassāmi vandāmi. Tayājja guttā viharemu divasanti tayā ajja rakkhitā gopitā hutvā imaṃ divasaṃ catuiriyāpathavihārena sukhaṃ vihareyyāma.

    ఏవం బోధిసత్తో ఇమాయ గాథాయ సూరియం నమస్సిత్వా దుతియగాథాయ అతీతే పరినిబ్బుతే బుద్ధే చేవ బుద్ధగుణే చ నమస్సతి.

    Evaṃ bodhisatto imāya gāthāya sūriyaṃ namassitvā dutiyagāthāya atīte parinibbute buddhe ceva buddhaguṇe ca namassati.

    ‘‘యే బ్రాహ్మణా వేదగూ సబ్బధమ్మే, తే మే నమో తే చ మం పాలయన్తు;

    ‘‘Ye brāhmaṇā vedagū sabbadhamme, te me namo te ca maṃ pālayantu;

    నమత్థు బుద్ధానం నమత్థు బోధియా, నమో విముత్తానం నమో విముత్తియా;

    Namatthu buddhānaṃ namatthu bodhiyā, namo vimuttānaṃ namo vimuttiyā;

    ఇమం సో పరిత్తం కత్వా, మోరో చరతి ఏసనా’’తి.

    Imaṃ so parittaṃ katvā, moro carati esanā’’ti.

    తత్థ యే బ్రాహ్మణాతి యే బాహితపాపా విసుద్ధిబ్రాహ్మణా. వేదగూతి వేదానం పారం గతాతిపి వేదగూ, వేదేహి పారం గతాతిపి వేదగూ. ఇధ పన సబ్బే సఙ్ఖతాసఙ్ఖతధమ్మే విదితే పాకటే కత్వా గతాతి వేదగూ. తేనేవాహ ‘‘సబ్బధమ్మే’’తి. సబ్బే ఖన్ధాయతనధాతుధమ్మే సలక్ఖణసామఞ్ఞలక్ఖణవసేన అత్తనో ఞాణస్స విదితే పాకటే కత్వా గతా, తిణ్ణం మారానం మత్థకం మద్దిత్వా దససహస్సిలోకధాతుం ఉన్నాదేత్వా బోధితలే సమ్మాసమ్బోధిం పత్వా సంసారం వా అతిక్కన్తాతి అత్థో. తే మే నమోతి తే మమ ఇమం నమక్కారం పటిచ్ఛన్తు. తే చ మం పాలయన్తూతి ఏవం మయా నమస్సితా చ తే భగవన్తో మం పాలేన్తు రక్ఖన్తు గోపేన్తు. నమత్థు బుద్ధానం నమత్థు బోధియా, నమో విముత్తానం నమో విముత్తియాతి అయం మమ నమక్కారో అతీతానం పరినిబ్బుతానం బుద్ధానం అత్థు, తేసఞ్ఞేవ చతూసు చ మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు ఞాణసఙ్ఖాతాయ బోధియా అత్థు, తథా తేసఞ్ఞేవ అరహత్తఫలవిముత్తియా విముత్తానం అత్థు, యా చ నేసం తదఙ్గవిముత్తి విక్ఖమ్భనవిముత్తి సముచ్ఛేదవిముత్తి పటిప్పస్సద్ధివిముత్తి నిస్సరణవిముత్తీతి పఞ్చవిధా విముత్తి, తస్సా నేసం విముత్తియాపి అయం మయ్హం నమక్కారో అత్థూతి. ‘‘ఇమం సో పరిత్తం కత్వా, మోరో చరతి ఏసనా’’తి ఇదం పన పదద్వయం సత్థా అభిసమ్బుద్ధో హుత్వా ఆహ. తస్సత్థో – భిక్ఖవే, సో మోరో ఇమం పరిత్తం ఇమం రక్ఖం కత్వా అత్తనో గోచరభూమియం పుప్ఫఫలాదీనం అత్థాయ నానప్పకారాయ ఏసనాయ చరతి.

