| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ದ್ವೇಮಾತಿಕಾಪಾಳಿ • Dvemātikāpāḷi |
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡೋ
Pācittiyakaṇḍo
೧. ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ
1. Musāvādavaggo
೧. ಮುಸಾವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
1. Musāvādasikkhāpadavaṇṇanā
ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇಸು ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇತಿ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ವಚನಕ್ಖಣೇಪಿ ಜಾನನ್ತಸ್ಸೇವ ಮುಸಾವಾದಭಣನೇ। ಭಣನಞ್ಚ ನಾಮ ಇಧ ಅಭೂತಸ್ಸ ವಾ ಭೂತತಂ, ಭೂತಸ್ಸ ವಾ ಅಭೂತತಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪನಪ್ಪಯೋಗೋ, ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಭುಮ್ಮವಚನಂ। ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದಂ ವದತಿ, ತಸ್ಸ ತಂನಿಮಿತ್ತಂ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅಞ್ಞೇಸು ಚ ಈದಿಸೇಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Pācittiyesu musāvādavaggassa paṭhame sampajānamusāvādeti pubbepi jānitvā vacanakkhaṇepi jānantasseva musāvādabhaṇane. Bhaṇanañca nāma idha abhūtassa vā bhūtataṃ, bhūtassa vā abhūtataṃ katvā kāyena vā vācāya vā viññāpanappayogo, nimittatthe cetaṃ bhummavacanaṃ. Tasmā yo sampajānamusāvādaṃ vadati, tassa taṃnimittaṃ taṃhetu tappaccayā pācittiyaṃ hotīti evamettha aññesu ca īdisesu attho veditabbo.
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಹತ್ಥಕಂ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಂ ಆರಬ್ಭ ಅವಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿಜಾನನಾದಿವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನಾಣತ್ತಿಕಂ, ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾರೋಚನತ್ಥಂ ಮುಸಾ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಅಮೂಲಕೇನ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಅನುದ್ಧಂಸನತ್ಥಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇನ ಅನುದ್ಧಂಸನತ್ಥಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸನತ್ಥಂ ದುಕ್ಕಟಂ, ‘‘ಯೋ ತೇ ವಿಹಾರೇ ವಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೨೨೦) ಪರಿಯಾಯೇನ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾರೋಚನತ್ಥಂ ಪಟಿವಿಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಮುಸಾ ಭಣಿತೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಅಪ್ಪಟಿವಿಜಾನನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಕೇವಲಂ ಮುಸಾ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಇಧ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಅನುಪಧಾರೇತ್ವಾ ಸಹಸಾ ಭಣನ್ತಸ್ಸ, ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಭಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಭಣನ್ತಸ್ಸ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ವಿಸಂವಾದನಪುರೇಕ್ಖಾರತಾ, ವಿಸಂವಾದನಚಿತ್ತೇನ ಯಮತ್ಥಂ ವತ್ತುಕಾಮೋ, ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಪಯೋಗೋ ಚಾತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ದ್ವೇ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸದಿಸಾನೀತಿ।
Sāvatthiyaṃ hatthakaṃ sakyaputtaṃ ārabbha avajānitvā paṭijānanādivatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, uttarimanussadhammārocanatthaṃ musā bhaṇantassa pārājikaṃ, amūlakena pārājikena anuddhaṃsanatthaṃ saṅghādiseso, saṅghādisesena anuddhaṃsanatthaṃ pācittiyaṃ, ācāravipattiyā anuddhaṃsanatthaṃ dukkaṭaṃ, ‘‘yo te vihāre vasī’’tiādinā (pārā. 220) pariyāyena uttarimanussadhammārocanatthaṃ paṭivijānantassa musā bhaṇite thullaccayaṃ, appaṭivijānantassa dukkaṭaṃ, kevalaṃ musā bhaṇantassa idha pācittiyaṃ. Anupadhāretvā sahasā bhaṇantassa, ‘‘aññaṃ bhaṇissāmī’’ti aññaṃ bhaṇantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Visaṃvādanapurekkhāratā, visaṃvādanacittena yamatthaṃ vattukāmo, tassa puggalassa viññāpanapayogo cāti imānettha dve aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisānīti.
ಮುಸಾವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Musāvādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೨. ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ದುತಿಯೇ ಓಮಸವಾದೇತಿ ಓವಿಜ್ಝನವಚನೇ, ಜಾತಿನಾಮಗೋತ್ತಕಮ್ಮಸಿಪ್ಪಆಬಾಧಲಿಙ್ಗಕಿಲೇಸಆಪತ್ತಿಅಕ್ಕೋಸೇಸು ಭೂತೇನ ವಾ ಅಭೂತೇನ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನಂ ವಾ ಅನಾಪನ್ನಂ ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ವಾಚಾಯ ವಾ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾಯ ವಾ ಅನಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ಅಕ್ಕೋಸನವಚನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Dutiye omasavādeti ovijjhanavacane, jātināmagottakammasippaābādhaliṅgakilesaāpattiakkosesu bhūtena vā abhūtena vā yena kenaci pārājikaṃ āpannaṃ vā anāpannaṃ vā yaṃkiñci bhikkhuṃ yāya kāyaci vācāya vā hatthamuddāya vā anaññāpadesena akkosanavacane pācittiyanti attho.
