| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੧੬੧. ਮੂਲਾਦਿਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ
161. Mūlādibhesajjakathā
੨੬੩. ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿવਿਨਿਚ੍ਛਯੋਪੀਤਿ ਪਿਸਦ੍ਦੋ ਅਚ੍ਛવਸਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਅਪੇਕ੍ਖਤਿ। ਇਧਾਤਿ ਭੇਸਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ। ਯਂ ਯਨ੍ਤਿ વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ। ਪਿਸਨਸਿਲਾਤਿ ਪਿਸਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਿਸਨਾ, ਸਾਯੇવ ਸਿਲਾਤਿ ਪਿਸਨਸਿਲਾ। ਇਮਿਨਾ ਅਚਲਂ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਨਿਸਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪਿਸਨਪੋਤਕੋਤਿ ਪਿਸਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਪਿਸਨੋ, ਸੋਯੇવ ਪੋਤਕੋਤਿ ਪਿਸਨਪੋਤਕੋ, ਇਮਿਨਾ ਨਿਸਦਤੋ ਪੋਤਕੋਤਿ ਨਿਸਦਪੋਤਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਹਿਙ੍ਗੁਜਾਤਿਯੋਤਿ ਹਿਙ੍ਗੁਕੁਲਾਨਿ।
263.Mūlabhesajjādivinicchayopīti pisaddo acchavasantiādīsu vinicchayaṃ apekkhati. Idhāti bhesajjakkhandhake. Yaṃ yanti vinicchayaṃ. Pisanasilāti pisati etthāti pisanā, sāyeva silāti pisanasilā. Iminā acalaṃ hutvā nisīdatīti nisadoti atthaṃ dasseti. Pisanapotakoti pisati anenāti pisano, soyeva potakoti pisanapotako, iminā nisadato potakoti nisadapotakoti atthaṃ dasseti. Hiṅgujātiyoti hiṅgukulāni.
ਸਾਮੁਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਾਮੁਦ੍ਦਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ’’ਤਿਆਦਿ। ‘‘ਤੀਰੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਮੀવਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਪવਤ੍ਤਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪਕਤਿਲੋਣਨ੍ਤਿ ਸਭਾવਲੋਣਂ, ਨ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਪਬ੍ਬਤੇ ਉਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਿਨ੍ਧੁਨਾਮਕੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਉਟ੍ਠਹਤੀਤਿ ਸਿਨ੍ਧવਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਬ੍ਬਿਤੋ ਭੂਮਿਤੋ ਈਰਤਿ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਉਬ੍ਬਿਰਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਭੂਮਿਤੋ ਅਙ੍ਕੁਰਂ ਉਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇਨ ਓਟ੍ਠਜੋ ਤਤਿਯਕ੍ਖਰੋਯੇવ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਪਨ ਚਤੁਤ੍ਥਕ੍ਖਰੋਯੇવ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਉਬ੍ਭਿਦ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਬਿਲਨ੍ਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਬਿਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚਿਤਂ ਬਿਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਭਿਧਾਨੇ ਪਨ (ਅਭਿਧਾਨੇ ੪੬੧ ਗਾਥਾਯਂ) ‘‘ਬਿਲਾਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਬਿਲਂ।
Sāmuddanti ettha samudde santiṭṭhatīti sāmuddanti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘samuddatīre’’tiādi. ‘‘Tīre’’ti iminā samuddeti ettha sattamīvibhattiyā samīpatthe pavattabhāvaṃ dasseti. Pakatiloṇanti sabhāvaloṇaṃ, na dabbasambhārehi saddhiṃ pacitanti attho. ‘‘Pabbate uṭṭhahatī’’ti iminā sindhunāmake pabbate uṭṭhahatīti sindhavanti atthaṃ dasseti. Ubbito bhūmito īrati uggacchatīti ubbiranti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘bhūmito aṅkuraṃ uṭṭhahatī’’ti. Iminā aṭṭhakathānayena oṭṭhajo tatiyakkharoyeva yujjati, potthakesu pana catutthakkharoyeva dissati. ‘‘Ubbhida’’ntipi pāṭho. Bilanti koṭṭhāso. Tasmā dabbasambhārehi bilehi saddhiṃ pacitaṃ bilanti atthaṃ dassento āha ‘‘dabbasambhārehi saddhiṃ pacita’’nti. Abhidhāne pana (abhidhāne 461 gāthāyaṃ) ‘‘bilāla’’nti pāṭho atthi. Tanti bilaṃ.
