| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
மூலராஸிவண்ணனா
Mūlarāsivaṇṇanā
ந லுப்³ப⁴ந்தி ஏதேன, ஸயங் வா ந லுப்³ப⁴தி, அலுப்³ப⁴னமத்தமேவ வா தந்தி அலோபோ⁴. அதோ³ஸாமோஹேஸுபி ஏஸேவ நயோ. தேஸு அலோபோ⁴ ஆரம்மணே சித்தஸ்ஸ அகே³த⁴லக்க²ணோ, அலக்³க³பா⁴வலக்க²ணோ வா கமலத³லே ஜலபி³ந்து³ விய. அபரிக்³க³ஹணரஸோ முத்தபி⁴க்கு² விய . அனல்லீனபா⁴வபச்சுபட்டா²னோ அஸுசிம்ஹி பதிதபுரிஸோ விய. அதோ³ஸோ அசண்டி³க்கலக்க²ணோ, அவிரோத⁴லக்க²ணோ வா அனுகூலமித்தோ விய. ஆகா⁴தவினயரஸோ பரிளாஹவினயரஸோ வா சந்த³னங் விய. ஸொம்மபா⁴வபச்சுபட்டா²னோ புண்ணசந்தோ³ விய. அமோஹோ லக்க²ணாதீ³ஹி ஹெட்டா² பஞ்ஞிந்த்³ரியபதே³ விபா⁴விதோ ஏவ.
Na lubbhanti etena, sayaṃ vā na lubbhati, alubbhanamattameva vā tanti alobho. Adosāmohesupi eseva nayo. Tesu alobho ārammaṇe cittassa agedhalakkhaṇo, alaggabhāvalakkhaṇo vā kamaladale jalabindu viya. Apariggahaṇaraso muttabhikkhu viya . Anallīnabhāvapaccupaṭṭhāno asucimhi patitapuriso viya. Adoso acaṇḍikkalakkhaṇo, avirodhalakkhaṇo vā anukūlamitto viya. Āghātavinayaraso pariḷāhavinayaraso vā candanaṃ viya. Sommabhāvapaccupaṭṭhāno puṇṇacando viya. Amoho lakkhaṇādīhi heṭṭhā paññindriyapade vibhāvito eva.
இமேஸு பன தீஸு அலோபோ⁴ மச்சே²ரமலஸ்ஸ படிபக்கோ², அதோ³ஸோ து³ஸ்ஸீல்யமலஸ்ஸ, அமோஹோ குஸலேஸு த⁴ம்மேஸு அபா⁴வனாய படிபக்கோ². அலோபோ⁴ செத்த² தா³னஹேது, அதோ³ஸோ ஸீலஹேது, அமோஹோ பா⁴வனாஹேது. தேஸு ச அலோபே⁴ன அனதி⁴கங் க³ண்ஹாதி, லுத்³த⁴ஸ்ஸ அதி⁴கக்³க³ஹணதோ. அதோ³ஸேன அனூனங், து³ட்ட²ஸ்ஸ ஊனக்³க³ஹணதோ. அமோஹேன அவிபரீதங், மூள்ஹஸ்ஸ விபரீதக்³க³ஹணதோ.
Imesu pana tīsu alobho maccheramalassa paṭipakkho, adoso dussīlyamalassa, amoho kusalesu dhammesu abhāvanāya paṭipakkho. Alobho cettha dānahetu, adoso sīlahetu, amoho bhāvanāhetu. Tesu ca alobhena anadhikaṃ gaṇhāti, luddhassa adhikaggahaṇato. Adosena anūnaṃ, duṭṭhassa ūnaggahaṇato. Amohena aviparītaṃ, mūḷhassa viparītaggahaṇato.
அலோபே⁴ன செத்த² விஜ்ஜமானங் தோ³ஸங் தோ³ஸதோ தா⁴ரெந்தோ தோ³ஸே பவத்ததி; லுத்³தோ⁴ ஹி தோ³ஸங் படிச்சா²தே³தி. அதோ³ஸேன விஜ்ஜமானங் கு³ணங் கு³ணதோ தா⁴ரெந்தோ கு³ணே பவத்ததி; து³ட்டோ² ஹி கு³ணங் மக்கே²தி. அமோஹேன யாதா²வஸபா⁴வங் யாதா²வஸபா⁴வதோ தா⁴ரெந்தோ யாதா²வஸபா⁴வே பவத்ததி. மூள்ஹோ ஹி ‘தச்ச²ங் அதச்ச²ந்தி அதச்ச²ங் ச தச்ச²’ந்தி க³ண்ஹாதி. அலோபே⁴ன ச பியவிப்பயோக³து³க்க²ங் ந ஹோதி, லுத்³த⁴ஸ்ஸ பியஸபா⁴வதோ பியவிப்பயோகா³ஸஹனதோ ச. அதோ³ஸேன அப்பியஸம்பயோக³து³க்க²ங் ந ஹோதி, து³ட்ட²ஸ்ஸ ஹி அப்பியஸபா⁴வதோ அப்பியஸம்பயோகா³ஸஹனதோ ச. அமோஹேன இச்சி²தாலாப⁴து³க்க²ங் ந ஹோதி, அமூள்ஹஸ்ஸ ஹி ‘தங் குதெத்த² லப்³பா⁴’திஏவமாதி³பச்சவெக்க²ணஸம்ப⁴வதோ (தீ³॰ நி॰ 3.34; அ॰ நி॰ 9.30).
