| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៥. នគរសុត្តំ
5. Nagarasuttaṃ
៦៥. សាវត្ថិយំ វិហរតិ…បេ.… ‘‘បុព្ពេ មេ, ភិក្ខវេ, សម្ពោធា អនភិសម្ពុទ្ធស្ស ពោធិសត្តស្សេវ សតោ ឯតទហោសិ – ‘កិច្ឆា វតាយំ លោកោ អាបន្នោ ជាយតិ ច ជីយតិ ច មីយតិ ច ចវតិ ច ឧបបជ្ជតិ ច។ អថ ច បនិមស្ស ទុក្ខស្ស និស្សរណំ នប្បជានាតិ ជរាមរណស្ស។ កុទាស្សុ នាម ឥមស្ស ទុក្ខស្ស និស្សរណំ បញ្ញាយិស្សតិ ជរាមរណស្សា’តិ? តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, ឯតទហោសិ – ‘កិម្ហិ នុ ខោ សតិ ជរាមរណំ ហោតិ, កិំបច្ចយា ជរាមរណ’ន្តិ ? តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, យោនិសោ មនសិការា អហុ បញ្ញាយ អភិសមយោ – ‘ជាតិយា ខោ សតិ ជរាមរណំ ហោតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណ’’’ន្តិ។
65. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘pubbe me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘kicchā vatāyaṃ loko āpanno jāyati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca upapajjati ca. Atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṃ nappajānāti jarāmaraṇassa. Kudāssu nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṃ paññāyissati jarāmaraṇassā’ti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṃ hoti, kiṃpaccayā jarāmaraṇa’nti ? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘jātiyā kho sati jarāmaraṇaṃ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa’’’nti.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, ឯតទហោសិ – ‘កិម្ហិ នុ ខោ សតិ ជាតិ ហោតិ…បេ.… ភវោ ហោតិ… ឧបាទានំ ហោតិ… តណ្ហា ហោតិ… វេទនា ហោតិ… ផស្សោ ហោតិ… សឡាយតនំ ហោតិ… នាមរូបំ ហោតិ… កិំបច្ចយា នាមរូប’ន្តិ? តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, យោនិសោ មនសិការា អហុ បញ្ញាយ អភិសមយោ – ‘វិញ្ញាណេ ខោ សតិ នាមរូបំ ហោតិ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូប’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, ឯតទហោសិ – ‘កិម្ហិ នុ ខោ សតិ វិញ្ញាណំ ហោតិ, កិំបច្ចយា វិញ្ញាណ’ន្តិ ? តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, យោនិសោ មនសិការា អហុ បញ្ញាយ អភិសមយោ – ‘នាមរូបេ ខោ សតិ វិញ្ញាណំ ហោតិ, នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណ’’’ន្តិ។
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kimhi nu kho sati jāti hoti…pe… bhavo hoti… upādānaṃ hoti… taṇhā hoti… vedanā hoti… phasso hoti… saḷāyatanaṃ hoti… nāmarūpaṃ hoti… kiṃpaccayā nāmarūpa’nti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘viññāṇe kho sati nāmarūpaṃ hoti, viññāṇapaccayā nāmarūpa’nti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kimhi nu kho sati viññāṇaṃ hoti, kiṃpaccayā viññāṇa’nti ? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho sati viññāṇaṃ hoti, nāmarūpapaccayā viññāṇa’’’nti.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, ឯតទហោសិ – បច្ចុទាវត្តតិ ខោ ឥទំ វិញ្ញាណំ នាមរូបម្ហា ន បរំ គច្ឆតិ។ ឯត្តាវតា ជាយេថ វា ជីយេថ វា មីយេថ វា ចវេថ វា ឧបបជ្ជេថ វា, យទិទំ នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណំ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ; នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ; សឡាយតនបច្ចយា ផស្សោ…បេ.… ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។ ‘សមុទយោ, សមុទយោ’តិ ខោ មេ, ភិក្ខវេ, បុព្ពេ អននុស្សុតេសុ ធម្មេសុ ចក្ខុំ ឧទបាទិ ញាណំ ឧទបាទិ បញ្ញា ឧទបាទិ វិជ្ជា ឧទបាទិ អាលោកោ ឧទបាទិ។
