Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi |
൨൨. മഹാനിപാതോ
22. Mahānipāto
൫൩൮. മൂഗപക്ഖജാതകം (൧)
538. Mūgapakkhajātakaṃ (1)
൧.
1.
‘‘മാ പണ്ഡിച്ചയം 1 വിഭാവയ, ബാലമതോ ഭവ സബ്ബപാണിനം;
‘‘Mā paṇḍiccayaṃ 2 vibhāvaya, bālamato bhava sabbapāṇinaṃ;
സബ്ബോ തം ജനോ ഓചിനായതു, ഏവം തവ അത്ഥോ ഭവിസ്സതി’’.
Sabbo taṃ jano ocināyatu, evaṃ tava attho bhavissati’’.
൨.
2.
‘‘കരോമി തേ തം വചനം, യം മം ഭണസി ദേവതേ;
‘‘Karomi te taṃ vacanaṃ, yaṃ maṃ bhaṇasi devate;
അത്ഥകാമാസി മേ അമ്മ, ഹിതകാമാസി ദേവതേ’’.
Atthakāmāsi me amma, hitakāmāsi devate’’.
൩.
3.
‘‘കിം നു സന്തരമാനോവ, കാസും ഖണസി സാരഥി;
‘‘Kiṃ nu santaramānova, kāsuṃ khaṇasi sārathi;
പുട്ഠോ മേ സമ്മ അക്ഖാഹി, കിം കാസുയാ കരിസ്സസി’’.
Puṭṭho me samma akkhāhi, kiṃ kāsuyā karissasi’’.
൪.
4.
‘‘രഞ്ഞോ മൂഗോ ച പക്ഖോ ച, പുത്തോ ജാതോ അചേതസോ;
‘‘Rañño mūgo ca pakkho ca, putto jāto acetaso;
സോമ്ഹി രഞ്ഞാ സമജ്ഝിട്ഠോ, പുത്തം മേ നിഖണം വനേ’’.
Somhi raññā samajjhiṭṭho, puttaṃ me nikhaṇaṃ vane’’.
൫.
5.
അധമ്മം സാരഥി കയിരാ, മം ചേ ത്വം നിഖണം വനേ’’.
Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane’’.
൬.
6.
അധമ്മം സാരഥി കയിരാ, മം ചേ ത്വം നിഖണം വനേ’’.
Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane’’.
൭.
7.
കോ വാ ത്വം കസ്സ വാ പുത്തോ, കഥം ജാനേമു തം മയം’’.
Ko vā tvaṃ kassa vā putto, kathaṃ jānemu taṃ mayaṃ’’.
൮.
8.
‘‘നമ്ഹി ദേവോ ന ഗന്ധബ്ബോ, നാപി സക്കോ പുരിന്ദദോ;
‘‘Namhi devo na gandhabbo, nāpi sakko purindado;
൯.
9.
‘‘തസ്സ രഞ്ഞോ അഹം പുത്തോ, യം ത്വം സമ്മൂപജീവസി 11;
‘‘Tassa rañño ahaṃ putto, yaṃ tvaṃ sammūpajīvasi 12;
അധമ്മം സാരഥി കയിരാ, മം ചേ ത്വം നിഖണം വനേ.
Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane.
൧൦.
10.
‘‘യസ്സ രുക്ഖസ്സ ഛായായ, നിസീദേയ്യ സയേയ്യ വാ;
‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;
൧൧.
11.
‘‘യഥാ രുക്ഖോ തഥാ രാജാ, യഥാ സാഖാ തഥാ അഹം;
‘‘Yathā rukkho tathā rājā, yathā sākhā tathā ahaṃ;
യഥാ ഛായൂപഗോ പോസോ, ഏവം ത്വമസി സാരഥി;
Yathā chāyūpago poso, evaṃ tvamasi sārathi;
അധമ്മം സാരഥി കയിരാ, മം ചേ ത്വം നിഖണം വനേ.
Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane.
൧൨.
12.
ബഹൂ നം ഉപജീവന്തി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Bahū naṃ upajīvanti, yo mittānaṃ na dubbhati.
൧൩.
13.
‘‘യം യം ജനപദം യാതി, നിഗമേ രാജധാനിയോ;
‘‘Yaṃ yaṃ janapadaṃ yāti, nigame rājadhāniyo;
സബ്ബത്ഥ പൂജിതോ ഹോതി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Sabbattha pūjito hoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
൧൪.
14.
സബ്ബേ അമിത്തേ തരതി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Sabbe amitte tarati, yo mittānaṃ na dubbhati.
൧൫.
15.
ഞാതീനം ഉത്തമോ ഹോതി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Ñātīnaṃ uttamo hoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
൧൬.
16.
വണ്ണകിത്തിഭതോ ഹോതി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Vaṇṇakittibhato hoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
൧൭.
17.
‘‘പൂജകോ ലഭതേ പൂജം, വന്ദകോ പടിവന്ദനം;
‘‘Pūjako labhate pūjaṃ, vandako paṭivandanaṃ;
യസോ കിത്തിഞ്ച പപ്പോതി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Yaso kittiñca pappoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
൧൮.
18.
