Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੧੨. ਮੁਦਿਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    12. Muditattheragāthāvaṇṇanā

    ਪਬ੍ਬਜਿਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮੁਦਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਏਕਂ ਮਞ੍ਚਮਦਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇ ਗਹਪਤਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਮੁਦਿਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਤਂ ਕੁਲਂ ਰਞ੍ਞਾ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਅਹੋਸਿ। ਮੁਦਿਤੋ ਰਾਜਭਯਾਭੀਤੋ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਟ੍ਠੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸવਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ। ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਭੀਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਮਾ ਭਾਯੀ’’ਤਿ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਸਿ। ਸੋ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕੇਨ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਲੇਨ ਇਦਂ ਮੇ ਭਯਂ વੂਪਸਮੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਮਾਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਧਿવਾਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਜੀવਿਤਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ। ਥੇਰੋ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ। ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਸਾਸਨੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਭਯੇ વੂਪਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂਯੇવ ਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ – ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਾ વਸਨਗਬ੍ਭਾ ਬਹਿ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੧.੩੬.੩੦-੩੩) –

    Pabbajintiādikā āyasmato muditattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso ekaṃ mañcamadāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kosalaraṭṭhe gahapatikule nibbattitvā muditoti laddhanāmo viññutaṃ pāpuṇi. Tena ca samayena taṃ kulaṃ raññā kenacideva karaṇīyena palibuddhaṃ ahosi. Mudito rājabhayābhīto palāyitvā araññaṃ paviṭṭho aññatarassa khīṇāsavattherassa vasanaṭṭhānaṃ upagacchi. Thero tassa bhītabhāvaṃ ñatvā ‘‘mā bhāyī’’ti samassāsesi. So ‘‘kittakena nu kho, bhante, kālena idaṃ me bhayaṃ vūpasamessatī’’ti pucchitvā ‘‘sattaṭṭhamāse atikkamitvā’’ti vutte – ‘‘ettakaṃ kālaṃ adhivāsetuṃ na sakkomi, pabbajissāmahaṃ, bhante, pabbājetha ma’’nti jīvitarakkhaṇatthaṃ pabbajjaṃ yāci. Thero taṃ pabbājesi. So pabbajitvā sāsane paṭiladdhasaddho bhaye vūpasantepi samaṇadhammaṃyeva rocento kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanāya kammaṃ karonto – ‘‘arahattaṃ appatvā imasmā vasanagabbhā bahi na nikkhamissāmī’’tiādinā paṭiññaṃ katvā vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.36.30-33) –

    ‘‘વਿਪਸ੍ਸਿਨੋ ਭਗવਤੋ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ।

    ‘‘Vipassino bhagavato, lokajeṭṭhassa tādino;

    ਏਕਂ ਮਞ੍ਚਂ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਸਪਾਣਿਨਾ॥

    Ekaṃ mañcaṃ mayā dinnaṃ, pasannena sapāṇinā.

    ‘‘ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਯਾਨਂ, ਦਿਬ੍ਬਯਾਨਂ ਸਮਜ੍ਝਗਂ।

    ‘‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ, dibbayānaṃ samajjhagaṃ;

    ਤੇਨ ਮਞ੍ਚਕਦਾਨੇਨ, ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਆਸવਕ੍ਖਯਂ॥

    Tena mañcakadānena, pattomhi āsavakkhayaṃ.

    ‘‘ਏਕਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਮਞ੍ਚਮਦਦਿਂ ਤਦਾ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ mañcamadadiṃ tadā;

    ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਮਞ੍ਚਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, mañcadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਨ੍ਤੋ ਸਹਾਯਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਧਿਗਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ –

    Arahattaṃ pana patvā vimuttisukhaṃ paṭisaṃvedento sahāyabhikkhūhi adhigataṃ pucchito attano paṭipannākāraṃ kathento –

    ੩੧੧.

    311.

    ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਜੀવਿਕਤ੍ਥੋਹਂ, ਲਦ੍ਧਾਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ।

    ‘‘Pabbajiṃ jīvikatthohaṃ, laddhāna upasampadaṃ;

    ਤਤੋ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਿਂ, ਦਲ਼੍ਹવੀਰਿਯੋ ਪਰਕ੍ਕਮਿਂ॥

    Tato saddhaṃ paṭilabhiṃ, daḷhavīriyo parakkamiṃ.

    ੩੧੨.

    312.

    ‘‘ਕਾਮਂ ਭਿਜ੍ਜਤੁਯਂ ਕਾਯੋ, ਮਂਸਪੇਸੀ વਿਸੀਯਰੁਂ।

    ‘‘Kāmaṃ bhijjatuyaṃ kāyo, maṃsapesī visīyaruṃ;

    ਉਭੋ ਜਣ੍ਣੁਕਸਨ੍ਧੀਹਿ, ਜਙ੍ਘਾਯੋ ਪਪਤਨ੍ਤੁ ਮੇ॥

    Ubho jaṇṇukasandhīhi, jaṅghāyo papatantu me.

    ੩੧੩.

    313.

    ‘‘ਨਾਸਿਸ੍ਸਂ ਨ ਪਿવਿਸ੍ਸਾਮਿ, વਿਹਾਰਾ ਚ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮੇ।

    ‘‘Nāsissaṃ na pivissāmi, vihārā ca na nikkhame;

    ਨਪਿ ਪਸ੍ਸਂ ਨਿਪਾਤੇਸ੍ਸਂ, ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇ ਅਨੂਹਤੇ॥

    Napi passaṃ nipātessaṃ, taṇhāsalle anūhate.