    Tattha ye brāhmaṇāti ye bāhitapāpā visuddhibrāhmaṇā. Vedagūti vedānaṃ pāraṃ gatātipi vedagū, vedehi pāraṃ gatātipi vedagū. Idha pana sabbe saṅkhatāsaṅkhatadhamme vidite pākaṭe katvā gatāti vedagū. Tenevāha ‘‘sabbadhamme’’ti. Sabbe khandhāyatanadhātudhamme salakkhaṇasāmaññalakkhaṇavasena attano ñāṇassa vidite pākaṭe katvā gatā, tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ madditvā dasasahassilokadhātuṃ unnādetvā bodhitale sammāsambodhiṃ patvā saṃsāraṃ vā atikkantāti attho. Te me namoti te mama imaṃ namakkāraṃ paṭicchantu. Te ca maṃ pālayantūti evaṃ mayā namassitā ca te bhagavanto maṃ pālentu rakkhantu gopentu. Namatthu buddhānaṃ namatthu bodhiyā, namo vimuttānaṃ namo vimuttiyāti ayaṃ mama namakkāro atītānaṃ parinibbutānaṃ buddhānaṃ atthu, tesaññeva catūsu ca maggesu catūsu phalesu ñāṇasaṅkhātāya bodhiyā atthu, tathā tesaññeva arahattaphalavimuttiyā vimuttānaṃ atthu, yā ca nesaṃ tadaṅgavimutti vikkhambhanavimutti samucchedavimutti paṭippassaddhivimutti nissaraṇavimuttīti pañcavidhā vimutti, tassā nesaṃ vimuttiyāpi ayaṃ mayhaṃ namakkāro atthūti. ‘‘Imaṃ so parittaṃ katvā, moro carati esanā’’ti idaṃ pana padadvayaṃ satthā abhisambuddho hutvā āha. Tassattho – bhikkhave, so moro imaṃ parittaṃ imaṃ rakkhaṃ katvā attano gocarabhūmiyaṃ pupphaphalādīnaṃ atthāya nānappakārāya esanāya carati.

    ఏవం దివసం చరిత్వా సాయం పబ్బతమత్థకే నిసీదిత్వా అత్థఙ్గతం సూరియం ఓలోకేన్తో బుద్ధగుణే ఆవజ్జేత్వా నివాసట్ఠానే రక్ఖావరణత్థాయ పున బ్రహ్మమన్తం బన్ధన్తో ‘‘అపేతయ’’న్తిఆదిమాహ.

    Evaṃ divasaṃ caritvā sāyaṃ pabbatamatthake nisīditvā atthaṅgataṃ sūriyaṃ olokento buddhaguṇe āvajjetvā nivāsaṭṭhāne rakkhāvaraṇatthāya puna brahmamantaṃ bandhanto ‘‘apetaya’’ntiādimāha.

    ౧౮.

    18.

    ‘‘అపేతయం చక్ఖుమా ఏకరాజా, హరిస్సవణ్ణో పథవిప్పభాసో;

    ‘‘Apetayaṃ cakkhumā ekarājā, harissavaṇṇo pathavippabhāso;

    తం తం నమస్సామి హరిస్సవణ్ణం పథవిప్పభాసం, తయాజ్జ గుత్తా విహరేము రత్తిం.

    Taṃ taṃ namassāmi harissavaṇṇaṃ pathavippabhāsaṃ, tayājja guttā viharemu rattiṃ.

    ‘‘యే బ్రాహ్మణా వేదగూ సబ్బధమ్మే, తే మే నమో తే చ మం పాలయన్తు;

    ‘‘Ye brāhmaṇā vedagū sabbadhamme, te me namo te ca maṃ pālayantu;

    నమత్థు బుద్ధానం నమత్థు బోధియా, నమో విముత్తానం నమో విముత్తియా;

    Namatthu buddhānaṃ namatthu bodhiyā, namo vimuttānaṃ namo vimuttiyā;

    ఇమం సో పరిత్తం కత్వా, మోరో వాసమకప్పయీ’’తి.

    Imaṃ so parittaṃ katvā, moro vāsamakappayī’’ti.