‘‘അഗ്ഗി യഥാ പജ്ജലതി, ദേവതാവ വിരോചതി;
‘‘Aggi yathā pajjalati, devatāva virocati;
സിരിയാ അജഹിതോ ഹോതി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Siriyā ajahito hoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
൧൯.
19.
‘‘ഗാവോ തസ്സ പജായന്തി, ഖേത്തേ വുത്തം വിരൂഹതി;
‘‘Gāvo tassa pajāyanti, khette vuttaṃ virūhati;
വുത്താനം ഫലമസ്നാതി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Vuttānaṃ phalamasnāti, yo mittānaṃ na dubbhati.
൨൦.
20.
‘‘ദരിതോ പബ്ബതാതോ വാ, രുക്ഖതോ പതിതോ നരോ;
‘‘Darito pabbatāto vā, rukkhato patito naro;
ചുതോ പതിട്ഠം ലഭതി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി.
Cuto patiṭṭhaṃ labhati, yo mittānaṃ na dubbhati.
൨൧.
21.
‘‘വിരൂള്ഹമൂലസന്താനം, നിഗ്രോധമിവ മാലുതോ;
‘‘Virūḷhamūlasantānaṃ, nigrodhamiva māluto;
അമിത്താ നപ്പസാഹന്തി, യോ മിത്താനം ന ദുബ്ഭതി’’.
Amittā nappasāhanti, yo mittānaṃ na dubbhati’’.
൨൨.
22.
‘‘ഏഹി തം പടിനേസ്സാമി, രാജപുത്ത സകം ഘരം;
‘‘Ehi taṃ paṭinessāmi, rājaputta sakaṃ gharaṃ;
രജ്ജം കാരേഹി ഭദ്ദന്തേ, കിം അരഞ്ഞേ കരിസ്സസി’’.
Rajjaṃ kārehi bhaddante, kiṃ araññe karissasi’’.
൨൩.
23.
യം മേ അധമ്മചരിയായ, രജ്ജം ലബ്ഭേഥ സാരഥി’’.
Yaṃ me adhammacariyāya, rajjaṃ labbhetha sārathi’’.
൨൪.
24.
പിതാ മാതാ ച മേ ദജ്ജും, രാജപുത്ത തയീ ഗതേ.
Pitā mātā ca me dajjuṃ, rājaputta tayī gate.
൨൫.
25.
‘‘ഓരോധാ ച കുമാരാ ച, വേസിയാനാ ച ബ്രാഹ്മണാ;
‘‘Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;
തേപി അത്തമനാ ദജ്ജും, രാജപുത്ത തയീ ഗതേ.
Tepi attamanā dajjuṃ, rājaputta tayī gate.
൨൬.
26.
൨൭.
27.
ഉപായനാനി മേ ദജ്ജും, രാജപുത്ത തയീ ഗതേ’’.
Upāyanāni me dajjuṃ, rājaputta tayī gate’’.
൨൮.
28.
‘‘പിതു മാതു ചഹം ചത്തോ, രട്ഠസ്സ നിഗമസ്സ ച;
‘‘Pitu mātu cahaṃ catto, raṭṭhassa nigamassa ca;
അഥോ സബ്ബകുമാരാനം, നത്ഥി മയ്ഹം സകം ഘരം.
Atho sabbakumārānaṃ, natthi mayhaṃ sakaṃ gharaṃ.
൨൯.
29.
‘‘അനുഞ്ഞാതോ അഹം മത്യാ, സഞ്ചത്തോ പിതരാ മഹം;
‘‘Anuññāto ahaṃ matyā, sañcatto pitarā mahaṃ;
ഏകോരഞ്ഞേ പബ്ബജിതോ, ന കാമേ അഭിപത്ഥയേ.
Ekoraññe pabbajito, na kāme abhipatthaye.
൩൦.
30.
‘‘അപി അതരമാനാനം, ഫലാസാവ സമിജ്ഝതി;
‘‘Api ataramānānaṃ, phalāsāva samijjhati;
വിപക്കബ്രഹ്മചരിയോസ്മി, ഏവം ജാനാഹി സാരഥി.
Vipakkabrahmacariyosmi, evaṃ jānāhi sārathi.
൩൧.
31.
‘‘അപി അതരമാനാനം, സമ്മദത്ഥോ വിപച്ചതി;
‘‘Api ataramānānaṃ, sammadattho vipaccati;
വിപക്കബ്രഹ്മചരിയോസ്മി, നിക്ഖന്തോ അകുതോഭയോ’’.
Vipakkabrahmacariyosmi, nikkhanto akutobhayo’’.
൩൨.
32.
കസ്മാ പിതു ച മാതുച്ച, സന്തികേ ന ഭണീ തദാ’’.
Kasmā pitu ca mātucca, santike na bhaṇī tadā’’.
൩൩.
33.
൩൪.
34.
‘‘പുരിമം സരാമഹം ജാതിം, യത്ഥ രജ്ജമകാരയിം;
‘‘Purimaṃ sarāmahaṃ jātiṃ, yattha rajjamakārayiṃ;
കാരയിത്വാ തഹിം രജ്ജം, പാപത്ഥം നിരയം ഭുസം.
