Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
॥ ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯೋ
Majjhimanikāyo
ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಪಾಳಿ
Mūlapaṇṇāsapāḷi
೧. ಮೂಲಪರಿಯಾಯವಗ್ಗೋ
1. Mūlapariyāyavaggo
೧. ಮೂಲಪರಿಯಾಯಸುತ್ತಂ
1. Mūlapariyāyasuttaṃ
೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಸುಭಗವನೇ ಸಾಲರಾಜಮೂಲೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಮೂಲಪರಿಯಾಯಂ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ। ತಂ ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā ukkaṭṭhāyaṃ viharati subhagavane sālarājamūle. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘sabbadhammamūlapariyāyaṃ vo, bhikkhave, desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
೨. ‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಅರಿಯಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ – ಪಥವಿಂ 1 ಪಥವಿತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಯಾ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ , ಪಥವಿಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
2. ‘‘Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto – pathaviṃ 2 pathavito sañjānāti; pathaviṃ pathavito saññatvā pathaviṃ maññati, pathaviyā maññati, pathavito maññati, pathaviṃ meti maññati , pathaviṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಆಪಂ ಆಪತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಆಪಂ ಆಪತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಆಪಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಪಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಪತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಪಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಪಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Āpaṃ āpato sañjānāti; āpaṃ āpato saññatvā āpaṃ maññati, āpasmiṃ maññati, āpato maññati, āpaṃ meti maññati, āpaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ತೇಜಂ ತೇಜತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ತೇಜಂ ತೇಜತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ತೇಜಂ ಮಞ್ಞತಿ, ತೇಜಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ತೇಜತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ತೇಜಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ತೇಜಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Tejaṃ tejato sañjānāti; tejaṃ tejato saññatvā tejaṃ maññati, tejasmiṃ maññati, tejato maññati, tejaṃ meti maññati, tejaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ವಾಯಂ ವಾಯತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ವಾಯಂ ವಾಯತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ವಾಯಂ ಮಞ್ಞತಿ, ವಾಯಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ವಾಯತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ವಾಯಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ವಾಯಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Vāyaṃ vāyato sañjānāti; vāyaṃ vāyato saññatvā vāyaṃ maññati, vāyasmiṃ maññati, vāyato maññati, vāyaṃ meti maññati, vāyaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
೩. ‘‘ಭೂತೇ ಭೂತತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಭೂತೇ ಭೂತತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಭೂತೇ ಮಞ್ಞತಿ, ಭೂತೇಸು ಮಞ್ಞತಿ, ಭೂತತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಭೂತೇ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಭೂತೇ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
3. ‘‘Bhūte bhūtato sañjānāti; bhūte bhūtato saññatvā bhūte maññati, bhūtesu maññati, bhūtato maññati, bhūte meti maññati, bhūte abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ದೇವೇ ದೇವತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ದೇವೇ ದೇವತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ದೇವೇ ಮಞ್ಞತಿ, ದೇವೇಸು ಮಞ್ಞತಿ, ದೇವತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ದೇವೇ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ದೇವೇ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Deve devato sañjānāti; deve devato saññatvā deve maññati, devesu maññati, devato maññati, deve meti maññati, deve abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಪಜಾಪತಿಂ ಪಜಾಪತಿತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಪಜಾಪತಿಂ ಪಜಾಪತಿತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಪಜಾಪತಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಜಾಪತಿಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಜಾಪತಿತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಜಾಪತಿಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಜಾಪತಿಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Pajāpatiṃ pajāpatito sañjānāti; pajāpatiṃ pajāpatito saññatvā pajāpatiṃ maññati, pajāpatismiṃ maññati, pajāpatito maññati, pajāpatiṃ meti maññati, pajāpatiṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಬ್ರಹ್ಮಂ ಬ್ರಹ್ಮತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಬ್ರಹ್ಮಂ ಬ್ರಹ್ಮತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಂ ಮಞ್ಞತಿ , ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಬ್ರಹ್ಮತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Brahmaṃ brahmato sañjānāti; brahmaṃ brahmato saññatvā brahmaṃ maññati , brahmasmiṃ maññati, brahmato maññati, brahmaṃ meti maññati, brahmaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಆಭಸ್ಸರೇ ಆಭಸ್ಸರತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಆಭಸ್ಸರೇ ಆಭಸ್ಸರತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಆಭಸ್ಸರೇ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಭಸ್ಸರೇಸು ಮಞ್ಞತಿ, ಆಭಸ್ಸರತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಭಸ್ಸರೇ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಭಸ್ಸರೇ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Ābhassare ābhassarato sañjānāti; ābhassare ābhassarato saññatvā ābhassare maññati, ābhassaresu maññati, ābhassarato maññati, ābhassare meti maññati, ābhassare abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ ಸುಭಕಿಣ್ಹತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ ಸುಭಕಿಣ್ಹತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುಭಕಿಣ್ಹೇಸು ಮಞ್ಞತಿ, ಸುಭಕಿಣ್ಹತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Subhakiṇhe subhakiṇhato sañjānāti; subhakiṇhe subhakiṇhato saññatvā subhakiṇhe maññati, subhakiṇhesu maññati, subhakiṇhato maññati, subhakiṇhe meti maññati, subhakiṇhe abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ವೇಹಪ್ಫಲೇ ವೇಹಪ್ಫಲತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ವೇಹಪ್ಫಲೇ ವೇಹಪ್ಫಲತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ವೇಹಪ್ಫಲೇ ಮಞ್ಞತಿ, ವೇಹಪ್ಫಲೇಸು ಮಞ್ಞತಿ, ವೇಹಪ್ಫಲತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ವೇಹಪ್ಫಲೇ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ವೇಹಪ್ಫಲೇ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Vehapphale vehapphalato sañjānāti; vehapphale vehapphalato saññatvā vehapphale maññati, vehapphalesu maññati, vehapphalato maññati, vehapphale meti maññati, vehapphale abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಅಭಿಭುಂ ಅಭಿಭೂತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಅಭಿಭುಂ ಅಭಿಭೂತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಅಭಿಭುಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಅಭಿಭುಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಅಭಿಭೂತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಅಭಿಭುಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಅಭಿಭುಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Abhibhuṃ abhibhūto sañjānāti; abhibhuṃ abhibhūto saññatvā abhibhuṃ maññati, abhibhusmiṃ maññati, abhibhūto maññati, abhibhuṃ meti maññati, abhibhuṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
೪. ‘‘ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
4. ‘‘Ākāsānañcāyatanaṃ ākāsānañcāyatanato sañjānāti; ākāsānañcāyatanaṃ ākāsānañcāyatanato saññatvā ākāsānañcāyatanaṃ maññati, ākāsānañcāyatanasmiṃ maññati, ākāsānañcāyatanato maññati, ākāsānañcāyatanaṃ meti maññati, ākāsānañcāyatanaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Viññāṇañcāyatanaṃ viññāṇañcāyatanato sañjānāti; viññāṇañcāyatanaṃ viññāṇañcāyatanato saññatvā viññāṇañcāyatanaṃ maññati, viññāṇañcāyatanasmiṃ maññati, viññāṇañcāyatanato maññati, viññāṇañcāyatanaṃ meti maññati, viññāṇañcāyatanaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Ākiñcaññāyatanaṃ ākiñcaññāyatanato sañjānāti; ākiñcaññāyatanaṃ ākiñcaññāyatanato saññatvā ākiñcaññāyatanaṃ maññati, ākiñcaññāyatanasmiṃ maññati, ākiñcaññāyatanato maññati, ākiñcaññāyatanaṃ meti maññati, ākiñcaññāyatanaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಮಞ್ಞತಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Nevasaññānāsaññāyatanaṃ nevasaññānāsaññāyatanato sañjānāti; nevasaññānāsaññāyatanaṃ nevasaññānāsaññāyatanato saññatvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ maññati, nevasaññānāsaññāyatanasmiṃ maññati, nevasaññānāsaññāyatanato maññati, nevasaññānāsaññāyatanaṃ meti maññati, nevasaññānāsaññāyatanaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
೫. ‘‘ದಿಟ್ಠಂ ದಿಟ್ಠತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ದಿಟ್ಠಂ ದಿಟ್ಠತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಂ ಮಞ್ಞತಿ, ದಿಟ್ಠಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ದಿಟ್ಠತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ದಿಟ್ಠಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ದಿಟ್ಠಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
5. ‘‘Diṭṭhaṃ diṭṭhato sañjānāti; diṭṭhaṃ diṭṭhato saññatvā diṭṭhaṃ maññati, diṭṭhasmiṃ maññati, diṭṭhato maññati, diṭṭhaṃ meti maññati, diṭṭhaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಸುತಂ ಸುತತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಸುತಂ ಸುತತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಸುತಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುತಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುತತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುತಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುತಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Sutaṃ sutato sañjānāti; sutaṃ sutato saññatvā sutaṃ maññati, sutasmiṃ maññati, sutato maññati, sutaṃ meti maññati, sutaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಮುತಂ ಮುತತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಮುತಂ ಮುತತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಮುತಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಮುತಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಮುತತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಮುತಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಮುತಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Mutaṃ mutato sañjānāti; mutaṃ mutato saññatvā mutaṃ maññati, mutasmiṃ maññati, mutato maññati, mutaṃ meti maññati, mutaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ವಿಞ್ಞಾತಂ ವಿಞ್ಞಾತತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ವಿಞ್ಞಾತಂ ವಿಞ್ಞಾತತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾತಂ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾತಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾತತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾತಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾತಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Viññātaṃ viññātato sañjānāti; viññātaṃ viññātato saññatvā viññātaṃ maññati, viññātasmiṃ maññati, viññātato maññati, viññātaṃ meti maññati, viññātaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
೬. ‘‘ಏಕತ್ತಂ ಏಕತ್ತತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಏಕತ್ತಂ ಏಕತ್ತತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಏಕತ್ತಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಏಕತ್ತಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಏಕತ್ತತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಏಕತ್ತಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಏಕತ್ತಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
6. ‘‘Ekattaṃ ekattato sañjānāti; ekattaṃ ekattato saññatvā ekattaṃ maññati, ekattasmiṃ maññati, ekattato maññati, ekattaṃ meti maññati, ekattaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ನಾನತ್ತಂ ನಾನತ್ತತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ನಾನತ್ತಂ ನಾನತ್ತತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ನಾನತ್ತಂ ಮಞ್ಞತಿ, ನಾನತ್ತಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ನಾನತ್ತತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ನಾನತ್ತಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ನಾನತ್ತಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Nānattaṃ nānattato sañjānāti; nānattaṃ nānattato saññatvā nānattaṃ maññati, nānattasmiṃ maññati, nānattato maññati, nānattaṃ meti maññati, nānattaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ಸಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಸಬ್ಬತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Sabbaṃ sabbato sañjānāti; sabbaṃ sabbato saññatvā sabbaṃ maññati, sabbasmiṃ maññati, sabbato maññati, sabbaṃ meti maññati, sabbaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ; ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಸಞ್ಞತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಞತಿ , ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮೇತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಅಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Nibbānaṃ nibbānato sañjānāti; nibbānaṃ nibbānato saññatvā nibbānaṃ maññati, nibbānasmiṃ maññati , nibbānato maññati, nibbānaṃ meti maññati, nibbānaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Apariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
ಪುಥುಜ್ಜನವಸೇನ ಪಠಮನಯಭೂಮಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Puthujjanavasena paṭhamanayabhūmiparicchedo niṭṭhito.
೭. ‘‘ಯೋಪಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸೇಕ್ಖೋ 3 ಅಪ್ಪತ್ತಮಾನಸೋ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ವಿಹರತಿ, ಸೋಪಿ ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ 4 ಪಥವಿಂ ಮಾ ಮಞ್ಞಿ 5, ಪಥವಿಯಾ ಮಾ ಮಞ್ಞಿ, ಪಥವಿತೋ ಮಾ ಮಞ್ಞಿ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ಮಾ ಮಞ್ಞಿ, ಪಥವಿಂ ಮಾಭಿನನ್ದಿ 6। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
7. ‘‘Yopi so, bhikkhave, bhikkhu sekkho 7 appattamānaso anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamāno viharati, sopi pathaviṃ pathavito abhijānāti; pathaviṃ pathavito abhiññāya 8 pathaviṃ mā maññi 9, pathaviyā mā maññi, pathavito mā maññi, pathaviṃ meti mā maññi, pathaviṃ mābhinandi 10. Taṃ kissa hetu? ‘Pariññeyyaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಆಪಂ…ಪೇ॰… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ… ಬ್ರಹ್ಮಂ… ಆಭಸ್ಸರೇ… ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ… ವೇಹಪ್ಫಲೇ… ಅಭಿಭುಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ… ದಿಟ್ಠಂ… ಸುತಂ… ಮುತಂ… ವಿಞ್ಞಾತಂ… ಏಕತ್ತಂ… ನಾನತ್ತಂ… ಸಬ್ಬಂ… ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮಾ ಮಞ್ಞಿ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಮಿಂ ಮಾ ಮಞ್ಞಿ, ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಮಾ ಮಞ್ಞಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮೇತಿ ಮಾ ಮಞ್ಞಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮಾಭಿನನ್ದಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Āpaṃ…pe… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ… ābhassare… subhakiṇhe… vehapphale… abhibhuṃ… ākāsānañcāyatanaṃ… viññāṇañcāyatanaṃ… ākiñcaññāyatanaṃ… nevasaññānāsaññāyatanaṃ… diṭṭhaṃ… sutaṃ… mutaṃ… viññātaṃ… ekattaṃ… nānattaṃ… sabbaṃ… nibbānaṃ nibbānato abhijānāti; nibbānaṃ nibbānato abhiññāya nibbānaṃ mā maññi, nibbānasmiṃ mā maññi, nibbānato mā maññi, nibbānaṃ meti mā maññi, nibbānaṃ mābhinandi. Taṃ kissa hetu? ‘Pariññeyyaṃ tassā’ti vadāmi.
೮. ‘‘ಯೋಪಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ, ಸೋಪಿ ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಪಥವಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಯಾ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
8. ‘‘Yopi so, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, sopi pathaviṃ pathavito abhijānāti; pathaviṃ pathavito abhiññāya pathaviṃ na maññati, pathaviyā na maññati, pathavito na maññati, pathaviṃ meti na maññati, pathaviṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Pariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
‘‘ಆಪಂ…ಪೇ॰… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ… ಬ್ರಹ್ಮಂ… ಆಭಸ್ಸರೇ… ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ… ವೇಹಪ್ಫಲೇ… ಅಭಿಭುಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ… ದಿಟ್ಠಂ… ಸುತಂ… ಮುತಂ… ವಿಞ್ಞಾತಂ… ಏಕತ್ತಂ… ನಾನತ್ತಂ… ಸಬ್ಬಂ… ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Āpaṃ…pe… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ… ābhassare… subhakiṇhe… vehapphale… abhibhuṃ… ākāsānañcāyatanaṃ… viññāṇañcāyatanaṃ… ākiñcaññāyatanaṃ… nevasaññānāsaññāyatanaṃ… diṭṭhaṃ… sutaṃ… mutaṃ… viññātaṃ… ekattaṃ… nānattaṃ… sabbaṃ… nibbānaṃ nibbānato abhijānāti; nibbānaṃ nibbānato abhiññāya nibbānaṃ na maññati, nibbānasmiṃ na maññati, nibbānato na maññati, nibbānaṃ meti na maññati, nibbānaṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Pariññātaṃ tassā’ti vadāmi.