    తత్థ అపేతీతి అపయాతి అత్థం గచ్ఛతి. ఇమం సో పరిత్తం కత్వా, మోరో వాసమకప్పయీతి ఇదమ్పి అభిసమ్బుద్ధో హుత్వా ఆహ. తస్సత్థో – భిక్ఖవే , సో మోరో ఇమం పరిత్తం ఇమం రక్ఖం కత్వా అత్తనో నివాసట్ఠానే వాసం కప్పయిత్థ, తస్స రత్తిం వా దివా వా ఇమస్స పరిత్తస్సానుభావేన నేవ భయం, న లోమహంసో అహోసి.

    Tattha apetīti apayāti atthaṃ gacchati. Imaṃ so parittaṃ katvā, moro vāsamakappayīti idampi abhisambuddho hutvā āha. Tassattho – bhikkhave , so moro imaṃ parittaṃ imaṃ rakkhaṃ katvā attano nivāsaṭṭhāne vāsaṃ kappayittha, tassa rattiṃ vā divā vā imassa parittassānubhāvena neva bhayaṃ, na lomahaṃso ahosi.

    అథేకో బారాణసియా అవిదూరే నేసాదగామవాసీ నేసాదో హిమవన్తపదేసే విచరన్తో తస్మిం దణ్డకహిరఞ్ఞపబ్బతమత్థకే నిసిన్నం బోధిసత్తం దిస్వా ఆగన్త్వా పుత్తస్స ఆరోచేసి. అథేకదివసం ఖేమా నామ బారాణసిరఞ్ఞో దేవీ సుపినేన సువణ్ణవణ్ణం మోరం ధమ్మం దేసేన్తం దిస్వా పబుద్ధకాలే రఞ్ఞో ఆరోచేసి – ‘‘అహం, దేవ, సువణ్ణవణ్ణస్స మోరస్స ధమ్మం సోతుకామా’’తి. రాజా అమచ్చే పుచ్ఛి. అమచ్చా ‘‘బ్రాహ్మణా జానిస్సన్తీ’’తి ఆహంసు. బ్రాహ్మణా తం సుత్వా ‘‘సువణ్ణవణ్ణా మోరా నామ హోన్తీ’’తి వత్వా ‘‘కత్థ హోన్తీ’’తి వుత్తే ‘‘నేసాదా జానిస్సన్తీ’’తి ఆహంసు. రాజా నేసాదే సన్నిపాతేత్వా పుచ్ఛి. అథ సో నేసాదపుత్తో ‘‘ఆమ, మహారాజ, దణ్డకహిరఞ్ఞపబ్బతో నామ అత్థి, తత్థ సువణ్ణవణ్ణో మోరో వసతీ’’తి ఆహ. ‘‘తేన హి తం మోరం అమారేత్వా బన్ధిత్వావ ఆనేహీ’’తి. నేసాదో గన్త్వా తస్స గోచరభూమియం పాసే ఓడ్డేసి. మోరేన అక్కన్తట్ఠానేపి పాసో న సఞ్చరతి. నేసాదో గణ్హితుం అసక్కోన్తో సత్త వస్సాని విచరిత్వా తత్థేవ కాలమకాసి. ఖేమాపి దేవీ పత్థితం అలభమానా కాలమకాసి.

    Atheko bārāṇasiyā avidūre nesādagāmavāsī nesādo himavantapadese vicaranto tasmiṃ daṇḍakahiraññapabbatamatthake nisinnaṃ bodhisattaṃ disvā āgantvā puttassa ārocesi. Athekadivasaṃ khemā nāma bārāṇasirañño devī supinena suvaṇṇavaṇṇaṃ moraṃ dhammaṃ desentaṃ disvā pabuddhakāle rañño ārocesi – ‘‘ahaṃ, deva, suvaṇṇavaṇṇassa morassa dhammaṃ sotukāmā’’ti. Rājā amacce pucchi. Amaccā ‘‘brāhmaṇā jānissantī’’ti āhaṃsu. Brāhmaṇā taṃ sutvā ‘‘suvaṇṇavaṇṇā morā nāma hontī’’ti vatvā ‘‘kattha hontī’’ti vutte ‘‘nesādā jānissantī’’ti āhaṃsu. Rājā nesāde sannipātetvā pucchi. Atha so nesādaputto ‘‘āma, mahārāja, daṇḍakahiraññapabbato nāma atthi, tattha suvaṇṇavaṇṇo moro vasatī’’ti āha. ‘‘Tena hi taṃ moraṃ amāretvā bandhitvāva ānehī’’ti. Nesādo gantvā tassa gocarabhūmiyaṃ pāse oḍḍesi. Morena akkantaṭṭhānepi pāso na sañcarati. Nesādo gaṇhituṃ asakkonto satta vassāni vicaritvā tattheva kālamakāsi. Khemāpi devī patthitaṃ alabhamānā kālamakāsi.

    రాజా ‘‘మోరం మే నిస్సాయ దేవీ కాలకతా’’తి కుజ్ఝిత్వా ‘‘హిమవన్తపదేసే దణ్డకహిరఞ్ఞపబ్బతో నామ అత్థి, తత్థ సువణ్ణవణ్ణో మోరో వసతి, యే తస్స మంసం ఖాదన్తి, తే అజరా అమరా హోన్తీ’’తి అక్ఖరం సువణ్ణపట్టే లిఖాపేత్వా సువణ్ణపట్టం మఞ్జూసాయ నిక్ఖిపాపేసి. తస్మిం కాలకతే అఞ్ఞో రాజా రజ్జం పత్వా సువణ్ణపట్టం వాచేత్వా ‘‘అజరో అమరో భవిస్సామీ’’తి అఞ్ఞం నేసాదం పేసేసి. సోపి గన్త్వా బోధిసత్తం గహేతుం అసక్కోన్తో తత్థేవ కాలమకాసి. ఏతేనేవ నియామేన ఛ రాజపరివట్టా గతా. అథ సత్తమో రాజా రజ్జం పత్వా ఏకం నేసాదం పహిణి. సో గన్త్వా బోధిసత్తేన అక్కన్తట్ఠానేపి పాసస్స అసఞ్చరణభావం, అత్తనో పరిత్తం కత్వా గోచరభూమిగమనభావఞ్చస్స ఞత్వా పచ్చన్తం ఓతరిత్వా ఏకం మోరిం గహేత్వా యథా హత్థతాళసద్దేన నచ్చతి, అచ్ఛరాసద్దేన చ వస్సతి, ఏవం సిక్ఖాపేత్వా తం ఆదాయ గన్త్వా మోరేన పరిత్తే అకతే పాతోయేవ పాసయట్ఠియో రోపేత్వా పాసే ఓడ్డేత్వా మోరిం వస్సాపేసి. మోరో విసభాగం మాతుగామసద్దం సుత్వా కిలేసాతురో హుత్వా పరిత్తం కాతుం అసక్కుణిత్వా గన్త్వా పాసే బజ్ఝి. అథ నం నేసాదో గహేత్వా గన్త్వా బారాణసిరఞ్ఞో అదాసి.

    Rājā ‘‘moraṃ me nissāya devī kālakatā’’ti kujjhitvā ‘‘himavantapadese daṇḍakahiraññapabbato nāma atthi, tattha suvaṇṇavaṇṇo moro vasati, ye tassa maṃsaṃ khādanti, te ajarā amarā hontī’’ti akkharaṃ suvaṇṇapaṭṭe likhāpetvā suvaṇṇapaṭṭaṃ mañjūsāya nikkhipāpesi. Tasmiṃ kālakate añño rājā rajjaṃ patvā suvaṇṇapaṭṭaṃ vācetvā ‘‘ajaro amaro bhavissāmī’’ti aññaṃ nesādaṃ pesesi. Sopi gantvā bodhisattaṃ gahetuṃ asakkonto tattheva kālamakāsi. Eteneva niyāmena cha rājaparivaṭṭā gatā. Atha sattamo rājā rajjaṃ patvā ekaṃ nesādaṃ pahiṇi. So gantvā bodhisattena akkantaṭṭhānepi pāsassa asañcaraṇabhāvaṃ, attano parittaṃ katvā gocarabhūmigamanabhāvañcassa ñatvā paccantaṃ otaritvā ekaṃ moriṃ gahetvā yathā hatthatāḷasaddena naccati, accharāsaddena ca vassati, evaṃ sikkhāpetvā taṃ ādāya gantvā morena paritte akate pātoyeva pāsayaṭṭhiyo ropetvā pāse oḍḍetvā moriṃ vassāpesi. Moro visabhāgaṃ mātugāmasaddaṃ sutvā kilesāturo hutvā parittaṃ kātuṃ asakkuṇitvā gantvā pāse bajjhi. Atha naṃ nesādo gahetvā gantvā bārāṇasirañño adāsi.

