Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఇతివుత్తకపాళి • Itivuttakapāḷi |
౧౦. నదీసోతసుత్తం
10. Nadīsotasuttaṃ
౧౦౯. వుత్తఞ్హేతం భగవతా, వుత్తమరహతాతి మే సుతం –
109. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘సేయ్యథాపి , భిక్ఖవే, పురిసో నదియా సోతేన ఓవుయ్హేయ్య పియరూపసాతరూపేన. తమేనం చక్ఖుమా పురిసో తీరే ఠితో దిస్వా ఏవం వదేయ్య – ‘కిఞ్చాపి ఖో త్వం, అమ్భో పురిస, నదియా సోతేన ఓవుయ్హసి పియరూపసాతరూపేన, అత్థి చేత్థ హేట్ఠా రహదో సఊమి సావట్టో సగహో సరక్ఖసో యం త్వం, అమ్భో పురిస, రహదం పాపుణిత్వా మరణం వా నిగచ్ఛసి మరణమత్తం వా దుక్ఖ’న్తి. అథ ఖో సో, భిక్ఖవే, పురిసో తస్స పురిసస్స సద్దం సుత్వా హత్థేహి చ పాదేహి చ పటిసోతం వాయమేయ్య.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, puriso nadiyā sotena ovuyheyya piyarūpasātarūpena. Tamenaṃ cakkhumā puriso tīre ṭhito disvā evaṃ vadeyya – ‘kiñcāpi kho tvaṃ, ambho purisa, nadiyā sotena ovuyhasi piyarūpasātarūpena, atthi cettha heṭṭhā rahado saūmi sāvaṭṭo sagaho sarakkhaso yaṃ tvaṃ, ambho purisa, rahadaṃ pāpuṇitvā maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho so, bhikkhave, puriso tassa purisassa saddaṃ sutvā hatthehi ca pādehi ca paṭisotaṃ vāyameyya.
‘‘ఉపమా ఖో మే అయం, భిక్ఖవే, కతా అత్థస్స విఞ్ఞాపనాయ. అయం చేత్థ 1 అత్థో – ‘నదియా సోతో’తి ఖో, భిక్ఖవే, తణ్హాయేతం అధివచనం.
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya. Ayaṃ cettha 2 attho – ‘nadiyā soto’ti kho, bhikkhave, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘పియరూపం సాతరూప’న్తి ఖో, భిక్ఖవే, ఛన్నేతం అజ్ఝత్తికానం ఆయతనానం అధివచనం.
‘‘‘Piyarūpaṃ sātarūpa’nti kho, bhikkhave, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘హేట్ఠా రహదో’తి ఖో, భిక్ఖవే, పఞ్చన్నం ఓరమ్భాగియానం సంయోజనానం అధివచనం;
‘‘‘Heṭṭhā rahado’ti kho, bhikkhave, pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ఊమిభయ’న్తి ఖో 3, భిక్ఖవే, కోధుపాయాసస్సేతం అధివచనం;
‘‘‘Ūmibhaya’nti kho 4, bhikkhave, kodhupāyāsassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ఆవట్ట’న్తి ఖో 5, భిక్ఖవే, పఞ్చన్నేతం కామగుణానం అధివచనం;
‘‘‘Āvaṭṭa’nti kho 6, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘గహరక్ఖసో’తి ఖో 7, భిక్ఖవే, మాతుగామస్సేతం అధివచనం;
‘‘‘Gaharakkhaso’ti kho 8, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘పటిసోతో’తి ఖో, భిక్ఖవే, నేక్ఖమ్మస్సేతం అధివచనం;
‘‘‘Paṭisoto’ti kho, bhikkhave, nekkhammassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘హత్థేహి చ పాదేహి చ వాయామో’తి ఖో, భిక్ఖవే, వీరియారమ్భస్సేతం అధివచనం;
‘‘‘Hatthehi ca pādehi ca vāyāmo’ti kho, bhikkhave, vīriyārambhassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘చక్ఖుమా పురిసో తీరే ఠితోతి ఖో, భిక్ఖవే, తథాగతస్సేతం అధివచనం అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్సా’’తి. ఏతమత్థం భగవా అవోచ. తత్థేతం ఇతి వుచ్చతి –
‘‘‘Cakkhumā puriso tīre ṭhitoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘సహాపి దుక్ఖేన జహేయ్య కామే, యోగక్ఖేమం ఆయతిం పత్థయానో;
‘‘Sahāpi dukkhena jaheyya kāme, yogakkhemaṃ āyatiṃ patthayāno;
సమ్మప్పజానో సువిముత్తచిత్తో, విముత్తియా ఫస్సయే తత్థ తత్థ;
Sammappajāno suvimuttacitto, vimuttiyā phassaye tattha tattha;
స వేదగూ వూసితబ్రహ్మచరియో, లోకన్తగూ పారగతోతి వుచ్చతీ’’తి.
Sa vedagū vūsitabrahmacariyo, lokantagū pāragatoti vuccatī’’ti.
అయమ్పి అత్థో వుత్తో భగవతా, ఇతి మే సుతన్తి. దసమం.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ఇతివుత్తక-అట్ఠకథా • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ౧౦. నదీసోతసుత్తవణ్ణనా • 10. Nadīsotasuttavaṇṇanā