Alobhena cettha vijjamānaṃ dosaṃ dosato dhārento dose pavattati; luddho hi dosaṃ paṭicchādeti. Adosena vijjamānaṃ guṇaṃ guṇato dhārento guṇe pavattati; duṭṭho hi guṇaṃ makkheti. Amohena yāthāvasabhāvaṃ yāthāvasabhāvato dhārento yāthāvasabhāve pavattati. Mūḷho hi ‘tacchaṃ atacchanti atacchaṃ ca taccha’nti gaṇhāti. Alobhena ca piyavippayogadukkhaṃ na hoti, luddhassa piyasabhāvato piyavippayogāsahanato ca. Adosena appiyasampayogadukkhaṃ na hoti, duṭṭhassa hi appiyasabhāvato appiyasampayogāsahanato ca. Amohena icchitālābhadukkhaṃ na hoti, amūḷhassa hi ‘taṃ kutettha labbhā’tievamādipaccavekkhaṇasambhavato (dī. ni. 3.34; a. ni. 9.30).
அலோபே⁴ன செத்த² ஜாதிது³க்க²ங் ந ஹோதி, அலோப⁴ஸ்ஸ தண்ஹாபடிபக்க²தோ தண்ஹாமூலகத்தா ச ஜாதிது³க்க²ஸ்ஸ. அதோ³ஸேன ஜராது³க்க²ங் ந ஹோதி, திக்க²தோ³ஸஸ்ஸ கி²ப்பங் ஜராஸம்ப⁴வதோ. அமோஹேன மரணது³க்க²ங் ந ஹோதி, ஸம்மோஹமரணஞ்ஹி து³க்க²ங், ந சேதங் அமூள்ஹஸ்ஸ ஹோதி. அலோபே⁴ன ச க³ஹட்டா²னங், அமோஹேன பப்³ப³ஜிதானங், அதோ³ஸேன பன ஸப்³பே³ஸம்பி ஸுக²ஸங்வாஸதா ஹோதி.
Alobhena cettha jātidukkhaṃ na hoti, alobhassa taṇhāpaṭipakkhato taṇhāmūlakattā ca jātidukkhassa. Adosena jarādukkhaṃ na hoti, tikkhadosassa khippaṃ jarāsambhavato. Amohena maraṇadukkhaṃ na hoti, sammohamaraṇañhi dukkhaṃ, na cetaṃ amūḷhassa hoti. Alobhena ca gahaṭṭhānaṃ, amohena pabbajitānaṃ, adosena pana sabbesampi sukhasaṃvāsatā hoti.
விஸேஸதோ செத்த² அலோபே⁴ன பெத்திவிஸயே உபபத்தி ந ஹோதி. யேபு⁴ய்யேன ஹி ஸத்தா தண்ஹாய பெத்திவிஸயங் உபபஜ்ஜந்தி, தண்ஹாய ச படிபக்கோ² அலோபோ⁴. அதோ³ஸேன நிரயே உபபத்தி ந ஹோதி. தோ³ஸேன ஹி சண்ட³ஜாதிதாய தோ³ஸஸதி³ஸங் நிரயங் உபபஜ்ஜந்தி. தோ³ஸஸ்ஸ ச படிபக்கோ² அதோ³ஸோ. அமோஹேன திரச்சா²னயோனியங் நிப்³ப³த்தி ந ஹோதி. மோஹேன ஹி நிச்சஸம்மூள்ஹங் திரச்சா²னயோனிங் உபபஜ்ஜந்தி. மோஹஸ்ஸ படிபக்கோ² ச அமோஹோ. ஏதேஸு ச அலோபோ⁴ ராக³வஸேன உபக³மனஸ்ஸ அபா⁴வகரோ, அதோ³ஸோ தோ³ஸவஸேன அபக³மனஸ்ஸ, அமோஹோ மோஹவஸேன அமஜ்ஜ²த்தபா⁴வஸ்ஸ.
Visesato cettha alobhena pettivisaye upapatti na hoti. Yebhuyyena hi sattā taṇhāya pettivisayaṃ upapajjanti, taṇhāya ca paṭipakkho alobho. Adosena niraye upapatti na hoti. Dosena hi caṇḍajātitāya dosasadisaṃ nirayaṃ upapajjanti. Dosassa ca paṭipakkho adoso. Amohena tiracchānayoniyaṃ nibbatti na hoti. Mohena hi niccasammūḷhaṃ tiracchānayoniṃ upapajjanti. Mohassa paṭipakkho ca amoho. Etesu ca alobho rāgavasena upagamanassa abhāvakaro, adoso dosavasena apagamanassa, amoho mohavasena amajjhattabhāvassa.
தீஹிபி சேதேஹி யதா²படிபாடியா நெக்க²ம்மஸஞ்ஞா அப்³யாபாத³ஸஞ்ஞா அவிஹிங்ஸாஸஞ்ஞாதி இமா திஸ்ஸோ. அஸுப⁴ஸஞ்ஞா அப்பமாணஸஞ்ஞா தா⁴துஸஞ்ஞாதி இமா ச திஸ்ஸோ ஸஞ்ஞாயோ ஹொந்தி. அலோபே⁴ன பன காமஸுக²ல்லிகானுயோக³அந்தஸ்ஸ, அதோ³ஸேன அத்தகிலமதா²னுயோக³அந்தஸ்ஸ பரிவஜ்ஜனங் ஹோதி; அமோஹேன மஜ்ஜி²மாய படிபத்தியா படிபஜ்ஜனங். ததா² அலோபே⁴ன அபி⁴ஜ்ஜா²காயக³ந்த²ஸ்ஸ பபே⁴த³னங் ஹோதி, அதோ³ஸேன ப்³யாபாத³காயக³ந்த²ஸ்ஸ, அமோஹேன ஸேஸக³ந்த²த்³வயஸ்ஸ. புரிமானி ச த்³வே ஸதிபட்டா²னானி புரிமானங் த்³வின்னங் ஆனுபா⁴வேன, பச்சி²மானி பச்சி²மஸ்ஸேவ ஆனுபா⁴வேன இஜ்ஜ²ந்தி.
Tīhipi cetehi yathāpaṭipāṭiyā nekkhammasaññā abyāpādasaññā avihiṃsāsaññāti imā tisso. Asubhasaññā appamāṇasaññā dhātusaññāti imā ca tisso saññāyo honti. Alobhena pana kāmasukhallikānuyogaantassa, adosena attakilamathānuyogaantassa parivajjanaṃ hoti; amohena majjhimāya paṭipattiyā paṭipajjanaṃ. Tathā alobhena abhijjhākāyaganthassa pabhedanaṃ hoti, adosena byāpādakāyaganthassa, amohena sesaganthadvayassa. Purimāni ca dve satipaṭṭhānāni purimānaṃ dvinnaṃ ānubhāvena, pacchimāni pacchimasseva ānubhāvena ijjhanti.
அலோபோ⁴ செத்த² ஆரொக்³யஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி; அலுத்³தோ⁴ ஹி லோப⁴னீயம்பி அஸப்பாயங் ந ஸேவதி, தேன கோ² அரோகோ³ ஹோதி. அதோ³ஸோ யொப்³ப³னஸ்ஸ; அது³ட்டோ² ஹி வலிபலிதாவஹேன தோ³ஸக்³கி³னா அட³ய்ஹமானோ தீ³க⁴ரத்தங் யுவா ஹோதி. அமோஹோ தீ³கா⁴யுகதாய; அமூள்ஹோ ஹி ஹிதாஹிதங் ஞத்வா அஹிதங் பரிவஜ்ஜந்தோ ஹிதஞ்ச படிஸேவமானோ தீ³கா⁴யுகோ ஹோதி.
Alobho cettha ārogyassa paccayo hoti; aluddho hi lobhanīyampi asappāyaṃ na sevati, tena kho arogo hoti. Adoso yobbanassa; aduṭṭho hi valipalitāvahena dosagginā aḍayhamāno dīgharattaṃ yuvā hoti. Amoho dīghāyukatāya; amūḷho hi hitāhitaṃ ñatvā ahitaṃ parivajjanto hitañca paṭisevamāno dīghāyuko hoti.
அலோபோ⁴ செத்த² போ⁴க³ஸம்பத்தியா பச்சயோ ஹோதி, அலுத்³த⁴ஸ்ஸ ஹி சாகே³ன போ⁴க³படிலாபோ⁴. அதோ³ஸோ மித்தஸம்பத்தியா, மெத்தாய மித்தானங் படிலாப⁴தோ சேவ அபரிஹானதோ ச. அமோஹோ அத்தஸம்பத்தியா , அமூள்ஹோ ஹி அத்தனோ ஹிதமேவ கரொந்தோ அத்தானங் ஸம்பாதே³தி . அலோபோ⁴ ச தி³ப்³ப³விஹாரஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி, அதோ³ஸோ ப்³ரஹ்மவிஹாரஸ்ஸ, அமோஹோ அரியவிஹாரஸ்ஸ.