    రాజా తస్స రూపసమ్పత్తిం దిస్వా తుట్ఠమానసో ఆసనం దాపేసి. బోధిసత్తో పఞ్ఞత్తాసనే నిసీదిత్వా ‘‘మహారాజ, కస్మా మం గణ్హాపేసీ’’తి పుచ్ఛి. ‘‘యే కిర తవ మంసం ఖాదన్తి, తే అజరా అమరా హోన్తి, స్వాహం తవ మంసం ఖాదిత్వా అజరో అమరో హోతుకామో తం గణ్హాపేసి’’న్తి. ‘‘మహారాజ, మమ తావ మంసం ఖాదన్తా అజరా అమరా హోన్తు, అహం పన మరిస్సామీ’’తి ? ‘‘ఆమ, మరిస్ససీ’’తి. ‘‘మయి మరన్తే పన మమ మంసమేవ ఖాదిత్వా కిన్తి కత్వా న మరిస్సన్తీ’’తి? ‘‘త్వం సువణ్ణవణ్ణో, తస్మా కిర తవ మంసం ఖాదకా అజరా అమరా భవిస్సన్తీ’’తి. ‘‘మహారాజ, అహం పన న అకారణా సువణ్ణవణ్ణో జాతో, పుబ్బే పనాహం ఇమస్మింయేవ నగరే చక్కవత్తీ రాజా హుత్వా సయమ్పి పఞ్చ సీలాని రక్ఖిం, సకలచక్కవాళవాసినోపి రక్ఖాపేసిం, స్వాహం కాలం కరిత్వా తావతింసభవనే నిబ్బత్తో, తత్థ యావతాయుకం ఠత్వా తతో చుతో అఞ్ఞస్స అకుసలస్స నిస్సన్దేన మోరయోనియం నిబ్బత్తిత్వాపి పోరాణసీలానుభావేన సువణ్ణవణ్ణో జాతో’’తి. ‘‘‘త్వం చక్కవత్తీ రాజా హుత్వా సీలం రక్ఖిత్వా సీలఫలేన సువణ్ణవణ్ణో జాతో’తి కథమిదం అమ్హేహి సద్ధాతబ్బం. అత్థి నో కోచి సక్ఖీ’’తి ? ‘‘అత్థి, మహారాజా’’తి. ‘‘కో నామా’’తి? ‘‘మహారాజ, అహం చక్కవత్తికాలే రతనమయే రథే నిసీదిత్వా ఆకాసే విచరిం, సో మే రథో మఙ్గలపోక్ఖరణియా అన్తోభూమియం నిదహాపితో, తం మఙ్గలపోక్ఖరణితో ఉక్ఖిపాపేహి, సో మే సక్ఖి భవిస్సతీ’’తి.

