| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੩. ਮੁਸਾવਾਦਗਰੁਲਹੁਭਾવਪਞ੍ਹੋ
3. Musāvādagarulahubhāvapañho
੩. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗવਤਾ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੇ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ। ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੇ ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਨਾવਤ੍ਥੁਕ’ਨ੍ਤਿ। ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ વਿਸੇਸੋ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ, ਯਞ੍ਚੇਕੇਨ ਮੁਸਾવਾਦੇਨ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਞ੍ਚੇਕੇਨ ਮੁਸਾવਾਦੇਨ ਸਤੇਕਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ? ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੇ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੇ ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਨਾવਤ੍ਥੁਕ’ਨ੍ਤਿ ਯਂ વਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੇ ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਨਾવਤ੍ਥੁਕ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੇ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ વਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤવਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
3. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti. Bhante nāgasena, ko panettha viseso, kiṃ kāraṇaṃ, yañcekena musāvādena ucchijjati, yañcekena musāvādena satekiccho hoti? Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti, tena hi ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti, tena hi ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੇ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ। ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੇ ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਨਾવਤ੍ਥੁਕ’ਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਗਰੁਕਲਹੁਕਂ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧ ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਸ੍ਸ ਪਾਣਿਨਾ ਪਹਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਂ ਦਣ੍ਡਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯਦਿ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਹ ‘ਨਕ੍ਖਮਾਮੀ’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਯਂ ਅਕ੍ਖਮਮਾਨੇ ਕਹਾਪਣਂ ਹਰਾਪੇਮਾ’’ਤਿ ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਯੇવ ਪੁਰਿਸੋ ਤવ ਪਾਣਿਨਾ ਪਹਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਕੋ ਦਣ੍ਡੋ’’ਤਿ? ‘‘ਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਛੇਦਾਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਪਾਦਮ੍ਪਿ ਛੇਦਾਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਯਾવ ਸੀਸਂ ਕਲ਼ੀਰਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਛੇਦਾਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਗੇਹਂ વਿਲੁਮ੍ਪਾਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਉਭਤੋਪਕ੍ਖੇ 1 ਯਾવ ਸਤ੍ਤਮਂ ਕੁਲਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾਪੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ, ਮਹਾਰਾਜ, વਿਸੇਸੋ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ, ਯਂ ਏਕਸ੍ਸ ਪਾਣਿਪ੍ਪਹਾਰੇ ਸੁਖੁਮੋ ਕਹਾਪਣੋ ਦਣ੍ਡੋ, ਯਂ ਤવ ਪਾਣਿਪ੍ਪਹਾਰੇ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਪਾਦਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਯਾવ ਕਲ਼ੀਰਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਸਬ੍ਬਗੇਹਾਦਾਨਂ ਉਭਤੋਪਕ੍ਖੇ ਯਾવ ਸਤ੍ਤਮਕੁਲਾ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦੋ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਗਰੁਕਲਹੁਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏવਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti. Bhaṇitañca ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti, tañca pana vatthuvasena garukalahukaṃ hoti. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha koci puriso parassa pāṇinā pahāraṃ dadeyya, tassa tumhe kiṃ daṇḍaṃ dhārethā’’ti? ‘‘Yadi so, bhante, āha ‘nakkhamāmī’ti, tassa mayaṃ akkhamamāne kahāpaṇaṃ harāpemā’’ti ‘‘idha pana, mahārāja, so yeva puriso tava pāṇinā pahāraṃ dadeyya, tassa pana ko daṇḍo’’ti? ‘‘Hatthampissa, bhante, chedāpeyyāma, pādampi chedāpeyyāma, yāva sīsaṃ kaḷīracchejjaṃ chedāpeyyāma, sabbampi taṃ gehaṃ vilumpāpeyyāma, ubhatopakkhe 2 yāva sattamaṃ kulaṃ samugghātāpeyyāmā’’ti. ‘‘Ko panettha, mahārāja, viseso, kiṃ kāraṇaṃ, yaṃ ekassa pāṇippahāre sukhumo kahāpaṇo daṇḍo, yaṃ tava pāṇippahāre hatthacchejjaṃ pādacchejjaṃ yāva kaḷīracchejjaṃ sabbagehādānaṃ ubhatopakkhe yāva sattamakulā samugghāto’’ti? ‘‘Manussantarena, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, sampajānamusāvādo vatthuvasena garukalahuko hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ਮੁਸਾવਾਦਗਰੁਲਹੁਭਾવਪਞ੍ਹੋ ਤਤਿਯੋ।
Musāvādagarulahubhāvapañho tatiyo.
Footnotes:
