| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾ
Mucalindakathā
੫. ਅਕਾਲਮੇਘੋਤਿ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ વਸ੍ਸਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇਘੋ। ਅਯਂ ਪਨ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਸਤ੍ਤਾਹવਦ੍ਦਲਿਕਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅવਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨવੁਟ੍ਠਿਕਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੀਤવਾਤਦੁਦ੍ਦਿਨੀਤਿ ਸਾ ਚ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਹવਦ੍ਦਲਿਕਾ ਉਦਕਫੁਸਿਤਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸੇਨ ਸੀਤવਾਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤੇਨ ਦੂਸਿਤਦਿવਸਤ੍ਤਾ ਸੀਤવਾਤਦੁਦ੍ਦਿਨੀ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋ ਨਾਗਰਾਜਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਨਾਗਰਾਜਾ। ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭੋਗੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾਤਿ ਏવਂ ਭੋਗੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿਮੁਦ੍ਧਨਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਫਣਂ ਕਰਿਤ੍વਾવ ਠਿਤੇ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਲੋਹਪਾਸਾਦੇ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਗਬ੍ਭਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ਨਿવਾਤੇ ਪਿਹਿਤਦ੍વਾਰવਾਤਪਾਨੇ ਕੂਟਾਗਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ વਿਯ ਜਾਤੋ। ਮਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸੀਤਨ੍ਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾ ਕਰਿਤ੍વਾ ਠਾਨਕਾਰਣਪਰਿਦੀਪਨਂ। ਸੋ ਹਿ ‘‘ਮਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸੀਤਂ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥ, ਮਾ ਉਣ੍ਹਂ, ਮਾ ਡਂਸਾਦਿਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਤਥਾ ਕਰਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹવਦ੍ਦਲਿਕਾਯ ਉਣ੍ਹਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਚੇ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਮੇਘੋ વਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਉਣ੍ਹਂ ਭવੇਯ੍ਯ , ਤਮ੍ਪਿ ਨਂ ਮਾ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਏવਂ ਤਸ੍ਸ ਚਿਨ੍ਤੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ। વਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਉਬ੍ਬਿਦ੍ਧਂ; ਮੇਘવਿਗਮੇਨ ਦੂਰੀਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਗਤવਲਾਹਕਨ੍ਤਿ ਅਪਗਤਮੇਘਂ। ਦੇવਨ੍ਤਿ ਆਕਾਸਂ। ਸਕવਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੂਪਂ।
5.Akālameghoti asampatte vassakāle uppannamegho. Ayaṃ pana gimhānaṃ pacchime māse udapādi. Sattāhavaddalikāti tasmiṃ uppanne sattāhaṃ avicchinnavuṭṭhikā ahosi. Sītavātaduddinīti sā ca pana sattāhavaddalikā udakaphusitasammissena sītavātena samantā paribbhamantena dūsitadivasattā sītavātaduddinī nāma ahosi. Atha kho mucalindo nāgarājāti tasseva mucalindarukkhassa samīpe pokkharaṇiyā nibbatto mahānubhāvo nāgarājā. Sattakkhattuṃ bhogehi parikkhipitvāti evaṃ bhogehi parikkhipitvā uparimuddhani mahantaṃ phaṇaṃ karitvāva ṭhite; tasmiṃ tassa parikkhepabbhantaraṃ lohapāsāde bhaṇḍāgāragabbhappamāṇaṃ ahosi, tasmā bhagavā nivāte pihitadvāravātapāne kūṭāgāre nisinno viya jāto. Mā bhagavantaṃ sītantiādi tassa tathā karitvā ṭhānakāraṇaparidīpanaṃ. So hi ‘‘mā bhagavantaṃ sītaṃ bādhayittha, mā uṇhaṃ, mā ḍaṃsādisamphasso bādhayitthā’’ti tathā karitvā aṭṭhāsi. Tattha kiñcāpi sattāhavaddalikāya uṇhameva natthi, sace pana antarantarā megho vigaccheyya uṇhaṃ bhaveyya , tampi naṃ mā bādhayitthāti evaṃ tassa cintetuṃ yuttaṃ. Viddhanti ubbiddhaṃ; meghavigamena dūrībhūtanti attho. Vigatavalāhakanti apagatameghaṃ. Devanti ākāsaṃ. Sakavaṇṇanti attano rūpaṃ.
ਸੁਖੋ વਿવੇਕੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਪਧਿવਿવੇਕੋ ਸੁਖੋ। ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਮਗ੍ਗਞਾਣਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ। ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਕਾਸਿਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ। ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਤਂ વਿવੇਕਂ ਯਂ વਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વੀਰਿਯਬਲਾਧਿਗਤੇਨ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਕੁਪ੍ਪਨਭਾવੋ; ਏਤੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਪਾਣਭੂਤੇਸੁ ਸਂਯਮੋਤਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਸਂਯਮੋ; ਅવਿਹਿਂਸਨਭਾવੋ ਸੁਖੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤੇਨ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਸੁਖਾ વਿਰਾਗਤਾ ਲੋਕੇਤਿ વੀਤਰਾਗਤਾਪਿ ਸੁਖਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਕਾਮਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਯਾ ‘‘ਕਾਮਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ; ਸਾ વਿਰਾਗਤਾਪਿ ਸੁਖਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤੇਨ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ। ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸ੍ਸ ਯੋ વਿਨਯੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਂ; ਅਰਹਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸ੍ਸ ‘‘ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਿਨਯੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਚ ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਤਂ વੇ ਪਰਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ।
Sukho vivekoti nibbānasaṅkhāto upadhiviveko sukho. Tuṭṭhassāti catumaggañāṇasantosena santuṭṭhassa. Sutadhammassāti pakāsitadhammassa. Passatoti taṃ vivekaṃ yaṃ vā kiñci passitabbaṃ nāma, taṃ sabbaṃ attano vīriyabalādhigatena ñāṇacakkhunā passantassa. Abyāpajjanti akuppanabhāvo; etena mettāpubbabhāgo dassito. Pāṇabhūtesu saṃyamoti sattesu ca saṃyamo; avihiṃsanabhāvo sukhoti attho. Etena karuṇāpubbabhāgo dassito. Sukhā virāgatā loketi vītarāgatāpi sukhāti dīpeti. Kāmānaṃ samatikkamoti yā ‘‘kāmānaṃ samatikkamo’’ti vuccati; sā virāgatāpi sukhāti attho. Etena anāgāmimaggo kathito. Asmimānassa yo vinayoti iminā pana arahattaṃ kathitaṃ; arahattañhi asmimānassa ‘‘passaddhivinayo’’ti vuccati. Ito parañca sukhaṃ nāma natthi, tenāha ‘‘etaṃ ve paramaṃ sukha’’nti.
ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mucalindakathā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੩. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾ • 3. Mucalindakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੩. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾ • 3. Mucalindakathā