Alobho cettha bhogasampattiyā paccayo hoti, aluddhassa hi cāgena bhogapaṭilābho. Adoso mittasampattiyā, mettāya mittānaṃ paṭilābhato ceva aparihānato ca. Amoho attasampattiyā , amūḷho hi attano hitameva karonto attānaṃ sampādeti . Alobho ca dibbavihārassa paccayo hoti, adoso brahmavihārassa, amoho ariyavihārassa.
அலோபே⁴ன செத்த² ஸகபக்கே²ஸு ஸத்தஸங்கா²ரேஸு நிப்³பு³தோ ஹோதி, தேஸங் வினாஸேன அபி⁴ஸங்க³ஹேதுகஸ்ஸ து³க்க²ஸ்ஸ அபா⁴வா; அதோ³ஸேன பரபக்கே²ஸு, அது³ட்ட²ஸ்ஸ ஹி வேரீஸுபி வேரிஸஞ்ஞாய அபா⁴வதோ; அமோஹேன உதா³ஸீனபக்கே²ஸு, அமூள்ஹஸ்ஸ ஸப்³பா³பி⁴ஸங்க³தாய அபா⁴வதோ.
Alobhena cettha sakapakkhesu sattasaṅkhāresu nibbuto hoti, tesaṃ vināsena abhisaṅgahetukassa dukkhassa abhāvā; adosena parapakkhesu, aduṭṭhassa hi verīsupi verisaññāya abhāvato; amohena udāsīnapakkhesu, amūḷhassa sabbābhisaṅgatāya abhāvato.
அலோபே⁴ன ச அனிச்சத³ஸ்ஸனங் ஹோதி; லுத்³தோ⁴ ஹி உபபோ⁴கா³ஸாய அனிச்சேபி ஸங்கா²ரே அனிச்சதோ ந பஸ்ஸதி. அதோ³ஸேன து³க்க²த³ஸ்ஸனங்; அதோ³ஸஜ்ஜா²ஸயோ ஹி பரிச்சத்தஆகா⁴தவத்து²பரிக்³க³ஹோ ஸங்கா²ரேயேவ து³க்க²தோ பஸ்ஸதி. அமோஹேன அனத்தத³ஸ்ஸனங்; அமூள்ஹோ ஹி யாதா²வக³ஹணகுஸலோ அபரிணாயகங் க²ந்த⁴பஞ்சகங் அபரிணாயகதோ பு³ஜ்ஜ²தி. யதா² ச ஏதேஹி அனிச்சத³ஸ்ஸனாதீ³னி ஏவமேதேபி அனிச்சத³ஸ்ஸனாதீ³ஹி ஹொந்தி. அனிச்சத³ஸ்ஸனேன ஹி அலோபோ⁴ ஹோதி, து³க்க²த³ஸ்ஸனேன அதோ³ஸோ, அனத்தத³ஸ்ஸனேன அமோஹோ ஹோதி. கோ ஹி நாம ‘அனிச்சமித³’ந்தி ஸம்மா ஞத்வா தஸ்ஸத்தா²ய பிஹங் உப்பாதெ³ய்ய, ஸங்கா²ரே வா ‘து³க்க²’ந்தி ஜானந்தோ அபரம்பி அச்சந்ததிகி²ணங் கோத⁴து³க்க²ங் உப்பாதெ³ய்ய, அத்தஸுஞ்ஞதஞ்ச பு³ஜ்ஜி²த்வா புன ஸம்மோஹமாபஜ்ஜெய்யாதி?
Alobhena ca aniccadassanaṃ hoti; luddho hi upabhogāsāya aniccepi saṅkhāre aniccato na passati. Adosena dukkhadassanaṃ; adosajjhāsayo hi pariccattaāghātavatthupariggaho saṅkhāreyeva dukkhato passati. Amohena anattadassanaṃ; amūḷho hi yāthāvagahaṇakusalo apariṇāyakaṃ khandhapañcakaṃ apariṇāyakato bujjhati. Yathā ca etehi aniccadassanādīni evametepi aniccadassanādīhi honti. Aniccadassanena hi alobho hoti, dukkhadassanena adoso, anattadassanena amoho hoti. Ko hi nāma ‘aniccamida’nti sammā ñatvā tassatthāya pihaṃ uppādeyya, saṅkhāre vā ‘dukkha’nti jānanto aparampi accantatikhiṇaṃ kodhadukkhaṃ uppādeyya, attasuññatañca bujjhitvā puna sammohamāpajjeyyāti?
