| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៣០] ១០. មុនិកជាតកវណ្ណនា
[30] 10. Munikajātakavaṇṇanā
មា មុនិកស្ស បិហយីតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ថុល្លកុមារិកាបលោភនំ អារព្ភ កថេសិ។ តំ តេរសកនិបាតេ ចូឡនារទកស្សបជាតកេ (ជា. ១.១៣.៤០ អាទយោ) អាវិ ភវិស្សតិ។ សត្ថា បន តំ ភិក្ខុំ ‘‘សច្ចំ កិរ ត្វំ ភិក្ខុ ឧក្កណ្ឋិតោសី’’តិ បុច្ឆិ។ ‘‘អាម, ភន្តេ’’តិ។ ‘‘កិំ និស្សាយា’’តិ? ‘‘ថុល្លកុមារិកាបលោភនំ ភន្តេ’’តិ។ សត្ថា ‘‘ភិក្ខុ ឯសា តវ អនត្ថការិកា, បុព្ពេបិ ត្វំ ឥមិស្សា វិវាហទិវសេ ជីវិតក្ខយំ បត្វា មហាជនស្ស ឧត្តរិភង្គភាវំ បត្តោ’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Māmunikassa pihayīti idaṃ satthā jetavane viharanto thullakumārikāpalobhanaṃ ārabbha kathesi. Taṃ terasakanipāte cūḷanāradakassapajātake (jā. 1.13.40 ādayo) āvi bhavissati. Satthā pana taṃ bhikkhuṃ ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu ukkaṇṭhitosī’’ti pucchi. ‘‘Āma, bhante’’ti. ‘‘Kiṃ nissāyā’’ti? ‘‘Thullakumārikāpalobhanaṃ bhante’’ti. Satthā ‘‘bhikkhu esā tava anatthakārikā, pubbepi tvaṃ imissā vivāhadivase jīvitakkhayaṃ patvā mahājanassa uttaribhaṅgabhāvaṃ patto’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ ឯកស្មិំ គាមកេ ឯកស្ស កុដុម្ពិកស្ស គេហេ គោយោនិយំ និព្ពត្តិ ‘‘មហាលោហិតោ’’តិ នាមេន, កនិដ្ឋភាតាបិស្ស ចូឡលោហិតោ នាម អហោសិ។ តេយេវ ទ្វេ ភាតិកេ និស្សាយ តស្មិំ កុលេ កម្មធុរំ វត្តតិ។ តស្មិំ បន កុលេ ឯកា កុមារិកា អត្ថិ, តំ ឯកោ នគរវាសី កុលបុត្តោ អត្តនោ បុត្តស្ស វារេសិ។ តស្សា មាតាបិតរោ ‘‘កុមារិកាយ វិវាហកាលេ អាគតានំ បាហុនកានំ ឧត្តរិភង្គោ ភវិស្សតី’’តិ យាគុភត្តំ ទត្វា មុនិកំ នាម សូករំ បោសេសុំ។ តំ ទិស្វា ចូឡលោហិតោ ភាតរំ បុច្ឆិ ‘‘ឥមស្មិំ កុលេ កម្មធុរំ វត្តមានំ អម្ហេ ទ្វេ ភាតិកេ និស្សាយ វត្តតិ, ឥមេ បន អម្ហាកំ តិណបលាលាទីនេវ ទេន្តិ, សូករំ យាគុភត្តេន បោសេន្តិ, កេន នុ ខោ ការណេន ឯស ឯតំ លភតី’’តិ។ អថស្ស ភាតា ‘‘តាត ចូឡលោហិត, មា ត្វំ ឯតស្ស ភោជនំ បិហយិ, អយំ សូករោ មរណភត្តំ ភុញ្ជតិ។ ឯតិស្សា ហិ កុមារិកាយ វិវាហកាលេ អាគតានំ បាហុនកានំ ឧត្តរិភង្គោ ភវិស្សតីតិ ឥមេ ឯតំ សូករំ បោសេន្តិ, ឥតោ កតិបាហច្ចយេន តេ មនុស្សា អាគមិស្សន្តិ, អថ នំ សូករំ បាទេសុ គហេត្វា កឌ្ឍេន្តា ហេដ្ឋាមញ្ចតោ នីហរិត្វា ជីវិតក្ខយំ បាបេត្វា បាហុនកានំ សូបព្យញ្ជនំ ករិយមានំ បស្សិស្សសី’’តិ វត្វា ឥមំ គាថមាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto ekasmiṃ gāmake ekassa kuṭumbikassa gehe goyoniyaṃ nibbatti ‘‘mahālohito’’ti nāmena, kaniṭṭhabhātāpissa cūḷalohito nāma ahosi. Teyeva dve bhātike nissāya tasmiṃ kule kammadhuraṃ vattati. Tasmiṃ pana kule ekā kumārikā atthi, taṃ eko nagaravāsī kulaputto attano puttassa vāresi. Tassā mātāpitaro ‘‘kumārikāya vivāhakāle āgatānaṃ pāhunakānaṃ uttaribhaṅgo bhavissatī’’ti yāgubhattaṃ datvā munikaṃ nāma sūkaraṃ posesuṃ. Taṃ disvā cūḷalohito bhātaraṃ pucchi ‘‘imasmiṃ kule kammadhuraṃ vattamānaṃ amhe dve bhātike nissāya vattati, ime pana amhākaṃ tiṇapalālādīneva denti, sūkaraṃ yāgubhattena posenti, kena nu kho kāraṇena esa etaṃ labhatī’’ti. Athassa bhātā ‘‘tāta cūḷalohita, mā tvaṃ etassa bhojanaṃ pihayi, ayaṃ sūkaro maraṇabhattaṃ bhuñjati. Etissā hi kumārikāya vivāhakāle āgatānaṃ pāhunakānaṃ uttaribhaṅgo bhavissatīti ime etaṃ sūkaraṃ posenti, ito katipāhaccayena te manussā āgamissanti, atha naṃ sūkaraṃ pādesu gahetvā kaḍḍhentā heṭṭhāmañcato nīharitvā jīvitakkhayaṃ pāpetvā pāhunakānaṃ sūpabyañjanaṃ kariyamānaṃ passissasī’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –
៣០.
30.
‘‘មា មុនិកស្ស បិហយិ, អាតុរន្នានិ ភុញ្ជតិ;
‘‘Mā munikassa pihayi, āturannāni bhuñjati;
អប្បោស្សុក្កោ ភុសំ ខាទ, ឯតំ ទីឃាយុលក្ខណ’’ន្តិ។
Appossukko bhusaṃ khāda, etaṃ dīghāyulakkhaṇa’’nti.
តត្ថ មា មុនិកស្ស បិហយីតិ មុនិកស្ស ភោជនេ បិហំ មា ឧប្បាទយិ, ‘‘ឯស មុនិកោ សុភោជនំ ភុញ្ជតី’’តិ មា មុនិកស្ស បិហយិ, ‘‘កទា នុ ខោ អហម្បិ ឯវំ សុខិតោ ភវេយ្យ’’ន្តិ មា មុនិកភាវំ បត្ថយិ។ អយញ្ហិ អាតុរន្នានិ ភុញ្ជតិ។ អាតុរន្នានីតិ មរណភោជនានិ។ អប្បោស្សុក្កោ ភុសំ ខាទាតិ តស្ស ភោជនេ និរុស្សុក្កោ ហុត្វា អត្តនា លទ្ធំ ភុសំ ខាទ។ ឯតំ ទីឃាយុលក្ខណន្តិ ឯតំ ទីឃាយុភាវស្ស ការណំ។ តតោ ន ចិរស្សេវ តេ មនុស្សា អាគមិំសុ, មុនិកំ ឃាតេត្វា នានប្បការេហិ បចិំសុ។ ពោធិសត្តោ ចូឡលោហិតំ អាហ ‘‘ទិដ្ឋោ តេ, តាត, មុនិកោ’’តិ។ ទិដ្ឋំ មេ, ភាតិក, មុនិកស្ស ភោជនផលំ, ឯតស្ស ភោជនតោ សតគុណេន សហស្សគុណេន អម្ហាកំ តិណបលាលភុសមត្តមេវ ឧត្តមញ្ច អនវជ្ជញ្ច ទីឃាយុលក្ខណញ្ចាតិ។
Tattha mā munikassa pihayīti munikassa bhojane pihaṃ mā uppādayi, ‘‘esa muniko subhojanaṃ bhuñjatī’’ti mā munikassa pihayi, ‘‘kadā nu kho ahampi evaṃ sukhito bhaveyya’’nti mā munikabhāvaṃ patthayi. Ayañhi āturannāni bhuñjati. Āturannānīti maraṇabhojanāni. Appossukko bhusaṃ khādāti tassa bhojane nirussukko hutvā attanā laddhaṃ bhusaṃ khāda. Etaṃ dīghāyulakkhaṇanti etaṃ dīghāyubhāvassa kāraṇaṃ. Tato na cirasseva te manussā āgamiṃsu, munikaṃ ghātetvā nānappakārehi paciṃsu. Bodhisatto cūḷalohitaṃ āha ‘‘diṭṭho te, tāta, muniko’’ti. Diṭṭhaṃ me, bhātika, munikassa bhojanaphalaṃ, etassa bhojanato sataguṇena sahassaguṇena amhākaṃ tiṇapalālabhusamattameva uttamañca anavajjañca dīghāyulakkhaṇañcāti.
សត្ថា ‘‘ឯវំ ខោ ត្វំ ភិក្ខុ បុព្ពេបិ ឥមំ កុមារិកំ និស្សាយ ជីវិតក្ខយំ បត្វា មហាជនស្ស ឧត្តរិភង្គភាវំ គតោ’’តិ ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា សច្ចានិ បកាសេសិ, សច្ចបរិយោសានេ ឧក្កណ្ឋិតោ ភិក្ខុ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋាសិ។ សត្ថា អនុសន្ធិំ ឃដេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា មុនិកសូករោ ឧក្កណ្ឋិតភិក្ខុ អហោសិ, ថុល្លកុមារិកា ឯសា ឯវ, ចូឡលោហិតោ អានន្ទោ, មហាលោហិតោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā ‘‘evaṃ kho tvaṃ bhikkhu pubbepi imaṃ kumārikaṃ nissāya jīvitakkhayaṃ patvā mahājanassa uttaribhaṅgabhāvaṃ gato’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhito bhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhāsi. Satthā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā munikasūkaro ukkaṇṭhitabhikkhu ahosi, thullakumārikā esā eva, cūḷalohito ānando, mahālohito pana ahameva ahosi’’nti.
មុនិកជាតកវណ្ណនា ទសមា។
Munikajātakavaṇṇanā dasamā.
កុរុង្គវគ្គោ តតិយោ។
Kuruṅgavaggo tatiyo.
តស្សុទ្ទានំ –
Tassuddānaṃ –
កុរុង្គំ កុក្កុរញ្ចេវ, ភោជាជានីយញ្ច អាជញ្ញំ;
Kuruṅgaṃ kukkurañceva, bhojājānīyañca ājaññaṃ;
តិត្ថំ មហិឡាមុខាភិណ្ហំ, នន្ទិកណ្ហញ្ច មុនិកន្តិ។
Titthaṃ mahiḷāmukhābhiṇhaṃ, nandikaṇhañca munikanti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៣០. មុនិកជាតកំ • 30. Munikajātakaṃ
