| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೧೬೧. ಮೂಲಾದಿಭೇಸಜ್ಜಕಥಾ
161. Mūlādibhesajjakathā
೨೬೩. ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯೋಪೀತಿ ಪಿಸದ್ದೋ ಅಚ್ಛವಸನ್ತಿಆದೀಸು ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಅಪೇಕ್ಖತಿ। ಇಧಾತಿ ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕೇ। ಯಂ ಯನ್ತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ। ಪಿಸನಸಿಲಾತಿ ಪಿಸತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪಿಸನಾ, ಸಾಯೇವ ಸಿಲಾತಿ ಪಿಸನಸಿಲಾ। ಇಮಿನಾ ಅಚಲಂ ಹುತ್ವಾ ನಿಸೀದತೀತಿ ನಿಸದೋತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಿಸನಪೋತಕೋತಿ ಪಿಸತಿ ಅನೇನಾತಿ ಪಿಸನೋ, ಸೋಯೇವ ಪೋತಕೋತಿ ಪಿಸನಪೋತಕೋ, ಇಮಿನಾ ನಿಸದತೋ ಪೋತಕೋತಿ ನಿಸದಪೋತಕೋತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಹಿಙ್ಗುಜಾತಿಯೋತಿ ಹಿಙ್ಗುಕುಲಾನಿ।
263.Mūlabhesajjādivinicchayopīti pisaddo acchavasantiādīsu vinicchayaṃ apekkhati. Idhāti bhesajjakkhandhake. Yaṃ yanti vinicchayaṃ. Pisanasilāti pisati etthāti pisanā, sāyeva silāti pisanasilā. Iminā acalaṃ hutvā nisīdatīti nisadoti atthaṃ dasseti. Pisanapotakoti pisati anenāti pisano, soyeva potakoti pisanapotako, iminā nisadato potakoti nisadapotakoti atthaṃ dasseti. Hiṅgujātiyoti hiṅgukulāni.
ಸಾಮುದ್ದನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸಮುದ್ದೇ ಸನ್ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಸಾಮುದ್ದನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸಮುದ್ದತೀರೇ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ತೀರೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮುದ್ದೇತಿ ಏತ್ಥ ಸತ್ತಮೀವಿಭತ್ತಿಯಾ ಸಮೀಪತ್ಥೇ ಪವತ್ತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಕತಿಲೋಣನ್ತಿ ಸಭಾವಲೋಣಂ, ನ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಪಬ್ಬತೇ ಉಟ್ಠಹತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಿನ್ಧುನಾಮಕೇ ಪಬ್ಬತೇ ಉಟ್ಠಹತೀತಿ ಸಿನ್ಧವನ್ತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಉಬ್ಬಿತೋ ಭೂಮಿತೋ ಈರತಿ ಉಗ್ಗಚ್ಛತೀತಿ ಉಬ್ಬಿರನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಭೂಮಿತೋ ಅಙ್ಕುರಂ ಉಟ್ಠಹತೀ’’ತಿ। ಇಮಿನಾ ಅಟ್ಠಕಥಾನಯೇನ ಓಟ್ಠಜೋ ತತಿಯಕ್ಖರೋಯೇವ ಯುಜ್ಜತಿ, ಪೋತ್ಥಕೇಸು ಪನ ಚತುತ್ಥಕ್ಖರೋಯೇವ ದಿಸ್ಸತಿ। ‘‘ಉಬ್ಭಿದ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಬಿಲನ್ತಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ। ತಸ್ಮಾ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಬಿಲೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚಿತಂ ಬಿಲನ್ತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚಿತ’’ನ್ತಿ। ಅಭಿಧಾನೇ ಪನ (ಅಭಿಧಾನೇ ೪೬೧ ಗಾಥಾಯಂ) ‘‘ಬಿಲಾಲ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋ ಅತ್ಥಿ। ತನ್ತಿ ಬಿಲಂ।
Sāmuddanti ettha samudde santiṭṭhatīti sāmuddanti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘samuddatīre’’tiādi. ‘‘Tīre’’ti iminā samuddeti ettha sattamīvibhattiyā samīpatthe pavattabhāvaṃ dasseti. Pakatiloṇanti sabhāvaloṇaṃ, na dabbasambhārehi saddhiṃ pacitanti attho. ‘‘Pabbate uṭṭhahatī’’ti iminā sindhunāmake pabbate uṭṭhahatīti sindhavanti atthaṃ dasseti. Ubbito bhūmito īrati uggacchatīti ubbiranti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘bhūmito aṅkuraṃ uṭṭhahatī’’ti. Iminā aṭṭhakathānayena oṭṭhajo tatiyakkharoyeva yujjati, potthakesu pana catutthakkharoyeva dissati. ‘‘Ubbhida’’ntipi pāṭho. Bilanti koṭṭhāso. Tasmā dabbasambhārehi bilehi saddhiṃ pacitaṃ bilanti atthaṃ dassento āha ‘‘dabbasambhārehi saddhiṃ pacita’’nti. Abhidhāne pana (abhidhāne 461 gāthāyaṃ) ‘‘bilāla’’nti pāṭho atthi. Tanti bilaṃ.
೨೬೪. ಅಸ್ಸಾದೀನಂ ಕಾಯಗನ್ಧೋ ವಿಯ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಾಯಗನ್ಧೋ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಸಾಪೀತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋಪಿ। ಪಿಸದ್ದೇನ ಕಣ್ಡುವಾಬಾಧಭಿಕ್ಖುಆದಯೋಪಿ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ। ಛಕಣಸದ್ದಸ್ಸ ಅಸ್ಸಾದೀನಂ ಮಲೇಪಿ ಪವತ್ತನತೋ ವುತ್ತಂ ‘‘ಗೋಮಯ’’ನ್ತಿ। ಪಾಕತಿಕಚುಣ್ಣಮ್ಪೀತಿ ಅಪಕ್ಕರಜನಚುಣ್ಣಮ್ಪಿ। ಏತಮ್ಪೀತಿ ಪಾಕತಿಕಚುಣ್ಣಮ್ಪಿ।
264. Assādīnaṃ kāyagandho viya kassaci kāyagandho hotīti yojanā. Tassāpīti bhikkhunopi. Pisaddena kaṇḍuvābādhabhikkhuādayopi sampiṇḍeti. Chakaṇasaddassa assādīnaṃ malepi pavattanato vuttaṃ ‘‘gomaya’’nti. Pākatikacuṇṇampīti apakkarajanacuṇṇampi. Etampīti pākatikacuṇṇampi.
ತನ್ತಿ ಆಮಕಮಂಸಂ, ನ ಖಾದೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತನ್ತಿ ಆಮಕಲೋಹಿತಂ ವಾ, ನ ಪಿವೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಮನುಸ್ಸೋತಿ ಮನುಸ್ಸಸದಿಸೋ ಭೂತೋ। ತನ್ತಿ ಆಮಕಮಂಸಲೋಹಿತಂ।
Tanti āmakamaṃsaṃ, na khādīti sambandho. Tanti āmakalohitaṃ vā, na pivīti sambandho. Amanussoti manussasadiso bhūto. Tanti āmakamaṃsalohitaṃ.
೨೬೫. ‘‘ಅಞ್ಜನ’’ನ್ತಿ ನಾಮಂ ಸಾಮಞ್ಞನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಅಞ್ಜನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಕವಚನಮೇತ’’ನ್ತಿ। ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಕವಚನನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಞ್ಜನಾನಂ ಸಙ್ಗಾಹಕವಚನಂ। ಏತನ್ತಿ ‘‘ಅಞ್ಜನ’’ನ್ತಿ ಏತಂ ವಚನಂ। ಅಞ್ಜತಿ ಚಕ್ಖುಂ ಮಕ್ಖೇತಿ ಅನೇನಾತಿ ಅಞ್ಜನಂ, ಅಞ್ಜತಿ ಚಕ್ಖುಂ ಬ್ಯತ್ತಂ ಕರೋತೀತಿ ವಾ ಅಞ್ಜನಂ, ತಾಲುಜೋ ತತಿಯಕ್ಖರೋ। ಕಪಲ್ಲನ್ತಿ ಕಪಲ್ಲೇ ಪವತ್ತಂ। ಕಪಾಲಞ್ಹಿ ದೀಪಸಿಖಾಯ ಉಪರಿ ನಿಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪವತ್ತಂ ಮಸಿ ‘‘ಕಪಲ್ಲ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ದೀಪಸಿಖತೋ ಗಹಿತಮಸೀ’’ತಿ। ಅಞ್ಜನೂಪಪಿಸನೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಅಞ್ಜನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪನೇತುಂ ಪಿಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಞ್ಜನೂಪಪಿಸನನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅಞ್ಜನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಪಿಸಿತೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏಕತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಸದ್ಧಿ’’ನ್ತಿ ಪದಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅಞ್ಜನೂಪಪಿಸನಂ ಚುಣ್ಣಂ ನ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಥ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ ನ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಯೇ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಖ್ಯಾತಪದಂ ಕಿರಿಯಾನ್ತರಾಪೇಕ್ಖತ್ತಾ ಕತ್ತಾ ಹೋತಿ। ಆಖ್ಯಾತೇಸುಪಿ ಹಿ ಕತ್ತುತ್ತಞ್ಚ ಕಮ್ಮತ್ತಞ್ಚ ಲಬ್ಭತಿ। ಚನ್ದನನ್ತಿಆದೀನಿ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನೇವ।
265.‘‘Añjana’’nti nāmaṃ sāmaññanti āha ‘‘añjananti sabbasaṅgāhakavacanameta’’nti. Sabbasaṅgāhakavacananti sabbesaṃ añjanānaṃ saṅgāhakavacanaṃ. Etanti ‘‘añjana’’nti etaṃ vacanaṃ. Añjati cakkhuṃ makkheti anenāti añjanaṃ, añjati cakkhuṃ byattaṃ karotīti vā añjanaṃ, tālujo tatiyakkharo. Kapallanti kapalle pavattaṃ. Kapālañhi dīpasikhāya upari nikujjitvā tattha pavattaṃ masi ‘‘kapalla’’nti vuccati. Tamatthaṃ dassento āha ‘‘dīpasikhato gahitamasī’’ti. Añjanūpapisanehīti ettha añjanehi saddhiṃ upanetuṃ pisitabbanti añjanūpapisananti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘añjanena saddhiṃ ekato pisitehī’’ti. ‘‘Ekato’’ti iminā ‘‘saddhi’’nti padasseva atthaṃ dasseti. Hīti saccaṃ. Yaṃkiñci añjanūpapisanaṃ cuṇṇaṃ na na vaṭṭatīti yojanā. Atha vā na vaṭṭati na hoti, vaṭṭatiyevāti yojanā. Imasmiṃ naye ‘‘na vaṭṭatī’’ti ākhyātapadaṃ kiriyāntarāpekkhattā kattā hoti. Ākhyātesupi hi kattuttañca kammattañca labbhati. Candanantiādīni suviññeyyāneva.