ಖೀಣಾಸವವಸೇನ ತತಿಯನಯಭೂಮಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Khīṇāsavavasena tatiyanayabhūmiparicchedo niṭṭhito.
೯. ‘‘ಯೋಪಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ, ಸೋಪಿ ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಪಥವಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಯಾ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ, ವೀತರಾಗತ್ತಾ।
9. ‘‘Yopi so, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, sopi pathaviṃ pathavito abhijānāti; pathaviṃ pathavito abhiññāya pathaviṃ na maññati, pathaviyā na maññati, pathavito na maññati, pathaviṃ meti na maññati, pathaviṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? Khayā rāgassa, vītarāgattā.
‘‘ಆಪಂ…ಪೇ॰… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ… ಬ್ರಹ್ಮಂ… ಆಭಸ್ಸರೇ… ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ… ವೇಹಪ್ಫಲೇ… ಅಭಿಭುಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ … ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ … ದಿಟ್ಠಂ… ಸುತಂ… ಮುತಂ… ವಿಞ್ಞಾತಂ… ಏಕತ್ತಂ… ನಾನತ್ತಂ… ಸಬ್ಬಂ… ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ, ವೀತರಾಗತ್ತಾ।
‘‘Āpaṃ…pe… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ… ābhassare… subhakiṇhe… vehapphale… abhibhuṃ… ākāsānañcāyatanaṃ… viññāṇañcāyatanaṃ… ākiñcaññāyatanaṃ … nevasaññānāsaññāyatanaṃ … diṭṭhaṃ… sutaṃ… mutaṃ… viññātaṃ… ekattaṃ… nānattaṃ… sabbaṃ… nibbānaṃ nibbānato abhijānāti; nibbānaṃ nibbānato abhiññāya nibbānaṃ na maññati, nibbānasmiṃ na maññati, nibbānato na maññati, nibbānaṃ meti na maññati, nibbānaṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? Khayā rāgassa, vītarāgattā.
ಖೀಣಾಸವವಸೇನ ಚತುತ್ಥನಯಭೂಮಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Khīṇāsavavasena catutthanayabhūmiparicchedo niṭṭhito.
೧೦. ‘‘ಯೋಪಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ, ಸೋಪಿ ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಪಥವಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಯಾ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ, ವೀತದೋಸತ್ತಾ।
10. ‘‘Yopi so, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, sopi pathaviṃ pathavito abhijānāti; pathaviṃ pathavito abhiññāya pathaviṃ na maññati, pathaviyā na maññati, pathavito na maññati, pathaviṃ meti na maññati, pathaviṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? Khayā dosassa, vītadosattā.
‘‘ಆಪಂ…ಪೇ॰… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ… ಬ್ರಹ್ಮಂ… ಆಭಸ್ಸರೇ… ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ… ವೇಹಪ್ಫಲೇ… ಅಭಿಭುಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ… ದಿಟ್ಠಂ… ಸುತಂ… ಮುತಂ… ವಿಞ್ಞಾತಂ… ಏಕತ್ತಂ… ನಾನತ್ತಂ… ಸಬ್ಬಂ… ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ, ವೀತದೋಸತ್ತಾ।
‘‘Āpaṃ…pe… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ… ābhassare… subhakiṇhe… vehapphale… abhibhuṃ… ākāsānañcāyatanaṃ… viññāṇañcāyatanaṃ… ākiñcaññāyatanaṃ… nevasaññānāsaññāyatanaṃ… diṭṭhaṃ… sutaṃ… mutaṃ… viññātaṃ… ekattaṃ… nānattaṃ… sabbaṃ… nibbānaṃ nibbānato abhijānāti; nibbānaṃ nibbānato abhiññāya nibbānaṃ na maññati, nibbānasmiṃ na maññati, nibbānato na maññati, nibbānaṃ meti na maññati, nibbānaṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? Khayā dosassa, vītadosattā.