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – paccudāvattati kho idaṃ viññāṇaṃ nāmarūpamhā na paraṃ gacchati. Ettāvatā jāyetha vā jīyetha vā mīyetha vā cavetha vā upapajjetha vā, yadidaṃ nāmarūpapaccayā viññāṇaṃ; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ; saḷāyatanapaccayā phasso…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ‘Samudayo, samudayo’ti kho me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, ឯតទហោសិ – ‘កិម្ហិ នុ ខោ អសតិ, ជរាមរណំ ន ហោតិ; កិស្ស និរោធា ជរាមរណនិរោធោ’តិ? តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, យោនិសោ មនសិការា អហុ បញ្ញាយ អភិសមយោ – ‘ជាតិយា ខោ អសតិ, ជរាមរណំ ន ហោតិ; ជាតិនិរោធា ជរាមរណនិរោធោ’តិ។ តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, ឯតទហោសិ – ‘កិម្ហិ នុ ខោ អសតិ ជាតិ ន ហោតិ…បេ.… ភវោ ន ហោតិ… ឧបាទានំ ន ហោតិ… តណ្ហា ន ហោតិ… វេទនា ន ហោតិ… ផស្សោ ន ហោតិ… សឡាយតនំ ន ហោតិ… នាមរូបំ ន ហោតិ។ កិស្ស និរោធា នាមរូបនិរោធោ’តិ? តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, យោនិសោ មនសិការា អហុ បញ្ញាយ អភិសមយោ – ‘វិញ្ញាណេ ខោ អសតិ, នាមរូបំ ន ហោតិ; វិញ្ញាណនិរោធា នាមរូបនិរោធោ’’’តិ ។
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kimhi nu kho asati, jarāmaraṇaṃ na hoti; kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho’ti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘jātiyā kho asati, jarāmaraṇaṃ na hoti; jātinirodhā jarāmaraṇanirodho’ti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kimhi nu kho asati jāti na hoti…pe… bhavo na hoti… upādānaṃ na hoti… taṇhā na hoti… vedanā na hoti… phasso na hoti… saḷāyatanaṃ na hoti… nāmarūpaṃ na hoti. Kissa nirodhā nāmarūpanirodho’ti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘viññāṇe kho asati, nāmarūpaṃ na hoti; viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho’’’ti .
‘‘តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, ឯតទហោសិ – ‘កិម្ហិ នុ ខោ អសតិ វិញ្ញាណំ ន ហោតិ; កិស្ស និរោធា វិញ្ញាណនិរោធោ’តិ? តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, យោនិសោ មនសិការា អហុ បញ្ញាយ អភិសមយោ – ‘នាមរូបេ ខោ អសតិ, វិញ្ញាណំ ន ហោតិ; នាមរូបនិរោធា វិញ្ញាណនិរោធោ’’’តិ។
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kimhi nu kho asati viññāṇaṃ na hoti; kissa nirodhā viññāṇanirodho’ti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho asati, viññāṇaṃ na hoti; nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho’’’ti.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, ឯតទហោសិ – អធិគតោ ខោ ម្យាយំ មគ្គោ ពោធាយ យទិទំ – នាមរូបនិរោធា វិញ្ញាណនិរោធោ; វិញ្ញាណនិរោធា នាមរូបនិរោធោ; នាមរូបនិរោធា សឡាយតននិរោធោ; សឡាយតននិរោធា ផស្សនិរោធោ…បេ.… ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស និរោធោ ហោតិ។ ‘និរោធោ, និរោធោ’តិ ខោ មេ, ភិក្ខវេ, បុព្ពេ អននុស្សុតេសុ ធម្មេសុ ចក្ខុំ ឧទបាទិ ញាណំ ឧទបាទិ បញ្ញា ឧទបាទិ វិជ្ជា ឧទបាទិ អាលោកោ ឧទបាទិ។
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – adhigato kho myāyaṃ maggo bodhāya yadidaṃ – nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho; viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho; nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho; saḷāyatananirodhā phassanirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. ‘Nirodho, nirodho’ti kho me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, បុរិសោ អរញ្ញេ បវនេ ចរមានោ បស្សេយ្យ បុរាណំ មគ្គំ បុរាណញ្ជសំ បុព្ពកេហិ មនុស្សេហិ អនុយាតំ។ សោ តមនុគច្ឆេយ្យ ។ តមនុគច្ឆន្តោ បស្សេយ្យ បុរាណំ នគរំ បុរាណំ រាជធានិំ បុព្ពកេហិ មនុស្សេហិ អជ្ឈាវុដ្ឋំ 1 អារាមសម្បន្នំ វនសម្បន្នំ បោក្ខរណីសម្បន្នំ ឧទ្ធាបវន្តំ 2 រមណីយំ។ អថ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, បុរិសោ រញ្ញោ វា រាជមហាមត្តស្ស វា អារោចេយ្យ – ‘យគ្ឃេ, ភន្តេ, ជានេយ្យាសិ – អហំ អទ្ទសំ អរញ្ញេ បវនេ ចរមានោ បុរាណំ មគ្គំ បុរាណញ្ជសំ បុព្ពកេហិ មនុស្សេហិ អនុយាតំ តមនុគច្ឆិំ។ តមនុគច្ឆន្តោ អទ្ទសំ បុរាណំ នគរំ បុរាណំ រាជធានិំ បុព្ពកេហិ មនុស្សេហិ អជ្ឈាវុដ្ឋំ អារាមសម្បន្នំ វនសម្បន្នំ បោក្ខរណីសម្បន្នំ ឧទ្ធាបវន្តំ រមណីយំ។ តំ, ភន្តេ, នគរំ មាបេហី’តិ។ អថ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, រាជា វា រាជមហាមត្តោ វា តំ នគរំ មាបេយ្យ។ តទស្ស នគរំ អបរេន សមយេន ឥទ្ធញ្ចេវ ផីតញ្ច ពាហុជញ្ញំ អាកិណ្ណមនុស្សំ វុទ្ធិវេបុល្លប្បត្តំ។ ឯវមេវ ខ្វាហំ, ភិក្ខវេ, អទ្ទសំ បុរាណំ មគ្គំ បុរាណញ្ជសំ បុព្ពកេហិ សម្មាសម្ពុទ្ធេហិ អនុយាតំ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso araññe pavane caramāno passeyya purāṇaṃ maggaṃ purāṇañjasaṃ pubbakehi manussehi anuyātaṃ. So tamanugaccheyya . Tamanugacchanto passeyya purāṇaṃ nagaraṃ purāṇaṃ rājadhāniṃ pubbakehi manussehi ajjhāvuṭṭhaṃ 3 ārāmasampannaṃ vanasampannaṃ pokkharaṇīsampannaṃ uddhāpavantaṃ 4 ramaṇīyaṃ. Atha kho so, bhikkhave, puriso rañño vā rājamahāmattassa vā āroceyya – ‘yagghe, bhante, jāneyyāsi – ahaṃ addasaṃ araññe pavane caramāno purāṇaṃ maggaṃ purāṇañjasaṃ pubbakehi manussehi anuyātaṃ tamanugacchiṃ. Tamanugacchanto addasaṃ purāṇaṃ nagaraṃ purāṇaṃ rājadhāniṃ pubbakehi manussehi ajjhāvuṭṭhaṃ ārāmasampannaṃ vanasampannaṃ pokkharaṇīsampannaṃ uddhāpavantaṃ ramaṇīyaṃ. Taṃ, bhante, nagaraṃ māpehī’ti. Atha kho so, bhikkhave, rājā vā rājamahāmatto vā taṃ nagaraṃ māpeyya. Tadassa nagaraṃ aparena samayena iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ ākiṇṇamanussaṃ vuddhivepullappattaṃ. Evameva khvāhaṃ, bhikkhave, addasaṃ purāṇaṃ maggaṃ purāṇañjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyātaṃ.
‘‘កតមោ ច សោ, ភិក្ខវេ, បុរាណមគ្គោ បុរាណញ្ជសោ បុព្ពកេហិ សម្មាសម្ពុទ្ធេហិ អនុយាតោ ? អយមេវ អរិយោ អដ្ឋង្គិកោ មគ្គោ, សេយ្យថិទំ – សម្មាទិដ្ឋិ…បេ.… សម្មាសមាធិ។ អយំ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, បុរាណមគ្គោ បុរាណញ្ជសោ បុព្ពកេហិ សម្មាសម្ពុទ្ធេហិ អនុយាតោ, តមនុគច្ឆិំ; តមនុគច្ឆន្តោ ជរាមរណំ អព្ភញ្ញាសិំ; ជរាមរណសមុទយំ អព្ភញ្ញាសិំ; ជរាមរណនិរោធំ អព្ភញ្ញាសិំ; ជរាមរណនិរោធគាមិនិំ បដិបទំ អព្ភញ្ញាសិំ។ តមនុគច្ឆិំ; តមនុគច្ឆន្តោ ជាតិំ អព្ភញ្ញាសិំ…បេ.… ភវំ អព្ភញ្ញាសិំ… ឧបាទានំ អព្ភញ្ញាសិំ… តណ្ហំ អព្ភញ្ញាសិំ… វេទនំ អព្ភញ្ញាសិំ… ផស្សំ អព្ភញ្ញាសិំ… សឡាយតនំ អព្ភញ្ញាសិំ… នាមរូបំ អព្ភញ្ញាសិំ… វិញ្ញាណំ អព្ភញ្ញាសិំ។ តមនុគច្ឆិំ; តមនុគច្ឆន្តោ សង្ខារេ អព្ភញ្ញាសិំ; សង្ខារសមុទយំ អព្ភញ្ញាសិំ; សង្ខារនិរោធំ អព្ភញ្ញាសិំ; សង្ខារនិរោធគាមិនិំ បដិបទំ អព្ភញ្ញាសិំ។ តទភិញ្ញា អាចិក្ខិំ ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ។ តយិទំ, ភិក្ខវេ , ព្រហ្មចរិយំ ឥទ្ធញ្ចេវ ផីតញ្ច វិត្ថារិកំ ពាហុជញ្ញំ បុថុភូតំ យាវ ទេវមនុស្សេហិ សុប្បកាសិត’’ន្តិ។ បញ្ចមំ។
‘‘Katamo ca so, bhikkhave, purāṇamaggo purāṇañjaso pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāto ? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi. Ayaṃ kho so, bhikkhave, purāṇamaggo purāṇañjaso pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāto, tamanugacchiṃ; tamanugacchanto jarāmaraṇaṃ abbhaññāsiṃ; jarāmaraṇasamudayaṃ abbhaññāsiṃ; jarāmaraṇanirodhaṃ abbhaññāsiṃ; jarāmaraṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññāsiṃ. Tamanugacchiṃ; tamanugacchanto jātiṃ abbhaññāsiṃ…pe… bhavaṃ abbhaññāsiṃ… upādānaṃ abbhaññāsiṃ… taṇhaṃ abbhaññāsiṃ… vedanaṃ abbhaññāsiṃ… phassaṃ abbhaññāsiṃ… saḷāyatanaṃ abbhaññāsiṃ… nāmarūpaṃ abbhaññāsiṃ… viññāṇaṃ abbhaññāsiṃ. Tamanugacchiṃ; tamanugacchanto saṅkhāre abbhaññāsiṃ; saṅkhārasamudayaṃ abbhaññāsiṃ; saṅkhāranirodhaṃ abbhaññāsiṃ; saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññāsiṃ. Tadabhiññā ācikkhiṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ. Tayidaṃ, bhikkhave , brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsita’’nti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៥. នគរសុត្តវណ្ណនា • 5. Nagarasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៥. នគរសុត្តវណ្ណនា • 5. Nagarasuttavaṇṇanā