Kārayitvā tahiṃ rajjaṃ, pāpatthaṃ nirayaṃ bhusaṃ.
൩൫.
35.
‘‘വീസതിഞ്ചേവ വസ്സാനി, തഹിം രജ്ജമകാരയിം;
‘‘Vīsatiñceva vassāni, tahiṃ rajjamakārayiṃ;
൩൬.
36.
‘‘തസ്സ രജ്ജസ്സഹം ഭീതോ, മാ മം രജ്ജാഭിസേചയും 47;
‘‘Tassa rajjassahaṃ bhīto, mā maṃ rajjābhisecayuṃ 48;
തസ്മാ പിതു ച മാതുച്ച, സന്തികേ ന ഭണിം തദാ.
Tasmā pitu ca mātucca, santike na bhaṇiṃ tadā.
൩൭.
37.
‘‘ഉച്ഛങ്ഗേ മം നിസാദേത്വാ, പിതാ അത്ഥാനുസാസതി;
‘‘Ucchaṅge maṃ nisādetvā, pitā atthānusāsati;
൩൮.
38.
അമൂഗോ മൂഗവണ്ണേന, അപക്ഖോ പക്ഖസമ്മതോ;
Amūgo mūgavaṇṇena, apakkho pakkhasammato;
സകേ മുത്തകരീസസ്മിം, അച്ഛാഹം സമ്പരിപ്ലുതോ.
Sake muttakarīsasmiṃ, acchāhaṃ samparipluto.
൩൯.
39.
‘‘കസിരഞ്ച പരിത്തഞ്ച, തഞ്ച ദുക്ഖേന സംയുതം;
‘‘Kasirañca parittañca, tañca dukkhena saṃyutaṃ;
൪൦.
40.
‘‘പഞ്ഞായ ച അലാഭേന, ധമ്മസ്സ ച അദസ്സനാ;
‘‘Paññāya ca alābhena, dhammassa ca adassanā;
൪൧.
41.
‘‘അപി അതരമാനാനം, ഫലാസാവ സമിജ്ഝതി;
‘‘Api ataramānānaṃ, phalāsāva samijjhati;
വിപക്കബ്രഹ്മചരിയോസ്മി, ഏവം ജാനാഹി സാരഥി.
Vipakkabrahmacariyosmi, evaṃ jānāhi sārathi.
൪൨.
42.
‘‘അപി അതരമാനാനം, സമ്മദത്ഥോ വിപച്ചതി;
‘‘Api ataramānānaṃ, sammadattho vipaccati;
വിപക്കബ്രഹ്മചരിയോസ്മി, നിക്ഖന്തോ അകുതോഭയോ’’.
Vipakkabrahmacariyosmi, nikkhanto akutobhayo’’.
൪൩.
43.
‘‘അഹമ്പി പബ്ബജിസ്സാമി, രാജപുത്ത തവന്തികേ;
‘‘Ahampi pabbajissāmi, rājaputta tavantike;
അവ്ഹായസ്സു 59 മം ഭദ്ദന്തേ, പബ്ബജ്ജാ മമ രുച്ചതി’’.
Avhāyassu 60 maṃ bhaddante, pabbajjā mama ruccati’’.
൪൪.
44.
‘‘രഥം നിയ്യാദയിത്വാന, അനണോ ഏഹി സാരഥി;
‘‘Rathaṃ niyyādayitvāna, anaṇo ehi sārathi;
അനണസ്സ ഹി പബ്ബജ്ജാ, ഏതം ഇസീഹി വണ്ണിതം’’.
Anaṇassa hi pabbajjā, etaṃ isīhi vaṇṇitaṃ’’.
൪൫.
45.
‘‘യദേവ ത്യാഹം വചനം, അകരം ഭദ്ദമത്ഥു തേ;
‘‘Yadeva tyāhaṃ vacanaṃ, akaraṃ bhaddamatthu te;
തദേവ മേ ത്വം വചനം, യാചിതോ കത്തുമരഹസി.
Tadeva me tvaṃ vacanaṃ, yācito kattumarahasi.
൪൬.
46.
‘‘ഇധേവ താവ അച്ഛസ്സു, യാവ രാജാനമാനയേ;
‘‘Idheva tāva acchassu, yāva rājānamānaye;
അപ്പേവ തേ പിതാ ദിസ്വാ, പതീതോ സുമനോ സിയാ’’.
Appeva te pitā disvā, patīto sumano siyā’’.
൪൭.
47.
‘‘കരോമി തേതം വചനം, യം മം ഭണസി സാരഥി;
‘‘Karomi tetaṃ vacanaṃ, yaṃ maṃ bhaṇasi sārathi;
അഹമ്പി ദട്ഠുകാമോസ്മി, പിതരം മേ ഇധാഗതം.
Ahampi daṭṭhukāmosmi, pitaraṃ me idhāgataṃ.
൪൮.
48.
‘‘ഏഹി സമ്മ നിവത്തസ്സു, കുസലം വജ്ജാസി ഞാതിനം;
‘‘Ehi samma nivattassu, kusalaṃ vajjāsi ñātinaṃ;
മാതരം പിതരം മയ്ഹം, വുത്തോ വജ്ജാസി വന്ദനം’’.
