Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi |
၁၀. နဒီသောတသုတ္တံ
10. Nadīsotasuttaṃ
၁၀၉. ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ဘဂဝတာ, ဝုတ္တမရဟတာတိ မေ သုတံ –
109. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘သေယ္ယထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော နဒိယာ သောတေန ဩဝုယ္ဟေယ္ယ ပိယရူပသာတရူပေန။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော တီရေ ဌိတော ဒိသ္ဝာ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘ကိဉ္စာပိ ခော တ္ဝံ, အမ္ဘော ပုရိသ, နဒိယာ သောတေန ဩဝုယ္ဟသိ ပိယရူပသာတရူပေန, အတ္ထိ စေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ရဟဒော သဦမိ သာဝဋ္ဋော သဂဟော သရက္ခသော ယံ တ္ဝံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ရဟဒံ ပာပုဏိတ္ဝာ မရဏံ ဝာ နိဂစ္ဆသိ မရဏမတ္တံ ဝာ ဒုက္ခ’န္တိ။ အထ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော တသ္သ ပုရိသသ္သ သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ ဟတ္ထေဟိ စ ပာဒေဟိ စ ပဋိသောတံ ဝာယမေယ္ယ။
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, puriso nadiyā sotena ovuyheyya piyarūpasātarūpena. Tamenaṃ cakkhumā puriso tīre ṭhito disvā evaṃ vadeyya – ‘kiñcāpi kho tvaṃ, ambho purisa, nadiyā sotena ovuyhasi piyarūpasātarūpena, atthi cettha heṭṭhā rahado saūmi sāvaṭṭo sagaho sarakkhaso yaṃ tvaṃ, ambho purisa, rahadaṃ pāpuṇitvā maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho so, bhikkhave, puriso tassa purisassa saddaṃ sutvā hatthehi ca pādehi ca paṭisotaṃ vāyameyya.
‘‘ဥပမာ ခော မေ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ကတာ အတ္ထသ္သ ဝိညာပနာယ။ အယံ စေတ္ထ 1 အတ္ထော – ‘နဒိယာ သောတော’တိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တဏ္ဟာယေတံ အဓိဝစနံ။
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya. Ayaṃ cettha 2 attho – ‘nadiyā soto’ti kho, bhikkhave, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘ပိယရူပံ သာတရူပ’န္တိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဆန္နေတံ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစနံ။
‘‘‘Piyarūpaṃ sātarūpa’nti kho, bhikkhave, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘ဟေဋ္ဌာ ရဟဒော’တိ ခော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ အဓိဝစနံ။
‘‘‘Heṭṭhā rahado’ti kho, bhikkhave, pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ဦမိဘယ’န္တိ ခော 3၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကောဓုပာယာသသ္သေတံ အဓိဝစနံ။
‘‘‘Ūmibhaya’nti kho 4, bhikkhave, kodhupāyāsassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘အာဝဋ္ဋ’န္တိ ခော 5၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။
‘‘‘Āvaṭṭa’nti kho 6, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ဂဟရက္ခသော’တိ ခော 7၊ ဘိက္ခဝေ၊ မာတုဂာမသ္သေတံ အဓိဝစနံ။
‘‘‘Gaharakkhaso’ti kho 8, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ပဋိသောတော’တိ ခော၊ ဘိက္ခဝေ၊ နေက္ခမ္မသ္သေတံ အဓိဝစနံ။
‘‘‘Paṭisoto’ti kho, bhikkhave, nekkhammassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ဟတ္ထေဟိ စ ပာဒေဟိ စ ဝာယာမော’တိ ခော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝီရိယာရမ္ဘသ္သေတံ အဓိဝစနံ။
‘‘‘Hatthehi ca pādehi ca vāyāmo’ti kho, bhikkhave, vīriyārambhassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘စက္ခုမာ ပုရိသော တီရေ ဌိတောတိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတသ္သေတံ အဓိဝစနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သာ’’တိ။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝာ အဝောစ။ တတ္ထေတံ ဣတိ ဝုစ္စတိ –
‘‘‘Cakkhumā puriso tīre ṭhitoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘သဟာပိ ဒုက္ခေန ဇဟေယ္ယ ကာမေ၊ ယောဂက္ခေမံ အာယတိံ ပတ္ထယာနော။
‘‘Sahāpi dukkhena jaheyya kāme, yogakkhemaṃ āyatiṃ patthayāno;
သမ္မပ္ပဇာနော သုဝိမုတ္တစိတ္တော၊ ဝိမုတ္တိယာ ဖသ္သယေ တတ္ထ တတ္ထ။
Sammappajāno suvimuttacitto, vimuttiyā phassaye tattha tattha;
သ ဝေဒဂူ ဝူသိတဗ္ရဟ္မစရိယော၊ လောကန္တဂူ ပာရဂတောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
Sa vedagū vūsitabrahmacariyo, lokantagū pāragatoti vuccatī’’ti.
အယမ္ပိ အတ္ထော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ, ဣတိ မေ သုတန္တိ။ ဒသမံ။
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ၁၀. နဒီသောတသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Nadīsotasuttavaṇṇanā