Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၁၀. မောရနိဝာပသုတ္တံ
10. Moranivāpasuttaṃ
၁၀. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ မောရနိဝာပေ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
10. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati moranivāpe paribbājakārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အစ္စန္တနိဋ္ဌော ဟောတိ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗ္ရဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုသ္သာနံ။ ကတမေဟိ တီဟိ? အသေခေန သီလက္ခန္ဓေန, အသေခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန , အသေခေန ပညာက္ခန္ဓေန – ဣမေဟိ, ခော, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အစ္စန္တနိဋ္ဌော ဟောတိ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗ္ရဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုသ္သာနံ။
‘‘Tīhi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ. Katamehi tīhi? Asekhena sīlakkhandhena, asekhena samādhikkhandhena , asekhena paññākkhandhena – imehi, kho, bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.
‘‘အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အစ္စန္တနိဋ္ဌော ဟောတိ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗ္ရဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုသ္သာနံ။ ကတမေဟိ တီဟိ ? ဣဒ္ဓိပာဋိဟာရိယေန, အာဒေသနာပာဋိဟာရိယေန, အနုသာသနီပာဋိဟာရိယေန – ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အစ္စန္တနိဋ္ဌော ဟောတိ, အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗ္ရဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုသ္သာနံ။
‘‘Aparehipi, bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ. Katamehi tīhi ? Iddhipāṭihāriyena, ādesanāpāṭihāriyena, anusāsanīpāṭihāriyena – imehi kho, bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti, accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.
‘‘အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အစ္စန္တနိဋ္ဌော ဟောတိ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗ္ရဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုသ္သာနံ။ ကတမေဟိ တီဟိ? သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ, သမ္မာဉာဏေန, သမ္မာဝိမုတ္တိယာ – ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အစ္စန္တနိဋ္ဌော ဟောတိ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗ္ရဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုသ္သာနံ။
‘‘Aparehipi, bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ. Katamehi tīhi? Sammādiṭṭhiyā, sammāñāṇena, sammāvimuttiyā – imehi kho, bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.
‘‘ဒ္ဝီဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အစ္စန္တနိဋ္ဌော ဟောတိ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗ္ရဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုသ္သာနံ။ ကတမေဟိ ဒ္ဝီဟိ? ဝိဇ္ဇာယ, စရဏေန – ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အစ္စန္တနိဋ္ဌော ဟောတိ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗ္ရဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုသ္သာနံ။ ဗ္ရဟ္မုနာ ပေသာ, ဘိက္ခဝေ, သနင္ကုမာရေန ဂာထာ ဘာသိတာ –
‘‘Dvīhi , bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ. Katamehi dvīhi? Vijjāya, caraṇena – imehi kho, bhikkhave, dvīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ. Brahmunā pesā, bhikkhave, sanaṅkumārena gāthā bhāsitā –
‘‘ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ၊ ယေ ဂောတ္တပဋိသာရိနော။
‘‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
‘‘သာ ခော ပနေသာ, ဘိက္ခဝေ, သနင္ကုမာရေန ဂာထာ ဘာသိတာ သုဘာသိတာ, နော ဒုဗ္ဘာသိတာ; အတ္ထသံဟိတာ , နော အနတ္ထသံဟိတာ; အနုမတာ မယာ။ အဟမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဝဒာမိ –
‘‘Sā kho panesā, bhikkhave, sanaṅkumārena gāthā bhāsitā subhāsitā, no dubbhāsitā; atthasaṃhitā , no anatthasaṃhitā; anumatā mayā. Ahampi, bhikkhave, evaṃ vadāmi –
‘‘ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ၊ ယေ ဂောတ္တပဋိသာရိနော။
‘‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော၊ သော သေဋ္ဌော ဒေဝမာနုသေ’’တိ။ ဒသမံ။
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’’ti. dasamaṃ;
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ကိမတ္ထိယာ စေတနာ တယော၊ ဥပနိသာ ဗ္ယသနေန စ။
Kimatthiyā cetanā tayo, upanisā byasanena ca;
ဒ္ဝေ သညာ မနသိကာရော၊ သဒ္ဓော မောရနိဝာပကန္တိ။
Dve saññā manasikāro, saddho moranivāpakanti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. မောရနိဝာပသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Moranivāpasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၁၀. ကိမတ္ထိယသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-10. Kimatthiyasuttādivaṇṇanā