Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi |
൧൦. നദീസോതസുത്തം
10. Nadīsotasuttaṃ
൧൦൯. വുത്തഞ്ഹേതം ഭഗവതാ, വുത്തമരഹതാതി മേ സുതം –
109. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘സേയ്യഥാപി , ഭിക്ഖവേ, പുരിസോ നദിയാ സോതേന ഓവുയ്ഹേയ്യ പിയരൂപസാതരൂപേന. തമേനം ചക്ഖുമാ പുരിസോ തീരേ ഠിതോ ദിസ്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘കിഞ്ചാപി ഖോ ത്വം, അമ്ഭോ പുരിസ, നദിയാ സോതേന ഓവുയ്ഹസി പിയരൂപസാതരൂപേന, അത്ഥി ചേത്ഥ ഹേട്ഠാ രഹദോ സഊമി സാവട്ടോ സഗഹോ സരക്ഖസോ യം ത്വം, അമ്ഭോ പുരിസ, രഹദം പാപുണിത്വാ മരണം വാ നിഗച്ഛസി മരണമത്തം വാ ദുക്ഖ’ന്തി. അഥ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, പുരിസോ തസ്സ പുരിസസ്സ സദ്ദം സുത്വാ ഹത്ഥേഹി ച പാദേഹി ച പടിസോതം വായമേയ്യ.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, puriso nadiyā sotena ovuyheyya piyarūpasātarūpena. Tamenaṃ cakkhumā puriso tīre ṭhito disvā evaṃ vadeyya – ‘kiñcāpi kho tvaṃ, ambho purisa, nadiyā sotena ovuyhasi piyarūpasātarūpena, atthi cettha heṭṭhā rahado saūmi sāvaṭṭo sagaho sarakkhaso yaṃ tvaṃ, ambho purisa, rahadaṃ pāpuṇitvā maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho so, bhikkhave, puriso tassa purisassa saddaṃ sutvā hatthehi ca pādehi ca paṭisotaṃ vāyameyya.
‘‘ഉപമാ ഖോ മേ അയം, ഭിക്ഖവേ, കതാ അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനായ. അയം ചേത്ഥ 1 അത്ഥോ – ‘നദിയാ സോതോ’തി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തണ്ഹായേതം അധിവചനം.
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya. Ayaṃ cettha 2 attho – ‘nadiyā soto’ti kho, bhikkhave, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘പിയരൂപം സാതരൂപ’ന്തി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഛന്നേതം അജ്ഝത്തികാനം ആയതനാനം അധിവചനം.
‘‘‘Piyarūpaṃ sātarūpa’nti kho, bhikkhave, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘ഹേട്ഠാ രഹദോ’തി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചന്നം ഓരമ്ഭാഗിയാനം സംയോജനാനം അധിവചനം;
‘‘‘Heṭṭhā rahado’ti kho, bhikkhave, pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ഊമിഭയ’ന്തി ഖോ 3, ഭിക്ഖവേ, കോധുപായാസസ്സേതം അധിവചനം;
‘‘‘Ūmibhaya’nti kho 4, bhikkhave, kodhupāyāsassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ആവട്ട’ന്തി ഖോ 5, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചന്നേതം കാമഗുണാനം അധിവചനം;
‘‘‘Āvaṭṭa’nti kho 6, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ഗഹരക്ഖസോ’തി ഖോ 7, ഭിക്ഖവേ, മാതുഗാമസ്സേതം അധിവചനം;
‘‘‘Gaharakkhaso’ti kho 8, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘പടിസോതോ’തി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, നേക്ഖമ്മസ്സേതം അധിവചനം;
‘‘‘Paṭisoto’ti kho, bhikkhave, nekkhammassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ഹത്ഥേഹി ച പാദേഹി ച വായാമോ’തി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, വീരിയാരമ്ഭസ്സേതം അധിവചനം;
‘‘‘Hatthehi ca pādehi ca vāyāmo’ti kho, bhikkhave, vīriyārambhassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ചക്ഖുമാ പുരിസോ തീരേ ഠിതോതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതസ്സേതം അധിവചനം അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സാ’’തി. ഏതമത്ഥം ഭഗവാ അവോച. തത്ഥേതം ഇതി വുച്ചതി –
‘‘‘Cakkhumā puriso tīre ṭhitoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘സഹാപി ദുക്ഖേന ജഹേയ്യ കാമേ, യോഗക്ഖേമം ആയതിം പത്ഥയാനോ;
‘‘Sahāpi dukkhena jaheyya kāme, yogakkhemaṃ āyatiṃ patthayāno;
സമ്മപ്പജാനോ സുവിമുത്തചിത്തോ, വിമുത്തിയാ ഫസ്സയേ തത്ഥ തത്ഥ;
Sammappajāno suvimuttacitto, vimuttiyā phassaye tattha tattha;
സ വേദഗൂ വൂസിതബ്രഹ്മചരിയോ, ലോകന്തഗൂ പാരഗതോതി വുച്ചതീ’’തി.
Sa vedagū vūsitabrahmacariyo, lokantagū pāragatoti vuccatī’’ti.
അയമ്പി അത്ഥോ വുത്തോ ഭഗവതാ, ഇതി മേ സുതന്തി. ദസമം.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ൧൦. നദീസോതസുത്തവണ്ണനാ • 10. Nadīsotasuttavaṇṇanā