ಖೀಣಾಸವವಸೇನ ಪಞ್ಚಮನಯಭೂಮಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Khīṇāsavavasena pañcamanayabhūmiparicchedo niṭṭhito.
೧೧. ‘‘ಯೋಪಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ, ಸೋಪಿ ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಪಥವಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಯಾ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ, ವೀತಮೋಹತ್ತಾ।
11. ‘‘Yopi so, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, sopi pathaviṃ pathavito abhijānāti; pathaviṃ pathavito abhiññāya pathaviṃ na maññati, pathaviyā na maññati, pathavito na maññati, pathaviṃ meti na maññati, pathaviṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? Khayā mohassa, vītamohattā.
‘‘ಆಪಂ…ಪೇ॰… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ… ಬ್ರಹ್ಮಂ… ಆಭಸ್ಸರೇ… ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ… ವೇಹಪ್ಫಲೇ… ಅಭಿಭುಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ … ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ… ದಿಟ್ಠಂ… ಸುತಂ… ಮುತಂ… ವಿಞ್ಞಾತಂ… ಏಕತ್ತಂ… ನಾನತ್ತಂ… ಸಬ್ಬಂ… ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ, ವೀತಮೋಹತ್ತಾ।
‘‘Āpaṃ…pe… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ… ābhassare… subhakiṇhe… vehapphale… abhibhuṃ… ākāsānañcāyatanaṃ… viññāṇañcāyatanaṃ… ākiñcaññāyatanaṃ … nevasaññānāsaññāyatanaṃ… diṭṭhaṃ… sutaṃ… mutaṃ… viññātaṃ… ekattaṃ… nānattaṃ… sabbaṃ… nibbānaṃ nibbānato abhijānāti; nibbānaṃ nibbānato abhiññāya nibbānaṃ na maññati, nibbānasmiṃ na maññati, nibbānato na maññati, nibbānaṃ meti na maññati, nibbānaṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? Khayā mohassa, vītamohattā.
ಖೀಣಾಸವವಸೇನ ಛಟ್ಠನಯಭೂಮಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Khīṇāsavavasena chaṭṭhanayabhūmiparicchedo niṭṭhito.
೧೨. ‘‘ತಥಾಗತೋಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಪಥವಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಯಾ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ । ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಪರಿಞ್ಞಾತನ್ತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
12. ‘‘Tathāgatopi, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho pathaviṃ pathavito abhijānāti; pathaviṃ pathavito abhiññāya pathaviṃ na maññati, pathaviyā na maññati, pathavito na maññati, pathaviṃ meti na maññati, pathaviṃ nābhinandati . Taṃ kissa hetu? ‘Pariññātantaṃ tathāgatassā’ti vadāmi.
‘‘ಆಪಂ…ಪೇ॰… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ… ಬ್ರಹ್ಮಂ… ಆಭಸ್ಸರೇ… ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ… ವೇಹಪ್ಫಲೇ… ಅಭಿಭುಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ … ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ… ದಿಟ್ಠಂ… ಸುತಂ… ಮುತಂ… ವಿಞ್ಞಾತಂ… ಏಕತ್ತಂ… ನಾನತ್ತಂ… ಸಬ್ಬಂ… ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ಪರಿಞ್ಞಾತನ್ತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Āpaṃ…pe… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ… ābhassare… subhakiṇhe… vehapphale… abhibhuṃ… ākāsānañcāyatanaṃ… viññāṇañcāyatanaṃ … ākiñcaññāyatanaṃ… nevasaññānāsaññāyatanaṃ… diṭṭhaṃ… sutaṃ… mutaṃ… viññātaṃ… ekattaṃ… nānattaṃ… sabbaṃ… nibbānaṃ nibbānato abhijānāti; nibbānaṃ nibbānato abhiññāya nibbānaṃ na maññati, nibbānasmiṃ na maññati, nibbānato na maññati, nibbānaṃ meti na maññati, nibbānaṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Pariññātantaṃ tathāgatassā’ti vadāmi.
