Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ඉතිවුත්තකපාළි • Itivuttakapāḷi |
10. නදීසොතසුත්තං
10. Nadīsotasuttaṃ
109. වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං –
109. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘සෙය්යථාපි , භික්ඛවෙ, පුරිසො නදියා සොතෙන ඔවුය්හෙය්ය පියරූපසාතරූපෙන. තමෙනං චක්ඛුමා පුරිසො තීරෙ ඨිතො දිස්වා එවං වදෙය්ය – ‘කිඤ්චාපි ඛො ත්වං, අම්භො පුරිස, නදියා සොතෙන ඔවුය්හසි පියරූපසාතරූපෙන, අත්ථි චෙත්ථ හෙට්ඨා රහදො සඌමි සාවට්ටො සගහො සරක්ඛසො යං ත්වං, අම්භො පුරිස, රහදං පාපුණිත්වා මරණං වා නිගච්ඡසි මරණමත්තං වා දුක්ඛ’න්ති. අථ ඛො සො, භික්ඛවෙ, පුරිසො තස්ස පුරිසස්ස සද්දං සුත්වා හත්ථෙහි ච පාදෙහි ච පටිසොතං වායමෙය්ය.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, puriso nadiyā sotena ovuyheyya piyarūpasātarūpena. Tamenaṃ cakkhumā puriso tīre ṭhito disvā evaṃ vadeyya – ‘kiñcāpi kho tvaṃ, ambho purisa, nadiyā sotena ovuyhasi piyarūpasātarūpena, atthi cettha heṭṭhā rahado saūmi sāvaṭṭo sagaho sarakkhaso yaṃ tvaṃ, ambho purisa, rahadaṃ pāpuṇitvā maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho so, bhikkhave, puriso tassa purisassa saddaṃ sutvā hatthehi ca pādehi ca paṭisotaṃ vāyameyya.
‘‘උපමා ඛො මෙ අයං, භික්ඛවෙ, කතා අත්ථස්ස විඤ්ඤාපනාය. අයං චෙත්ථ 1 අත්ථො – ‘නදියා සොතො’ති ඛො, භික්ඛවෙ, තණ්හායෙතං අධිවචනං.
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya. Ayaṃ cettha 2 attho – ‘nadiyā soto’ti kho, bhikkhave, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘පියරූපං සාතරූප’න්ති ඛො, භික්ඛවෙ, ඡන්නෙතං අජ්ඣත්තිකානං ආයතනානං අධිවචනං.
‘‘‘Piyarūpaṃ sātarūpa’nti kho, bhikkhave, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘හෙට්ඨා රහදො’ති ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං ඔරම්භාගියානං සංයොජනානං අධිවචනං;
‘‘‘Heṭṭhā rahado’ti kho, bhikkhave, pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ඌමිභය’න්ති ඛො 3, භික්ඛවෙ, කොධුපායාසස්සෙතං අධිවචනං;
‘‘‘Ūmibhaya’nti kho 4, bhikkhave, kodhupāyāsassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ආවට්ට’න්ති ඛො 5, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නෙතං කාමගුණානං අධිවචනං;
‘‘‘Āvaṭṭa’nti kho 6, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ගහරක්ඛසො’ති ඛො 7, භික්ඛවෙ, මාතුගාමස්සෙතං අධිවචනං;
‘‘‘Gaharakkhaso’ti kho 8, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘පටිසොතො’ති ඛො, භික්ඛවෙ, නෙක්ඛම්මස්සෙතං අධිවචනං;
‘‘‘Paṭisoto’ti kho, bhikkhave, nekkhammassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘හත්ථෙහි ච පාදෙහි ච වායාමො’ති ඛො, භික්ඛවෙ, වීරියාරම්භස්සෙතං අධිවචනං;
‘‘‘Hatthehi ca pādehi ca vāyāmo’ti kho, bhikkhave, vīriyārambhassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘චක්ඛුමා පුරිසො තීරෙ ඨිතොති ඛො, භික්ඛවෙ, තථාගතස්සෙතං අධිවචනං අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්සා’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති –
‘‘‘Cakkhumā puriso tīre ṭhitoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘සහාපි දුක්ඛෙන ජහෙය්ය කාමෙ, යොගක්ඛෙමං ආයතිං පත්ථයානො;
‘‘Sahāpi dukkhena jaheyya kāme, yogakkhemaṃ āyatiṃ patthayāno;
සම්මප්පජානො සුවිමුත්තචිත්තො, විමුත්තියා ඵස්සයෙ තත්ථ තත්ථ;
Sammappajāno suvimuttacitto, vimuttiyā phassaye tattha tattha;
ස වෙදගූ වූසිතබ්රහ්මචරියො, ලොකන්තගූ පාරගතොති වුච්චතී’’ති.
Sa vedagū vūsitabrahmacariyo, lokantagū pāragatoti vuccatī’’ti.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. දසමං.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ඉතිවුත්තක-අට්ඨකථා • Itivuttaka-aṭṭhakathā / 10. නදීසොතසුත්තවණ්ණනා • 10. Nadīsotasuttavaṇṇanā