ಅಟ್ಠಿಮಯನ್ತಿ ಪದಸ್ಸ ಅತಿಬ್ಯಾಪಿತದೋಸಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಮನುಸ್ಸಟ್ಠಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ। ಸಲಾಕಟ್ಠಾನಿಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸಲಾಕಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಲಾಕಟ್ಠಾನಿಯನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಯತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಸುಸಿರದಣ್ಡಕಾದಿಕೇ। ಸಲಾಕನ್ತಿ ಅಞ್ಜನಿಸಲಾಕಂ। ಓದಹನ್ತೀತಿ ಠಪೇನ್ತಿ। ಅಂಸಬದ್ಧಕೋತಿ ಅಂಸೇ ಬದ್ಧತಿ ಅನೇನಾತಿ ಅಂಸಬದ್ಧಕೋ। ಯಮಕನತ್ಥುಕರಣಿನ್ತಿ ನತ್ಥು ಕರೀಯತಿ ಇಮಾಯಾತಿ ನತ್ಥುಕರಣೀ, ಯಮಕಾ ನತ್ಥುಕರಣೀ ಯಮಕನತ್ಥುಕರಣೀ।
Aṭṭhimayanti padassa atibyāpitadosaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘manussaṭṭhiṃ ṭhapetvā’’ti. Salākaṭṭhāniyanti ettha salākā tiṭṭhanti etthāti salākaṭṭhāniyanti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘yatthā’’tiādi. Tattha yatthāti yasmiṃ susiradaṇḍakādike. Salākanti añjanisalākaṃ. Odahantīti ṭhapenti. Aṃsabaddhakoti aṃse baddhati anenāti aṃsabaddhako. Yamakanatthukaraṇinti natthu karīyati imāyāti natthukaraṇī, yamakā natthukaraṇī yamakanatthukaraṇī.
೨೬೭. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ತೇಲಪಾಕನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ‘‘ಅತಿ ವಿಯ ಖಿತ್ತಮಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅತಿ ವಿಯ ಖಿಪೀಯನ್ತಿ ಪಕ್ಖಿಪೀಯನ್ತೀತಿ ಅತಿಖಿತ್ತಾನಿ, ತಾನಿಯೇವ ಮಜ್ಜಾನಿ ಅತಿಖಿತ್ತಮಜ್ಜಾನೀತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
267. Taṃ sabbaṃ telapākanti sambandho. ‘‘Ati viya khittamajjānī’’ti iminā ati viya khipīyanti pakkhipīyantīti atikhittāni, tāniyeva majjāni atikhittamajjānīti vacanatthaṃ dasseti.
ಪಣ್ಣಸೇದನ್ತಿ ಪಣ್ಣೇಹಿ ಸೇದಂ। ಅಙ್ಗಾರಾನನ್ತಿ ಅಙ್ಗಾರೇಹಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತೇಸು ಪಂಸುವಾಲಿಕಾದೀಸು। ವಾತಹರಣಪಣ್ಣಾನೀತಿ ವಾತಸ್ಸ ಅಪನಯನಾನಿ ಉದ್ದಾಲಾದೀನಿ ಪಣ್ಣಾನಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತೇಸು ಪಣ್ಣೇಸು। ನಾನಾಪಣ್ಣಭಙ್ಗಕುಥಿತನ್ತಿ ನಾನಾಪಣ್ಣಾನಿಯೇವ ಭಞ್ಜಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ನಾನಾಪಣ್ಣಭಙ್ಗಂ, ತೇನ ಕುಥಿತಂ ನಾನಾಪಣ್ಣಭಙ್ಗಕುಥಿತಂ। ಉಣ್ಹೋದಕಸ್ಸಾತಿ ಉಣ್ಹೋದಕೇನ। ತತ್ಥಾತಿ ಉದಕಕೋಟ್ಠಕೇ।
Paṇṇasedanti paṇṇehi sedaṃ. Aṅgārānanti aṅgārehi. Tatthāti tesu paṃsuvālikādīsu. Vātaharaṇapaṇṇānīti vātassa apanayanāni uddālādīni paṇṇāni. Tatthāti tesu paṇṇesu. Nānāpaṇṇabhaṅgakuthitanti nānāpaṇṇāniyeva bhañjitabbaṭṭhena nānāpaṇṇabhaṅgaṃ, tena kuthitaṃ nānāpaṇṇabhaṅgakuthitaṃ. Uṇhodakassāti uṇhodakena. Tatthāti udakakoṭṭhake.
ಪಬ್ಬೇ ಪಬ್ಬೇತಿ ಫಳುಮ್ಹಿ ಫಳುಮ್ಹಿ। ಯೇನಾತಿ ಪಜ್ಜೇನ। ತಂ ಪಜ್ಜಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತುನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಪಾದಾನಂ ಸಪ್ಪಾಯಭೇಸಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾದಸ್ಸ ಹಿತಂ ಪಜ್ಜನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಿಲಕಕ್ಕೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಕಕ್ಕಸದ್ದಸ್ಸ ಚುಣ್ಣವಾಚಕತ್ತಾ ‘‘ಪಿಟ್ಠೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಕಬಳೇನ ಪಕ್ಖಿಪನಂ ಕಬಳಿಕಂ। ಸತ್ತುಪಿಣ್ಡಸ್ಸ ಭತ್ತಕಬಳಸದಿಸತ್ತಾ ಸತ್ತುಪಿಣ್ಡನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಆಣಿ ವಿಯಾತಿ ಖೀಲಾ ವಿಯ। ಖಾರೇನಾತಿ ಲೋಣಸಕ್ಖರಿಕಮಯೇನ ಖಾರೇನ। ವಿಕಾಸಂ ರುನ್ಧತೀತಿ ವಿಕಾಸಿಕಂ, ತೇಲರುನ್ಧನಪಿಲೋತಿಕಂ। ವಣಕಮ್ಮನ್ತಿ ವಣಸ್ಸ, ವಣೇ ವಾ ಕಮ್ಮಂ।
Pabbe pabbeti phaḷumhi phaḷumhi. Yenāti pajjena. Taṃ pajjaṃ abhisaṅkharitunti yojanā. ‘‘Pādānaṃ sappāyabhesajja’’nti iminā pādassa hitaṃ pajjanti vacanatthaṃ dasseti. Tilakakkenāti ettha kakkasaddassa cuṇṇavācakattā ‘‘piṭṭhehī’’ti vuttaṃ. Kabaḷena pakkhipanaṃ kabaḷikaṃ. Sattupiṇḍassa bhattakabaḷasadisattā sattupiṇḍanti vuttaṃ. Āṇi viyāti khīlā viya. Khārenāti loṇasakkharikamayena khārena. Vikāsaṃ rundhatīti vikāsikaṃ, telarundhanapilotikaṃ. Vaṇakammanti vaṇassa, vaṇe vā kammaṃ.
೨೬೮. ಸಪ್ಪದಟ್ಠಕಾಲೇಯೇವ ಕಿಂ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ನ ಕೇವಲ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಇದನ್ತಿ ಮಹಾವಿಕಟಂ, ಪರಿಭುಞ್ಜೀಕಬ್ಬನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ । ಅಞ್ಞೇಸು ಪನಾತಿ ಸಪ್ಪದಟ್ಠತೋ ಅಞ್ಞೇಸು ಪನ। ಸಚೇ ಭೂಮಿಪತ್ತೋ ಗೂಥೋ ಹೋತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ।
268. Sappadaṭṭhakāleyeva kiṃ sāmaṃ gahetvā paribhuñjitabbanti āha ‘‘na kevala’’ntiādi. Idanti mahāvikaṭaṃ, paribhuñjīkabbanti sambandho . Aññesu panāti sappadaṭṭhato aññesu pana. Sace bhūmipatto gūtho hoti, paṭiggahetabboti yojanā.
೨೬೯. ವಸೀಕರಣಪಾನಕಸಮುಟ್ಠಿತರೋಗೋತಿ ಕನ್ತಿಭಾವಸಙ್ಖಾತಂ ವಸಂ ಕರೋತಿ ಅನೇನಾತಿ ವಸೀಕರಣಂ, ಭೇಸಜ್ಜಂ, ಪಿವತೇ ಪಾನಂ, ತಂಯೇವ ಪಾನಕಂ, ವಸೀಕರಣಸ್ಸ ಪಾನಕಂ ವಸೀಕರಣಪಾನಕಂ, ತೇನ ಸಮುಟ್ಠಿತೋ ರೋಗೋ ವಸೀಕರಣಪಾನಕಸಮುಟ್ಠಿತರೋಗೋ। ಇಮಿನಾ ಘರದಿನ್ನಕಾಬಾಧೋತಿ ಏತ್ಥ ಘರಣಿಯಾ ದಿನ್ನೇನ ವಸೀಕರಣಪಾನಕೇನ ಸಮುಟ್ಠಿತೋ ಆಬಾಧೋ ಘರದಿನ್ನಕಾಬಾಧೋತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸೀತಾಯ ಆಲೋಳೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಸೀತಾಲೋಳಂ, ಉದಕಂ। ಸೀತಾಸದ್ದೋ ನಙ್ಗಲಲೇಖಾಸಙ್ಖಾತಂ ಫಾಲಪದ್ಧತಿಂ ಮುಖ್ಯತೋ ವದತಿ, ಫಾಲಪದ್ಧತಿಕರೇ ಫಾಲೇ ಲಗ್ಗಮತ್ತಿಕಂ ಉಪಚಾರತೋ ವದತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸೀತಾಯ ಆಲೋಳೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಮ್ಪಿ ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ನಙ್ಗಲೇನಾ’’ತಿಆದಿ।
269.Vasīkaraṇapānakasamuṭṭhitarogoti kantibhāvasaṅkhātaṃ vasaṃ karoti anenāti vasīkaraṇaṃ, bhesajjaṃ, pivate pānaṃ, taṃyeva pānakaṃ, vasīkaraṇassa pānakaṃ vasīkaraṇapānakaṃ, tena samuṭṭhito rogo vasīkaraṇapānakasamuṭṭhitarogo. Iminā gharadinnakābādhoti ettha gharaṇiyā dinnena vasīkaraṇapānakena samuṭṭhito ābādho gharadinnakābādhoti vacanatthaṃ dasseti. Sītāya āloḷetabbanti sītāloḷaṃ, udakaṃ. Sītāsaddo naṅgalalekhāsaṅkhātaṃ phālapaddhatiṃ mukhyato vadati, phālapaddhatikare phāle laggamattikaṃ upacārato vadati. Tena vuttaṃ ‘‘sītāya āloḷetabba’’nti. Aṭṭhakathāyampi tamatthaṃ dassento āha ‘‘naṅgalenā’’tiādi.
ವಿಪಕ್ಕಗಹಣಿಕೋತಿ ವಿಸೇಸೇನ ಪಾಚಾಪನಗಹಣಿಕೋ। ಮುತ್ತಹರೀತಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ವುತ್ತೇಪಿ ಗೋಮುತ್ತಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಗೋಮುತ್ತಪರಿಭಾವಿತಂ ಹರೀತಕ’’ನ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ಮುತ್ತೇನ ಪರಿಭಾವಿತಂ ಹರೀತಕಂ ಮುತ್ತಹರೀತಕನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಣ್ಡುಲಕಸಟೋತಿ ತಣ್ಡುಲಧೋವನೋದಕಕಸಟೋ ಧೋತಸಿನಿದ್ಧೋ, ಸೋವ ಮುಗ್ಗಪಚಿತಪಾನೀಯೋತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಮಂಸರಸೇನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಮಂಸರಸೋ ಮಂಸೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದನೀಯನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Vipakkagahaṇikoti visesena pācāpanagahaṇiko. Muttaharītakanti ettha ‘‘mutta’’nti sāmaññato vuttepi gomuttameva gahetabbanti dassento āha ‘‘gomuttaparibhāvitaṃ harītaka’’nti. Iminā muttena paribhāvitaṃ harītakaṃ muttaharītakanti vacanatthaṃ dasseti. Taṇḍulakasaṭoti taṇḍuladhovanodakakasaṭo dhotasiniddho, sova muggapacitapānīyoti yojanā. ‘‘Maṃsarasenā’’ti iminā maṃsaraso maṃsena paṭicchādetabbanti paṭicchādanīyanti vuccatīti dasseti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೧೬೧. ಮೂಲಾದಿಭೇಸಜ್ಜಕಥಾ • 161. Mūlādibhesajjakathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಪಞ್ಚಭೇಸಜ್ಜಾದಿಕಥಾ • Pañcabhesajjādikathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಪಞ್ಚಭೇಸಜ್ಜಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಪಞ್ಚಭೇಸಜ್ಜಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಪಞ್ಚಭೇಸಜ್ಜಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