    Rājā tassa rūpasampattiṃ disvā tuṭṭhamānaso āsanaṃ dāpesi. Bodhisatto paññattāsane nisīditvā ‘‘mahārāja, kasmā maṃ gaṇhāpesī’’ti pucchi. ‘‘Ye kira tava maṃsaṃ khādanti, te ajarā amarā honti, svāhaṃ tava maṃsaṃ khāditvā ajaro amaro hotukāmo taṃ gaṇhāpesi’’nti. ‘‘Mahārāja, mama tāva maṃsaṃ khādantā ajarā amarā hontu, ahaṃ pana marissāmī’’ti ? ‘‘Āma, marissasī’’ti. ‘‘Mayi marante pana mama maṃsameva khāditvā kinti katvā na marissantī’’ti? ‘‘Tvaṃ suvaṇṇavaṇṇo, tasmā kira tava maṃsaṃ khādakā ajarā amarā bhavissantī’’ti. ‘‘Mahārāja, ahaṃ pana na akāraṇā suvaṇṇavaṇṇo jāto, pubbe panāhaṃ imasmiṃyeva nagare cakkavattī rājā hutvā sayampi pañca sīlāni rakkhiṃ, sakalacakkavāḷavāsinopi rakkhāpesiṃ, svāhaṃ kālaṃ karitvā tāvatiṃsabhavane nibbatto, tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cuto aññassa akusalassa nissandena morayoniyaṃ nibbattitvāpi porāṇasīlānubhāvena suvaṇṇavaṇṇo jāto’’ti. ‘‘‘Tvaṃ cakkavattī rājā hutvā sīlaṃ rakkhitvā sīlaphalena suvaṇṇavaṇṇo jāto’ti kathamidaṃ amhehi saddhātabbaṃ. Atthi no koci sakkhī’’ti ? ‘‘Atthi, mahārājā’’ti. ‘‘Ko nāmā’’ti? ‘‘Mahārāja, ahaṃ cakkavattikāle ratanamaye rathe nisīditvā ākāse vicariṃ, so me ratho maṅgalapokkharaṇiyā antobhūmiyaṃ nidahāpito, taṃ maṅgalapokkharaṇito ukkhipāpehi, so me sakkhi bhavissatī’’ti.

    రాజా ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా పోక్ఖరణితో ఉదకం హరాపేత్వా రథం నీహరాపేత్వా బోధిసత్తస్స సద్దహి. బోధిసత్తో ‘‘మహారాజ, ఠపేత్వా అమతమహానిబ్బానం అవసేసా సబ్బే సఙ్ఖతధమ్మా హుత్వా అభావినో అనిచ్చా ఖయవయధమ్మాయేవా’’తి రఞ్ఞో ధమ్మం దేసేత్వా రాజానం పఞ్చసు సీలేసు పతిట్ఠాపేసి. రాజా పసన్నో బోధిసత్తం రజ్జేన పూజేత్వా మహన్తం సక్కారం అకాసి. సో రజ్జం తస్సేవ పటినియ్యాదేత్వా కతిపాహం వసిత్వా ‘‘అప్పమత్తో హోహి, మహారాజా’’తి ఓవదిత్వా ఆకాసే ఉప్పతిత్వా దణ్డకహిరఞ్ఞపబ్బతమేవ అగమాసి. రాజాపి బోధిసత్తస్స ఓవాదే ఠత్వా దానాదీని పుఞ్ఞాని కత్వా యథాకమ్మం గతో.

    Rājā ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā pokkharaṇito udakaṃ harāpetvā rathaṃ nīharāpetvā bodhisattassa saddahi. Bodhisatto ‘‘mahārāja, ṭhapetvā amatamahānibbānaṃ avasesā sabbe saṅkhatadhammā hutvā abhāvino aniccā khayavayadhammāyevā’’ti rañño dhammaṃ desetvā rājānaṃ pañcasu sīlesu patiṭṭhāpesi. Rājā pasanno bodhisattaṃ rajjena pūjetvā mahantaṃ sakkāraṃ akāsi. So rajjaṃ tasseva paṭiniyyādetvā katipāhaṃ vasitvā ‘‘appamatto hohi, mahārājā’’ti ovaditvā ākāse uppatitvā daṇḍakahiraññapabbatameva agamāsi. Rājāpi bodhisattassa ovāde ṭhatvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ gato.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే ఉక్కణ్ఠితభిక్ఖు అరహత్తే పతిట్ఠహి. ‘‘తదా రాజా ఆనన్దో అహోసి, సువణ్ణమోరో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu arahatte patiṭṭhahi. ‘‘Tadā rājā ānando ahosi, suvaṇṇamoro pana ahameva ahosi’’nti.

    మోరజాతకవణ్ణనా నవమా.

    Morajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౧౫౯. మోరజాతకం • 159. Morajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact