Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
മുചലിന്ദകഥാ
Mucalindakathā
൫. അകാലമേഘോതി അസമ്പത്തേ വസ്സകാലേ ഉപ്പന്നമേഘോ. അയം പന ഗിമ്ഹാനം പച്ഛിമേ മാസേ ഉദപാദി. സത്താഹവദ്ദലികാതി തസ്മിം ഉപ്പന്നേ സത്താഹം അവിച്ഛിന്നവുട്ഠികാ അഹോസി. സീതവാതദുദ്ദിനീതി സാ ച പന സത്താഹവദ്ദലികാ ഉദകഫുസിതസമ്മിസ്സേന സീതവാതേന സമന്താ പരിബ്ഭമന്തേന ദൂസിതദിവസത്താ സീതവാതദുദ്ദിനീ നാമ അഹോസി. അഥ ഖോ മുചലിന്ദോ നാഗരാജാതി തസ്സേവ മുചലിന്ദരുക്ഖസ്സ സമീപേ പോക്ഖരണിയാ നിബ്ബത്തോ മഹാനുഭാവോ നാഗരാജാ. സത്തക്ഖത്തും ഭോഗേഹി പരിക്ഖിപിത്വാതി ഏവം ഭോഗേഹി പരിക്ഖിപിത്വാ ഉപരിമുദ്ധനി മഹന്തം ഫണം കരിത്വാവ ഠിതേ; തസ്മിം തസ്സ പരിക്ഖേപബ്ഭന്തരം ലോഹപാസാദേ ഭണ്ഡാഗാരഗബ്ഭപ്പമാണം അഹോസി, തസ്മാ ഭഗവാ നിവാതേ പിഹിതദ്വാരവാതപാനേ കൂടാഗാരേ നിസിന്നോ വിയ ജാതോ. മാ ഭഗവന്തം സീതന്തിആദി തസ്സ തഥാ കരിത്വാ ഠാനകാരണപരിദീപനം. സോ ഹി ‘‘മാ ഭഗവന്തം സീതം ബാധയിത്ഥ, മാ ഉണ്ഹം, മാ ഡംസാദിസമ്ഫസ്സോ ബാധയിത്ഥാ’’തി തഥാ കരിത്വാ അട്ഠാസി. തത്ഥ കിഞ്ചാപി സത്താഹവദ്ദലികായ ഉണ്ഹമേവ നത്ഥി, സചേ പന അന്തരന്തരാ മേഘോ വിഗച്ഛേയ്യ ഉണ്ഹം ഭവേയ്യ , തമ്പി നം മാ ബാധയിത്ഥാതി ഏവം തസ്സ ചിന്തേതും യുത്തം. വിദ്ധന്തി ഉബ്ബിദ്ധം; മേഘവിഗമേന ദൂരീഭൂതന്തി അത്ഥോ. വിഗതവലാഹകന്തി അപഗതമേഘം. ദേവന്തി ആകാസം. സകവണ്ണന്തി അത്തനോ രൂപം.
5.Akālameghoti asampatte vassakāle uppannamegho. Ayaṃ pana gimhānaṃ pacchime māse udapādi. Sattāhavaddalikāti tasmiṃ uppanne sattāhaṃ avicchinnavuṭṭhikā ahosi. Sītavātaduddinīti sā ca pana sattāhavaddalikā udakaphusitasammissena sītavātena samantā paribbhamantena dūsitadivasattā sītavātaduddinī nāma ahosi. Atha kho mucalindo nāgarājāti tasseva mucalindarukkhassa samīpe pokkharaṇiyā nibbatto mahānubhāvo nāgarājā. Sattakkhattuṃ bhogehi parikkhipitvāti evaṃ bhogehi parikkhipitvā uparimuddhani mahantaṃ phaṇaṃ karitvāva ṭhite; tasmiṃ tassa parikkhepabbhantaraṃ lohapāsāde bhaṇḍāgāragabbhappamāṇaṃ ahosi, tasmā bhagavā nivāte pihitadvāravātapāne kūṭāgāre nisinno viya jāto. Mā bhagavantaṃ sītantiādi tassa tathā karitvā ṭhānakāraṇaparidīpanaṃ. So hi ‘‘mā bhagavantaṃ sītaṃ bādhayittha, mā uṇhaṃ, mā ḍaṃsādisamphasso bādhayitthā’’ti tathā karitvā aṭṭhāsi. Tattha kiñcāpi sattāhavaddalikāya uṇhameva natthi, sace pana antarantarā megho vigaccheyya uṇhaṃ bhaveyya , tampi naṃ mā bādhayitthāti evaṃ tassa cintetuṃ yuttaṃ. Viddhanti ubbiddhaṃ; meghavigamena dūrībhūtanti attho. Vigatavalāhakanti apagatameghaṃ. Devanti ākāsaṃ. Sakavaṇṇanti attano rūpaṃ.
സുഖോ വിവേകോതി നിബ്ബാനസങ്ഖാതോ ഉപധിവിവേകോ സുഖോ. തുട്ഠസ്സാതി ചതുമഗ്ഗഞാണസന്തോസേന സന്തുട്ഠസ്സ. സുതധമ്മസ്സാതി പകാസിതധമ്മസ്സ. പസ്സതോതി തം വിവേകം യം വാ കിഞ്ചി പസ്സിതബ്ബം നാമ, തം സബ്ബം അത്തനോ വീരിയബലാധിഗതേന ഞാണചക്ഖുനാ പസ്സന്തസ്സ. അബ്യാപജ്ജന്തി അകുപ്പനഭാവോ; ഏതേന മേത്താപുബ്ബഭാഗോ ദസ്സിതോ. പാണഭൂതേസു സംയമോതി സത്തേസു ച സംയമോ; അവിഹിംസനഭാവോ സുഖോതി അത്ഥോ. ഏതേന കരുണാപുബ്ബഭാഗോ ദസ്സിതോ. സുഖാ വിരാഗതാ ലോകേതി വീതരാഗതാപി സുഖാതി ദീപേതി. കാമാനം സമതിക്കമോതി യാ ‘‘കാമാനം സമതിക്കമോ’’തി വുച്ചതി; സാ വിരാഗതാപി സുഖാതി അത്ഥോ. ഏതേന അനാഗാമിമഗ്ഗോ കഥിതോ. അസ്മിമാനസ്സ യോ വിനയോതി ഇമിനാ പന അരഹത്തം കഥിതം; അരഹത്തഞ്ഹി അസ്മിമാനസ്സ ‘‘പസ്സദ്ധിവിനയോ’’തി വുച്ചതി. ഇതോ പരഞ്ച സുഖം നാമ നത്ഥി, തേനാഹ ‘‘ഏതം വേ പരമം സുഖ’’ന്തി.
Sukho vivekoti nibbānasaṅkhāto upadhiviveko sukho. Tuṭṭhassāti catumaggañāṇasantosena santuṭṭhassa. Sutadhammassāti pakāsitadhammassa. Passatoti taṃ vivekaṃ yaṃ vā kiñci passitabbaṃ nāma, taṃ sabbaṃ attano vīriyabalādhigatena ñāṇacakkhunā passantassa. Abyāpajjanti akuppanabhāvo; etena mettāpubbabhāgo dassito. Pāṇabhūtesu saṃyamoti sattesu ca saṃyamo; avihiṃsanabhāvo sukhoti attho. Etena karuṇāpubbabhāgo dassito. Sukhā virāgatā loketi vītarāgatāpi sukhāti dīpeti. Kāmānaṃ samatikkamoti yā ‘‘kāmānaṃ samatikkamo’’ti vuccati; sā virāgatāpi sukhāti attho. Etena anāgāmimaggo kathito. Asmimānassa yo vinayoti iminā pana arahattaṃ kathitaṃ; arahattañhi asmimānassa ‘‘passaddhivinayo’’ti vuccati. Ito parañca sukhaṃ nāma natthi, tenāha ‘‘etaṃ ve paramaṃ sukha’’nti.
മുചലിന്ദകഥാ നിട്ഠിതാ.
Mucalindakathā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൩. മുചലിന്ദകഥാ • 3. Mucalindakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / മുചലിന്ദകഥാവണ്ണനാ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / മുചലിന്ദകഥാവണ്ണനാ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / മുചലിന്ദകഥാവണ്ണനാ • Mucalindakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൩. മുചലിന്ദകഥാ • 3. Mucalindakathā