| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-மூலடீகா • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
1. மூலயமகங்
1. Mūlayamakaṃ
உத்³தே³ஸவாரவண்ணனா
Uddesavāravaṇṇanā
1. யமகானங் வஸேன தே³ஸிதத்தாதி இமினா த³ஸஸு ஏகேகஸ்ஸ யமகஸமூஹஸ்ஸ தங்ஸமூஹஸ்ஸ ச ஸகலஸ்ஸ பகரணஸ்ஸ யமகானங் வஸேன லத்³த⁴வோஹாரதங் த³ஸ்ஸேதி.
1. Yamakānaṃ vasena desitattāti iminā dasasu ekekassa yamakasamūhassa taṃsamūhassa ca sakalassa pakaraṇassa yamakānaṃ vasena laddhavohārataṃ dasseti.
குஸலாகுஸலமூலஸங்கா²தானங் த்³வின்னங் அத்தா²னங் வஸேன அத்த²யமகந்தி ஏதேன ‘‘யே கேசி குஸலா த⁴ம்மா, ஸப்³பே³ தே குஸலமூலா’’தி ஏதஸ்ஸேவ யமகபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீதி சே? நாபஜ்ஜதி ஞாதுங் இச்சி²தானங் து³தியபட²மபுச்சா²ஸு வுத்தானங் குஸலகுஸலமூலவிஸேஸானங், குஸலமூலகுஸலவிஸேஸேஹி வா ஞாதுங் இச்சி²தானங் பட²மது³தியபுச்சா²ஸு ஸன்னிட்டா²னபத³ஸங்க³ஹிதானங் குஸலகுஸலமூலானங் வஸேன அத்த²யமகபா⁴வஸ்ஸ வுத்தத்தா. ஞாதுங் இச்சி²தானஞ்ஹி விஸேஸானங் விஸேஸவந்தாபெக்கா²னங், தங்விஸேஸவதங் வா த⁴ம்மானஞ்ச விஸேஸாபெக்கா²னங் எத்த² பதா⁴னபா⁴வோதி ஏகேகாய புச்சா²ய ஏகேகோ ஏவ அத்தோ² ஸங்க³ஹிதோ ஹோதீதி. அத்த²ஸத்³தோ³ செத்த² ந த⁴ம்மவாசகோ ஹேதுப²லாதி³வாசகோ வா, அத² கோ² பாளிஅத்த²வாசகோ. தேனேவாஹ ‘‘தேஸஞ்ஞேவ அத்தா²ன’’ந்திஆதி³.
Kusalākusalamūlasaṅkhātānaṃdvinnaṃ atthānaṃ vasena atthayamakanti etena ‘‘ye keci kusalā dhammā, sabbe te kusalamūlā’’ti etasseva yamakabhāvo āpajjatīti ce? Nāpajjati ñātuṃ icchitānaṃ dutiyapaṭhamapucchāsu vuttānaṃ kusalakusalamūlavisesānaṃ, kusalamūlakusalavisesehi vā ñātuṃ icchitānaṃ paṭhamadutiyapucchāsu sanniṭṭhānapadasaṅgahitānaṃ kusalakusalamūlānaṃ vasena atthayamakabhāvassa vuttattā. Ñātuṃ icchitānañhi visesānaṃ visesavantāpekkhānaṃ, taṃvisesavataṃ vā dhammānañca visesāpekkhānaṃ ettha padhānabhāvoti ekekāya pucchāya ekeko eva attho saṅgahito hotīti. Atthasaddo cettha na dhammavācako hetuphalādivācako vā, atha kho pāḷiatthavācako. Tenevāha ‘‘tesaññeva atthāna’’ntiādi.
தீணிபி பதா³னி ஏகதோ கத்வாதி இத³ங் நாமபத³ஸ்ஸ குஸலாதீ³னங் ஸங்கா³ஹகத்தமத்தமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ந நிரவஸேஸஸங்கா³ஹகத்தங். ஸப்³ப³குஸலாதி³ஸங்க³ண்ஹனத்த²மேவ ச நாமபத³ஸ்ஸ வுத்தத்தா ‘‘குஸலத்திகமாதிகாய சதூஸு பதே³ஸூ’’தி வுத்தங்.
Tīṇipi padāni ekato katvāti idaṃ nāmapadassa kusalādīnaṃ saṅgāhakattamattameva sandhāya vuttaṃ, na niravasesasaṅgāhakattaṃ. Sabbakusalādisaṅgaṇhanatthameva ca nāmapadassa vuttattā ‘‘kusalattikamātikāya catūsu padesū’’ti vuttaṃ.
உத்³தே³ஸவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Uddesavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா
Niddesavāravaṇṇanā
52. அஞ்ஞமஞ்ஞயமகே யே கேசி குஸலாதி அபுச்சி²த்வாதி எத்த² யதா² து³தியயமகே ‘‘யே கேசி குஸலமூலா’’தி அபுச்சி²த்வா ‘‘யே கேசி குஸலா’’தி புச்சா² கதா, ஏவமிதா⁴பி ‘‘யே கேசி குஸலா’’தி புச்சா² காதப்³பா³ ஸியா புரிமயமகவிஸிட்ட²ங் அபுப்³ப³ங் க³ஹெத்வா பச்சி²மயமகஸ்ஸ அப்பவத்தத்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘படிலோமபுச்சா²னுரூபபா⁴வதோ’’தி கேசி. புரிமபுச்சா²ய பன அத்த²வஸேன கதாய தத³னுரூபாய பச்சி²மபுச்சா²ய ப⁴விதப்³ப³ங் அனுலோமே விக³தஸங்ஸயஸ்ஸ படிலோமே ஸங்ஸயுப்பத்திதோ. தேன ந ச பச்சி²மபுச்சா²னுரூபாய புரிமபுச்சா²ய ப⁴விதப்³ப³ந்தி புரிமோவெத்த² அதி⁴ப்பாயோ யுத்தோ. இமினாபி ப்³யஞ்ஜனேன தஸ்ஸேவத்த²ஸ்ஸ ஸம்ப⁴வதோதி இத³மேவங் ந ஸக்கா வத்துங். ந ஹி குஸலப்³யஞ்ஜனத்தோ² ஏவ குஸலமூலேன ஏகமூலப்³யஞ்ஜனத்தோ², தேனேவ விஸ்ஸஜ்ஜனம்பி அஸமானங் ஹோதி. குஸலப்³யஞ்ஜனேன ஹி புச்சா²ய கதாய ‘‘அவஸேஸா’’தி இமஸ்மிங் டா²னே ‘‘அவஸேஸா குஸலா த⁴ம்மா’’தி வத்தப்³ப³ங் ஹோதி, இதரதா² அவஸேஸா குஸலமூலஸஹஜாதா த⁴ம்மாதி, ந ச தானி வசனானி ஸமானத்தா²னி குஸலகுஸலாப்³யாகததீ³பனதோதி. அயங் பனெத்த² அதி⁴ப்பாயோ ஸியா – ‘‘யே கேசி குஸலா’’தி இமினாபி ப்³யஞ்ஜனேன ‘‘யே கேசி குஸலமூலேன ஏகமூலா’’தி வுத்தப்³யஞ்ஜனத்த²ஸ்ஸேவ ஸம்ப⁴வதோ து³தியயமகே விய அபுச்சி²த்வா ‘‘யே கேசி குஸலமூலேன ஏகமூலா’’தி புச்சா² கதா. ந ஹி குஸலமூலேஹி விய குஸலமூலேன ஏகமூலேஹி அஞ்ஞே குஸலா ஸந்தி, குஸலேஹி பன அஞ்ஞேபி தே ஸந்தீதி.
52. Aññamaññayamakeye keci kusalāti apucchitvāti ettha yathā dutiyayamake ‘‘ye keci kusalamūlā’’ti apucchitvā ‘‘ye keci kusalā’’ti pucchā katā, evamidhāpi ‘‘ye keci kusalā’’ti pucchā kātabbā siyā purimayamakavisiṭṭhaṃ apubbaṃ gahetvā pacchimayamakassa appavattattāti adhippāyo. ‘‘Paṭilomapucchānurūpabhāvato’’ti keci. Purimapucchāya pana atthavasena katāya tadanurūpāya pacchimapucchāya bhavitabbaṃ anulome vigatasaṃsayassa paṭilome saṃsayuppattito. Tena na ca pacchimapucchānurūpāya purimapucchāya bhavitabbanti purimovettha adhippāyo yutto. Imināpi byañjanena tassevatthassa sambhavatoti idamevaṃ na sakkā vattuṃ. Na hi kusalabyañjanattho eva kusalamūlena ekamūlabyañjanattho, teneva vissajjanampi asamānaṃ hoti. Kusalabyañjanena hi pucchāya katāya ‘‘avasesā’’ti imasmiṃ ṭhāne ‘‘avasesā kusalā dhammā’’ti vattabbaṃ hoti, itarathā avasesā kusalamūlasahajātā dhammāti, na ca tāni vacanāni samānatthāni kusalakusalābyākatadīpanatoti. Ayaṃ panettha adhippāyo siyā – ‘‘ye keci kusalā’’ti imināpi byañjanena ‘‘ye keci kusalamūlena ekamūlā’’ti vuttabyañjanatthasseva sambhavato dutiyayamake viya apucchitvā ‘‘ye keci kusalamūlena ekamūlā’’ti pucchā katā. Na hi kusalamūlehi viya kusalamūlena ekamūlehi aññe kusalā santi, kusalehi pana aññepi te santīti.
படிலோமபுச்சா²வண்ணனாயங் ‘‘குஸலமூலேன ஏகமூலா’’தி ஹி புச்சா²ய கதாய ‘‘மூலானி யானி ஏகதோ உப்பஜ்ஜந்தீ’’தி ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ விஸ்ஸஜ்ஜனங் காதப்³ப³ங் ப⁴வெய்யாதி வுத்தங், தம்பி ததா² ந ஸக்கா வத்துங். ‘‘யே வா பன குஸலமூலேன அஞ்ஞமஞ்ஞமூலா, ஸப்³பே³ தே த⁴ம்மா குஸலமூலேன ஏகமூலா’’தி ச புச்சி²தே ‘‘ஆமந்தா’’ இச்சேவ விஸ்ஸஜ்ஜனேன ப⁴விதப்³ப³ங். ந ஹி குஸலமூலேன அஞ்ஞமஞ்ஞமூலேஸு கிஞ்சி ஏகமூலங் ந ஹோதி, யேன அனுலோமபுச்சா²ய விய விபா⁴கோ³ காதப்³போ³ ப⁴வெய்ய. யத்த² தீணி குஸலமூலானி உப்பஜ்ஜந்தி, தத்த² தானி அஞ்ஞமஞ்ஞமூலானி ஏகமூலானி ச த்³வின்னங் த்³வின்னங் ஏகேகேன அஞ்ஞமஞ்ஞேகமூலத்தா. யத்த² பன த்³வே உப்பஜ்ஜந்தி, தத்த² தானி அஞ்ஞமஞ்ஞமூலானேவ, ந ஏகமூலானீதி ஏதஸ்ஸ க³ஹணஸ்ஸ நிவாரணத்த²ங் ‘‘மூலானி யானி ஏகதோ உப்பஜ்ஜந்தீ’’திஆதி³னா விஸ்ஸஜ்ஜனங் காதப்³ப³ந்தி சே? ந, ‘‘ஆமந்தா’’தி இமினாவ விஸ்ஸஜ்ஜனேன தங்க³ஹணனிவாரணதோ அனுலோமபுச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனேன ச ஏகதோ உப்பஜ்ஜமானானங் த்³வின்னங் திண்ணஞ்ச மூலானங் அஞ்ஞமஞ்ஞேகமூலபா⁴வஸ்ஸ நிச்சி²தத்தா. அஞ்ஞமஞ்ஞமூலானஞ்ஹி ஸமானமூலதா ஏவ ஏகமூலவசனேன புச்சீ²யதி, ந அஞ்ஞமஞ்ஞஸமானமூலதா, அத்தி² ச த்³வின்னங் மூலானங் ஸமானமூலதா. தேஸு ஹி ஏகேகங் இதரேன மூலேன தங்மூலேஹி அஞ்ஞேஹி ஸமானமூலந்தி.
Paṭilomapucchāvaṇṇanāyaṃ ‘‘kusalamūlena ekamūlā’’ti hi pucchāya katāya ‘‘mūlāni yāni ekato uppajjantī’’ti heṭṭhā vuttanayeneva vissajjanaṃ kātabbaṃ bhaveyyāti vuttaṃ, tampi tathā na sakkā vattuṃ. ‘‘Ye vā pana kusalamūlena aññamaññamūlā, sabbe te dhammā kusalamūlena ekamūlā’’ti ca pucchite ‘‘āmantā’’ icceva vissajjanena bhavitabbaṃ. Na hi kusalamūlena aññamaññamūlesu kiñci ekamūlaṃ na hoti, yena anulomapucchāya viya vibhāgo kātabbo bhaveyya. Yattha tīṇi kusalamūlāni uppajjanti, tattha tāni aññamaññamūlāni ekamūlāni ca dvinnaṃ dvinnaṃ ekekena aññamaññekamūlattā. Yattha pana dve uppajjanti, tattha tāni aññamaññamūlāneva, na ekamūlānīti etassa gahaṇassa nivāraṇatthaṃ ‘‘mūlāni yāni ekato uppajjantī’’tiādinā vissajjanaṃ kātabbanti ce? Na, ‘‘āmantā’’ti imināva vissajjanena taṃgahaṇanivāraṇato anulomapucchāvissajjanena ca ekato uppajjamānānaṃ dvinnaṃ tiṇṇañca mūlānaṃ aññamaññekamūlabhāvassa nicchitattā. Aññamaññamūlānañhi samānamūlatā eva ekamūlavacanena pucchīyati, na aññamaññasamānamūlatā, atthi ca dvinnaṃ mūlānaṃ samānamūlatā. Tesu hi ekekaṃ itarena mūlena taṃmūlehi aññehi samānamūlanti.
அஞ்ஞமஞ்ஞமூலத்தே பன நிச்சி²தே ஏகமூலத்தஸங்ஸயாபா⁴வதோ ‘‘ஸப்³பே³ தே த⁴ம்மா குஸலமூலேன ஏகமூலா’’தி புச்சா² ந கதாதி த³ட்ட²ப்³பா³. ‘‘அஞ்ஞமஞ்ஞஸ்ஸ மூலா ஏதேஸந்திபி அஞ்ஞமஞ்ஞமூலா, ஸமானத்தே²ன ஏகங் மூலங் ஏதேஸந்தி ஏகமூலா’’தி உப⁴யம்பி வசனங் மூலயுத்ததமேவ வத³தி, தேனேவ ச உப⁴யத்தா²பி ‘‘குஸலமூலேனா’’தி வுத்தங். தத்த² மூலயோக³ஸாமஞ்ஞே ஏகமூலத்தே நிச்சி²தே தப்³பி³ஸேஸோ அஞ்ஞமஞ்ஞமூலபா⁴வோ ந நிச்சி²தோ ஹோதீதி அனுலோமபுச்சா² பவத்தா, மூலயோக³விஸேஸே பன அஞ்ஞமஞ்ஞமூலத்தே நிச்சி²தே ந வினா ஏகமூலத்தேன அஞ்ஞமஞ்ஞமூலத்தங் அத்தீ²தி மூலயோக³ஸாமஞ்ஞங் ஏகமூலத்தங் நிச்சி²தமேவ ஹோதி, தஸ்மா ‘‘ஏகமூலா’’தி புச்ச²ங் அகத்வா யதா² குஸலமூலவசனங் ஏகமூலவசனஞ்ச குஸலபா⁴வதீ³பகங் ந ஹோதீதி குஸலபா⁴வே ஸங்ஸயஸப்³பா⁴வா பட²மது³தியயமகேஸு ‘‘ஸப்³பே³ தே த⁴ம்மா குஸலா’’தி படிலோமபுச்சா² கதா, ஏவங் அஞ்ஞமஞ்ஞமூலவசனங் குஸலபா⁴வதீ³பகங் ந ஹோதீதி குஸலபா⁴வே ஸங்ஸயஸப்³பா⁴வா குஸலாதி⁴காரஸ்ஸ ச அனுவத்தமானத்தா ‘‘ஸப்³பே³ தே த⁴ம்மா குஸலா’’தி படிலோமபுச்சா² கதாதி.
Aññamaññamūlatte pana nicchite ekamūlattasaṃsayābhāvato ‘‘sabbe te dhammā kusalamūlena ekamūlā’’ti pucchā na katāti daṭṭhabbā. ‘‘Aññamaññassa mūlā etesantipi aññamaññamūlā, samānatthena ekaṃ mūlaṃ etesanti ekamūlā’’ti ubhayampi vacanaṃ mūlayuttatameva vadati, teneva ca ubhayatthāpi ‘‘kusalamūlenā’’ti vuttaṃ. Tattha mūlayogasāmaññe ekamūlatte nicchite tabbiseso aññamaññamūlabhāvo na nicchito hotīti anulomapucchā pavattā, mūlayogavisese pana aññamaññamūlatte nicchite na vinā ekamūlattena aññamaññamūlattaṃ atthīti mūlayogasāmaññaṃ ekamūlattaṃ nicchitameva hoti, tasmā ‘‘ekamūlā’’ti pucchaṃ akatvā yathā kusalamūlavacanaṃ ekamūlavacanañca kusalabhāvadīpakaṃ na hotīti kusalabhāve saṃsayasabbhāvā paṭhamadutiyayamakesu ‘‘sabbe te dhammā kusalā’’ti paṭilomapucchā katā, evaṃ aññamaññamūlavacanaṃ kusalabhāvadīpakaṃ na hotīti kusalabhāve saṃsayasabbhāvā kusalādhikārassa ca anuvattamānattā ‘‘sabbe te dhammā kusalā’’ti paṭilomapucchā katāti.
53-61. மூலனயே வுத்தே ஏவ அத்தே² குஸலமூலபா⁴வேன மூலஸ்ஸ விஸேஸனேன ஸமானேன மூலேன அஞ்ஞமஞ்ஞஸ்ஸ ச மூலேன மூலயோக³தீ³பனேன சாதி இமினா பரியாயந்தரேன பகாஸேதுங் மூலமூலனயோ வுத்தோ. அஞ்ஞபத³த்த²ஸமாஸந்தேன க-காரேன தீஸுபி யமகேஸு மூலயோக³மேவ தீ³பேதுங் மூலகனயோ வுத்தோ. மூலமூலகனயவசனபரியாயோ வுத்தப்பகாரோவ.
53-61. Mūlanaye vutte eva atthe kusalamūlabhāvena mūlassa visesanena samānena mūlena aññamaññassa ca mūlena mūlayogadīpanena cāti iminā pariyāyantarena pakāsetuṃ mūlamūlanayo vutto. Aññapadatthasamāsantena ka-kārena tīsupi yamakesu mūlayogameva dīpetuṃ mūlakanayo vutto. Mūlamūlakanayavacanapariyāyo vuttappakārova.
74-85. அப்³போ³ஹாரிகங் கத்வாதி ந ஏகமூலபா⁴வங் லப⁴மானேஹி ஏகதோ லப்³ப⁴மானத்தா ஸஹேதுகவோஹாரரஹிதங் கத்வா. ந வா ஸஹேதுகது³கே விய எத்த² ஹேதுபச்சயயோகா³யோக³வஸேன அப்³போ³ஹாரிகங் கதங், அத² கோ² ஸஹேதுகவோஹாரமேவ லப⁴தி, ந அஹேதுகவோஹாரந்தி அப்³போ³ஹாரிகங் கதங். ஏகதோ லப்³ப⁴மானகவஸேனாதி அஹேதுகசித்துப்பாத³னிப்³பா³னேஹி ஹேதுபச்சயரஹிதேஹி ஸஹ லப்³ப⁴மானகரூபவஸேனாதி அத்தோ².
74-85. Abbohārikaṃ katvāti na ekamūlabhāvaṃ labhamānehi ekato labbhamānattā sahetukavohārarahitaṃ katvā. Na vā sahetukaduke viya ettha hetupaccayayogāyogavasena abbohārikaṃ kataṃ, atha kho sahetukavohārameva labhati, na ahetukavohāranti abbohārikaṃ kataṃ. Ekato labbhamānakavasenāti ahetukacittuppādanibbānehi hetupaccayarahitehi saha labbhamānakarūpavasenāti attho.
86-97. யஸ்ஸங் பாளியங் ‘‘அஹேதுகங் நாமமூலேன ந ஏகமூலங், ஸஹேதுகங் நாமமூலேன ஏகமூல’’ந்தி (யம॰ 1.மூலயமக.87) பாடோ² ஆக³தோ, தத்த² ‘‘யே கேசி நாமா த⁴ம்மா’’தி நாமானங் நித்³தா⁴ரிதத்தா ‘‘அஹேதுகங் ஸஹேதுக’’ந்தி ச வுத்தே ‘‘நாம’’ந்தி ச இத³ங் விஞ்ஞாயமானமேவாதி ந வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். யத்த² பன ‘‘அஹேதுகங் நாமங், ஸஹேதுகங் நாம’’ந்தி (யம॰ 1.மூலயமக.87) ச பாடோ², தத்த² ஸுபாகடபா⁴வத்த²ங் ‘‘நாம’’ந்தி வுத்தந்தி.
86-97. Yassaṃ pāḷiyaṃ ‘‘ahetukaṃ nāmamūlena na ekamūlaṃ, sahetukaṃ nāmamūlena ekamūla’’nti (yama. 1.mūlayamaka.87) pāṭho āgato, tattha ‘‘ye keci nāmā dhammā’’ti nāmānaṃ niddhāritattā ‘‘ahetukaṃ sahetuka’’nti ca vutte ‘‘nāma’’nti ca idaṃ viññāyamānamevāti na vuttanti veditabbaṃ. Yattha pana ‘‘ahetukaṃ nāmaṃ, sahetukaṃ nāma’’nti (yama. 1.mūlayamaka.87) ca pāṭho, tattha supākaṭabhāvatthaṃ ‘‘nāma’’nti vuttanti.
நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Niddesavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
மூலயமகவண்ணனா நிட்டி²தா.
Mūlayamakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / யமகபாளி • Yamakapāḷi / 1. மூலயமகங் • 1. Mūlayamakaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 1. மூலயமகங் • 1. Mūlayamakaṃ
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / பஞ்சபகரண-அனுடீகா • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 1. மூலயமகங் • 1. Mūlayamakaṃ