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಬ್ಭ ಓಮಸನವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನಾಣತ್ತಿಕಂ, ತೇಹಿಯೇವ ದಸಹಿ ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂಹಿ ‘‘ಸನ್ತಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಚಣ್ಡಾಲಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬) ನಯೇನ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸಂ ಕತ್ವಾ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ, ‘‘ಚೋರೋಸಿ ಗಣ್ಠಿಭೇದಕೋಸೀ’’ತಿಆದೀಹಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕಪದೇಹಿ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ, ಯಥಾ ತಥಾ ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ। ಇಧ ಭಿಕ್ಖುನೀಪಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಅನಕ್ಕೋಸಿತುಕಾಮಸ್ಸ ಕೇವಲಂ ದವಕಮ್ಯತಾಯ ವದತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ। ಅತ್ಥಧಮ್ಮಅನುಸಾಸನಿಪುರೇಕ್ಖಾರಾನಂ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಯಂ ಅಕ್ಕೋಸತಿ, ತಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನತಾ, ಅನಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ಜಾತಿಆದೀಹಿ ಅಕ್ಕೋಸನಂ, ‘‘ಮಂ ಅಕ್ಕೋಸತೀ’’ತಿ ಜಾನನಾ, ಅತ್ಥಪುರೇಕ್ಖಾರತಾದೀನಂ ಅಭಾವೋತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ಚತ್ತಾರಿ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸದಿಸಾನಿ, ವೇದನಾ ಪನ ಇಧ ದುಕ್ಖಾತಿ।
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha omasanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tehiyeva dasahi akkosavatthūhi ‘‘santi idhekacce caṇḍālā’’tiādinā (pāci. 26) nayena aññāpadesaṃ katvā akkosantassa, ‘‘corosi gaṇṭhibhedakosī’’tiādīhi pāḷimuttakapadehi akkosantassa, yathā tathā vā anupasampannaṃ akkosantassa ca dukkaṭaṃ. Idha bhikkhunīpi anupasampannasaṅkhyaṃ gacchati. Anakkositukāmassa kevalaṃ davakamyatāya vadato sabbattha dubbhāsitaṃ. Atthadhammaanusāsanipurekkhārānaṃ, ummattakādīnañca anāpatti. Yaṃ akkosati, tassa upasampannatā, anaññāpadesena jātiādīhi akkosanaṃ, ‘‘maṃ akkosatī’’ti jānanā, atthapurekkhāratādīnaṃ abhāvoti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, vedanā pana idha dukkhāti.
ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೩. ಪೇಸುಞ್ಞಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
3. Pesuññasikkhāpadavaṇṇanā
ತತಿಯೇ ಭಿಕ್ಖುಪೇಸುಞ್ಞೇತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪೇಸುಞ್ಞೇ, ಜಾತಿಆದೀಹಿ ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂಹಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸುತ್ವಾ ವಚನಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ ವಾ ಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವಾ ಯೋ ಅಕ್ಕುದ್ಧೋ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಉಪಸಂಹಟೇ ತಸ್ಮಿಂ ಪೇಸುಞ್ಞಕರಣವಚನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tatiye bhikkhupesuññeti bhikkhussa pesuññe, jātiādīhi akkosavatthūhi bhikkhū akkosantassa bhikkhuno sutvā vacanaṃ bhikkhuno piyakamyatāya vā bhedādhippāyena vā yo akkuddho, tassa bhikkhussa kāyena vā vācāya vā upasaṃhaṭe tasmiṃ pesuññakaraṇavacane pācittiyanti attho.
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಬ್ಭ ಪೇಸುಞ್ಞಉಪಸಂಹರಣವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನಾಣತ್ತಿಕಂ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ ವಚನೂಪಸಂಹಾರೇ ವಾ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕಅಕ್ಕೋಸೂಪಸಂಹಾರೇ ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಉಪಸಂಹಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಇಧಾಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಾ। ನ ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ, ನ ಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಕೇವಲಂ ಪಾಪಗರಹಿತಾಯ ವದನ್ತಸ್ಸ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಜಾತಿಆದೀಹಿ ಅನಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸುತ್ವಾ ವಚನಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಉಪಸಂಹರಣಂ, ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇಸು ಅಞ್ಞತರತಾ , ತಸ್ಸ ವಿಜಾನನಾತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸದಿಸಾನೇವಾತಿ।
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha pesuññaupasaṃharaṇavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, vuttanayeneva aññāpadesena akkosantassa vacanūpasaṃhāre vā pāḷimuttakaakkosūpasaṃhāre vā anupasampannassa ca upasaṃhāre dukkaṭaṃ. Idhāpi bhikkhunī anupasampannaṭṭhāne ṭhitā. Na piyakamyatāya, na bhedādhippāyena kevalaṃ pāpagarahitāya vadantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Jātiādīhi anaññāpadesena akkosantassa bhikkhuno sutvā vacanaṃ bhikkhussa upasaṃharaṇaṃ, piyakamyatābhedādhippāyesu aññataratā , tassa vijānanāti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisānevāti.
ಪೇಸುಞ್ಞಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pesuññasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೪. ಪದಸೋಧಮ್ಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
ಚತುತ್ಥೇ ಪದಸೋ ಧಮ್ಮಂ ವಾಚೇಯ್ಯಾತಿ ಸಙ್ಗೀತಿತ್ತಯಂ ಅನಾರುಳ್ಹಮ್ಪಿ ರಾಜೋವಾದತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಚತುಪರಿವತ್ತನನನ್ದೋಪನನ್ದಕುಲುಮ್ಪಸುತ್ತಮಗ್ಗಕಥಾದಿಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸಙ್ಗೀತಿತ್ತಯಮಾರುಳ್ಹಂ ತಿಪಿಟಕಧಮ್ಮಞ್ಚ ಪದಂ ಪದಂ ವಾಚೇಯ್ಯ, ಪದಾನುಪದಅನ್ವಕ್ಖರಅನುಬ್ಯಞ್ಜನೇಸು ಏಕೇಕಂ ಕೋಟ್ಠಾಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಏತೇಸು ಪದಾದೀಸು ಭಿಕ್ಖುಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಯಂಕಞ್ಚಿ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಅವಸೇಸಪುಗ್ಗಲೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಪದಾದಿಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
Catutthe padaso dhammaṃ vāceyyāti saṅgītittayaṃ anāruḷhampi rājovādatikkhindriyacatuparivattananandopanandakulumpasuttamaggakathādidhammañca saṅgītittayamāruḷhaṃ tipiṭakadhammañca padaṃ padaṃ vāceyya, padānupadaanvakkharaanubyañjanesu ekekaṃ koṭṭhāsanti attho. Pācittiyanti etesu padādīsu bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā yaṃkañci koṭṭhāsaṃ avasesapuggalehi saddhiṃ ekato bhaṇantassa padādigaṇanāya pācittiyaṃ.
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಬ್ಭ ಪದಸೋ ಧಮ್ಮವಾಚನವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನಾಣತ್ತಿಕಂ, ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿನೋ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ವಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಉದ್ದೇಸಗ್ಗಹಣೇ, ಸಜ್ಝಾಯಕರಣೇ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉದ್ದೇಸಗ್ಗಹಣೇ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪಗುಣಗನ್ಥಂ ಭಣನ್ತಸ್ಸ, ಓಸಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ಖಲಿತಟ್ಠಾನೇ ‘‘ಏವಂ ಭಣಾಹೀ’’ತಿ ವಚನೇ ಚ ಏಕತೋ ಭಣನ್ತಸ್ಸಾಪಿ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನತಾ, ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ಧಮ್ಮಂ ಪದಸೋ ವಾಚನತಾ, ಏಕತೋ ಓಸಾಪನಞ್ಚಾತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಪದಸೋಧಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha padaso dhammavācanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ. Upasampanne anupasampannasaññino vematikassa vā dukkaṭaṃ. Anupasampannena saddhiṃ ekato uddesaggahaṇe, sajjhāyakaraṇe, tassa santike uddesaggahaṇe, yebhuyyena paguṇaganthaṃ bhaṇantassa, osārentassa ca khalitaṭṭhāne ‘‘evaṃ bhaṇāhī’’ti vacane ca ekato bhaṇantassāpi, ummattakādīnañca anāpatti. Anupasampannatā, vuttalakkhaṇaṃ dhammaṃ padaso vācanatā, ekato osāpanañcāti imānettha tīṇi aṅgāni. Padasodhammasamuṭṭhānaṃ, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ಪದಸೋಧಮ್ಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೫. ಪಠಮಸಹಸೇಯ್ಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
5. Paṭhamasahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
ಪಞ್ಚಮೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥುಭೂತೇನ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇನಾಪಿ। ಉತ್ತರಿದಿರತ್ತತಿರತ್ತನ್ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ವಾ ರತ್ತೀನಂ ಉಪರಿ। ಸಹಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಛನ್ನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ವಾ ಸೇನಾಸನೇ ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯೇನ ವಾ ಏಕಕ್ಖಣೇನ ವಾ ಏಕತೋ ನಿಪಜ್ಜನಂ। ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ ವಿದಹೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಾದೇಯ್ಯ। ತತ್ಥ ಛದನಂ ಅನಾಹಚ್ಚ ದಿಯಡ್ಢಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೇನ ಪಾಕಾರಾದಿನಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಮಿಚ್ಚೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಮಾ ಇಮಿನಾ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇಪಿ ಸತ್ತಭೂಮಿಕೋ ಪಾಸಾದೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ ಹೋತಿ, ಸತಗಬ್ಭಂ ವಾ ಚತುಸಾಲಂ, ಯೋ ತತ್ಥ ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ವಾ ತಾದಿಸೇ ತೇನ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸಹ ತಿಸ್ಸೋ ರತ್ತಿಯೋ ಸಯಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ನಿಪನ್ನೇ ಗಬ್ಭದ್ವಾರಂ ಪಿಧಾಯ ವಾ ಅಪಿಧಾಯ ವಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಪಠಮನಿಪನ್ನೋ ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೇ ನ ವುಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಸ ಉಭಿನ್ನಂ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜನಪ್ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಗಣನಾಯ ಚ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿತ್ಥಾರೋ ಪನ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೧) ಸಬ್ಬಪ್ಪಕಾರತೋ ವುತ್ತೋ।
Pañcame anupasampannenāti bhikkhuṃ ṭhapetvā antamaso pārājikavatthubhūtena tiracchānagatenāpi. Uttaridirattatirattanti dvinnaṃ vā tiṇṇaṃ vā rattīnaṃ upari. Sahaseyyanti sabbacchannaparicchanne yebhuyyena channaparicchanne vā senāsane pubbāpariyena vā ekakkhaṇena vā ekato nipajjanaṃ. Kappeyyāti vidaheyya sampādeyya. Tattha chadanaṃ anāhacca diyaḍḍhahatthubbedhena pākārādinā paricchinnampi sabbaparicchannamicceva veditabbaṃ, tasmā iminā lakkhaṇena samannāgato sacepi sattabhūmiko pāsādo ekūpacāro hoti, satagabbhaṃ vā catusālaṃ, yo tattha vā aññattha vā tādise tena vā aññena vā anupasampannena saha tisso rattiyo sayitvā catutthadivase atthaṅgate sūriye anupasampanne nipanne gabbhadvāraṃ pidhāya vā apidhāya vā nipajjati, paṭhamanipanno vā tasmiṃ nipajjante na vuṭṭhāti, tassa ubhinnaṃ uṭṭhahitvā nipajjanappayogagaṇanāya anupasampannagaṇanāya ca pācittiyaṃ. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana samantapāsādikāyaṃ (pāci. aṭṭha. 51) sabbappakārato vutto.
ಆಳವಿಯಂ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಬ್ಭ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸಹಸೇಯ್ಯವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ‘‘ಉತ್ತರಿದಿರತ್ತತಿರತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನಾಣತ್ತಿಕಂ, ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿನೋ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ವಾ ಉಪದ್ಧಚ್ಛನ್ನಪರಿಚ್ಛನ್ನಾದೀಸು ಚ ದುಕ್ಕಟಂ। ಊನಕದಿರತ್ತತಿರತ್ತಂ ವಸನ್ತಸ್ಸ, ತತಿಯಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಪುರಾರುಣಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪುನ ವಸನ್ತಸ್ಸ, ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಸಬ್ಬಾಪರಿಚ್ಛನ್ನಾದೀಸು ವಸನ್ತಸ್ಸ, ಇತರಸ್ಮಿಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ, ನಿಪನ್ನೇ ವಾ ನಿಸೀದನ್ತಸ್ಸ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯವತ್ಥುಕಸೇನಾಸನಂ, ತತ್ಥ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸಹ ನಿಪಜ್ಜನಂ, ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಸೂರಿಯತ್ಥಙ್ಗಮನನ್ತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಏಳಕಲೋಮಸದಿಸಾನೇವಾತಿ।
Āḷaviyaṃ sambahule bhikkhū ārabbha anupasampannena sahaseyyavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘uttaridirattatiratta’’nti ayamettha anupaññatti, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, upasampanne anupasampannasaññino vematikassa vā upaddhacchannaparicchannādīsu ca dukkaṭaṃ. Ūnakadirattatirattaṃ vasantassa, tatiyāya rattiyā purāruṇā nikkhamitvā puna vasantassa, sabbacchannasabbāparicchannādīsu vasantassa, itarasmiṃ nisinne nipajjantassa, nipanne vā nisīdantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Pācittiyavatthukasenāsanaṃ, tattha anupasampannena saha nipajjanaṃ, catutthadivase sūriyatthaṅgamananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānevāti.
ಪಠಮಸಹಸೇಯ್ಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamasahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೬. ದುತಿಯಸಹಸೇಯ್ಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
6. Dutiyasahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
ಛಟ್ಠೇ ಮಾತುಗಾಮೇನಾತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ತದಹುಜಾತಾಯಪಿ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಯಾ। ದಿಸ್ಸಮಾನರೂಪಾ ಪನ ಯಕ್ಖಿಪೇತಿಯೋ ಪಣ್ಡಕೋ ಮೇಥುನವತ್ಥುಭೂತಾ ಚ ತಿರಚ್ಛಾನಿತ್ಥಿಯೋ ಇಧ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಕಾ ಹೋನ್ತಿ।
Chaṭṭhe mātugāmenāti antamaso tadahujātāyapi manussitthiyā. Dissamānarūpā pana yakkhipetiyo paṇḍako methunavatthubhūtā ca tiracchānitthiyo idha dukkaṭavatthukā honti.
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಂ ಆರಬ್ಭ ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸಹಸೇಯ್ಯವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸೇಸಂ ಅನನ್ತರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ರತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದಾ, ತತ್ರ ಹಿ ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಆಪತ್ತಿ, ಇಧ ಪನ ಪಠಮದಿವಸೇಪೀತಿ।
Sāvatthiyaṃ āyasmantaṃ anuruddhattheraṃ ārabbha mātugāmena sahaseyyavatthusmiṃ paññattaṃ, sesaṃ anantarasikkhāpade vuttanayeneva veditabbaṃ aññatra rattiparicchedā, tatra hi catutthadivase āpatti, idha pana paṭhamadivasepīti.
ದುತಿಯಸಹಸೇಯ್ಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyasahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ಸತ್ತಮೇ ಉತ್ತರಿಛಪ್ಪಞ್ಚವಾಚಾಹೀತಿಏತ್ಥ ಏಕೋ ಗಾಥಾಪಾದೋ ಏಕಾ ವಾಚಾತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಾಚಾಪಮಾಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಾತಿ ಪದಸೋಧಮ್ಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಧಮ್ಮಂ ವಾ ಭಾಸೇಯ್ಯ। ಅಞ್ಞತ್ರ ವಿಞ್ಞುನಾ ಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹೇನಾತಿ ವಿನಾ ವಿಞ್ಞುನಾ ಪುರಿಸೇನ। ಮನುಸ್ಸವಿಗ್ಗಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತೇನ ಪನ ಯಕ್ಖೇನ ವಾ ಪೇತೇನ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನೇನ ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ಠಿತಾಯಪಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ದುತಿಯಾನಿಯತೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೇನ ಮನುಸ್ಸೇನ ವಿನಾ ವಿಞ್ಞುಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಯಾ ಛನ್ನಂ ವಾಚಾನಂ ಉಪರಿ ಪದಾದಿವಸೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಪದಾದಿಗಣನಾಯ, ಬಹೂನಂ ದೇಸಯತೋ ಮಾತುಗಾಮಗಣನಾಯ ಚ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
Sattame uttarichappañcavācāhītiettha eko gāthāpādo ekā vācāti evaṃ sabbattha vācāpamāṇaṃ veditabbaṃ. Dhammaṃ deseyyāti padasodhammasikkhāpade vuttalakkhaṇaṃ dhammaṃ vā aṭṭhakathādhammaṃ vā bhāseyya. Aññatra viññunā purisaviggahenāti vinā viññunā purisena. Manussaviggahaṃ gahetvā ṭhitena pana yakkhena vā petena vā tiracchānena vā saddhiṃ ṭhitāyapi dhammaṃ desetuṃ na vaṭṭati. Pācittiyanti dutiyāniyate vuttalakkhaṇena manussena vinā viññumanussitthiyā channaṃ vācānaṃ upari padādivasena dhammaṃ desentassa padādigaṇanāya, bahūnaṃ desayato mātugāmagaṇanāya ca pācittiyaṃ.
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಉದಾಯಿತ್ಥೇರಂ ಆರಬ್ಭ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ವಿಞ್ಞುನಾ’’ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನಾಣತ್ತಿಕಂ, ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅಮಾತುಗಾಮೇ ಮಾತುಗಾಮಸಞ್ಞಿನೋ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ವಾ ಯಕ್ಖಿಪೇತಿಪಣ್ಡಕಮನುಸ್ಸವಿಗ್ಗಹತಿರಚ್ಛಾನಿತ್ಥೀನಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ। ಛಹಿ ವಾಚಾಹಿ, ತತೋ ವಾ ಓರಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ, ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೇ ವಾ ಪುರಿಸೇ ಸತಿ, ಸಯಂ ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ, ಪುನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪುನ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ದೇಸಯತೋ, ‘‘ದೀಘನಿಕಾಯೋ ನಾಮ ಭನ್ತೇ ಕಿಮತ್ಥಿಯೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ಪುಟ್ಠೇ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ದೀಘನಿಕಾಯಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ, ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯ ವುಚ್ಚಮಾನಂ ಮಾತುಗಾಮೇ ಸುಣನ್ತೇ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಛನ್ನಂ ವಾಚಾನಂ ಉಪರಿ ದೇಸನಾ, ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೋ ಮಾತುಗಾಮೋ, ಇರಿಯಾಪಥಪರಿವತ್ತಾಭಾವೋ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಸ್ಸಾಭಾವೋ, ಅಪಞ್ಹಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಪದಸೋಧಮ್ಮಸದಿಸಾನೇವ, ಕೇವಲಂ ಇಧ ಕಿರಿಯಾಕಿರಿಯಂ ಹೋತೀತಿ।
Sāvatthiyaṃ udāyittheraṃ ārabbha mātugāmassa dhammadesanāvatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘aññatra viññunā’’ti ayamettha anupaññatti, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, amātugāme mātugāmasaññino vematikassa vā yakkhipetipaṇḍakamanussaviggahatiracchānitthīnaṃ desentassa ca dukkaṭaṃ. Chahi vācāhi, tato vā oraṃ desentassa, vuttalakkhaṇe vā purise sati, sayaṃ vā uṭṭhāya, puna nisīditvā mātugāmassa vā uṭṭhahitvā puna nisinnassa, aññassa vā mātugāmassa desayato, ‘‘dīghanikāyo nāma bhante kimatthiyo’’ti evaṃ pana puṭṭhe sabbampi dīghanikāyaṃ desentassa, aññassatthāya vuccamānaṃ mātugāme suṇante, ummattakādīnañca anāpatti. Vuttalakkhaṇassa dhammassa channaṃ vācānaṃ upari desanā, vuttalakkhaṇo mātugāmo, iriyāpathaparivattābhāvo, kappiyakārakassābhāvo, apañhāvissajjanāti imānettha pañca aṅgāni. Samuṭṭhānādīni padasodhammasadisāneva, kevalaṃ idha kiriyākiriyaṃ hotīti.
ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೮. ಭೂತಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಅಟ್ಠಮೇ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮನ್ತಿ ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಾನಂ ಝಾಯೀನಞ್ಚೇವ ಅರಿಯಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಂ। ಭೂತಸ್ಮಿಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತ್ತನಿ ಝಾನಾದಿಧಮ್ಮೇ ಸತಿ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಆರೋಚಯತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
Aṭṭhame uttarimanussadhammanti catutthapārājike vuttalakkhaṇaṃ uttarimanussānaṃ jhāyīnañceva ariyānañca dhammaṃ. Bhūtasmiṃ pācittiyanti attani jhānādidhamme sati taṃ bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā aññassa ārocayato pācittiyaṃ.
ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಗ್ಗುಮುದಾತೀರಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಬ್ಭ ತೇಸಂ ಭೂತಾರೋಚನವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ , ಅನಾಣತ್ತಿಕಂ, ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನ ಅತ್ತನಿ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಝಾನಾದಿಧಮ್ಮಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಸಚೇ ಯಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಿ, ಸೋ ಅನನ್ತರಮೇವ ‘‘ಅಯಂ ಝಾನಲಾಭೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅರಿಯೋ’’ತಿ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ತಮತ್ಥಂ ಜಾನಾತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ನೋ ಚೇ ಜಾನಾತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಪರಿಯಾಯೇನ ಆರೋಚಿತಂ ಪನ ಜಾನಾತು ವಾ, ಮಾ ವಾ, ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ತಥಾರೂಪೇ ಕಾರಣೇ ಸತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಆರೋಚಯತೋ, ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಸ್ಸ ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಅರಿಯಾನಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದಿಭಾವೋ ನತ್ಥಿ, ಝಾನಲಾಭಿನೋ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಝಾನಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ಇಧ ನ ಗಹಿತಾ। ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಭೂತತಾ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಆರೋಚನಂ, ತಙ್ಖಣವಿಜಾನನಾ, ಅನಞ್ಞಾಪದೇಸೋತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ಚತ್ತಾರಿ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಭೂತಾರೋಚನಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೇಹಿ ದ್ವಿಚಿತ್ತಂ, ಸುಖಮಜ್ಝತ್ತವೇದನಾಹಿ ದ್ವಿವೇದನನ್ತಿ।
Vesāliyaṃ vaggumudātīriye bhikkhū ārabbha tesaṃ bhūtārocanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti , anāṇattikaṃ, nippariyāyena attani vijjamānaṃ jhānādidhammaṃ ārocentassa sace yassa āroceti, so anantarameva ‘‘ayaṃ jhānalābhī’’ti vā ‘‘ariyo’’ti vā yena kenaci ākārena tamatthaṃ jānāti, pācittiyaṃ. No ce jānāti, dukkaṭaṃ. Pariyāyena ārocitaṃ pana jānātu vā, mā vā, dukkaṭameva. Tathārūpe kāraṇe sati upasampannassa ārocayato, ādikammikassa ca anāpatti. Yasmā pana ariyānaṃ ummattakādibhāvo natthi, jhānalābhino pana tasmiṃ sati jhānā parihāyanti, tasmā te idha na gahitā. Uttarimanussadhammassa bhūtatā, anupasampannassa ārocanaṃ, taṅkhaṇavijānanā, anaññāpadesoti imānettha cattāri aṅgāni. Bhūtārocanasamuṭṭhānaṃ, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, kusalābyākatacittehi dvicittaṃ, sukhamajjhattavedanāhi dvivedananti.
ಭೂತಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ನವಮೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅನಜ್ಝಾಪನ್ನಸ್ಸ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ಇಧ ಪನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಮೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾತಿ ಯಂ ಸಙ್ಘೋ ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಯತಿಂ ಸಂವರತ್ಥಾಯ ಆಪತ್ತೀನಞ್ಚ ಕುಲಾನಞ್ಚ ಪರಿಯನ್ತಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ಅಕತ್ವಾ ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕತಿಕಂ ಕರೋತಿ, ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ, ಅಯಥಾಕತಿಕಾಯ ‘‘ಅಯಂ ಅಸುಚಿಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವತ್ಥುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಘಟೇತ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
Navame bhikkhussāti pārājikaṃ anajjhāpannassa. Duṭṭhullanti kiñcāpi dvinnaṃ āpattikkhandhānametaṃ adhivacanaṃ, idha pana saṅghādisesameva adhippetaṃ. Aññatra bhikkhusammutiyāti yaṃ saṅgho abhiṇhāpattikassa bhikkhuno āyatiṃ saṃvaratthāya āpattīnañca kulānañca pariyantaṃ katvā vā akatvā vā tikkhattuṃ apaloketvā katikaṃ karoti, taṃ ṭhapetvā, ayathākatikāya ‘‘ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā nayena vatthunā saddhiṃ āpattiṃ ghaṭetvā ārocentassa pācittiyaṃ.
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಬ್ಭ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಆರೋಚನವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನಾಣತ್ತಿಕಂ, ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ , ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಯ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಞ್ಞಿನೋ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ವಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅವಸೇಸೇ ಛ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪುರಿಮಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮಸಙ್ಖಾತಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ವಾ ಇತರಂ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ವಾ ಅಜ್ಝಾಚಾರಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ವತ್ಥುಮತ್ತಂ ವಾ ಆಪತ್ತಿಮತ್ತಂ ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸವತ್ಥುಕೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಆರೋಚನಂ, ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾ ಅಭಾವೋತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸದಿಸಾನಿ, ವೇದನಾ ಪನ ಇಧ ದುಕ್ಖಾಯೇವಾತಿ।
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha duṭṭhullāpattiārocanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ , aduṭṭhullāya duṭṭhullasaññino vematikassa vā dukkaṭaṃ, avasese cha āpattikkhandhe, anupasampannassa purimapañcasikkhāpadavītikkamasaṅkhātaṃ duṭṭhullaṃ vā itaraṃ aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāraṃ ārocentassāpi dukkaṭameva. Vatthumattaṃ vā āpattimattaṃ vā ārocentassa, bhikkhusammutiparicchedaṃ anatikkamitvā ārocentassa, ummattakādīnañca anāpatti. Vuttalakkhaṇassa bhikkhuno savatthuko saṅghādiseso, anupasampannassa ārocanaṃ, bhikkhusammutiyā abhāvoti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, vedanā pana idha dukkhāyevāti.
ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೧೦. ಪಥವೀಖಣನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
10. Pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā
ದಸಮೇ ಪಥವಿನ್ತಿ ದುವಿಧಾ ಪಥವೀ ಜಾತಪಥವೀ ಅಜಾತಪಥವೀತಿ। ತತ್ಥ ಜಾತಪಥವೀ ಸುದ್ಧಮಿಸ್ಸಪುಞ್ಜವಸೇನ ತಿವಿಧಾ, ತತ್ಥ ಸುದ್ಧಪಥವೀ ನಾಮ ಪಕತಿಯಾ ಸುದ್ಧಪಂಸು ವಾ ಸುದ್ಧಮತ್ತಿಕಾ ವಾ। ಮಿಸ್ಸಪಥವೀ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಪಂಸುತೋ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾತೋ ವಾ ಪಾಸಾಣಸಕ್ಖರಕಥಲಮರುಮ್ಬವಾಲುಕಾಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ತತಿಯಭಾಗೋ ಹೋತಿ। ಪುಞ್ಜಪಥವೀ ನಾಮ ‘‘ಅತಿರೇಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠೋ ಪಂಸುಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೬) ವುತ್ತಂ, ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೇನ ಪನ ಮಿಸ್ಸಕಪುಞ್ಜೋಪಿ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ ಠಿತಸುಖುಮರಜಮ್ಪಿ ಚ ದೇವೇ ಫುಸಾಯನ್ತೇ ಸಕಿಂ ತಿನ್ತಂ ಚತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ತಿನ್ತೋಕಾಸೋ ಪುಞ್ಜಪಥವಿಸಙ್ಖಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ। ತಿವಿಧಾಪಿ ಚೇಸಾ ಪಥವೀ ಉದ್ಧನಪತ್ತಪಚನಾದಿವಸೇನ ವಾ ಯಥಾ ತಥಾ ವಾ ಅದಡ್ಢಾ ‘ಜಾತಪಥವೀ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ದಡ್ಢಾ ಪನ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಅಧಿಕತರಪಾಸಾಣಾದಿಮಿಸ್ಸಾ ವಾ ಅಜಾತಪಥವೀ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಸುದ್ಧಪಾಸಾಣಾದಿಭೇದಾಯ। ತತ್ಥ ಯಾ ‘ಜಾತಪಥವೀ’ತಿ ವುತ್ತಾ, ಅಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವೀ। ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ತಂ ಏವರೂಪಂ ಪಥವಿಂ ಸಯಂ ಖಣತಿ, ಖಣನಭೇದನವಿಲೇಖನಪಚನಾದೀಹಿ ವಿಕೋಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಯೋ ಪನ ಖಣಾಪೇತಿ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿಕೋಪಾಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ‘‘ಇಮಂ ಪದೇಸ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಪಥವಿ’’ನ್ತಿ ವಾ ಏವಂ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ‘‘ಖಣ, ಭಿನ್ದಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಆಣಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಆಣತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸಕಿಂ ಆಣತ್ತೇ ದಿವಸಮ್ಪಿ ಖಣನ್ತೇ ಆಣಾಪಕಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸಚೇ ಇತರೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಣಾಪೇತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