Mātaraṃ pitaraṃ mayhaṃ, vutto vajjāsi vandanaṃ’’.
൪൯.
49.
തസ്സ പാദേ ഗഹേത്വാന, കത്വാ ച നം പദക്ഖിണം;
Tassa pāde gahetvāna, katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ;
സാരഥി രഥമാരുയ്ഹ, രാജദ്വാരം ഉപാഗമി.
Sārathi rathamāruyha, rājadvāraṃ upāgami.
൫൦.
50.
‘‘സുഞ്ഞം മാതാ രഥം ദിസ്വാ, ഏകം സാരഥിമാഗതം;
‘‘Suññaṃ mātā rathaṃ disvā, ekaṃ sārathimāgataṃ;
അസ്സുപുണ്ണേഹി നേത്തേഹി, രോദന്തീ നം ഉദിക്ഖതി.
Assupuṇṇehi nettehi, rodantī naṃ udikkhati.
൫൧.
51.
‘‘അയം സോ സാരഥി ഏതി, നിഹന്ത്വാ മമ അത്രജം;
‘‘Ayaṃ so sārathi eti, nihantvā mama atrajaṃ;
നിഹതോ നൂന മേ പുത്തോ, പഥബ്യാ ഭൂമിവഡ്ഢനോ.
Nihato nūna me putto, pathabyā bhūmivaḍḍhano.
൫൨.
52.
‘‘അമിത്താ നൂന നന്ദന്തി, പതീതാ നൂന വേരിനോ;
‘‘Amittā nūna nandanti, patītā nūna verino;
ആഗതം സാരഥിം ദിസ്വാ, നിഹന്ത്വാ മമ അത്രജം.
Āgataṃ sārathiṃ disvā, nihantvā mama atrajaṃ.
൫൩.
53.
‘‘സുഞ്ഞം മാതാ രഥം ദിസ്വാ, ഏകം സാരഥിമാഗതം;
‘‘Suññaṃ mātā rathaṃ disvā, ekaṃ sārathimāgataṃ;
൫൪.
54.
‘‘കിന്നു മൂഗോ കിം നു പക്ഖോ, കിന്നു സോ വിലപീ തദാ;
‘‘Kinnu mūgo kiṃ nu pakkho, kinnu so vilapī tadā;
നിഹഞ്ഞമാനോ ഭൂമിയാ, തം മേ അക്ഖാഹി സാരഥി.
Nihaññamāno bhūmiyā, taṃ me akkhāhi sārathi.
൫൫.
55.
‘‘കഥം ഹത്ഥേഹി പാദേഹി, മൂഗപക്ഖോ വിവജ്ജയി;
‘‘Kathaṃ hatthehi pādehi, mūgapakkho vivajjayi;
നിഹഞ്ഞമാനോ ഭൂമിയാ, തം മേ അക്ഖാഹി പുച്ഛിതോ’’.
Nihaññamāno bhūmiyā, taṃ me akkhāhi pucchito’’.
൫൬.
56.
യം മേ സുതം വാ ദിട്ഠം വാ, രാജപുത്തസ്സ സന്തികേ’’.
Yaṃ me sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, rājaputtassa santike’’.
൫൭.
57.
‘‘അഭയം സമ്മ തേ ദമ്മി, അഭീതോ ഭണ സാരഥി;
‘‘Abhayaṃ samma te dammi, abhīto bhaṇa sārathi;
യം തേ സുതം വാ ദിട്ഠം വാ, രാജപുത്തസ്സ സന്തികേ’’.
Yaṃ te sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, rājaputtassa santike’’.
൫൮.
58.
‘‘ന സോ മൂഗോ ന സോ പക്ഖോ, വിസട്ഠവചനോ ച സോ;
‘‘Na so mūgo na so pakkho, visaṭṭhavacano ca so;
൫൯.
59.
‘‘പുരിമം സരതി സോ ജാതിം, യത്ഥ രജ്ജമകാരയി;
‘‘Purimaṃ sarati so jātiṃ, yattha rajjamakārayi;
കാരയിത്വാ തഹിം രജ്ജം, പാപത്ഥ നിരയം ഭുസം.
Kārayitvā tahiṃ rajjaṃ, pāpattha nirayaṃ bhusaṃ.
൬൦.
60.
‘‘വീസതിഞ്ചേവ വസ്സാനി, തഹിം രജ്ജമകാരയി;
‘‘Vīsatiñceva vassāni, tahiṃ rajjamakārayi;
അസീതിവസ്സസഹസ്സാനി, നിരയമ്ഹി അപച്ചി സോ.
Asītivassasahassāni, nirayamhi apacci so.
൬൧.
61.
‘‘തസ്സ രജ്ജസ്സ സോ ഭീതോ, മാ മം രജ്ജാഭിസേചയും;
‘‘Tassa rajjassa so bhīto, mā maṃ rajjābhisecayuṃ;
തസ്മാ പിതു ച മാതുച്ച, സന്തികേ ന ഭണീ തദാ.
Tasmā pitu ca mātucca, santike na bhaṇī tadā.
൬൨.
62.
‘‘അങ്ഗപച്ചങ്ഗസമ്പന്നോ, ആരോഹപരിണാഹവാ;
‘‘Aṅgapaccaṅgasampanno, ārohapariṇāhavā;
വിസട്ഠവചനോ പഞ്ഞോ, മഗ്ഗേ സഗ്ഗസ്സ തിട്ഠതി.
Visaṭṭhavacano pañño, magge saggassa tiṭṭhati.
൬൩.
63.
ഏഹി തം പാപയിസ്സാമി, യത്ഥ സമ്മതി തേമിയോ’’.
Ehi taṃ pāpayissāmi, yattha sammati temiyo’’.
൬൪.
64.
൬൫.
65.
‘‘വാദന്തു 73 ഭേരീ സന്നദ്ധാ, വഗ്ഗൂ വാദന്തു ദുന്ദുഭീ;
‘‘Vādantu 74 bherī sannaddhā, vaggū vādantu dundubhī;
൬൬.
66.
‘‘ഓരോധാ ച കുമാരാ ച, വേസിയാനാ ച ബ്രാഹ്മണാ;
‘‘Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;
൬൭.
67.
‘‘ഹത്ഥാരോഹാ അനീകട്ഠാ, രഥികാ പത്തികാരകാ;
‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
൬൮.
68.
‘‘സമാഗതാ ജാനപദാ, നേഗമാ ച സമാഗതാ;
‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;
ഖിപ്പം യാനാനി യോജേന്തു, ഗച്ഛം പുത്തനിവേദകോ’’ 81.
Khippaṃ yānāni yojentu, gacchaṃ puttanivedako’’ 82.
൬൯.
69.
‘‘അസ്സേ ച സാരഥീ യുത്തേ, സിന്ധവേ സീഘവാഹനേ;
‘‘Asse ca sārathī yutte, sindhave sīghavāhane;
രാജദ്വാരം ഉപാഗച്ഛും, യുത്താ ദേവ ഇമേ ഹയാ’’.
Rājadvāraṃ upāgacchuṃ, yuttā deva ime hayā’’.
൭൦.
70.
‘‘ഥൂലാ ജവേന ഹായന്തി, കിസാ ഹായന്തി ഥാമുനാ;
‘‘Thūlā javena hāyanti, kisā hāyanti thāmunā;
കിസേ ഥൂലേ വിവജ്ജേത്വാ, സംസട്ഠാ യോജിതാ ഹയാ’’.
Kise thūle vivajjetvā, saṃsaṭṭhā yojitā hayā’’.
൭൧.
71.
‘‘തതോ രാജാ തരമാനോ, യുത്തമാരുയ്ഹ സന്ദനം;
‘‘Tato rājā taramāno, yuttamāruyha sandanaṃ;
൭൨.
72.
‘‘വാലബീജനിമുണ്ഹീസം, ഖഗ്ഗം ഛത്തഞ്ച പണ്ഡരം;
‘‘Vālabījanimuṇhīsaṃ, khaggaṃ chattañca paṇḍaraṃ;
൭൩.
73.
ഖിപ്പമേവ ഉപാഗച്ഛി, യത്ഥ സമ്മതി തേമിയോ.
Khippameva upāgacchi, yattha sammati temiyo.
൭൪.
74.
‘‘തഞ്ച ദിസ്വാന ആയന്തം, ജലന്തമിവ തേജസാ;
‘‘Tañca disvāna āyantaṃ, jalantamiva tejasā;
൭൫.
75.
‘‘കച്ചി നു താത കുസലം, കച്ചി താത അനാമയം;
‘‘Kacci nu tāta kusalaṃ, kacci tāta anāmayaṃ;
൭൬.
76.
‘‘കുസലഞ്ചേവ മേ പുത്ത, അഥോ പുത്ത അനാമയം;
‘‘Kusalañceva me putta, atho putta anāmayaṃ;
സബ്ബാ ച രാജകഞ്ഞായോ, അരോഗാ തുയ്ഹ മാതരോ’’.
Sabbā ca rājakaññāyo, arogā tuyha mātaro’’.
൭൭.
77.
കച്ചി സച്ചേ ച ധമ്മേ ച, ദാനേ തേ രമതേ മനോ’’.
Kacci sacce ca dhamme ca, dāne te ramate mano’’.
൭൮.
78.
‘‘അമജ്ജപോ അഹം പുത്ത, അഥോ മേ സുരമപ്പിയം;
‘‘Amajjapo ahaṃ putta, atho me suramappiyaṃ;
അഥോ സച്ചേ ച ധമ്മേ ച, ദാനേ മേ രമതേ മനോ’’.
Atho sacce ca dhamme ca, dāne me ramate mano’’.
൭൯.
79.
‘‘കച്ചി അരോഗം യോഗ്ഗം തേ, കച്ചി വഹതി വാഹനം;
‘‘Kacci arogaṃ yoggaṃ te, kacci vahati vāhanaṃ;
കച്ചി തേ ബ്യാധയോ നത്ഥി, സരീരസ്സുപതാപനാ’’.