    ੩੧੪.

    314.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮੇવਂ વਿਹਰਤੋ, ਪਸ੍ਸ વੀਰਿਯਪਰਕ੍ਕਮਂ।

    ‘‘Tassa mevaṃ viharato, passa vīriyaparakkamaṃ;

    ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥ –

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. –

    ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।

    Catasso gāthā abhāsi.

    ਤਤ੍ਥ ਜੀવਿਕਤ੍ਥੋਤਿ ਜੀવਿਕਾਯ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਜੀવਿਕਪ੍ਪਯੋਜਨੋ। ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਭਯੋ ਸੁਖੇਨ ਅਕਿਲਮਨ੍ਤੋ ਜੀવਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਜੀવਿਕਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਲਦ੍ਧਾਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਸਾਮਣੇਰਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯਂ ਠਿਤੋ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿਤ੍વਾ। ਤਤੋ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਿਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਸੇવਨ੍ਤੋ ਦ੍વੇ ਮਾਤਿਕਾ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਨੁਮੋਦਨਾ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਮਥਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, વਿਪਸ੍ਸਨਾવਿਧਿਞ੍ਚ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ, ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਿਂ। ਦਲ਼੍ਹવੀਰਿਯੋ ਪਰਕ੍ਕਮਿਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਸਚ੍ਚਪਟਿવੇਧਾਯ ਦਲ਼੍ਹવੀਰਿਯੋ ਥਿਰવੀਰਿਯੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰਕ੍ਕਮਿਂ, ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਪਦਹਿਂ।

    Tattha jīvikatthoti jīvikāya atthiko jīvikappayojano. ‘‘Ettha pabbajitvā nibbhayo sukhena akilamanto jīvissāmī’’ti evaṃ jīvikatthāya pabbajinti attho. Laddhāna upasampadanti paṭhamaṃ sāmaṇerapabbajjāyaṃ ṭhito ñatticatutthena kammena upasampadaṃ labhitvā. Tato saddhaṃ paṭilabhinti tato upasampannakālato paṭṭhāya kalyāṇamitte sevanto dve mātikā, tisso anumodanā, ekaccaṃ suttaṃ, samathakammaṭṭhānaṃ, vipassanāvidhiñca uggaṇhanto buddhādīnaṃ mahānubhāvataṃ disvā – ‘‘sammāsambuddho bhagavā, svākkhāto dhammo, suppaṭipanno saṅgho’’ti ratanattaye saddhaṃ paṭilabhiṃ. Daḷhavīriyo parakkaminti evaṃ paṭiladdhasaddho hutvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva saccapaṭivedhāya daḷhavīriyo thiravīriyo hutvā parakkamiṃ, akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya sammadeva padahiṃ.

    ਯਥਾ ਪਨ ਪਰਕ੍ਕਮਿਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਾਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਕਾਮਂ ਏਕਂਸਤੋ વਾ ਭਿਜ੍ਜਤੁ। ਅਯਂ ਕਾਯੋਤਿ ਅਯਂ ਮਮ ਪੂਤਿਕਾਯੋ, ਇਮਿਨਾ વੀਰਿਯਪਤਾਪੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਚੇ, ਭਿਜ੍ਜਤੁ ਛਿਨ੍ਨਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤੁ। ਮਂਸਪੇਸੀ વਿਸੀਯਰੁਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਇਮਸ੍ਮਾ ਕਾਯਾ ਮਂਸਪੇਸਿਯੋ વਿਸੀਯਨ੍ਤਿ ਚੇ, વਿਸੀਯਨ੍ਤੁ ਇਤੋ ਚਿਤੋ વਿਦ੍ਧਂਸਨ੍ਤੁ। ਉਭੋ ਜਣ੍ਣੁਕਸਨ੍ਧੀਹਿ, ਜਙ੍ਘਾਯੋ ਪਪਤਨ੍ਤੁ ਮੇਤਿ ਉਭੋਹਿ ਜਣ੍ਣੁਕਸਨ੍ਧੀਹਿ ਸਹ ਮਮ ਉਭੋ ਜਙ੍ਘਾਯੋ ਸਤ੍ਥਿਯੋ ਊਰੁਬਨ੍ਧਤੋ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਪਤਨ੍ਤੁ। ‘‘ਮ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਏવਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।

    Yathā pana parakkamiṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘kāma’’ntiādi vuttaṃ. Tattha kāmanti yathākāmaṃ ekaṃsato vā bhijjatu. Ayaṃ kāyoti ayaṃ mama pūtikāyo, iminā vīriyapatāpena bhijjati ce, bhijjatu chinnabhinnaṃ hotu. Maṃsapesī visīyarunti iminā daḷhaparakkamena imasmā kāyā maṃsapesiyo visīyanti ce, visīyantu ito cito viddhaṃsantu. Ubho jaṇṇukasandhīhi, jaṅghāyo papatantu meti ubhohi jaṇṇukasandhīhi saha mama ubho jaṅghāyo satthiyo ūrubandhato bhijjitvā bhūmiyaṃ papatantu. ‘‘Ma’’ntipi pāṭho, so evattho. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.

    ਮੁਦਿਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Muditattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Catukkanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੧੨. ਮੁਦਿਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 12. Muditattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact