| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi |
੧੦. ਨਦੀਸੋਤਸੁਤ੍ਤਂ
10. Nadīsotasuttaṃ
੧੦੯. વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ, વੁਤ੍ਤਮਰਹਤਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ –
109. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਨਦਿਯਾ ਸੋਤੇਨ ਓવੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯ ਪਿਯਰੂਪਸਾਤਰੂਪੇਨ। ਤਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਤੀਰੇ ਠਿਤੋ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਨਦਿਯਾ ਸੋਤੇਨ ਓવੁਯ੍ਹਸਿ ਪਿਯਰੂਪਸਾਤਰੂਪੇਨ, ਅਤ੍ਥਿ ਚੇਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਾ ਰਹਦੋ ਸਊਮਿ ਸਾવਟ੍ਟੋ ਸਗਹੋ ਸਰਕ੍ਖਸੋ ਯਂ ਤ੍વਂ, ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਰਹਦਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਮਰਣਂ વਾ ਨਿਗਚ੍ਛਸਿ ਮਰਣਮਤ੍ਤਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ਪਾਦੇਹਿ ਚ ਪਟਿਸੋਤਂ વਾਯਮੇਯ੍ਯ।
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, puriso nadiyā sotena ovuyheyya piyarūpasātarūpena. Tamenaṃ cakkhumā puriso tīre ṭhito disvā evaṃ vadeyya – ‘kiñcāpi kho tvaṃ, ambho purisa, nadiyā sotena ovuyhasi piyarūpasātarūpena, atthi cettha heṭṭhā rahado saūmi sāvaṭṭo sagaho sarakkhaso yaṃ tvaṃ, ambho purisa, rahadaṃ pāpuṇitvā maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho so, bhikkhave, puriso tassa purisassa saddaṃ sutvā hatthehi ca pādehi ca paṭisotaṃ vāyameyya.
‘‘ਉਪਮਾ ਖੋ ਮੇ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਤਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਪਨਾਯ। ਅਯਂ ਚੇਤ੍ਥ 1 ਅਤ੍ਥੋ – ‘ਨਦਿਯਾ ਸੋਤੋ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਣ੍ਹਾਯੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya. Ayaṃ cettha 2 attho – ‘nadiyā soto’ti kho, bhikkhave, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਛਨ੍ਨੇਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
‘‘‘Piyarūpaṃ sātarūpa’nti kho, bhikkhave, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘ਹੇਟ੍ਠਾ ਰਹਦੋ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
‘‘‘Heṭṭhā rahado’ti kho, bhikkhave, pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ਊਮਿਭਯ’ਨ੍ਤਿ ਖੋ 3, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕੋਧੁਪਾਯਾਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
‘‘‘Ūmibhaya’nti kho 4, bhikkhave, kodhupāyāsassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ਆવਟ੍ਟ’ਨ੍ਤਿ ਖੋ 5, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨੇਤਂ ਕਾਮਗੁਣਾਨਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
‘‘‘Āvaṭṭa’nti kho 6, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ਗਹਰਕ੍ਖਸੋ’ਤਿ ਖੋ 7, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
‘‘‘Gaharakkhaso’ti kho 8, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ਪਟਿਸੋਤੋ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
‘‘‘Paṭisoto’ti kho, bhikkhave, nekkhammassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ਪਾਦੇਹਿ ਚ વਾਯਾਮੋ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
‘‘‘Hatthehi ca pādehi ca vāyāmo’ti kho, bhikkhave, vīriyārambhassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਤੀਰੇ ਠਿਤੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗવਾ ਅવੋਚ। ਤਤ੍ਥੇਤਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘‘Cakkhumā puriso tīre ṭhitoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘ਸਹਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਜਹੇਯ੍ਯ ਕਾਮੇ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ ਆਯਤਿਂ ਪਤ੍ਥਯਾਨੋ।
‘‘Sahāpi dukkhena jaheyya kāme, yogakkhemaṃ āyatiṃ patthayāno;
ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਜਾਨੋ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ, વਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਫਸ੍ਸਯੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ।
Sammappajāno suvimuttacitto, vimuttiyā phassaye tattha tattha;
ਸ વੇਦਗੂ વੂਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋ, ਲੋਕਨ੍ਤਗੂ ਪਾਰਗਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥
Sa vedagū vūsitabrahmacariyo, lokantagū pāragatoti vuccatī’’ti.
ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤਾ, ਇਤਿ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ। ਦਸਮਂ।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ੧੦. ਨਦੀਸੋਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Nadīsotasuttavaṇṇanā
