| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
3. මුසාවාදගරුලහුභාවපඤ්‌හො
3. Musāvādagarulahubhāvapañho
3. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, භාසිතම්‌පෙතං භගවතා ‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ පාරාජිකො හොතී’ති. පුන ච භණිතං ‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ ලහුකං ආපත්‌තිං ආපජ්‌ජති එකස්‌ස සන්‌තිකෙ දෙසනාවත්‌ථුක’න්‌ති. භන්‌තෙ නාගසෙන, කො පනෙත්‌ථ විසෙසො, කිං කාරණං, යඤ්‌චෙකෙන මුසාවාදෙන උච්‌ඡිජ්‌ජති, යඤ්‌චෙකෙන මුසාවාදෙන සතෙකිච්‌ඡො හොති? යදි, භන්‌තෙ නාගසෙන, භගවතා භණිතං ‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ පාරාජිකො හොතී’ති, තෙන හි ‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ ලහුකං ආපත්‌තිං ආපජ්‌ජති එකස්‌ස සන්‌තිකෙ දෙසනාවත්‌ථුක’න්‌ති යං වචනං, තං මිච්‌ඡා. යදි තථාගතෙන භණිතං ‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ ලහුකං ආපත්‌තිං ආපජ්‌ජති එකස්‌ස සන්‌තිකෙ දෙසනාවත්‌ථුක’න්‌ති, තෙන හි ‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ පාරාජිකො හොතී’ති තම්‌පි වචනං මිච්‌ඡා. අයම්‌පි උභතො කොටිකො පඤ්‌හො තවානුප්‌පත්‌තො, සො තයා නිබ්‌බාහිතබ්‌බො’’ති.
3. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti. Bhante nāgasena, ko panettha viseso, kiṃ kāraṇaṃ, yañcekena musāvādena ucchijjati, yañcekena musāvādena satekiccho hoti? Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti, tena hi ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti, tena hi ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘භාසිතම්‌පෙතං , මහාරාජ, භගවතා ‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ පාරාජිකො හොතී’ති. භණිතඤ්‌ච ‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ ලහුකං ආපත්‌තිං ආපජ්‌ජති එකස්‌ස සන්‌තිකෙ දෙසනාවත්‌ථුක’න්‌ති, තඤ්‌ච පන වත්‌ථුවසෙන ගරුකලහුකං හොති. තං කිං මඤ්‌ඤසි, මහාරාජ, ඉධ කොචි පුරිසො පරස්‌ස පාණිනා පහාරං දදෙය්‍ය, තස්‌ස තුම්‌හෙ කිං දණ්‌ඩං ධාරෙථා’’ති? ‘‘යදි සො, භන්‌තෙ, ආහ ‘නක්‌ඛමාමී’ති, තස්‌ස මයං අක්‌ඛමමානෙ කහාපණං හරාපෙමා’’ති ‘‘ඉධ පන, මහාරාජ, සො යෙව පුරිසො තව පාණිනා පහාරං දදෙය්‍ය, තස්‌ස පන කො දණ්‌ඩො’’ති? ‘‘හත්‌ථම්‌පිස්‌ස, භන්‌තෙ, ඡෙදාපෙය්‍යාම, පාදම්‌පි ඡෙදාපෙය්‍යාම, යාව සීසං කළීරච්‌ඡෙජ්‌ජං ඡෙදාපෙය්‍යාම, සබ්‌බම්‌පි තං ගෙහං විලුම්‌පාපෙය්‍යාම, උභතොපක්‌ඛෙ 1 යාව සත්‌තමං කුලං සමුග්‌ඝාතාපෙය්‍යාමා’’ති. ‘‘කො පනෙත්‌ථ, මහාරාජ, විසෙසො, කිං කාරණං, යං එකස්‌ස පාණිප්‌පහාරෙ සුඛුමො කහාපණො දණ්‌ඩො, යං තව පාණිප්‌පහාරෙ හත්‌ථච්‌ඡෙජ්‌ජං පාදච්‌ඡෙජ්‌ජං යාව කළීරච්‌ඡෙජ්‌ජං සබ්‌බගෙහාදානං උභතොපක්‌ඛෙ යාව සත්‌තමකුලා සමුග්‌ඝාතො’’ති? ‘‘මනුස්‌සන්‌තරෙන, භන්‌තෙ’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, සම්‌පජානමුසාවාදො වත්‌ථුවසෙන ගරුකලහුකො හොතී’’ති. ‘‘සාධු, භන්‌තෙ නාගසෙන, එවමෙතං තථා සම්‌පටිච්‌ඡාමී’’ති.
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti. Bhaṇitañca ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti, tañca pana vatthuvasena garukalahukaṃ hoti. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha koci puriso parassa pāṇinā pahāraṃ dadeyya, tassa tumhe kiṃ daṇḍaṃ dhārethā’’ti? ‘‘Yadi so, bhante, āha ‘nakkhamāmī’ti, tassa mayaṃ akkhamamāne kahāpaṇaṃ harāpemā’’ti ‘‘idha pana, mahārāja, so yeva puriso tava pāṇinā pahāraṃ dadeyya, tassa pana ko daṇḍo’’ti? ‘‘Hatthampissa, bhante, chedāpeyyāma, pādampi chedāpeyyāma, yāva sīsaṃ kaḷīracchejjaṃ chedāpeyyāma, sabbampi taṃ gehaṃ vilumpāpeyyāma, ubhatopakkhe 2 yāva sattamaṃ kulaṃ samugghātāpeyyāmā’’ti. ‘‘Ko panettha, mahārāja, viseso, kiṃ kāraṇaṃ, yaṃ ekassa pāṇippahāre sukhumo kahāpaṇo daṇḍo, yaṃ tava pāṇippahāre hatthacchejjaṃ pādacchejjaṃ yāva kaḷīracchejjaṃ sabbagehādānaṃ ubhatopakkhe yāva sattamakulā samugghāto’’ti? ‘‘Manussantarena, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, sampajānamusāvādo vatthuvasena garukalahuko hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
මුසාවාදගරුලහුභාවපඤ්‌හො තතියො.
Musāvādagarulahubhāvapañho tatiyo.
Footnotes:
