| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
៥. មុសាវាទសុត្តវណ្ណនា
5. Musāvādasuttavaṇṇanā
២៥. បញ្ចមេ ឯកធម្មំ អតីតស្សាតិ កា ឧប្បត្តិ? ភគវតោ ភិក្ខុសង្ឃស្ស ច មហាលាភសក្ការោ ឧប្បជ្ជិ, តិត្ថិយានំ បរិហាយិ។ តេ ហតលាភសក្ការា និប្បភា និត្តេជា ឥស្សាបកតា ចិញ្ចមាណវិកំ នាម បរិព្ពាជិកំ ឧយ្យោជេសុំ – ‘‘ឯហិ, ត្វំ ភគិនិ, សមណំ គោតមំ អភូតេន អព្ភាចិក្ខស្សូ’’តិ។ សា ភគវន្តំ ចតុបរិសមជ្ឈេ ធម្មំ ទេសេន្តំ ឧបគន្ត្វា អភូតេន អព្ភាចិក្ខិត្វា សក្កេនស្សា អភូតភាវេ បកាសិតេ មហាជនេន ‘‘ធី កាឡកណ្ណី’’តិ វិហារតោ និក្កឌ្ឍាបិតា បថវិយា វិវរេ ទិន្នេ អវីចិជាលានំ ឥន្ធនំ ហុត្វាវ អវីចិនិរយេ និព្ពត្តិ, ភិយ្យោសោមត្តាយ តិត្ថិយានំ លាភសក្ការោ បរិហាយិ។ ភិក្ខូ ធម្មសភាយំ កថំ សមុដ្ឋាបេសុំ ‘‘អាវុសោ, ចិញ្ចមាណវិកា ឯវំ ឧឡារគុណំ អគ្គទក្ខិណេយ្យំ សម្មាសម្ពុទ្ធំ អភូតេន អក្កោសិត្វា មហាវិនាសំ បត្តា’’តិ។ សត្ថា អាគន្ត្វា ‘‘កាយ នុត្ថ, ភិក្ខវេ, ឯតរហិ កថាយ សន្និសិន្នា’’តិ បុច្ឆិត្វា ‘‘ឥមាយ នាមា’’តិ វុត្តេ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឥទានេវ, បុព្ពេបិ សា មំ អភូតេន អក្កោសិត្វា មហាវិនាសំ បត្តាយេវា’’តិ មហាបទុមជាតកម្បិ វិត្ថារេត្វា ឧបរិ ធម្មំ ទេសេន្តោ ឥមិស្សា អដ្ឋុប្បត្តិយា ‘‘ឯកធម្មំ អតីតស្សា’’តិ ឥទំ សុត្តំ ទេសេសិ។
25. Pañcame ekadhammaṃ atītassāti kā uppatti? Bhagavato bhikkhusaṅghassa ca mahālābhasakkāro uppajji, titthiyānaṃ parihāyi. Te hatalābhasakkārā nippabhā nittejā issāpakatā ciñcamāṇavikaṃ nāma paribbājikaṃ uyyojesuṃ – ‘‘ehi, tvaṃ bhagini, samaṇaṃ gotamaṃ abhūtena abbhācikkhassū’’ti. Sā bhagavantaṃ catuparisamajjhe dhammaṃ desentaṃ upagantvā abhūtena abbhācikkhitvā sakkenassā abhūtabhāve pakāsite mahājanena ‘‘dhī kāḷakaṇṇī’’ti vihārato nikkaḍḍhāpitā pathaviyā vivare dinne avīcijālānaṃ indhanaṃ hutvāva avīciniraye nibbatti, bhiyyosomattāya titthiyānaṃ lābhasakkāro parihāyi. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, ciñcamāṇavikā evaṃ uḷāraguṇaṃ aggadakkhiṇeyyaṃ sammāsambuddhaṃ abhūtena akkositvā mahāvināsaṃ pattā’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi sā maṃ abhūtena akkositvā mahāvināsaṃ pattāyevā’’ti mahāpadumajātakampi vitthāretvā upari dhammaṃ desento imissā aṭṭhuppattiyā ‘‘ekadhammaṃ atītassā’’ti idaṃ suttaṃ desesi.
តត្ថ ឯកធម្មន្តិ ឯកំ វចីសច្ចសង្ខាតំ ធម្មំ។ អតីតស្សាតិ យា សា អដ្ឋ អនរិយវោហារេ វជ្ជេត្វា អដ្ឋសុ អរិយវោហារេសុ បតិដ្ឋាបនត្ថំ ‘‘សច្ចំ , ភណេ, នាលិក’’ន្តិ អរិយេហិ ឋបិតា មរិយាទា, តំ អតិក្កមិត្វា ឋិតស្ស។ បុរិសោ ឯវ បុគ្គលោតិ បុរិសបុគ្គលោ, តស្ស។ អករណីយន្តិ កាតុំ អសក្កុណេយ្យំ។ សម្បជានមុសាវាទី ហិ បុគ្គលោ កិញ្ចិ បាបកម្មំ កត្វា ‘‘ឥទំ នាម តយា កត’’ន្តិ វុត្តេ ‘‘ន មយា កត’’ន្តិ មុសាវាទេនេវ បរិហរិស្សតិ។ ឯវញ្ច បដិបជ្ជន្តោ កិញ្ចិ បាបកម្មំ ករោតិយេវ, ន តត្ថ លជ្ជតិ សច្ចមរិយាទាយ សមតិក្កន្តត្តា។ តេន វុត្តំ ‘‘កតមំ ឯកធម្មំ, យទិទំ, ភិក្ខវេ, សម្បជានមុសាវាទោ’’តិ។
Tattha ekadhammanti ekaṃ vacīsaccasaṅkhātaṃ dhammaṃ. Atītassāti yā sā aṭṭha anariyavohāre vajjetvā aṭṭhasu ariyavohāresu patiṭṭhāpanatthaṃ ‘‘saccaṃ , bhaṇe, nālika’’nti ariyehi ṭhapitā mariyādā, taṃ atikkamitvā ṭhitassa. Puriso eva puggaloti purisapuggalo, tassa. Akaraṇīyanti kātuṃ asakkuṇeyyaṃ. Sampajānamusāvādī hi puggalo kiñci pāpakammaṃ katvā ‘‘idaṃ nāma tayā kata’’nti vutte ‘‘na mayā kata’’nti musāvādeneva pariharissati. Evañca paṭipajjanto kiñci pāpakammaṃ karotiyeva, na tattha lajjati saccamariyādāya samatikkantattā. Tena vuttaṃ ‘‘katamaṃ ekadhammaṃ, yadidaṃ, bhikkhave, sampajānamusāvādo’’ti.
គាថាយំ មុសាវាទិស្សាតិ មុសា អភូតំ អតច្ឆំ បរេសំ វិញ្ញាបនវសេន វទនសីលស្ស។ យស្ស ទសសុ វចនេសុ ឯកម្បិ សច្ចំ នត្ថិ, ឯវរូបេ វត្តព្ពមេវ នត្ថិ។ ជន្តុនោតិ សត្តស្ស។ សត្តោ ហិ ជាយនដ្ឋេន ‘‘ជន្តូ’’តិ វុច្ចតិ។ វិតិណ្ណបរលោកស្សាតិ វិស្សដ្ឋបរលោកស្ស។ ឦទិសោ ហិ មនុស្សសម្បត្តិ ទេវលោកសម្បត្តិ អវសានេ និព្ពានសម្បត្តីតិ ឥមា តិស្សោបិ សម្បត្តិយោ ន បស្សតិ។ នត្ថិ បាបន្តិ តស្ស តាទិសស្ស ឥទំ នាម បាបំ ន កត្តព្ពន្តិ នត្ថីតិ។
Gāthāyaṃ musāvādissāti musā abhūtaṃ atacchaṃ paresaṃ viññāpanavasena vadanasīlassa. Yassa dasasu vacanesu ekampi saccaṃ natthi, evarūpe vattabbameva natthi. Jantunoti sattassa. Satto hi jāyanaṭṭhena ‘‘jantū’’ti vuccati. Vitiṇṇaparalokassāti vissaṭṭhaparalokassa. Īdiso hi manussasampatti devalokasampatti avasāne nibbānasampattīti imā tissopi sampattiyo na passati. Natthi pāpanti tassa tādisassa idaṃ nāma pāpaṃ na kattabbanti natthīti.
បញ្ចមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ៥. មុសាវាទសុត្តំ • 5. Musāvādasuttaṃ