Kacci te byādhayo natthi, sarīrassupatāpanā’’.
൮൦.
80.
‘‘അഥോ അരോഗം യോഗ്ഗം മേ, അഥോ വഹതി വാഹനം;
‘‘Atho arogaṃ yoggaṃ me, atho vahati vāhanaṃ;
൮൧.
81.
‘‘കച്ചി അന്താ ച തേ ഫീതാ, മജ്ഝേ ച ബഹലാ തവ;
‘‘Kacci antā ca te phītā, majjhe ca bahalā tava;
൮൨.
82.
‘‘അഥോ അന്താ ച മേ ഫീതാ, മജ്ഝേ ച ബഹലാ മമ;
‘‘Atho antā ca me phītā, majjhe ca bahalā mama;
കോട്ഠാഗാരഞ്ച കോസഞ്ച, സബ്ബം മേ പടിസന്ഥതം’’.
Koṭṭhāgārañca kosañca, sabbaṃ me paṭisanthataṃ’’.
൮൩.
83.
‘‘സ്വാഗതം തേ മഹാരാജ, അഥോ തേ അദുരാഗതം;
‘‘Svāgataṃ te mahārāja, atho te adurāgataṃ;
പതിട്ഠപേന്തു 99 പല്ലങ്കം, യത്ഥ രാജാ നിസക്കതി’’.
Patiṭṭhapentu 100 pallaṅkaṃ, yattha rājā nisakkati’’.
൮൪.
84.
൮൫.
85.
‘‘ഇദമ്പി പണ്ണകം മയ്ഹം, രന്ധം രാജ അലോണകം;
‘‘Idampi paṇṇakaṃ mayhaṃ, randhaṃ rāja aloṇakaṃ;
൮൬.
86.
‘‘ന ചാഹം 107 പണ്ണം ഭുഞ്ജാമി, ന ഹേതം മയ്ഹ ഭോജനം;
‘‘Na cāhaṃ 108 paṇṇaṃ bhuñjāmi, na hetaṃ mayha bhojanaṃ;
സാലീനം ഓദനം ഭുഞ്ജേ, സുചിം മംസൂപസേചനം’’.
Sālīnaṃ odanaṃ bhuñje, suciṃ maṃsūpasecanaṃ’’.
൮൭.
87.
‘‘അച്ഛേരകം മം പടിഭാതി, ഏകകമ്പി രഹോഗതം;
‘‘Accherakaṃ maṃ paṭibhāti, ekakampi rahogataṃ;
ഏദിസം ഭുഞ്ജമാനാനം, കേന വണ്ണോ പസീദതി’’.
Edisaṃ bhuñjamānānaṃ, kena vaṇṇo pasīdati’’.
൮൮.
88.
‘‘ഏകോ രാജ നിപജ്ജാമി, നിയതേ പണ്ണസന്ഥരേ;
‘‘Eko rāja nipajjāmi, niyate paṇṇasanthare;
തായ മേ ഏകസേയ്യായ, രാജ വണ്ണോ പസീദതി.
Tāya me ekaseyyāya, rāja vaṇṇo pasīdati.
൮൯.
89.
തായ മേ സുഖസേയ്യായ, രാജ വണ്ണോ പസീദതി.
Tāya me sukhaseyyāya, rāja vaṇṇo pasīdati.
൯൦.
90.
പച്ചുപ്പന്നേന യാപേമി, തേന വണ്ണോ പസീദതി.
Paccuppannena yāpemi, tena vaṇṇo pasīdati.
൯൧.
91.
‘‘അനാഗതപ്പജപ്പായ, അതീതസ്സാനുസോചനാ;
‘‘Anāgatappajappāya, atītassānusocanā;
ഏതേന ബാലാ സുസ്സന്തി, നളോവ ഹരിതോ ലുതോ’’.
Etena bālā sussanti, naḷova harito luto’’.
൯൨.
92.
‘‘ഹത്ഥാനീകം രഥാനീകം, അസ്സേ പത്തീ ച വമ്മിനോ;
‘‘Hatthānīkaṃ rathānīkaṃ, asse pattī ca vammino;
നിവേസനാനി രമ്മാനി, അഹം പുത്ത ദദാമി തേ.
Nivesanāni rammāni, ahaṃ putta dadāmi te.
൯൩.
93.
‘‘ഇത്ഥാഗാരമ്പി തേ ദമ്മി, സബ്ബാലങ്കാരഭൂസിതം;
‘‘Itthāgārampi te dammi, sabbālaṅkārabhūsitaṃ;
താ പുത്ത പടിപജ്ജസ്സു 113, ത്വം നോ രാജാ ഭവിസ്സസി.
Tā putta paṭipajjassu 114, tvaṃ no rājā bhavissasi.
൯൪.
94.
കാമേ തം രമയിസ്സന്തി, കിം അരഞ്ഞേ കരിസ്സസി.
Kāme taṃ ramayissanti, kiṃ araññe karissasi.
൯൫.
95.
‘‘പടിരാജൂഹി തേ കഞ്ഞാ, ആനയിസ്സം അലങ്കതാ;
‘‘Paṭirājūhi te kaññā, ānayissaṃ alaṅkatā;
താസു പുത്തേ ജനേത്വാന, അഥ പച്ഛാ പബ്ബജിസ്സസി.
