| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
ಮುಚಲಿನ್ದಕಥಾ
Mucalindakathā
೫. ಅಕಾಲಮೇಘೋತಿ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇ ವಸ್ಸಕಾಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನಮೇಘೋ। ಅಯಂ ಪನ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ಉದಪಾದಿ। ಸತ್ತಾಹವದ್ದಲಿಕಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸತ್ತಾಹಂ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನವುಟ್ಠಿಕಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೀತವಾತದುದ್ದಿನೀತಿ ಸಾ ಚ ಪನ ಸತ್ತಾಹವದ್ದಲಿಕಾ ಉದಕಫುಸಿತಸಮ್ಮಿಸ್ಸೇನ ಸೀತವಾತೇನ ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತೇನ ದೂಸಿತದಿವಸತ್ತಾ ಸೀತವಾತದುದ್ದಿನೀ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಮುಚಲಿನ್ದೋ ನಾಗರಾಜಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ಮುಚಲಿನ್ದರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ ನಾಗರಾಜಾ। ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಭೋಗೇಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾತಿ ಏವಂ ಭೋಗೇಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪರಿಮುದ್ಧನಿ ಮಹನ್ತಂ ಫಣಂ ಕರಿತ್ವಾವ ಠಿತೇ; ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪಬ್ಭನ್ತರಂ ಲೋಹಪಾಸಾದೇ ಭಣ್ಡಾಗಾರಗಬ್ಭಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ನಿವಾತೇ ಪಿಹಿತದ್ವಾರವಾತಪಾನೇ ಕೂಟಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ವಿಯ ಜಾತೋ। ಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ಸೀತನ್ತಿಆದಿ ತಸ್ಸ ತಥಾ ಕರಿತ್ವಾ ಠಾನಕಾರಣಪರಿದೀಪನಂ। ಸೋ ಹಿ ‘‘ಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ಸೀತಂ ಬಾಧಯಿತ್ಥ, ಮಾ ಉಣ್ಹಂ, ಮಾ ಡಂಸಾದಿಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಬಾಧಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ತಥಾ ಕರಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸತ್ತಾಹವದ್ದಲಿಕಾಯ ಉಣ್ಹಮೇವ ನತ್ಥಿ, ಸಚೇ ಪನ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಮೇಘೋ ವಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಉಣ್ಹಂ ಭವೇಯ್ಯ , ತಮ್ಪಿ ನಂ ಮಾ ಬಾಧಯಿತ್ಥಾತಿ ಏವಂ ತಸ್ಸ ಚಿನ್ತೇತುಂ ಯುತ್ತಂ। ವಿದ್ಧನ್ತಿ ಉಬ್ಬಿದ್ಧಂ; ಮೇಘವಿಗಮೇನ ದೂರೀಭೂತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಗತವಲಾಹಕನ್ತಿ ಅಪಗತಮೇಘಂ। ದೇವನ್ತಿ ಆಕಾಸಂ। ಸಕವಣ್ಣನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ರೂಪಂ।
5.Akālameghoti asampatte vassakāle uppannamegho. Ayaṃ pana gimhānaṃ pacchime māse udapādi. Sattāhavaddalikāti tasmiṃ uppanne sattāhaṃ avicchinnavuṭṭhikā ahosi. Sītavātaduddinīti sā ca pana sattāhavaddalikā udakaphusitasammissena sītavātena samantā paribbhamantena dūsitadivasattā sītavātaduddinī nāma ahosi. Atha kho mucalindo nāgarājāti tasseva mucalindarukkhassa samīpe pokkharaṇiyā nibbatto mahānubhāvo nāgarājā. Sattakkhattuṃ bhogehi parikkhipitvāti evaṃ bhogehi parikkhipitvā uparimuddhani mahantaṃ phaṇaṃ karitvāva ṭhite; tasmiṃ tassa parikkhepabbhantaraṃ lohapāsāde bhaṇḍāgāragabbhappamāṇaṃ ahosi, tasmā bhagavā nivāte pihitadvāravātapāne kūṭāgāre nisinno viya jāto. Mā bhagavantaṃ sītantiādi tassa tathā karitvā ṭhānakāraṇaparidīpanaṃ. So hi ‘‘mā bhagavantaṃ sītaṃ bādhayittha, mā uṇhaṃ, mā ḍaṃsādisamphasso bādhayitthā’’ti tathā karitvā aṭṭhāsi. Tattha kiñcāpi sattāhavaddalikāya uṇhameva natthi, sace pana antarantarā megho vigaccheyya uṇhaṃ bhaveyya , tampi naṃ mā bādhayitthāti evaṃ tassa cintetuṃ yuttaṃ. Viddhanti ubbiddhaṃ; meghavigamena dūrībhūtanti attho. Vigatavalāhakanti apagatameghaṃ. Devanti ākāsaṃ. Sakavaṇṇanti attano rūpaṃ.
