| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
॥ नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
विनयपिटके
Vinayapiṭake
विमतिविनोदनी-टीका (दुतियो भागो)
Vimativinodanī-ṭīkā (dutiyo bhāgo)
५. पाचित्तियकण्डं
5. Pācittiyakaṇḍaṃ
१. मुसावादवग्गो
1. Musāvādavaggo
१. मुसावादसिक्खापदवण्णना
1. Musāvādasikkhāpadavaṇṇanā
१. मुसावादवग्गस्स पठमसिक्खापदे खुद्दकानन्ति एत्थ ‘‘खुद्दक-सद्दो बहु-सद्दपरियायो’’ति वदन्ति। तत्थाति तेसु वग्गेसु, खुद्दकेसु वा। ‘‘जानितब्बतो’’ति हेतुनो विपक्खेपि निब्बाने वत्तनतो अनेकन्तिकत्ते परेहि वुत्ते ‘‘न मया अयं हेतु वुत्तो’’ति तं कारणं पटिच्छादेतुं पुन ‘‘जातिधम्मतोति मया वुत्त’’न्तिआदीनि वदति। ‘‘सम्पजान’’न्ति वत्तब्बे अनुनासिकलोपेन निद्देसोति आह ‘‘जानन्तो’’ति।
1. Musāvādavaggassa paṭhamasikkhāpade khuddakānanti ettha ‘‘khuddaka-saddo bahu-saddapariyāyo’’ti vadanti. Tatthāti tesu vaggesu, khuddakesu vā. ‘‘Jānitabbato’’ti hetuno vipakkhepi nibbāne vattanato anekantikatte parehi vutte ‘‘na mayā ayaṃ hetu vutto’’ti taṃ kāraṇaṃ paṭicchādetuṃ puna ‘‘jātidhammatoti mayā vutta’’ntiādīni vadati. ‘‘Sampajāna’’nti vattabbe anunāsikalopena niddesoti āha ‘‘jānanto’’ti.
२. सम्पजानमुसावादेति अत्तना वुच्चमानस्स अत्थस्स वितथभावं पुब्बेपि जानित्वा, वचनक्खणे च जानन्तस्स मुसावादभणने। तेनाह ‘‘जानित्वा’’तिआदि। मुसावादेति च निमित्तत्थे भुम्मं, तस्मा मुसाभणननिमित्तं पाचित्तियन्ति एवमेत्थ, इतो परेसुपि ईदिसेसु अत्थो वेदितब्बो।
2.Sampajānamusāvādeti attanā vuccamānassa atthassa vitathabhāvaṃ pubbepi jānitvā, vacanakkhaṇe ca jānantassa musāvādabhaṇane. Tenāha ‘‘jānitvā’’tiādi. Musāvādeti ca nimittatthe bhummaṃ, tasmā musābhaṇananimittaṃ pācittiyanti evamettha, ito paresupi īdisesu attho veditabbo.
३. वदन्ति एतायाति वाचाति आह ‘‘मिच्छा’’तिआदि। ‘‘धनुना विज्झती’’तिआदीसु विय ‘‘चक्खुना दिट्ठ’’न्ति पाकटवसेन वुत्तन्ति आह ‘‘ओळारिकेना’’ति।
3. Vadanti etāyāti vācāti āha ‘‘micchā’’tiādi. ‘‘Dhanunā vijjhatī’’tiādīsu viya ‘‘cakkhunā diṭṭha’’nti pākaṭavasena vuttanti āha ‘‘oḷārikenā’’ti.
११. गतो भविस्सतीति एत्थापि सन्निट्ठानतो वुत्तत्ता मुसावादो जातो। आपत्तिन्ति पाचित्तियापत्तिं, न दुब्भासितं। जातिआदीहि दसहि अक्कोसवत्थूहि परं दवा वदन्तस्स हि तं होति। चारेसुन्ति उपनेसुं। वत्थुविपरीतता, विसंवादनपुरेक्खारता, यमत्थं वत्थुकामो, तस्स पुग्गलस्स विञ्ञापनपयोगो चाति इमानेत्थ तीणि अङ्गानि। वत्थुविपरीतताय हि असति विसंवादनपुरेक्खारताय विञ्ञापितेपि मुसावादो न होति, दुक्कटमत्तमेव होति। तस्मा सापि अङ्गमेवाति गहेतब्बं। उत्तरिमनुस्सधम्मारोचनत्थं मुसा भणन्तस्स पाराजिकं, परियायेन थुल्लच्चयं, अमूलकेन पाराजिकेन अनुद्धंसनत्थं सङ्घादिसेसो, सङ्घादिसेसेनानुद्धंसनओमसवादादीसु पाचित्तियं, अनुपसम्पन्नेसु दुक्कटं, उक्कट्ठहीनजातिआदीहि दवा अक्कोसन्तस्स दुब्भासितं, केवलं मुसा भणन्तस्स इध पाचित्तियं वुत्तं।
11.Gato bhavissatīti etthāpi sanniṭṭhānato vuttattā musāvādo jāto. Āpattinti pācittiyāpattiṃ, na dubbhāsitaṃ. Jātiādīhi dasahi akkosavatthūhi paraṃ davā vadantassa hi taṃ hoti. Cāresunti upanesuṃ. Vatthuviparītatā, visaṃvādanapurekkhāratā, yamatthaṃ vatthukāmo, tassa puggalassa viññāpanapayogo cāti imānettha tīṇi aṅgāni. Vatthuviparītatāya hi asati visaṃvādanapurekkhāratāya viññāpitepi musāvādo na hoti, dukkaṭamattameva hoti. Tasmā sāpi aṅgamevāti gahetabbaṃ. Uttarimanussadhammārocanatthaṃ musā bhaṇantassa pārājikaṃ, pariyāyena thullaccayaṃ, amūlakena pārājikena anuddhaṃsanatthaṃ saṅghādiseso, saṅghādisesenānuddhaṃsanaomasavādādīsu pācittiyaṃ, anupasampannesu dukkaṭaṃ, ukkaṭṭhahīnajātiādīhi davā akkosantassa dubbhāsitaṃ, kevalaṃ musā bhaṇantassa idha pācittiyaṃ vuttaṃ.
मुसावादसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Musāvādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / १. मुसावादवग्गो • 1. Musāvādavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / १. मुसावादसिक्खापदवण्णना • 1. Musāvādasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / १. मुसावादसिक्खापदवण्णना • 1. Musāvādasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / १. मुसावादसिक्खापदवण्णना • 1. Musāvādasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १. मुसावादसिक्खापद-अत्थयोजना • 1. Musāvādasikkhāpada-atthayojanā
