Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
൨. നദീകസ്സപത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ
2. Nadīkassapattheraapadānavaṇṇanā
ദുതിയാപദാനേ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോതിആദികം ആയസ്മതോ നദീകസ്സപത്ഥേരസ്സ അപദാനം. അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയാനി പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ ഏകദിവസം സത്ഥാരം പിണ്ഡായ ചരന്തം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ അത്തനാ രോപിതസ്സ അമ്ബരുക്ഖസ്സ പഠമുപ്പന്നം മനോസിലാവണ്ണം ഏകം അമ്ബഫലം അദാസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ മഗധരട്ഠേ ബ്രാഹ്മണകുലേ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ഭാതാ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തോ വയപ്പത്തോ നിസ്സരണജ്ഝാസയതായ ഘരാവാസം അനിച്ഛന്തോ താപസപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ തീഹി താപസസതേഹി സദ്ധിം നേരഞ്ജരായ നദിയാ തീരേ അസ്സമം മാപേത്വാ വിഹരതി. നദീതീരേ വസനതോ കസ്സപഗോത്തതായ ച നദീകസ്സപോതി സമഞ്ഞാ അഹോസി. തസ്സ ഭഗവാ സപരിസസ്സ ഏഹിഭിക്ഖുഭാവേന ഉപസമ്പദം അദാസി. സോ ഭഗവതോ ഗയാസീസേ ആദിത്തപരിയായ ദേസനായ (മഹാവ॰ ൫൪; സം॰ നി॰ ൪.൨൮) അരഹത്തേ പതിട്ഠാസി.
Dutiyāpadāne padumuttarassa bhagavatotiādikaṃ āyasmato nadīkassapattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ piṇḍāya carantaṃ disvā pasannamānaso attanā ropitassa ambarukkhassa paṭhamuppannaṃ manosilāvaṇṇaṃ ekaṃ ambaphalaṃ adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe brāhmaṇakule uruvelakassapassa bhātā hutvā nibbatto vayappatto nissaraṇajjhāsayatāya gharāvāsaṃ anicchanto tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā tīhi tāpasasatehi saddhiṃ nerañjarāya nadiyā tīre assamaṃ māpetvā viharati. Nadītīre vasanato kassapagottatāya ca nadīkassapoti samaññā ahosi. Tassa bhagavā saparisassa ehibhikkhubhāvena upasampadaṃ adāsi. So bhagavato gayāsīse ādittapariyāya desanāya (mahāva. 54; saṃ. ni. 4.28) arahatte patiṭṭhāsi.
തത്രായം അനുപുബ്ബികഥാ – സത്ഥാ യസം കുലപുത്തം പബ്ബാജേത്വാ ഉരുവേലായം തയോ ഭാതികജടിലേ ദമേതും യേന ഉരുവേലാ തദവസരി. തേന ഖോ പന സമയേന ഉരുവേലായം തയോ ജടിലാ പടിവസന്തി ഉരുവേലകസ്സപോ നദീകസ്സപോ ഗയാകസ്സപോതി, തേസു ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ പഞ്ചന്നം ജടിലസതാനം നായകോ ഹോതി വിനായകോ അഗ്ഗോ പമുഖോ പാമോക്ഖോ, നദീകസ്സപോ ജടിലോ തിണ്ണം ജടിലസതാനം നായകോ ഹോതി വിനായകോ അഗ്ഗോ പമുഖോ പാമോക്ഖോ, ഗയാകസ്സപോ ജടിലോ ദ്വിന്നം ജടിലസതാനം നായകോ ഹോതി വിനായകോ അഗ്ഗോ പമുഖോ പാമോക്ഖോ. അഥ ഖോ ഭഗവാ യേന ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ അസ്സമോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം ഏതദവോച – ‘‘സചേ തേ, കസ്സപ, അഗരു, വസേയ്യാമ ഏകരത്തം അഗ്യാഗാരേ’’തി. ന ഖോ മേ, മഹാസമണ, ഗരു, ചണ്ഡേത്ഥ നാഗരാജാ ഇദ്ധിമാ ആസിവിസോ ഘോരവിസോ, സോ തം മാ വിഹേഠേസീതി. ദുതിയമ്പി ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം ഏതദവോച…പേ॰… തതിയമ്പി…പേ॰… സോ തം മാ വിഹേഠേസീതി. അപ്പേവ മം ന വിഹേഠേയ്യ, ഇങ്ഘ ത്വം, കസ്സപ, അനുജാനാഹി അഗ്യാഗാരന്തി . വിഹര, മഹാസമണ, യഥാസുഖന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ അഗ്യാഗാരം പവിസിത്വാ തിണസന്ഥാരകം പഞ്ഞപേത്വാ നിസീദി പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ ഉജും കായം പണിധായ പരിമുഖം സതിം ഉപട്ഠപേത്വാ.
Tatrāyaṃ anupubbikathā – satthā yasaṃ kulaputtaṃ pabbājetvā uruvelāyaṃ tayo bhātikajaṭile dametuṃ yena uruvelā tadavasari. Tena kho pana samayena uruvelāyaṃ tayo jaṭilā paṭivasanti uruvelakassapo nadīkassapo gayākassapoti, tesu uruvelakassapo jaṭilo pañcannaṃ jaṭilasatānaṃ nāyako hoti vināyako aggo pamukho pāmokkho, nadīkassapo jaṭilo tiṇṇaṃ jaṭilasatānaṃ nāyako hoti vināyako aggo pamukho pāmokkho, gayākassapo jaṭilo dvinnaṃ jaṭilasatānaṃ nāyako hoti vināyako aggo pamukho pāmokkho. Atha kho bhagavā yena uruvelakassapassa jaṭilassa assamo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘sace te, kassapa, agaru, vaseyyāma ekarattaṃ agyāgāre’’ti. Na kho me, mahāsamaṇa, garu, caṇḍettha nāgarājā iddhimā āsiviso ghoraviso, so taṃ mā viheṭhesīti. Dutiyampi kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca…pe… tatiyampi…pe… so taṃ mā viheṭhesīti. Appeva maṃ na viheṭheyya, iṅgha tvaṃ, kassapa, anujānāhi agyāgāranti . Vihara, mahāsamaṇa, yathāsukhanti. Atha kho bhagavā agyāgāraṃ pavisitvā tiṇasanthārakaṃ paññapetvā nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
അദ്ദസാ ഖോ സോ നാഗോ ഭഗവന്തം പവിട്ഠം, ദിസ്വാ ദുമ്മനോ പധൂപായി. അഥ ഖോ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘യംനൂനാഹം ഇമസ്സ നാഗസ്സ അനുപഹച്ച ഛവിഞ്ച ചമ്മഞ്ച മംസഞ്ച ന്ഹാരുഞ്ച അട്ഠിഞ്ച അട്ഠിമിഞ്ജഞ്ച തേജസാ തേജം പരിയാദിയേയ്യ’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ തഥാരൂപം ഇദ്ധാഭിസങ്ഖാരം അഭിസങ്ഖരിത്വാ പധൂപായി. അഥ ഖോ സോ നാഗോ മക്ഖം അസഹമാനോ പജ്ജലി. ഭഗവാപി തേജോധാതും സമാപജ്ജിത്വാ പജ്ജലി. ഉഭിന്നം സജോതിഭൂതാനം അഗ്യാഗാരം ആദിത്തം വിയ ഹോതി സമ്പജ്ജലിതം സജോതിഭൂതം. അഥ ഖോ തേ ജടിലാ അഗ്യാഗാരം പരിവാരേത്വാ ഏവമാഹംസു – ‘‘അഭിരൂപോ വത, ഭോ, മഹാസമണോ നാഗേന വിഹേഠിയതീ’’തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന തസ്സ നാഗസ്സ അനുപഹച്ച ഛവിഞ്ച ചമ്മഞ്ച മംസഞ്ച ന്ഹാരുഞ്ച അട്ഠിഞ്ച അട്ഠിമിഞ്ജഞ്ച തേജസാ തേജം പരിയാദിയിത്വാ പത്തേ പക്ഖിപിത്വാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ദസ്സേസി – ‘‘അയം തേ, കസ്സപ, നാഗോ പരിയാദിന്നോ അസ്സ തേജസാ തേജോ’’തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ ചണ്ഡസ്സ നാഗരാജസ്സ ഇദ്ധിമതോ ആസിവിസസ്സ ഘോരവിസസ്സ തേജസാ തേജം പരിയാദിയിസ്സതി, ന ത്വേവ ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി.
Addasā kho so nāgo bhagavantaṃ paviṭṭhaṃ, disvā dummano padhūpāyi. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ imassa nāgassa anupahacca chaviñca cammañca maṃsañca nhāruñca aṭṭhiñca aṭṭhimiñjañca tejasā tejaṃ pariyādiyeyya’’nti. Atha kho bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā padhūpāyi. Atha kho so nāgo makkhaṃ asahamāno pajjali. Bhagavāpi tejodhātuṃ samāpajjitvā pajjali. Ubhinnaṃ sajotibhūtānaṃ agyāgāraṃ ādittaṃ viya hoti sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ. Atha kho te jaṭilā agyāgāraṃ parivāretvā evamāhaṃsu – ‘‘abhirūpo vata, bho, mahāsamaṇo nāgena viheṭhiyatī’’ti. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena tassa nāgassa anupahacca chaviñca cammañca maṃsañca nhāruñca aṭṭhiñca aṭṭhimiñjañca tejasā tejaṃ pariyādiyitvā patte pakkhipitvā uruvelakassapassa jaṭilassa dassesi – ‘‘ayaṃ te, kassapa, nāgo pariyādinno assa tejasā tejo’’ti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma caṇḍassa nāgarājassa iddhimato āsivisassa ghoravisassa tejasā tejaṃ pariyādiyissati, na tveva kho arahā yathā aha’’nti.
‘‘നേരഞ്ജരായം ഭഗവാ, ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം അവോച;
‘‘Nerañjarāyaṃ bhagavā, uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ avoca;
സചേ തേ കസ്സപ അഗരു, വിഹരേമു അജ്ജണ്ഹോ അഗ്ഗിസാലമ്ഹീ’’തി.
Sace te kassapa agaru, viharemu ajjaṇho aggisālamhī’’ti.
‘‘ന ഖോ മേ മഹാസമണ ഗരു, ഫാസുകാമോവ തം നിവാരേമി;
‘‘Na kho me mahāsamaṇa garu, phāsukāmova taṃ nivāremi;
ചണ്ഡേത്ഥ നാഗരാജാ, ഇദ്ധിമാ ആസിവിസോ ഘോരവിസോ;
Caṇḍettha nāgarājā, iddhimā āsiviso ghoraviso;
സോ തം മാ വിഹേഠേസീ’’തി.
So taṃ mā viheṭhesī’’ti.
‘‘അപ്പേവ മം ന വിഹേഠേയ്യ, ഇങ്ഘ ത്വം കസ്സപ അനുജാനാഹി അഗ്യാഗാരന്തി;
‘‘Appeva maṃ na viheṭheyya, iṅgha tvaṃ kassapa anujānāhi agyāgāranti;
ദിന്നന്തി നം വിദിത്വാ, അഭീതോ പാവിസി ഭയമതീതോ.
Dinnanti naṃ viditvā, abhīto pāvisi bhayamatīto.
‘‘ദിസ്വാ ഇസിം പവിട്ഠം, അഹിനാഗോ ദുമ്മനോ പധൂപായി;
‘‘Disvā isiṃ paviṭṭhaṃ, ahināgo dummano padhūpāyi;
സുമനമനസോ അധിമനോ, മനുസ്സനാഗോപി തത്ഥ പധൂപായി.
Sumanamanaso adhimano, manussanāgopi tattha padhūpāyi.
‘‘മക്ഖഞ്ച അസഹമാനോ, അഹിനാഗോ പാവകോവ പജ്ജലി;
‘‘Makkhañca asahamāno, ahināgo pāvakova pajjali;
തേജോധാതുസുകുസലോ, മനുസ്സനാഗോപി തത്ഥ പജ്ജലി.
Tejodhātusukusalo, manussanāgopi tattha pajjali.
‘‘ഉഭിന്നം സജോതിഭൂതാനം,
‘‘Ubhinnaṃ sajotibhūtānaṃ,
അഗ്യാഗാരം ആദിത്തം ഹോതി സമ്പജ്ജലിതം സജോതിഭൂതം;
Agyāgāraṃ ādittaṃ hoti sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ;
ഉദിച്ഛരേ ജടിലാ, അഭിരൂപോ വത ഭോ മഹാസമണോ;
Udicchare jaṭilā, abhirūpo vata bho mahāsamaṇo;
നാഗേന വിഹേഠിയതീതി ഭണന്തി.
Nāgena viheṭhiyatīti bhaṇanti.
‘‘അഥ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന, ഹതാ നാഗസ്സ അച്ചിയോ ഹോന്തി;
‘‘Atha tassā rattiyā accayena, hatā nāgassa acciyo honti;
ഇദ്ധിമതോ പന ഠിതാ, അനേകവണ്ണാ അച്ചിയോ ഹോന്തി.
Iddhimato pana ṭhitā, anekavaṇṇā acciyo honti.
‘‘നീലാ അഥ ലോഹിതികാ, മഞ്ജിട്ഠാ പീതകാ ഫലികവണ്ണായോ;
‘‘Nīlā atha lohitikā, mañjiṭṭhā pītakā phalikavaṇṇāyo;
അങ്ഗീരസസ്സ കായേ, അനേകവണ്ണാ അച്ചിയോ ഹോന്തി.
Aṅgīrasassa kāye, anekavaṇṇā acciyo honti.
‘‘പത്തമ്ഹി ഓദഹിത്വാ, അഹിനാഗം ബ്രാഹ്മണസ്സ ദസ്സേസി;
‘‘Pattamhi odahitvā, ahināgaṃ brāhmaṇassa dassesi;
അയം തേ കസ്സപ നാഗോ, പരിയാദിന്നോ അസ്സ തേജസാ തേജോ’’തി.
Ayaṃ te kassapa nāgo, pariyādinno assa tejasā tejo’’ti.
അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ ഭഗവതോ ഇമിനാ ഇദ്ധിപാടിഹാരിയേന അഭിപ്പസന്നോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഇധേവ, മഹാസമണ, വിഹര, അഹം തേ ധുവഭത്തേനാ’’തി.
Atha kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavato iminā iddhipāṭihāriyena abhippasanno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idheva, mahāsamaṇa, vihara, ahaṃ te dhuvabhattenā’’ti.
പഠമം പാടിഹാരിയം.
Paṭhamaṃ pāṭihāriyaṃ.
അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ അസ്സമസ്സ അവിദൂരേ അഞ്ഞതരസ്മിം വനസണ്ഡേ വിഹാസി. അഥ ഖോ ചത്താരോ മഹാരാജാനോ അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണാ കേവലകപ്പം വനസണ്ഡം ഓഭാസേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ചതുദ്ദിസാ അട്ഠംസു സേയ്യഥാപി മഹന്താ അഗ്ഗിക്ഖന്ധാ. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കാലോ, മഹാസമണ, നിട്ഠിതം ഭത്തം, തേ നു ഖോ തേ, മഹാസമണ, അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണാ കേവലകപ്പം വനസണ്ഡം ഓഭാസേത്വാ യേന ത്വം തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ തം അഭിവാദേത്വാ ചതുദ്ദിസാ അട്ഠംസു സേയ്യഥാപി മഹന്താ അഗ്ഗിക്ഖന്ധാ’’തി. ഏതേ ഖോ, കസ്സപ, ചത്താരോ മഹാരാജാനോ യേനാഹം തേനുപസങ്കമിംസു ധമ്മസ്സവനായാതി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ ചത്താരോപി മഹാരാജാനോ ഉപസങ്കമിസ്സന്തി ധമ്മസ്സവനായ, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി . അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഭത്തം ഭുഞ്ജിത്വാ തസ്മിംയേവ വനസണ്ഡേ വിഹാസി.
Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa assamassa avidūre aññatarasmiṃ vanasaṇḍe vihāsi. Atha kho cattāro mahārājāno abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā catuddisā aṭṭhaṃsu seyyathāpi mahantā aggikkhandhā. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, te nu kho te, mahāsamaṇa, abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena tvaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā taṃ abhivādetvā catuddisā aṭṭhaṃsu seyyathāpi mahantā aggikkhandhā’’ti. Ete kho, kassapa, cattāro mahārājāno yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu dhammassavanāyāti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma cattāropi mahārājāno upasaṅkamissanti dhammassavanāya, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti . Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.
ദുതിയം പാടിഹാരിയം.
Dutiyaṃ pāṭihāriyaṃ.
അഥ ഖോ സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണോ കേവലകപ്പം വനസണ്ഡം ഓഭാസേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി സേയ്യഥാപി മഹാഅഗ്ഗിക്ഖന്ധോ പുരിമാഹി വണ്ണനിഭാഹി അഭിക്കന്തതരോ ച പണീതതരോ ച. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കാലോ, മഹാസമണ, നിട്ഠിതം ഭത്തം, കോ നു ഖോ സോ, മഹാസമണ, അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണോ കേവലകപ്പം വനസണ്ഡം ഓഭാസേത്വാ യേന ത്വം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി സേയ്യഥാപി മഹാഅഗ്ഗിക്ഖന്ധോ പുരിമാഹി വണ്ണനിഭാഹി അഭിക്കന്തതരോ ച പണീതതരോ ചാ’’തി. ഏസോ ഖോ, കസ്സപ, സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ യേനാഹം തേനുപസങ്കമി ധമ്മസ്സവനായാതി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ സക്കോപി ദേവാനമിന്ദോ ഉപസങ്കമിസ്സതി ധമ്മസ്സവനായ, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി . അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഭത്തം ഭുഞ്ജിത്വാ തസ്മിംയേവ വനസണ്ഡേ വിഹാസി.
Atha kho sakko devānamindo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi seyyathāpi mahāaggikkhandho purimāhi vaṇṇanibhāhi abhikkantataro ca paṇītataro ca. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, ko nu kho so, mahāsamaṇa, abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena tvaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi seyyathāpi mahāaggikkhandho purimāhi vaṇṇanibhāhi abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. Eso kho, kassapa, sakko devānamindo yenāhaṃ tenupasaṅkami dhammassavanāyāti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma sakkopi devānamindo upasaṅkamissati dhammassavanāya, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti . Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.
തതിയം പാടിഹാരിയം.
Tatiyaṃ pāṭihāriyaṃ.
അഥ ഖോ ബ്രഹ്മാ സഹമ്പതി അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണോ കേവലകപ്പം വനസണ്ഡം ഓഭാസേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി സേയ്യഥാപി മഹാഅഗ്ഗിക്ഖന്ധോ പുരിമാഹി വണ്ണനിഭാഹി അഭിക്കന്തതരോ ച പണീതതരോ ച. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കാലോ, മഹാസമണ, നിട്ഠിതം ഭത്തം, കോ നു ഖോ സോ, മഹാസമണ, അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണോ കേവലകപ്പം വനസണ്ഡം ഓഭാസേത്വാ യേന ത്വം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി സേയ്യഥാപി മഹാഅഗ്ഗിക്ഖന്ധോ പുരിമാഹി വണ്ണനിഭാഹി അഭിക്കന്തതരോ ച പണീതതരോ ചാ’’തി. ഏസോ ഖോ, കസ്സപ, ബ്രഹ്മാ സഹമ്പതി യേനാഹം തേനുപസങ്കമി ധമ്മസ്സവനായാതി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ ബ്രഹ്മാപി സഹമ്പതി ഉപസങ്കമിസ്സതി ധമ്മസ്സവനായ, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഭത്തം ഭുഞ്ജിത്വാ തസ്മിംയേവ വനസണ്ഡേ വിഹാസി.
Atha kho brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi seyyathāpi mahāaggikkhandho purimāhi vaṇṇanibhāhi abhikkantataro ca paṇītataro ca. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, ko nu kho so, mahāsamaṇa, abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena tvaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi seyyathāpi mahāaggikkhandho purimāhi vaṇṇanibhāhi abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. Eso kho, kassapa, brahmā sahampati yenāhaṃ tenupasaṅkami dhammassavanāyāti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma brahmāpi sahampati upasaṅkamissati dhammassavanāya, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.
ചതുത്ഥം പാടിഹാരിയം.
Catutthaṃ pāṭihāriyaṃ.
തേന ഖോ പന സമയേന ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ മഹായഞ്ഞോ പച്ചുപട്ഠിതോ ഹോതി, കേവലകപ്പാ ച അങ്ഗമഗധാ പഹൂതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം ആദായ അഭിക്കമിതുകാമാ ഹോന്തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘ഏതരഹി ഖോ മേ മഹായഞ്ഞോ പച്ചുപട്ഠിതോ, കേവലകപ്പാ ച അങ്ഗമഗധാ പഹൂതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം ആദായ അഭിക്കമിസ്സന്തി, സചേ മഹാസമണോ മഹാജനകായേ ഇദ്ധിപാടിഹാരിയം കരിസ്സതി, മഹാസമണസ്സ ലാഭസക്കാരോ അഭിവഡ്ഢിസ്സതി, മമ ലാഭസക്കാരോ പരിഹായിസ്സതി, അഹോ നൂന മഹാസമണോ സ്വാതനായ നാഗച്ഛേയ്യാ’’തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ ഉത്തരകുരും ഗന്ത്വാ തതോ പിണ്ഡപാതം ആഹരിത്വാ അനോതത്തദഹേ പരിഭുഞ്ജിത്വാ തത്ഥേവ ദിവാവിഹാരം അകാസി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കാലോ, മഹാസമണ, നിട്ഠിതം ഭത്തം, കിം നു ഖോ, മഹാസമണ, ഹിയ്യോ നാഗമാസി, അപിച മയം തം സരാമ, ‘കിം നു ഖോ മഹാസമണോ നാഗച്ഛതീ’തി, ഖാദനീയസ്സ ച ഭോജനീയസ്സ ച തേ പടിവീസോ ഠപിതോ’’തി. നനു തേ, കസ്സപ, ഏതദഹോസി – ‘‘ഏതരഹി ഖോ മേ മഹായഞ്ഞോ പച്ചുപട്ഠിതോ കേവലകപ്പാ ച അങ്ഗമഗധാ പഹൂതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം ആദായ അഭിക്കമിസ്സന്തി, സചേ മഹാസമണോ മഹാജനകായേ ഇദ്ധിപാടിഹാരിയം കരിസ്സതി, മഹാസമണസ്സ ലാഭസക്കാരോ അഭിവഡ്ഢിസ്സതി, മമ ലാഭസക്കാരോ പരിഹായിസ്സതി, അഹോ നൂന മഹാസമണോ സ്വാതനായ നാഗച്ഛേയ്യാ’’തി, സോ ഖോ അഹം, കസ്സപ, തവ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ ഉത്തരകുരും ഗന്ത്വാ തതോ പിണ്ഡപാതം ആഹരിത്വാ അനോതത്തദഹേ പരിഭുഞ്ജിത്വാ തത്ഥേവ ദിവാവിഹാരം അകാസിന്തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ ചേതസാപി ചിത്തം പജാനിസ്സതി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഭത്തം ഭുഞ്ജിത്വാ തസ്മിംയേവ വനസണ്ഡേ വിഹാസി.
Tena kho pana samayena uruvelakassapassa jaṭilassa mahāyañño paccupaṭṭhito hoti, kevalakappā ca aṅgamagadhā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya abhikkamitukāmā honti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘etarahi kho me mahāyañño paccupaṭṭhito, kevalakappā ca aṅgamagadhā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya abhikkamissanti, sace mahāsamaṇo mahājanakāye iddhipāṭihāriyaṃ karissati, mahāsamaṇassa lābhasakkāro abhivaḍḍhissati, mama lābhasakkāro parihāyissati, aho nūna mahāsamaṇo svātanāya nāgaccheyyā’’ti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa cetasā cetoparivitakkamaññāya uttarakuruṃ gantvā tato piṇḍapātaṃ āharitvā anotattadahe paribhuñjitvā tattheva divāvihāraṃ akāsi. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, kiṃ nu kho, mahāsamaṇa, hiyyo nāgamāsi, apica mayaṃ taṃ sarāma, ‘kiṃ nu kho mahāsamaṇo nāgacchatī’ti, khādanīyassa ca bhojanīyassa ca te paṭivīso ṭhapito’’ti. Nanu te, kassapa, etadahosi – ‘‘etarahi kho me mahāyañño paccupaṭṭhito kevalakappā ca aṅgamagadhā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya abhikkamissanti, sace mahāsamaṇo mahājanakāye iddhipāṭihāriyaṃ karissati, mahāsamaṇassa lābhasakkāro abhivaḍḍhissati, mama lābhasakkāro parihāyissati, aho nūna mahāsamaṇo svātanāya nāgaccheyyā’’ti, so kho ahaṃ, kassapa, tava cetasā cetoparivitakkamaññāya uttarakuruṃ gantvā tato piṇḍapātaṃ āharitvā anotattadahe paribhuñjitvā tattheva divāvihāraṃ akāsinti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma cetasāpi cittaṃ pajānissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.
പഞ്ചമം പാടിഹാരിയം.
Pañcamaṃ pāṭihāriyaṃ.
തേന ഖോ പന സമയേന ഭഗവതോ പംസുകൂലം ഉപ്പന്നം ഹോതി. അഥ ഖോ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘കത്ഥ നു ഖോ അഹം പംസുകൂലം ധോവേയ്യ’’ന്തി? അഥ ഖോ സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ ഭഗവതോ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ പാണിനാ പോക്ഖരണിം ഖണിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ ഭഗവാ, പംസുകൂലം ധോവതൂ’’തി. അഥ ഖോ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘കിമ്ഹി നു ഖോ അഹം പംസുകൂലം പരിമദ്ദേയ്യ’’ന്തി? അഥ ഖോ സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ ഭഗവതോ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ മഹതിം സിലം ഉപനിക്ഖിപി – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ ഭഗവാ, പംസുകൂലം പരിമദ്ദതൂ’’തി. അഥ ഖോ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘കിമ്ഹി നു ഖോ അഹം ആലമ്ബിത്വാ ഉത്തരേയ്യ’’ന്തി? അഥ ഖോ കകുധേ അധിവത്ഥാ ദേവതാ ഭഗവതോ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ സാഖം ഓനാമേസി – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ ഭഗവാ, ആലമ്ബിത്വാ ഉത്തരതൂ’’തി. അഥ ഖോ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘കിമ്ഹി നു ഖോ അഹം പംസുകൂലം വിസ്സജ്ജേയ്യ’’ന്തി? അഥ ഖോ സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ ഭഗവതോ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ മഹതിം സിലം ഉപനിക്ഖിപി – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ ഭഗവാ, പംസുകൂലം വിസ്സജ്ജേതൂ’’തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കാലോ, മഹാസമണ, നിട്ഠിതം ഭത്തം, കിം നു ഖോ, മഹാസമണ, നായം പുബ്ബേ ഇധ പോക്ഖരണീ സായം ഇധ പോക്ഖരണീ, നയിമാ സിലാ പുബ്ബേ ഉപനിക്ഖിത്താ, കേനിമാ സിലാ ഉപനിക്ഖിത്താ, നയിമസ്സ കകുധസ്സ പുബ്ബേ സാഖാ ഓനതാ, സായം സാഖാ ഓനതാ’’തി? ഇധ മേ, കസ്സപ, പംസുകൂലം ഉപ്പന്നം അഹോസി, തസ്സ മയ്ഹം, കസ്സപ, ഏതദഹോസി – ‘‘കത്ഥ നു ഖോ അഹം പംസുകൂലം ധോവേയ്യ’’ന്തി? അഥ ഖോ, കസ്സപ, സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ മമ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ പാണിനാ പോക്ഖരണിം ഖണിത്വാ മം ഏതദവോച – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ ഭഗവാ, പംസുകൂലം ധോവതൂ’’തി. സായം, കസ്സപ, അമനുസ്സേന പാണിനാ ഖണിതാ പോക്ഖരണീ. തസ്സ മയ്ഹം, കസ്സപ, ഏതദഹോസി – ‘‘കിമ്ഹി നു ഖോ അഹം പംസുകൂലം പരിമദ്ദേയ്യ’’ന്തി? അഥ ഖോ, കസ്സപ, സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ മമ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ മഹതിം സിലം ഉപനിക്ഖിപി – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ ഭഗവാ, പംസുകൂലം പരിമദ്ദതൂ’’തി? സായം, കസ്സപ, അമനുസ്സേന ഉപനിക്ഖിത്താ സിലാ. തസ്സ മയ്ഹം, കസ്സപ, ഏതദഹോസി – ‘‘കിമ്ഹി നു ഖോ അഹം ആലമ്ബിത്വാ ഉത്തരേയ്യ’’ന്തി? അഥ ഖോ, കസ്സപ, കകുധേ അധിവത്ഥാ ദേവതാ മമ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ സാഖം ഓനാമേസി – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ ഭഗവാ, ആലമ്ബിത്വാ ഉത്തരതൂ’’തി? സ്വായം ആഹരഹത്ഥോ കകുധോ. തസ്സ മയ്ഹം, കസ്സപ, ഏതദഹോസി – ‘‘കിമ്ഹി നു ഖോ അഹം പംസുകൂലം വിസ്സജ്ജേയ്യ’’ന്തി? അഥ ഖോ, കസ്സപ, സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ മമ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ മഹതിം സിലം ഉപനിക്ഖിപി – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ ഭഗവാ, പംസുകൂലം വിസ്സജ്ജേതൂ’’തി? സായം, കസ്സപ, അമനുസ്സേന ഉപനിക്ഖിത്താ സിലാതി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ , യത്ര ഹി നാമ സക്കോപി ദേവാനമിന്ദോ വേയ്യാവച്ചം കരിസ്സതി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഭത്തം ഭുഞ്ജിത്വാ തസ്മിംയേവ വനസണ്ഡേ വിഹാസി.
Tena kho pana samayena bhagavato paṃsukūlaṃ uppannaṃ hoti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘kattha nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ dhoveyya’’nti? Atha kho sakko devānamindo bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya pāṇinā pokkharaṇiṃ khaṇitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ dhovatū’’ti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ parimaddeyya’’nti? Atha kho sakko devānamindo bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya mahatiṃ silaṃ upanikkhipi – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ parimaddatū’’ti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ ālambitvā uttareyya’’nti? Atha kho kakudhe adhivatthā devatā bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya sākhaṃ onāmesi – ‘‘idha, bhante bhagavā, ālambitvā uttaratū’’ti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ vissajjeyya’’nti? Atha kho sakko devānamindo bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya mahatiṃ silaṃ upanikkhipi – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ vissajjetū’’ti. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, kiṃ nu kho, mahāsamaṇa, nāyaṃ pubbe idha pokkharaṇī sāyaṃ idha pokkharaṇī, nayimā silā pubbe upanikkhittā, kenimā silā upanikkhittā, nayimassa kakudhassa pubbe sākhā onatā, sāyaṃ sākhā onatā’’ti? Idha me, kassapa, paṃsukūlaṃ uppannaṃ ahosi, tassa mayhaṃ, kassapa, etadahosi – ‘‘kattha nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ dhoveyya’’nti? Atha kho, kassapa, sakko devānamindo mama cetasā cetoparivitakkamaññāya pāṇinā pokkharaṇiṃ khaṇitvā maṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ dhovatū’’ti. Sāyaṃ, kassapa, amanussena pāṇinā khaṇitā pokkharaṇī. Tassa mayhaṃ, kassapa, etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ parimaddeyya’’nti? Atha kho, kassapa, sakko devānamindo mama cetasā cetoparivitakkamaññāya mahatiṃ silaṃ upanikkhipi – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ parimaddatū’’ti? Sāyaṃ, kassapa, amanussena upanikkhittā silā. Tassa mayhaṃ, kassapa, etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ ālambitvā uttareyya’’nti? Atha kho, kassapa, kakudhe adhivatthā devatā mama cetasā cetoparivitakkamaññāya sākhaṃ onāmesi – ‘‘idha, bhante bhagavā, ālambitvā uttaratū’’ti? Svāyaṃ āharahattho kakudho. Tassa mayhaṃ, kassapa, etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ vissajjeyya’’nti? Atha kho, kassapa, sakko devānamindo mama cetasā cetoparivitakkamaññāya mahatiṃ silaṃ upanikkhipi – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ vissajjetū’’ti? Sāyaṃ, kassapa, amanussena upanikkhittā silāti. Atha kho uruvelakassapassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko mahāsamaṇo mahānubhāvo , yatra hi nāma sakkopi devānamindo veyyāvaccaṃ karissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.
അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതോ കാലം ആരോചേസി – ‘‘കാലോ, മഹാസമണ, നിട്ഠിതം ഭത്ത’’ന്തി. ‘‘ഗച്ഛ ത്വം, കസ്സപ, ആയാമഹ’’ന്തി ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം ഉയ്യോജേത്വാ യായ ജമ്ബുയാ ജമ്ബുദീപോ പഞ്ഞായതി, തതോ ഫലം ഗഹേത്വാ പഠമതരം ആഗന്ത്വാ അഗ്യാഗാരേ നിസീദി. അദ്ദസാ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ ഭഗവന്തം അഗ്യാഗാരേ നിസിന്നം, ദിസ്വാന ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കതമേന ത്വം, മഹാസമണ, മഗ്ഗേന ആഗതോ, അഹം തയാ പഠമതരം പക്കന്തോ, സോ ത്വം പഠമതരം ആഗന്ത്വാ അഗ്യാഗാരേ നിസിന്നോ’’തി? ‘‘ഇധാഹം, കസ്സപ, തം ഉയ്യോജേത്വാ യായ ജമ്ബുയാ ജമ്ബുദീപോ പഞ്ഞായതി, തതോ ഫലം ഗഹേത്വാ പഠമതരം ആഗന്ത്വാ അഗ്യാഗാരേ നിസിന്നോ. ഇദം ഖോ, കസ്സപ, ജമ്ബുഫലം വണ്ണസമ്പന്നം ഗന്ധസമ്പന്നം രസസമ്പന്നം, സചേ ആകങ്ഖസി പരിഭുഞ്ജാ’’തി. ‘‘അലം, മഹാസമണ, ത്വംയേവ തം അരഹസി, ത്വംയേവ തം പരിഭുഞ്ജാ’’തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ മം പഠമതരം ഉയ്യോജേത്വാ യായ ജമ്ബുയാ ജമ്ബുദീപോ പഞ്ഞായതി, തതോ ഫലം ഗഹേത്വാ പഠമതരം ആഗന്ത്വാ അഗ്യാഗാരേ നിസീദിസ്സതി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഭത്തം ഭുഞ്ജിത്വാ തസ്മിംയേവ വനസണ്ഡേ വിഹാസി.
Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. ‘‘Gaccha tvaṃ, kassapa, āyāmaha’’nti uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ uyyojetvā yāya jambuyā jambudīpo paññāyati, tato phalaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisīdi. Addasā kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavantaṃ agyāgāre nisinnaṃ, disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘katamena tvaṃ, mahāsamaṇa, maggena āgato, ahaṃ tayā paṭhamataraṃ pakkanto, so tvaṃ paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisinno’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, kassapa, taṃ uyyojetvā yāya jambuyā jambudīpo paññāyati, tato phalaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisinno. Idaṃ kho, kassapa, jambuphalaṃ vaṇṇasampannaṃ gandhasampannaṃ rasasampannaṃ, sace ākaṅkhasi paribhuñjā’’ti. ‘‘Alaṃ, mahāsamaṇa, tvaṃyeva taṃ arahasi, tvaṃyeva taṃ paribhuñjā’’ti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma maṃ paṭhamataraṃ uyyojetvā yāya jambuyā jambudīpo paññāyati, tato phalaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisīdissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.
അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതോ കാലം ആരോചേസി – ‘‘കാലോ, മഹാസമണ, നിട്ഠിതം ഭത്ത’’ന്തി. ‘‘ഗച്ഛ ത്വം, കസ്സപ, ആയാമഹ’’ന്തി ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം ഉയ്യോജേത്വാ യായ ജമ്ബുയാ ജമ്ബുദീപോ പഞ്ഞായതി, തസ്സാ അവിദൂരേ അമ്ബോ…പേ॰… തസ്സാ അവിദൂരേ ആമലകീ…പേ॰… തസ്സാ അവിദൂരേ ഹരീതകീ…പേ॰… താവതിംസം ഗന്ത്വാ പാരിച്ഛത്തകപുപ്ഫം ഗഹേത്വാ പഠമതരം ആഗന്ത്വാ അഗ്യാഗാരേ നിസീദി. അദ്ദസാ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ ഭഗവന്തം അഗ്യാഗാരേ നിസിന്നം, ദിസ്വാന ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കതമേന ത്വം, മഹാസമണ, മഗ്ഗേന ആഗതോ, അഹം തയാ പഠമതരം പക്കന്തോ, സോ ത്വം പഠമതരം ആഗന്ത്വാ അഗ്യാഗാരേ നിസിന്നോ’’തി? ‘‘ഇധാഹം, കസ്സപ, തം ഉയ്യോജേത്വാ താവതിംസം ഗന്ത്വാ പാരിച്ഛത്തകപുപ്ഫം ഗഹേത്വാ പഠമതരം ആഗന്ത്വാ അഗ്യാഗാരേ നിസിന്നോ. ഇദം ഖോ, കസ്സപ, പാരിച്ഛത്തകപുപ്ഫം വണ്ണസമ്പന്നം ഗന്ധസമ്പന്നം, സചേ ആകങ്ഖസി ഗണ്ഹാ’’തി . ‘‘അലം, മഹാസമണ, ത്വംയേവ തം അരഹസി, ത്വംയേവ തം ഗണ്ഹാ’’തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ മം പഠമതരം ഉയ്യോജേത്വാ താവതിംസം ഗന്ത്വാ പാരിച്ഛത്തകപുപ്ഫം ഗഹേത്വാ പഠമതരം ആഗന്ത്വാ അഗ്യാഗാരേ നിസീദിസ്സതി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി.
Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. ‘‘Gaccha tvaṃ, kassapa, āyāmaha’’nti uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ uyyojetvā yāya jambuyā jambudīpo paññāyati, tassā avidūre ambo…pe… tassā avidūre āmalakī…pe… tassā avidūre harītakī…pe… tāvatiṃsaṃ gantvā pāricchattakapupphaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisīdi. Addasā kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavantaṃ agyāgāre nisinnaṃ, disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘katamena tvaṃ, mahāsamaṇa, maggena āgato, ahaṃ tayā paṭhamataraṃ pakkanto, so tvaṃ paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisinno’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, kassapa, taṃ uyyojetvā tāvatiṃsaṃ gantvā pāricchattakapupphaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisinno. Idaṃ kho, kassapa, pāricchattakapupphaṃ vaṇṇasampannaṃ gandhasampannaṃ, sace ākaṅkhasi gaṇhā’’ti . ‘‘Alaṃ, mahāsamaṇa, tvaṃyeva taṃ arahasi, tvaṃyeva taṃ gaṇhā’’ti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma maṃ paṭhamataraṃ uyyojetvā tāvatiṃsaṃ gantvā pāricchattakapupphaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisīdissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.
തേന ഖോ പന സമയേന തേ ജടിലാ അഗ്ഗിം പരിചരിതുകാമാ ന സക്കോന്തി കട്ഠാനി ഫാലേതും. അഥ ഖോ തേസം ജടിലാനം ഏതദഹോസി – ‘‘നിസ്സംസയം ഖോ മഹാസമണസ്സ ഇദ്ധാനുഭാവോ യഥാ മയം ന സക്കോമ കട്ഠാനി ഫാലേതു’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം ഏതദവോച – ‘‘ഫാലിയന്തു, കസ്സപ, കട്ഠാനീ’’തി. ‘‘ഫാലിയന്തു, മഹാസമണാ’’തി. സകിദേവ പഞ്ച കട്ഠസതാനി ഫാലിയിംസു. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ കട്ഠാനിപി ഫാലിയിസ്സന്തി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി.
Tena kho pana samayena te jaṭilā aggiṃ paricaritukāmā na sakkonti kaṭṭhāni phāletuṃ. Atha kho tesaṃ jaṭilānaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho mahāsamaṇassa iddhānubhāvo yathā mayaṃ na sakkoma kaṭṭhāni phāletu’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘phāliyantu, kassapa, kaṭṭhānī’’ti. ‘‘Phāliyantu, mahāsamaṇā’’ti. Sakideva pañca kaṭṭhasatāni phāliyiṃsu. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma kaṭṭhānipi phāliyissanti, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.
തേന ഖോ പന സമയേന തേ ജടിലാ അഗ്ഗിം പരിചരിതുകാമാ ന സക്കോന്തി അഗ്ഗിം ഉജ്ജലേതും. അഥ ഖോ തേസം ജടിലാനം ഏതദഹോസി – ‘‘നിസ്സംസയം ഖോ മഹാസമണസ്സ ഇദ്ധാനുഭാവോ യഥാ മയം ന സക്കോമ അഗ്ഗിം ഉജ്ജലേതു’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം ഏതദവോച – ‘‘ഉജ്ജലിയന്തു, കസ്സപ, അഗ്ഗീ’’തി. ‘‘ഉജ്ജലിയന്തു, മഹാസമണാ’’തി. സകിദേവ പഞ്ച അഗ്ഗിസതാനി ഉജ്ജലിയിംസു. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ അഗ്ഗീപി ഉജ്ജലിയിസ്സന്തി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി.
Tena kho pana samayena te jaṭilā aggiṃ paricaritukāmā na sakkonti aggiṃ ujjaletuṃ. Atha kho tesaṃ jaṭilānaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho mahāsamaṇassa iddhānubhāvo yathā mayaṃ na sakkoma aggiṃ ujjaletu’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘ujjaliyantu, kassapa, aggī’’ti. ‘‘Ujjaliyantu, mahāsamaṇā’’ti. Sakideva pañca aggisatāni ujjaliyiṃsu. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma aggīpi ujjaliyissanti, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.
തേന ഖോ പന സമയേന തേ ജടിലാ അഗ്ഗിം പരിചരിത്വാ ന സക്കോന്തി അഗ്ഗിം വിജ്ഝാപേതും. അഥ ഖോ തേസം ജടിലാനം ഏതദഹോസി – ‘‘നിസ്സംസയം ഖോ മഹാസമണസ്സ ഇദ്ധാനുഭാവോ യഥാ മയം ന സക്കോമ അഗ്ഗിം വിജ്ഝാപേതു’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം ഏതദവോച – ‘‘വിജ്ഝായന്തു, കസ്സപ, അഗ്ഗീ’’തി. ‘‘വിജ്ഝായന്തു, മഹാസമണാ’’തി. സകിദേവ പഞ്ച അഗ്ഗിസതാനി വിജ്ഝായിംസു. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ അഗ്ഗീപി വിജ്ഝായിസ്സന്തി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി.
Tena kho pana samayena te jaṭilā aggiṃ paricaritvā na sakkonti aggiṃ vijjhāpetuṃ. Atha kho tesaṃ jaṭilānaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho mahāsamaṇassa iddhānubhāvo yathā mayaṃ na sakkoma aggiṃ vijjhāpetu’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘vijjhāyantu, kassapa, aggī’’ti. ‘‘Vijjhāyantu, mahāsamaṇā’’ti. Sakideva pañca aggisatāni vijjhāyiṃsu. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma aggīpi vijjhāyissanti, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.
തേന ഖോ പന സമയേന തേ ജടിലാ സീതാസു ഹേമന്തികാസു രത്തീസു അന്തരട്ഠകാസു ഹിമപാതസമയേ നജ്ജാ നേരഞ്ജരായ ഉമ്മുജ്ജന്തിപി നിമുജ്ജന്തിപി ഉമ്മുജ്ജനനിമുജ്ജനമ്പി കരോന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ പഞ്ചമത്താനി മന്ദാമുഖിസതാനി അഭിനിമ്മിനി യത്ഥ തേ ജടിലാ ഉത്തരിത്വാ വിസിബ്ബേസും. അഥ ഖോ തേസം ജടിലാനം ഏതദഹോസി – ‘‘നിസ്സംസയം ഖോ മഹാസമണസ്സ ഇദ്ധാനുഭാവോ യഥയിമാ മന്ദാമുഖിയോ നിമ്മിതാ’’തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ താവ ബഹൂ മന്ദാമുഖിയോപി അഭിനിമ്മിനിസ്സതി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി.
Tena kho pana samayena te jaṭilā sītāsu hemantikāsu rattīsu antaraṭṭhakāsu himapātasamaye najjā nerañjarāya ummujjantipi nimujjantipi ummujjananimujjanampi karonti. Atha kho bhagavā pañcamattāni mandāmukhisatāni abhinimmini yattha te jaṭilā uttaritvā visibbesuṃ. Atha kho tesaṃ jaṭilānaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho mahāsamaṇassa iddhānubhāvo yathayimā mandāmukhiyo nimmitā’’ti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma tāva bahū mandāmukhiyopi abhinimminissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.
തേന ഖോ പന സമയേന മഹാ അകാലമേഘോ പാവസ്സി, മഹാ ഉദകവാഹകോ സഞ്ജായി, യസ്മിം പദേസേ ഭഗവാ വിഹരതി സോ പദേസോ ഉദകേന ന ഓത്ഥടോ ഹോതി. അഥ ഖോ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘യംനൂനാഹം സമന്താ ഉദകം ഉസ്സാരേത്വാ മജ്ഝേ രേണുഹതായ ഭൂമിയാ ചങ്കമേയ്യ’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ സമന്താ ഉദകം ഉസ്സാരേത്വാ മജ്ഝേ രേണുഹതായ ഭൂമിയാ ചങ്കമി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ ‘‘മാഹേവ ഖോ മഹാസമണോ ഉദകേന വൂള്ഹോ അഹോസീ’’തി നാവായ സമ്ബഹുലേഹി ജടിലേഹി സദ്ധിം യസ്മിം പദേസേ ഭഗവാ വിഹരതി, തം പദേസം അഗമാസി. അദ്ദസാ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ ഭഗവന്തം സമന്താ ഉദകം ഉസ്സാരേത്വാ മജ്ഝേ രേണുഹതായ ഭൂമിയാ ചങ്കമന്തം, ദിസ്വാന ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഇദം നു ത്വം, മഹാസമണാ’’തി. ‘‘അയമഹമസ്മി, കസ്സപാ’’തി ഭഗവാ വേഹാസം അബ്ഭുഗ്ഗന്ത്വാ നാവായ പച്ചുട്ഠാസി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ , യത്ര ഹി നാമ ഉദകമ്പി ന പവാഹിസ്സതി, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’’ന്തി.
Tena kho pana samayena mahā akālamegho pāvassi, mahā udakavāhako sañjāyi, yasmiṃ padese bhagavā viharati so padeso udakena na otthaṭo hoti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ samantā udakaṃ ussāretvā majjhe reṇuhatāya bhūmiyā caṅkameyya’’nti. Atha kho bhagavā samantā udakaṃ ussāretvā majjhe reṇuhatāya bhūmiyā caṅkami. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo ‘‘māheva kho mahāsamaṇo udakena vūḷho ahosī’’ti nāvāya sambahulehi jaṭilehi saddhiṃ yasmiṃ padese bhagavā viharati, taṃ padesaṃ agamāsi. Addasā kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavantaṃ samantā udakaṃ ussāretvā majjhe reṇuhatāya bhūmiyā caṅkamantaṃ, disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ nu tvaṃ, mahāsamaṇā’’ti. ‘‘Ayamahamasmi, kassapā’’ti bhagavā vehāsaṃ abbhuggantvā nāvāya paccuṭṭhāsi. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo , yatra hi nāma udakampi na pavāhissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.
അഥ ഖോ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘ചിരമ്പി ഖോ ഇമസ്സ മോഘപുരിസസ്സ ഏവം ഭവിസ്സതി ‘മഹിദ്ധികോ ഖോ മഹാസമണോ മഹാനുഭാവോ, ന ത്വേവ ച ഖോ അരഹാ യഥാ അഹ’ന്തി, യംനൂനാഹം ഇമം ജടിലം സംവേജേയ്യ’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലകസ്സപം ജടിലം ഏതദവോച – ‘‘നേവ ച ഖോ ത്വം, കസ്സപ, അരഹാ, നാപി അരഹത്തമഗ്ഗസമാപന്നോ, സാപി തേ പടിപദാ നത്ഥി, യായ ത്വം അരഹാ വാ അസ്സസി അരഹത്തമഗ്ഗം വാ സമാപന്നോ’’തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ ഭഗവതോ പാദേസു സിരസാ നിപതിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ലഭേയ്യാഹം, ഭന്തേ, ഭഗവതോ സന്തികേ പബ്ബജ്ജം, ലഭേയ്യം ഉപസമ്പദ’’ന്തി. ‘‘ത്വം ഖോസി, കസ്സപ, പഞ്ചന്നം ജടിലസതാനം നായകോ വിനായകോ അഗ്ഗോ പമുഖോ പാമോക്ഖോ, തേപി താവ അപലോകേഹി, യഥാ തേ മഞ്ഞിസ്സന്തി, തഥാ തേ കരിസ്സന്തീ’’തി. അഥ ഖോ ഉരുവേലകസ്സപോ ജടിലോ യേന തേ ജടിലാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തേ ജടിലേ ഏതദവോച – ‘‘ഇച്ഛാമഹം, ഭോ, മഹാസമണേ ബ്രഹ്മചരിയം ചരിതും, യഥാ ഭവന്തോ മഞ്ഞന്തി തഥാ കരോന്തൂ’’തി. ‘‘ചിരപടികാ മയം, ഭോ, മഹാസമണേ അഭിപ്പസന്നാ, സചേ ഭവം മഹാസമണേ ബ്രഹ്മചരിയം ചരിസ്സതി, സബ്ബേവ മയം മഹാസമണേ ബ്രഹ്മചരിയം ചരിസ്സാമാ’’തി. അഥ ഖോ തേ ജടിലാ കേസമിസ്സം ജടാമിസ്സം ഖാരികാജമിസ്സം അഗ്ഗിഹുതമിസ്സം ഉദകേ പവാഹേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതോ പാദേസു സിരസാ നിപതിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോചും – ‘‘ലഭേയ്യാമ മയം, ഭന്തേ, ഭഗവതോ സന്തികേ പബ്ബജ്ജം, ലഭേയ്യാമ ഉപസമ്പദ’’ന്തി. ‘‘ഏഥ, ഭിക്ഖവോ’’തി ഭഗവാ അവോച – ‘‘സ്വാക്ഖാതോ ധമ്മോ, ചരഥ ബ്രഹ്മചരിയം സമ്മാ ദുക്ഖസ്സ അന്തകിരിയായാ’’തി. സാവ തേസം ആയസ്മന്താനം ഉപസമ്പദാ അഹോസി.
Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘cirampi kho imassa moghapurisassa evaṃ bhavissati ‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, na tveva ca kho arahā yathā aha’nti, yaṃnūnāhaṃ imaṃ jaṭilaṃ saṃvejeyya’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘neva ca kho tvaṃ, kassapa, arahā, nāpi arahattamaggasamāpanno, sāpi te paṭipadā natthi, yāya tvaṃ arahā vā assasi arahattamaggaṃ vā samāpanno’’ti. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Tvaṃ khosi, kassapa, pañcannaṃ jaṭilasatānaṃ nāyako vināyako aggo pamukho pāmokkho, tepi tāva apalokehi, yathā te maññissanti, tathā te karissantī’’ti. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo yena te jaṭilā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te jaṭile etadavoca – ‘‘icchāmahaṃ, bho, mahāsamaṇe brahmacariyaṃ carituṃ, yathā bhavanto maññanti tathā karontū’’ti. ‘‘Cirapaṭikā mayaṃ, bho, mahāsamaṇe abhippasannā, sace bhavaṃ mahāsamaṇe brahmacariyaṃ carissati, sabbeva mayaṃ mahāsamaṇe brahmacariyaṃ carissāmā’’ti. Atha kho te jaṭilā kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake pavāhetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha, bhikkhavo’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi.
അദ്ദസാ ഖോ നദീകസ്സപോ ജടിലോ കേസമിസ്സം ജടാമിസ്സം ഖാരികാജമിസ്സം അഗ്ഗിഹുതമിസ്സം ഉദകേ വുയ്ഹമാനേ, ദിസ്വാനസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മാഹേവ മേ ഭാതുനോ ഉപസഗ്ഗോ അഹോസീ’’തി, ജടിലേ പാഹേസി – ‘‘ഗച്ഛഥ മേ ഭാതരം ജാനാഥാ’’തി, സാമഞ്ച തീഹി ജടിലസതേഹി സദ്ധിം യേനായസ്മാ ഉരുവേലകസ്സപോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം ഉരുവേലകസ്സപം ഏതദവോച – ‘‘ഇദം നു ഖോ, കസ്സപ, സേയ്യോ’’തി? ‘‘ആമാവുസോ, ഇദം സേയ്യോ’’തി. അഥ ഖോ തേ ജടിലാ കേസമിസ്സം ജടാമിസ്സം ഖാരികാജമിസ്സം അഗ്ഗിഹുതമിസ്സം ഉദകേ പവാഹേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതോ പാദേസു സിരസാ നിപതിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോചും – ‘‘ലഭേയ്യാമ മയം, ഭന്തേ, ഭഗവതോ സന്തികേ പബ്ബജ്ജം, ലഭേയ്യാമ ഉപസമ്പദ’’ന്തി. ‘‘ഏഥ, ഭിക്ഖവോ’’തി ഭഗവാ അവോച – ‘‘സ്വാക്ഖാതോ ധമ്മോ, ചരഥ ബ്രഹ്മചരിയം സമ്മാ ദുക്ഖസ്സ അന്തകിരിയായാ’’തി. സാവ തേസം ആയസ്മന്താനം ഉപസമ്പദാ അഹോസി.
Addasā kho nadīkassapo jaṭilo kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake vuyhamāne, disvānassa etadahosi – ‘‘māheva me bhātuno upasaggo ahosī’’ti, jaṭile pāhesi – ‘‘gacchatha me bhātaraṃ jānāthā’’ti, sāmañca tīhi jaṭilasatehi saddhiṃ yenāyasmā uruvelakassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ uruvelakassapaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ nu kho, kassapa, seyyo’’ti? ‘‘Āmāvuso, idaṃ seyyo’’ti. Atha kho te jaṭilā kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake pavāhetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha, bhikkhavo’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi.
അദ്ദസാ ഖോ ഗയാകസ്സപോ ജടിലോ കേസമിസ്സം ജടാമിസ്സം ഖാരികാജമിസ്സം അഗ്ഗിഹുതമിസ്സം ഉദകേ വുയ്ഹമാനേ, ദിസ്വാനസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മാഹേവ മേ ഭാതൂനം ഉപസഗ്ഗോ അഹോസീ’’തി, ജടിലേ പാഹേസി – ‘‘ഗച്ഛഥ മേ ഭാതരോ ജാനാഥാ’’തി, സാമഞ്ച ദ്വീഹി ജടിലസതേഹി സദ്ധിം യേനായസ്മാ ഉരുവേലകസ്സപോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം ഉരുവേലകസ്സപം ഏതദവോച – ‘‘ഇദം നു ഖോ, കസ്സപ, സേയ്യോ’’തി? ‘‘ആമാവുസോ, ഇദം സേയ്യോ’’തി. അഥ ഖോ തേ ജടിലാ കേസമിസ്സം ജടാമിസ്സം ഖാരികാജമിസ്സം അഗ്ഗിഹുതമിസ്സം ഉദകേ പവാഹേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതോ പാദേസു സിരസാ നിപതിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോചും – ‘‘ലഭേയ്യാമ മയം, ഭന്തേ, ഭഗവതോ സന്തികേ പബ്ബജ്ജം, ലഭേയ്യാമ ഉപസമ്പദ’’ന്തി. ‘‘ഏഥ, ഭിക്ഖവോ’’തി, ഭഗവാ അവോച – ‘‘സ്വാക്ഖാതോ ധമ്മോ, ചരഥ ബ്രഹ്മചരിയം സമ്മാ ദുക്ഖസ്സ അന്തകിരിയായാ’’തി. സാവ തേസം ആയസ്മന്താനം ഉപസമ്പദാ അഹോസി.
Addasā kho gayākassapo jaṭilo kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake vuyhamāne, disvānassa etadahosi – ‘‘māheva me bhātūnaṃ upasaggo ahosī’’ti, jaṭile pāhesi – ‘‘gacchatha me bhātaro jānāthā’’ti, sāmañca dvīhi jaṭilasatehi saddhiṃ yenāyasmā uruvelakassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ uruvelakassapaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ nu kho, kassapa, seyyo’’ti? ‘‘Āmāvuso, idaṃ seyyo’’ti. Atha kho te jaṭilā kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake pavāhetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha, bhikkhavo’’ti, bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi.