ತಥಾಗತವಸೇನ ಸತ್ತಮನಯಭೂಮಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Tathāgatavasena sattamanayabhūmiparicchedo niṭṭhito.
೧೩. ‘‘ತಥಾಗತೋಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ಪಥವಿಂ ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಪಥವಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಯಾ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಥವಿಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ನನ್ದೀ 13 ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ‘ಭವಾ ಜಾತಿ ಭೂತಸ್ಸ ಜರಾಮರಣ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘ತಥಾಗತೋ ಸಬ್ಬಸೋ ತಣ್ಹಾನಂ ಖಯಾ ವಿರಾಗಾ ನಿರೋಧಾ ಚಾಗಾ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’ತಿ ವದಾಮಿ।
13. ‘‘Tathāgatopi , bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho pathaviṃ pathavito abhijānāti; pathaviṃ pathavito abhiññāya pathaviṃ na maññati, pathaviyā na maññati, pathavito na maññati, pathaviṃ meti na maññati, pathaviṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Nandī 14 dukkhassa mūla’nti – iti viditvā ‘bhavā jāti bhūtassa jarāmaraṇa’nti. Tasmātiha, bhikkhave, ‘tathāgato sabbaso taṇhānaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti vadāmi.
‘‘ಆಪಂ …ಪೇ॰… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ… ಬ್ರಹ್ಮಂ… ಆಭಸ್ಸರೇ… ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ… ವೇಹಪ್ಫಲೇ… ಅಭಿಭುಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ… ದಿಟ್ಠಂ… ಸುತಂ… ಮುತಂ… ವಿಞ್ಞಾತಂ… ಏಕತ್ತಂ… ನಾನತ್ತಂ… ಸಬ್ಬಂ… ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ; ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘ನನ್ದೀ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ‘ಭವಾ ಜಾತಿ ಭೂತಸ್ಸ ಜರಾಮರಣ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘ತಥಾಗತೋ ಸಬ್ಬಸೋ ತಣ್ಹಾನಂ ಖಯಾ ವಿರಾಗಾ ನಿರೋಧಾ ಚಾಗಾ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’ತಿ ವದಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘Āpaṃ …pe… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ… ābhassare… subhakiṇhe… vehapphale… abhibhuṃ… ākāsānañcāyatanaṃ… viññāṇañcāyatanaṃ… ākiñcaññāyatanaṃ… nevasaññānāsaññāyatanaṃ… diṭṭhaṃ… sutaṃ… mutaṃ… viññātaṃ… ekattaṃ… nānattaṃ… sabbaṃ… nibbānaṃ nibbānato abhijānāti; nibbānaṃ nibbānato abhiññāya nibbānaṃ na maññati, nibbānasmiṃ na maññati, nibbānato na maññati, nibbānaṃ meti na maññati, nibbānaṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? ‘Nandī dukkhassa mūla’nti – iti viditvā ‘bhavā jāti bhūtassa jarāmaraṇa’nti. Tasmātiha, bhikkhave, ‘tathāgato sabbaso taṇhānaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti vadāmī’’ti.
ತಥಾಗತವಸೇನ ಅಟ್ಠಮನಯಭೂಮಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Tathāgatavasena aṭṭhamanayabhūmiparicchedo niṭṭhito.
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ 15 ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
Idamavoca bhagavā. Na te bhikkhū 16 bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ಮೂಲಪರಿಯಾಯಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಠಮಂ।
Mūlapariyāyasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಮೂಲಪರಿಯಾಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Mūlapariyāyasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧. ಮೂಲಪರಿಯಾಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Mūlapariyāyasuttavaṇṇanā