ಸುಖೋ ವಿವೇಕೋತಿ ನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತೋ ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ ಸುಖೋ। ತುಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಚತುಮಗ್ಗಞಾಣಸನ್ತೋಸೇನ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ। ಸುತಧಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಪಕಾಸಿತಧಮ್ಮಸ್ಸ। ಪಸ್ಸತೋತಿ ತಂ ವಿವೇಕಂ ಯಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ ನಾಮ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ತನೋ ವೀರಿಯಬಲಾಧಿಗತೇನ ಞಾಣಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ। ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅಕುಪ್ಪನಭಾವೋ; ಏತೇನ ಮೇತ್ತಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಪಾಣಭೂತೇಸು ಸಂಯಮೋತಿ ಸತ್ತೇಸು ಚ ಸಂಯಮೋ; ಅವಿಹಿಂಸನಭಾವೋ ಸುಖೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ ಕರುಣಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಸುಖಾ ವಿರಾಗತಾ ಲೋಕೇತಿ ವೀತರಾಗತಾಪಿ ಸುಖಾತಿ ದೀಪೇತಿ। ಕಾಮಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋತಿ ಯಾ ‘‘ಕಾಮಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ; ಸಾ ವಿರಾಗತಾಪಿ ಸುಖಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೋ ಕಥಿತೋ। ಅಸ್ಮಿಮಾನಸ್ಸ ಯೋ ವಿನಯೋತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ಅರಹತ್ತಂ ಕಥಿತಂ; ಅರಹತ್ತಞ್ಹಿ ಅಸ್ಮಿಮಾನಸ್ಸ ‘‘ಪಸ್ಸದ್ಧಿವಿನಯೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇತೋ ಪರಞ್ಚ ಸುಖಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತೇನಾಹ ‘‘ಏತಂ ವೇ ಪರಮಂ ಸುಖ’’ನ್ತಿ।
Sukho vivekoti nibbānasaṅkhāto upadhiviveko sukho. Tuṭṭhassāti catumaggañāṇasantosena santuṭṭhassa. Sutadhammassāti pakāsitadhammassa. Passatoti taṃ vivekaṃ yaṃ vā kiñci passitabbaṃ nāma, taṃ sabbaṃ attano vīriyabalādhigatena ñāṇacakkhunā passantassa. Abyāpajjanti akuppanabhāvo; etena mettāpubbabhāgo dassito. Pāṇabhūtesu saṃyamoti sattesu ca saṃyamo; avihiṃsanabhāvo sukhoti attho. Etena karuṇāpubbabhāgo dassito. Sukhā virāgatā loketi vītarāgatāpi sukhāti dīpeti. Kāmānaṃ samatikkamoti yā ‘‘kāmānaṃ samatikkamo’’ti vuccati; sā virāgatāpi sukhāti attho. Etena anāgāmimaggo kathito. Asmimānassa yo vinayoti iminā pana arahattaṃ kathitaṃ; arahattañhi asmimānassa ‘‘passaddhivinayo’’ti vuccati. Ito parañca sukhaṃ nāma natthi, tenāha ‘‘etaṃ ve paramaṃ sukha’’nti.
ಮುಚಲಿನ್ದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mucalindakathā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೩. ಮುಚಲಿನ್ದಕಥಾ • 3. Mucalindakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಮುಚಲಿನ್ದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಮುಚಲಿನ್ದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಮುಚಲಿನ್ದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೩. ಮುಚಲಿನ್ದಕಥಾ • 3. Mucalindakathā