੨੬੪. ਅਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਕਾਯਗਨ੍ਧੋ વਿਯ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਾਯਗਨ੍ਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਸ੍ਸਾਪੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਪਿ। ਪਿਸਦ੍ਦੇਨ ਕਣ੍ਡੁવਾਬਾਧਭਿਕ੍ਖੁਆਦਯੋਪਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ। ਛਕਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਮਲੇਪਿ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਗੋਮਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਾਕਤਿਕਚੁਣ੍ਣਮ੍ਪੀਤਿ ਅਪਕ੍ਕਰਜਨਚੁਣ੍ਣਮ੍ਪਿ। ਏਤਮ੍ਪੀਤਿ ਪਾਕਤਿਕਚੁਣ੍ਣਮ੍ਪਿ।
264. Assādīnaṃ kāyagandho viya kassaci kāyagandho hotīti yojanā. Tassāpīti bhikkhunopi. Pisaddena kaṇḍuvābādhabhikkhuādayopi sampiṇḍeti. Chakaṇasaddassa assādīnaṃ malepi pavattanato vuttaṃ ‘‘gomaya’’nti. Pākatikacuṇṇampīti apakkarajanacuṇṇampi. Etampīti pākatikacuṇṇampi.
ਤਨ੍ਤਿ ਆਮਕਮਂਸਂ, ਨ ਖਾਦੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਨ੍ਤਿ ਆਮਕਲੋਹਿਤਂ વਾ, ਨ ਪਿવੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਮਨੁਸ੍ਸੋਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਸਦਿਸੋ ਭੂਤੋ। ਤਨ੍ਤਿ ਆਮਕਮਂਸਲੋਹਿਤਂ।
Tanti āmakamaṃsaṃ, na khādīti sambandho. Tanti āmakalohitaṃ vā, na pivīti sambandho. Amanussoti manussasadiso bhūto. Tanti āmakamaṃsalohitaṃ.
੨੬੫. ‘‘ਅਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਸਾਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕવਚਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕવਚਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਞ੍ਜਨਾਨਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕવਚਨਂ। ਏਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ વਚਨਂ। ਅਞ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਂ ਮਕ੍ਖੇਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਜਨਂ, ਅਞ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਂ ਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ વਾ ਅਞ੍ਜਨਂ, ਤਾਲੁਜੋ ਤਤਿਯਕ੍ਖਰੋ। ਕਪਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਕਪਲ੍ਲੇ ਪવਤ੍ਤਂ। ਕਪਾਲਞ੍ਹਿ ਦੀਪਸਿਖਾਯ ਉਪਰਿ ਨਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪવਤ੍ਤਂ ਮਸਿ ‘‘ਕਪਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਦੀਪਸਿਖਤੋ ਗਹਿਤਮਸੀ’’ਤਿ। ਅਞ੍ਜਨੂਪਪਿਸਨੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਞ੍ਜਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਨੇਤੁਂ ਪਿਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਜਨੂਪਪਿਸਨਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਞ੍ਜਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਪਿਸਿਤੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏਕਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸੇવ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ। ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਞ੍ਜਨੂਪਪਿਸਨਂ ਚੁਣ੍ਣਂ ਨ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਥ વਾ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ਨ ਹੋਤਿ, વਟ੍ਟਤਿਯੇવਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਯੇ ‘‘ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦਂ ਕਿਰਿਯਾਨ੍ਤਰਾਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ। ਆਖ੍ਯਾਤੇਸੁਪਿ ਹਿ ਕਤ੍ਤੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਚਨ੍ਦਨਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਨੇવ।
265.‘‘Añjana’’nti nāmaṃ sāmaññanti āha ‘‘añjananti sabbasaṅgāhakavacanameta’’nti. Sabbasaṅgāhakavacananti sabbesaṃ añjanānaṃ saṅgāhakavacanaṃ. Etanti ‘‘añjana’’nti etaṃ vacanaṃ. Añjati cakkhuṃ makkheti anenāti añjanaṃ, añjati cakkhuṃ byattaṃ karotīti vā añjanaṃ, tālujo tatiyakkharo. Kapallanti kapalle pavattaṃ. Kapālañhi dīpasikhāya upari nikujjitvā tattha pavattaṃ masi ‘‘kapalla’’nti vuccati. Tamatthaṃ dassento āha ‘‘dīpasikhato gahitamasī’’ti. Añjanūpapisanehīti ettha añjanehi saddhiṃ upanetuṃ pisitabbanti añjanūpapisananti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘añjanena saddhiṃ ekato pisitehī’’ti. ‘‘Ekato’’ti iminā ‘‘saddhi’’nti padasseva atthaṃ dasseti. Hīti saccaṃ. Yaṃkiñci añjanūpapisanaṃ cuṇṇaṃ na na vaṭṭatīti yojanā. Atha vā na vaṭṭati na hoti, vaṭṭatiyevāti yojanā. Imasmiṃ naye ‘‘na vaṭṭatī’’ti ākhyātapadaṃ kiriyāntarāpekkhattā kattā hoti. Ākhyātesupi hi kattuttañca kammattañca labbhati. Candanantiādīni suviññeyyāneva.
ਅਟ੍ਠਿਮਯਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤਿਬ੍ਯਾਪਿਤਦੋਸਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ ਠਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਸਲਾਕਟ੍ਠਾਨਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਲਾਕਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਲਾਕਟ੍ਠਾਨਿਯਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸੁਸਿਰਦਣ੍ਡਕਾਦਿਕੇ। ਸਲਾਕਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਜਨਿਸਲਾਕਂ। ਓਦਹਨ੍ਤੀਤਿ ਠਪੇਨ੍ਤਿ। ਅਂਸਬਦ੍ਧਕੋਤਿ ਅਂਸੇ ਬਦ੍ਧਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਅਂਸਬਦ੍ਧਕੋ। ਯਮਕਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿਨ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੁ ਕਰੀਯਤਿ ਇਮਾਯਾਤਿ ਨਤ੍ਥੁਕਰਣੀ, ਯਮਕਾ ਨਤ੍ਥੁਕਰਣੀ ਯਮਕਨਤ੍ਥੁਕਰਣੀ।
Aṭṭhimayanti padassa atibyāpitadosaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘manussaṭṭhiṃ ṭhapetvā’’ti. Salākaṭṭhāniyanti ettha salākā tiṭṭhanti etthāti salākaṭṭhāniyanti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘yatthā’’tiādi. Tattha yatthāti yasmiṃ susiradaṇḍakādike. Salākanti añjanisalākaṃ. Odahantīti ṭhapenti. Aṃsabaddhakoti aṃse baddhati anenāti aṃsabaddhako. Yamakanatthukaraṇinti natthu karīyati imāyāti natthukaraṇī, yamakā natthukaraṇī yamakanatthukaraṇī.
੨੬੭. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤੇਲਪਾਕਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ‘‘ਅਤਿ વਿਯ ਖਿਤ੍ਤਮਜ੍ਜਾਨੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤਿ વਿਯ ਖਿਪੀਯਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਖਿਪੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤਿਖਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨਿਯੇવ ਮਜ੍ਜਾਨਿ ਅਤਿਖਿਤ੍ਤਮਜ੍ਜਾਨੀਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
267. Taṃ sabbaṃ telapākanti sambandho. ‘‘Ati viya khittamajjānī’’ti iminā ati viya khipīyanti pakkhipīyantīti atikhittāni, tāniyeva majjāni atikhittamajjānīti vacanatthaṃ dasseti.