‘‘ഭഗവതോ അധിട്ഠാനേന പഞ്ച കട്ഠസതാനി ന ഫാലിയിംസു, ഫാലിയിംസു, അഗ്ഗീ ന ഉജ്ജലിയിംസു, ഉജ്ജലിയിംസു, ന വിജ്ഝായിംസു, വിജ്ഝായിംസു, പഞ്ച മന്ദാമുഖിസതാനി അഭിനിമ്മിനി, ഏതേന നയേന അഡ്ഢുഡ്ഢപാടിഹാരിയസഹസ്സാനി ഹോന്തി.
‘‘Bhagavato adhiṭṭhānena pañca kaṭṭhasatāni na phāliyiṃsu, phāliyiṃsu, aggī na ujjaliyiṃsu, ujjaliyiṃsu, na vijjhāyiṃsu, vijjhāyiṃsu, pañca mandāmukhisatāni abhinimmini, etena nayena aḍḍhuḍḍhapāṭihāriyasahassāni honti.
‘‘അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉരുവേലായം യഥാഭിരന്തം വിഹരിത്വാ യേന ഗയാസീസം തേന ചാരികം പക്കാമി മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം സഹസ്സേന സബ്ബേഹേവ പുരാണജടിലേഹി. തത്ര സുദം ഭഗവാ ഗയായം വിഹരതി ഗയാസീസേ സദ്ധിം ഭിക്ഖുസഹസ്സേന. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖു ആമന്തേസി (സം॰ നി॰ ൪.൨൮) – ‘സബ്ബം, ഭിക്ഖവേ, ആദിത്തം, കിഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സബ്ബം ആദിത്തം, ചക്ഖു, ഭിക്ഖവേ, ആദിത്തം, രൂപാ ആദിത്താ, ചക്ഖുവിഞ്ഞാണം ആദിത്തം, ചക്ഖുസമ്ഫസ്സോ ആദിത്തോ, യമിദം ചക്ഖുസമ്ഫസ്സപച്ചയാ ഉപ്പജ്ജതി വേദയിതം സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ തമ്പി ആദിത്തം. കേന ആദിത്തം, രാഗഗ്ഗിനാ ദോസഗ്ഗിനാ മോഹഗ്ഗിനാ ആദിത്തം, ജാതിയാ ജരായ മരണേന സോകേഹി പരിദേവേഹി ദുക്ഖേഹി ദോമനസ്സേഹി ഉപായാസേഹി ആദിത്തന്തി വദാമി? സോതം ആദിത്തം, സദ്ദാ ആദിത്താ…പേ॰… ഘാനം ആദിത്തം, ഗന്ധാ ആദിത്താ…പേ॰… ജിവ്ഹാ ആദിത്താ, രസാ ആദിത്താ…പേ॰… കായോ ആദിത്തോ, ഫോട്ഠബ്ബാ ആദിത്താ…പേ॰… മനോ ആദിത്തോ, ധമ്മാ ആദിത്താ, മനോവിഞ്ഞാണം ആദിത്തം, മനോസമ്ഫസ്സോ ആദിത്തോ, യമിദം മനോസമ്ഫസ്സപച്ചയാ ഉപ്പജ്ജതി വേദയിതം സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ തമ്പി ആദിത്തം. കേന ആദിത്തം, രാഗഗ്ഗിനാ ദോസഗ്ഗിനാ മോഹഗ്ഗിനാ ആദിത്തം, ജാതിയാ ജരായ മരണേന സോകേഹി പരിദേവേഹി ദുക്ഖേഹി ദോമനസ്സേഹി ഉപായാസേഹി ആദിത്ത’’’ന്തി വദാമി.
‘‘Atha kho bhagavā uruvelāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena gayāsīsaṃ tena cārikaṃ pakkāmi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ sahassena sabbeheva purāṇajaṭilehi. Tatra sudaṃ bhagavā gayāyaṃ viharati gayāsīse saddhiṃ bhikkhusahassena. Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi (saṃ. ni. 4.28) – ‘sabbaṃ, bhikkhave, ādittaṃ, kiñca, bhikkhave, sabbaṃ ādittaṃ, cakkhu, bhikkhave, ādittaṃ, rūpā ādittā, cakkhuviññāṇaṃ ādittaṃ, cakkhusamphasso āditto, yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi ādittaṃ. Kena ādittaṃ, rāgagginā dosagginā mohagginā ādittaṃ, jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi ādittanti vadāmi? Sotaṃ ādittaṃ, saddā ādittā…pe… ghānaṃ ādittaṃ, gandhā ādittā…pe… jivhā ādittā, rasā ādittā…pe… kāyo āditto, phoṭṭhabbā ādittā…pe… mano āditto, dhammā ādittā, manoviññāṇaṃ ādittaṃ, manosamphasso āditto, yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi ādittaṃ. Kena ādittaṃ, rāgagginā dosagginā mohagginā ādittaṃ, jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi āditta’’’nti vadāmi.
‘‘ഏവം പസ്സം, ഭിക്ഖവേ, സുതവാ അരിയസാവകോ ചക്ഖുസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി, രൂപേസുപി നിബ്ബിന്ദതി, ചക്ഖുവിഞ്ഞാണേപി നിബ്ബിന്ദതി, ചക്ഖുസമ്ഫസ്സേപി നിബ്ബിന്ദതി, യമിദം ചക്ഖുസമ്ഫസ്സപച്ചയാ ഉപ്പജ്ജതി വേദയിതം സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ തസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി. സോതസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി, സദ്ദേസുപി നിബ്ബിന്ദതി…പേ॰… ഘാനസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി, ഗന്ധേസുപി നിബ്ബിന്ദതി…പേ॰… ജിവ്ഹായപി നിബ്ബിന്ദതി, രസേസുപി നിബ്ബിന്ദതി…പേ॰… കായസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി, ഫോട്ഠബ്ബേസുപി നിബ്ബിന്ദതി…പേ॰… മനസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി, ധമ്മേസുപി നിബ്ബിന്ദതി, മനോവിഞ്ഞാണേപി നിബ്ബിന്ദതി, മനോസമ്ഫസ്സേപി നിബ്ബിന്ദതി, യമിദം മനോസമ്ഫസ്സപച്ചയാ ഉപ്പജ്ജതി വേദയിതം സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ തസ്മിമ്പി നിബ്ബിന്ദതി. നിബ്ബിന്ദം വിരജ്ജതി , വിരാഗാ വിമുച്ചതി, വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമിതി ഞാണം ഹോതി, ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാതീ’’തി.
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, rūpesupi nibbindati, cakkhuviññāṇepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati, yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Sotasmimpi nibbindati, saddesupi nibbindati…pe… ghānasmimpi nibbindati, gandhesupi nibbindati…pe… jivhāyapi nibbindati, rasesupi nibbindati…pe… kāyasmimpi nibbindati, phoṭṭhabbesupi nibbindati…pe… manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manoviññāṇepi nibbindati, manosamphassepi nibbindati, yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati , virāgā vimuccati, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
ഇമസ്മിഞ്ച പന വേയ്യാകരണസ്മിം ഭഞ്ഞമാനേ തസ്സ ഭിക്ഖുസഹസ്സസ്സ അനുപാദായ ആസവേഹി ചിത്താനി വിമുച്ചിംസു.
Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne tassa bhikkhusahassassa anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.
൨൯. ഏവം ആദിത്തപരിയായദേസനം സുത്വാ സഹ പടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം സമ്പത്തോ നദീകസ്സപോ ഥേരോ സോമനസ്സജാതോ അത്തനോ പുബ്ബചരിതാപദാനം പകാസേന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോതിആദിമാഹ. തത്ഥ അഗ്ഗഫലന്തി ഉത്തമഫലം, അത്തനാ രോപിതഅമ്ബരുക്ഖസ്സ ആദിമ്ഹി ഗഹിതഫലം വാ. സേസം സുവിഞ്ഞേയ്യമേവാതി.
29. Evaṃ ādittapariyāyadesanaṃ sutvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ sampatto nadīkassapo thero somanassajāto attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttarassa bhagavatotiādimāha. Tattha aggaphalanti uttamaphalaṃ, attanā ropitaambarukkhassa ādimhi gahitaphalaṃ vā. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
നദീകസ്സപത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ സമത്താ.
Nadīkassapattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi / ൨. നദീകസ്സപത്ഥേരഅപദാനം • 2. Nadīkassapattheraapadānaṃ