Tāsu putte janetvāna, atha pacchā pabbajissasi.
൯൬.
96.
രജ്ജം കാരേഹി ഭദ്ദന്തേ, കിം അരഞ്ഞേ കരിസ്സസി’’.
Rajjaṃ kārehi bhaddante, kiṃ araññe karissasi’’.
൯൭.
97.
‘‘യുവാ ചരേ ബ്രഹ്മചരിയം, ബ്രഹ്മചാരീ യുവാ സിയാ;
‘‘Yuvā care brahmacariyaṃ, brahmacārī yuvā siyā;
ദഹരസ്സ ഹി പബ്ബജ്ജാ, ഏതം ഇസീഹി വണ്ണിതം.
Daharassa hi pabbajjā, etaṃ isīhi vaṇṇitaṃ.
൯൮.
98.
‘‘യുവാ ചരേ ബ്രഹ്മചരിയം, ബ്രഹ്മചാരീ യുവാ സിയാ;
‘‘Yuvā care brahmacariyaṃ, brahmacārī yuvā siyā;
ബ്രഹ്മചരിയം ചരിസ്സാമി, നാഹം രജ്ജേന മത്ഥികോ.
Brahmacariyaṃ carissāmi, nāhaṃ rajjena matthiko.
൯൯.
99.
കിച്ഛാലദ്ധം പിയം പുത്തം, അപ്പത്വാവ ജരം മതം.
Kicchāladdhaṃ piyaṃ puttaṃ, appatvāva jaraṃ mataṃ.
൧൦൦.
100.
‘‘പസ്സാമി വോഹം ദഹരിം, കുമാരിം ചാരുദസ്സനിം;
‘‘Passāmi vohaṃ dahariṃ, kumāriṃ cārudassaniṃ;
൧൦൧.
101.
‘‘ദഹരാപി ഹി മിയ്യന്തി, നരാ ച അഥ നാരിയോ;
‘‘Daharāpi hi miyyanti, narā ca atha nāriyo;
തത്ഥ കോ വിസ്സസേ പോസോ, ദഹരോമ്ഹീതി ജീവിതേ.
Tattha ko vissase poso, daharomhīti jīvite.
൧൦൨.
102.
‘‘യസ്സ രത്യാ വിവസാനേ, ആയു അപ്പതരം സിയാ;
‘‘Yassa ratyā vivasāne, āyu appataraṃ siyā;
൧൦൩.
103.
‘‘നിച്ചമബ്ഭാഹതോ ലോകോ, നിച്ചഞ്ച പരിവാരിതോ;
‘‘Niccamabbhāhato loko, niccañca parivārito;
൧൦൪.
104.
‘‘കേന മബ്ഭാഹതോ ലോകോ, കേന ച പരിവാരിതോ;
‘‘Kena mabbhāhato loko, kena ca parivārito;
കായോ അമോഘാ ഗച്ഛന്തി, തം മേ അക്ഖാഹി പുച്ഛിതോ’’.
Kāyo amoghā gacchanti, taṃ me akkhāhi pucchito’’.
൧൦൫.
105.
‘‘മച്ചുനാബ്ഭാഹതോ ലോകോ, ജരായ പരിവാരിതോ;
‘‘Maccunābbhāhato loko, jarāya parivārito;
രത്യോ അമോഘാ ഗച്ഛന്തി, ഏവം ജാനാഹി ഖത്തിയ.
Ratyo amoghā gacchanti, evaṃ jānāhi khattiya.
൧൦൬.
106.
അപ്പകം ഹോതി വേതബ്ബം, ഏവം മച്ചാന ജീവിതം.
Appakaṃ hoti vetabbaṃ, evaṃ maccāna jīvitaṃ.
൧൦൭.
107.
ഏവമായു മനുസ്സാനം, ഗച്ഛം നുപനിവത്തതി.
Evamāyu manussānaṃ, gacchaṃ nupanivattati.
൧൦൮.
108.
‘‘യഥാ വാരിവഹോ പൂരോ, വഹേ രുക്ഖേപകൂലജേ;
‘‘Yathā vārivaho pūro, vahe rukkhepakūlaje;
ഏവം ജരാമരണേന, വുയ്ഹന്തേ സബ്ബപാണിനോ’’.
Evaṃ jarāmaraṇena, vuyhante sabbapāṇino’’.
൧൦൯.
109.
‘‘ഹത്ഥാനീകം രഥാനീകം, അസ്സേ പത്തീ ച വമ്മിനോ;
‘‘Hatthānīkaṃ rathānīkaṃ, asse pattī ca vammino;
നിവേസനാനി രമ്മാനി, അഹം പുത്ത ദദാമി തേ.
Nivesanāni rammāni, ahaṃ putta dadāmi te.
൧൧൦.
110.
‘‘ഇത്ഥാഗാരമ്പി തേ ദമ്മി, സബ്ബാലങ്കാരഭൂസിതം;
‘‘Itthāgārampi te dammi, sabbālaṅkārabhūsitaṃ;
താ പുത്ത പടിപജ്ജസ്സു, ത്വം നോ രാജാ ഭവിസ്സസി.