ਪਣ੍ਣਸੇਦਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਣੇਹਿ ਸੇਦਂ। ਅਙ੍ਗਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗਾਰੇਹਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਪਂਸੁવਾਲਿਕਾਦੀਸੁ। વਾਤਹਰਣਪਣ੍ਣਾਨੀਤਿ વਾਤਸ੍ਸ ਅਪਨਯਨਾਨਿ ਉਦ੍ਦਾਲਾਦੀਨਿ ਪਣ੍ਣਾਨਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਪਣ੍ਣੇਸੁ। ਨਾਨਾਪਣ੍ਣਭਙ੍ਗਕੁਥਿਤਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਪਣ੍ਣਾਨਿਯੇવ ਭਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਨਾਨਾਪਣ੍ਣਭਙ੍ਗਂ, ਤੇਨ ਕੁਥਿਤਂ ਨਾਨਾਪਣ੍ਣਭਙ੍ਗਕੁਥਿਤਂ। ਉਣ੍ਹੋਦਕਸ੍ਸਾਤਿ ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਉਦਕਕੋਟ੍ਠਕੇ।
Paṇṇasedanti paṇṇehi sedaṃ. Aṅgārānanti aṅgārehi. Tatthāti tesu paṃsuvālikādīsu. Vātaharaṇapaṇṇānīti vātassa apanayanāni uddālādīni paṇṇāni. Tatthāti tesu paṇṇesu. Nānāpaṇṇabhaṅgakuthitanti nānāpaṇṇāniyeva bhañjitabbaṭṭhena nānāpaṇṇabhaṅgaṃ, tena kuthitaṃ nānāpaṇṇabhaṅgakuthitaṃ. Uṇhodakassāti uṇhodakena. Tatthāti udakakoṭṭhake.
ਪਬ੍ਬੇ ਪਬ੍ਬੇਤਿ ਫਲ਼ੁਮ੍ਹਿ ਫਲ਼ੁਮ੍ਹਿ। ਯੇਨਾਤਿ ਪਜ੍ਜੇਨ। ਤਂ ਪਜ੍ਜਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਪਾਦਾਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਭੇਸਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਦਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਿਲਕਕ੍ਕੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਕ੍ਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚੁਣ੍ਣવਾਚਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਿਟ੍ਠੇਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਬਲ਼ੇਨ ਪਕ੍ਖਿਪਨਂ ਕਬਲ਼ਿਕਂ। ਸਤ੍ਤੁਪਿਣ੍ਡਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਕਬਲ਼ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤੁਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਣਿ વਿਯਾਤਿ ਖੀਲਾ વਿਯ। ਖਾਰੇਨਾਤਿ ਲੋਣਸਕ੍ਖਰਿਕਮਯੇਨ ਖਾਰੇਨ। વਿਕਾਸਂ ਰੁਨ੍ਧਤੀਤਿ વਿਕਾਸਿਕਂ, ਤੇਲਰੁਨ੍ਧਨਪਿਲੋਤਿਕਂ। વਣਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ વਣਸ੍ਸ, વਣੇ વਾ ਕਮ੍ਮਂ।
Pabbe pabbeti phaḷumhi phaḷumhi. Yenāti pajjena. Taṃ pajjaṃ abhisaṅkharitunti yojanā. ‘‘Pādānaṃ sappāyabhesajja’’nti iminā pādassa hitaṃ pajjanti vacanatthaṃ dasseti. Tilakakkenāti ettha kakkasaddassa cuṇṇavācakattā ‘‘piṭṭhehī’’ti vuttaṃ. Kabaḷena pakkhipanaṃ kabaḷikaṃ. Sattupiṇḍassa bhattakabaḷasadisattā sattupiṇḍanti vuttaṃ. Āṇi viyāti khīlā viya. Khārenāti loṇasakkharikamayena khārena. Vikāsaṃ rundhatīti vikāsikaṃ, telarundhanapilotikaṃ. Vaṇakammanti vaṇassa, vaṇe vā kammaṃ.
੨੬੮. ਸਪ੍ਪਦਟ੍ਠਕਾਲੇਯੇવ ਕਿਂ ਸਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਕੇવਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਮਹਾવਿਕਟਂ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੀਕਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ । ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਨਾਤਿ ਸਪ੍ਪਦਟ੍ਠਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਨ। ਸਚੇ ਭੂਮਿਪਤ੍ਤੋ ਗੂਥੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ।
268. Sappadaṭṭhakāleyeva kiṃ sāmaṃ gahetvā paribhuñjitabbanti āha ‘‘na kevala’’ntiādi. Idanti mahāvikaṭaṃ, paribhuñjīkabbanti sambandho . Aññesu panāti sappadaṭṭhato aññesu pana. Sace bhūmipatto gūtho hoti, paṭiggahetabboti yojanā.