Dasame pathavinti duvidhā pathavī jātapathavī ajātapathavīti. Tattha jātapathavī suddhamissapuñjavasena tividhā, tattha suddhapathavī nāma pakatiyā suddhapaṃsu vā suddhamattikā vā. Missapathavī nāma yattha paṃsuto vā mattikāto vā pāsāṇasakkharakathalamarumbavālukāsu aññatarassa tatiyabhāgo hoti. Puñjapathavī nāma ‘‘atirekacātumāsaṃ ovaṭṭho paṃsupuñjo vā mattikāpuñjo vā’’ti (pāci. 86) vuttaṃ, vuttalakkhaṇena pana missakapuñjopi piṭṭhipāsāṇe ṭhitasukhumarajampi ca deve phusāyante sakiṃ tintaṃ catumāsaccayena tintokāso puñjapathavisaṅkhameva gacchati. Tividhāpi cesā pathavī uddhanapattapacanādivasena vā yathā tathā vā adaḍḍhā ‘jātapathavī’ti vuccati, daḍḍhā pana vuttappamāṇato adhikatarapāsāṇādimissā vā ajātapathavī nāma hoti, ko pana vādo suddhapāsāṇādibhedāya. Tattha yā ‘jātapathavī’ti vuttā, ayaṃ akappiyapathavī. Yo bhikkhu taṃ evarūpaṃ pathaviṃ sayaṃ khaṇati, khaṇanabhedanavilekhanapacanādīhi vikopeti, tassa payogagaṇanāya pācittiyaṃ. Yo pana khaṇāpeti, vuttanayeneva vikopāpeti, tassa ‘‘imaṃ padesa’’nti vā ‘‘imaṃ pathavi’’nti vā evaṃ niyametvā ‘‘khaṇa, bhindā’’tiādinā nayena āṇāpentassa āṇattiyā dukkaṭaṃ, sakiṃ āṇatte divasampi khaṇante āṇāpakassa ekameva pācittiyaṃ, sace itaro punappunaṃ āṇāpeti, vācāya vācāya pācittiyaṃ.
ಆಳವಿಯಂ ಆಳವಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಬ್ಭ ಪಥವಿಖಣನವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಾಣತ್ತಿಕಂ, ಪಥವಿಯಾ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ, ಅಪಥವಿಯಾ ಪಥವಿಸಞ್ಞಿನೋ ಚೇವ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ। ಓಕಾಸಂ ಅನಿಯಮೇತ್ವಾ ‘‘ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣ, ಆವಾಟಂ ಖಣ, ಕನ್ದಂ ಖಣಾ’’ತಿಆದೀನಿ ಭಣನ್ತಸ್ಸ, ಆತಪೇನ ಸುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಫಲಿತಕದ್ದಮಂ ವಾ ಗೋಕಣ್ಟಕಂ ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಥವಿಯಾ ಅಸಮ್ಬದ್ಧಂ ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪತಿತನದಿತಟಂ ವಾ ಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ನಙ್ಗಲಚ್ಛಿನ್ನಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡನ್ತಿಏವಮಾದೀನಿ ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಅಜಾತಪಥವಿಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ, ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಥಮ್ಭಸ್ಸ ಆವಾಟಂ ಜಾನ , ಮತ್ತಿಕಂ ದೇಹಿ, ಮತ್ತಿಕಂ ಆಹರ, ಪಂಸುನಾ ಮೇ ಅತ್ಥೋ, ಮತ್ತಿಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಭಣನ್ತಸ್ಸ, ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ರುಕ್ಖಾದಿಪವಟ್ಟನೇನ ಭಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ, ಅಸತಿಯಾ ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ವಿಲೇಖನ್ತಸ್ಸ, ಜಾತಪಥವಿಭಾವಂ ವಾ, ‘‘ಖಣಾಮಿ ವಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಜಾತಪಥವೀ, ಪಥವಿಸಞ್ಞಿತಾ, ಖಣನಖಣಾಪನಾನಂ ಅಞ್ಞತರನ್ತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸದಿಸಾನಿ, ಇದಂ ಪನ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।
Āḷaviyaṃ āḷavake bhikkhū ārabbha pathavikhaṇanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, pathaviyā vematikassa, apathaviyā pathavisaññino ceva vematikassa ca dukkaṭaṃ. Okāsaṃ aniyametvā ‘‘pokkharaṇiṃ khaṇa, āvāṭaṃ khaṇa, kandaṃ khaṇā’’tiādīni bhaṇantassa, ātapena sussitvā phalitakaddamaṃ vā gokaṇṭakaṃ vā heṭṭhā pathaviyā asambaddhaṃ bhijjitvā patitanaditaṭaṃ vā mahantampi naṅgalacchinnamattikāpiṇḍantievamādīni sabbañca ajātapathaviṃ vikopentassa, ‘‘imassa thambhassa āvāṭaṃ jāna , mattikaṃ dehi, mattikaṃ āhara, paṃsunā me attho, mattikaṃ kappiyaṃ karohī’’ti bhaṇantassa, asañcicca rukkhādipavaṭṭanena bhindantassa, asatiyā pādaṅguṭṭhakādīhi vilekhantassa, jātapathavibhāvaṃ vā, ‘‘khaṇāmi vā aha’’nti ajānantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Jātapathavī, pathavisaññitā, khaṇanakhaṇāpanānaṃ aññataranti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana paṇṇattivajjaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ಪಥವೀಖಣನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ ಪಠಮೋ।
Musāvādavaggo paṭhamo.