Tā putta paṭipajjassu, tvaṃ no rājā bhavissasi.
൧൧൧.
111.
‘‘കുസലാ നച്ചഗീതസ്സ, സിക്ഖിതാ ചാതുരിത്ഥിയോ;
‘‘Kusalā naccagītassa, sikkhitā cāturitthiyo;
കാമേ തം രമയിസ്സന്തി, കിം അരഞ്ഞേ കരിസ്സസി.
Kāme taṃ ramayissanti, kiṃ araññe karissasi.
൧൧൨.
112.
‘‘പടിരാജൂഹി തേ കഞ്ഞാ, ആനയിസ്സം അലങ്കതാ;
‘‘Paṭirājūhi te kaññā, ānayissaṃ alaṅkatā;
താസു പുത്തേ ജനേത്വാന, അഥ പച്ഛാ പബ്ബജിസ്സസി.
Tāsu putte janetvāna, atha pacchā pabbajissasi.
൧൧൩.
113.
‘‘യുവാ ച ദഹരോ ചാസി, പഠമുപ്പത്തികോ സുസു;
‘‘Yuvā ca daharo cāsi, paṭhamuppattiko susu;
രജ്ജം കാരേഹി ഭദ്ദന്തേ, കിം അരഞ്ഞേ കരിസ്സസി.
Rajjaṃ kārehi bhaddante, kiṃ araññe karissasi.
൧൧൪.
114.
‘‘കോട്ഠാഗാരഞ്ച കോസഞ്ച, വാഹനാനി ബലാനി ച;
‘‘Koṭṭhāgārañca kosañca, vāhanāni balāni ca;
നിവേസനാനി രമ്മാനി, അഹം പുത്ത ദദാമി തേ.
Nivesanāni rammāni, ahaṃ putta dadāmi te.
൧൧൫.
115.
‘‘ഗോമണ്ഡലപരിബ്യൂള്ഹോ, ദാസിസങ്ഘപുരക്ഖതോ;
‘‘Gomaṇḍalaparibyūḷho, dāsisaṅghapurakkhato;
രജ്ജം കാരേഹി ഭദ്ദന്തേ, കിം അരഞ്ഞേ കരിസ്സസി’’.
Rajjaṃ kārehi bhaddante, kiṃ araññe karissasi’’.
൧൧൬.
116.
‘‘കിം ധനേന യം ഖീയേഥ 135, കിം ഭരിയായ മരിസ്സതി;
‘‘Kiṃ dhanena yaṃ khīyetha 136, kiṃ bhariyāya marissati;
൧൧൭.
117.
‘‘തത്ഥ കാ നന്ദി കാ ഖിഡ്ഡാ, കാ രതി കാ ധനേസനാ;
‘‘Tattha kā nandi kā khiḍḍā, kā rati kā dhanesanā;
കിം മേ പുത്തേഹി ദാരേഹി, രാജ മുത്തോസ്മി ബന്ധനാ.
Kiṃ me puttehi dārehi, rāja muttosmi bandhanā.
൧൧൮.
118.
അന്തകേനാധിപന്നസ്സ, കാ രതീ കാ ധനേസനാ.
Antakenādhipannassa, kā ratī kā dhanesanā.
൧൧൯.
119.
‘‘ഫലാനമിവ പക്കാനം, നിച്ചം പതനതോ ഭയം;
‘‘Phalānamiva pakkānaṃ, niccaṃ patanato bhayaṃ;
ഏവം ജാതാന മച്ചാനം, നിച്ചം മരണതോ ഭയം.
Evaṃ jātāna maccānaṃ, niccaṃ maraṇato bhayaṃ.
൧൨൦.
120.
‘‘സായമേകേ ന ദിസ്സന്തി, പാതോ ദിട്ഠാ ബഹൂ ജനാ;
‘‘Sāyameke na dissanti, pāto diṭṭhā bahū janā;
പാതോ ഏകേ ന ദിസ്സന്തി, സായം ദിട്ഠാ ബഹൂ ജനാ.
Pāto eke na dissanti, sāyaṃ diṭṭhā bahū janā.
൧൨൧.
121.
‘‘അജ്ജേവ കിച്ചം ആതപ്പം, കോ ജഞ്ഞാ മരണം സുവേ;
‘‘Ajjeva kiccaṃ ātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
൧൨൨.
122.
‘‘ചോരാ ധനസ്സ പത്ഥേന്തി, രാജമുത്തോസ്മി ബന്ധനാ;
‘‘Corā dhanassa patthenti, rājamuttosmi bandhanā;
ഏഹി രാജ നിവത്തസ്സു, നാഹം രജ്ജേന മത്ഥികോ’’തി.
Ehi rāja nivattassu, nāhaṃ rajjena matthiko’’ti.
മൂഗപക്ഖജാതകം പഠമം.
Mūgapakkhajātakaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā / [൫൩൮] ൧. മൂഗപക്ഖജാതകവണ്ണനാ • [538] 1. Mūgapakkhajātakavaṇṇanā