੨੬੯. વਸੀਕਰਣਪਾਨਕਸਮੁਟ੍ਠਿਤਰੋਗੋਤਿ ਕਨ੍ਤਿਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ વਸਂ ਕਰੋਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ વਸੀਕਰਣਂ, ਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਪਿવਤੇ ਪਾਨਂ, ਤਂਯੇવ ਪਾਨਕਂ, વਸੀਕਰਣਸ੍ਸ ਪਾਨਕਂ વਸੀਕਰਣਪਾਨਕਂ, ਤੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ਰੋਗੋ વਸੀਕਰਣਪਾਨਕਸਮੁਟ੍ਠਿਤਰੋਗੋ। ਇਮਿਨਾ ਘਰਦਿਨ੍ਨਕਾਬਾਧੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਘਰਣਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨੇਨ વਸੀਕਰਣਪਾਨਕੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ਆਬਾਧੋ ਘਰਦਿਨ੍ਨਕਾਬਾਧੋਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸੀਤਾਯ ਆਲੋਲ਼ੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸੀਤਾਲੋਲ਼ਂ, ਉਦਕਂ। ਸੀਤਾਸਦ੍ਦੋ ਨਙ੍ਗਲਲੇਖਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਫਾਲਪਦ੍ਧਤਿਂ ਮੁਖ੍ਯਤੋ વਦਤਿ, ਫਾਲਪਦ੍ਧਤਿਕਰੇ ਫਾਲੇ ਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤਿਕਂ ਉਪਚਾਰਤੋ વਦਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੀਤਾਯ ਆਲੋਲ਼ੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨਙ੍ਗਲੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ।
269.Vasīkaraṇapānakasamuṭṭhitarogoti kantibhāvasaṅkhātaṃ vasaṃ karoti anenāti vasīkaraṇaṃ, bhesajjaṃ, pivate pānaṃ, taṃyeva pānakaṃ, vasīkaraṇassa pānakaṃ vasīkaraṇapānakaṃ, tena samuṭṭhito rogo vasīkaraṇapānakasamuṭṭhitarogo. Iminā gharadinnakābādhoti ettha gharaṇiyā dinnena vasīkaraṇapānakena samuṭṭhito ābādho gharadinnakābādhoti vacanatthaṃ dasseti. Sītāya āloḷetabbanti sītāloḷaṃ, udakaṃ. Sītāsaddo naṅgalalekhāsaṅkhātaṃ phālapaddhatiṃ mukhyato vadati, phālapaddhatikare phāle laggamattikaṃ upacārato vadati. Tena vuttaṃ ‘‘sītāya āloḷetabba’’nti. Aṭṭhakathāyampi tamatthaṃ dassento āha ‘‘naṅgalenā’’tiādi.
વਿਪਕ੍ਕਗਹਣਿਕੋਤਿ વਿਸੇਸੇਨ ਪਾਚਾਪਨਗਹਣਿਕੋ। ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ਗੋਮੁਤ੍ਤਮੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਗੋਮੁਤ੍ਤਪਰਿਭਾવਿਤਂ ਹਰੀਤਕ’’ਨ੍ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਮੁਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਭਾવਿਤਂ ਹਰੀਤਕਂ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਣ੍ਡੁਲਕਸਟੋਤਿ ਤਣ੍ਡੁਲਧੋવਨੋਦਕਕਸਟੋ ਧੋਤਸਿਨਿਦ੍ਧੋ, ਸੋવ ਮੁਗ੍ਗਪਚਿਤਪਾਨੀਯੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਮਂਸਰਸੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਂਸਰਸੋ ਮਂਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੀਯਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Vipakkagahaṇikoti visesena pācāpanagahaṇiko. Muttaharītakanti ettha ‘‘mutta’’nti sāmaññato vuttepi gomuttameva gahetabbanti dassento āha ‘‘gomuttaparibhāvitaṃ harītaka’’nti. Iminā muttena paribhāvitaṃ harītakaṃ muttaharītakanti vacanatthaṃ dasseti. Taṇḍulakasaṭoti taṇḍuladhovanodakakasaṭo dhotasiniddho, sova muggapacitapānīyoti yojanā. ‘‘Maṃsarasenā’’ti iminā maṃsaraso maṃsena paṭicchādetabbanti paṭicchādanīyanti vuccatīti dasseti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੧੬੧. ਮੂਲਾਦਿਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ • 161. Mūlādibhesajjakathā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਕਥਾ • Pañcabhesajjādikathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
