| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၅. နဂရသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Nagarasuttavaṇṇanā
၆၅. ပဉ္စမေ နာမရူပေ ခော သတိ ဝိညာဏန္တိ ဧတ္ထ ‘‘သင္ခာရေသု သတိ ဝိညာဏ’’န္တိ စ ‘‘အဝိဇ္ဇာယ သတိ သင္ခာရာ’’တိ စ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယ္ယ, တဒုဘယမ္ပိ န ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? အဝိဇ္ဇာသင္ခာရာ ဟိ တတိယော ဘဝော, တေဟိ သဒ္ဓိံ အယံ ဝိပသ္သနာ န ဃဋီယတိ။ မဟာပုရိသော ဟိ ပစ္စုပ္ပန္နပဉ္စဝောကာရဝသေန အဘိနိဝိဋ္ဌောတိ။
65. Pañcame nāmarūpe kho sati viññāṇanti ettha ‘‘saṅkhāresu sati viññāṇa’’nti ca ‘‘avijjāya sati saṅkhārā’’ti ca vattabbaṃ bhaveyya, tadubhayampi na vuttaṃ. Kasmā? Avijjāsaṅkhārā hi tatiyo bhavo, tehi saddhiṃ ayaṃ vipassanā na ghaṭīyati. Mahāpuriso hi paccuppannapañcavokāravasena abhiniviṭṭhoti.
နနု စ အဝိဇ္ဇာသင္ခာရေသု အဒိဋ္ဌေသု န သက္ကာ ဗုဒ္ဓေန ဘဝိတုန္တိ။ သစ္စံ န သက္ကာ, ဣမိနာ ပန တေ ဘဝဥပာဒာနတဏ္ဟာဝသေန ဒိဋ္ဌာဝ။ တသ္မာ ယထာ နာမ ဂောဓံ အနုဗန္ဓန္တော ပုရိသော တံ ကူပံ ပဝိဋ္ဌံ ဒိသ္ဝာ ဩတရိတ္ဝာ ပဝိဋ္ဌဋ္ဌာနံ ခဏိတ္ဝာ ဂောဓံ ဂဟေတ္ဝာ ပက္ကမေယ္ယ, န ပရဘာဂံ ခနေယ္ယ , ကသ္မာ? ကသ္သစိ နတ္ထိတာယ။ ဧဝံ မဟာပုရိသောပိ ဂောဓံ အနုဗန္ဓန္တော ပုရိသော ဝိယ ဗောဓိပလ္လင္ကေ နိသိန္နော ဇရာမရဏတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ဣမသ္သ အယံ ပစ္စယော, ဣမသ္သ အယံ ပစ္စယော’’တိ ပရိယေသန္တော ယာဝ နာမရူပဓမ္မာနံ ပစ္စယံ ဒိသ္ဝာ တသ္သပိ ပစ္စယံ ပရိယေသန္တော ဝိညာဏမေဝ အဒ္ဒသ။ တတော ‘‘ဧတ္တကော ပဉ္စဝောကာရဘဝဝသေန သမ္မသနစာရော’’တိ ဝိပသ္သနံ ပဋိနိဝတ္တေသိ, ပရတော တုစ္ဆကူပသ္သ အဘိန္နဋ္ဌာနံ ဝိယ အဝိဇ္ဇာသင္ခာရဒ္ဝယံ အတ္ထိ, တဒေတံ ဟေဋ္ဌာ ဝိပသ္သနာယ ဂဟိတတ္တာ ပာဋိယေက္ကံ သမ္မသနူပဂံ န ဟောတီတိ န အဂ္ဂဟေသိ။
Nanu ca avijjāsaṅkhāresu adiṭṭhesu na sakkā buddhena bhavitunti. Saccaṃ na sakkā, iminā pana te bhavaupādānataṇhāvasena diṭṭhāva. Tasmā yathā nāma godhaṃ anubandhanto puriso taṃ kūpaṃ paviṭṭhaṃ disvā otaritvā paviṭṭhaṭṭhānaṃ khaṇitvā godhaṃ gahetvā pakkameyya, na parabhāgaṃ khaneyya , kasmā? Kassaci natthitāya. Evaṃ mahāpurisopi godhaṃ anubandhanto puriso viya bodhipallaṅke nisinno jarāmaraṇato paṭṭhāya ‘‘imassa ayaṃ paccayo, imassa ayaṃ paccayo’’ti pariyesanto yāva nāmarūpadhammānaṃ paccayaṃ disvā tassapi paccayaṃ pariyesanto viññāṇameva addasa. Tato ‘‘ettako pañcavokārabhavavasena sammasanacāro’’ti vipassanaṃ paṭinivattesi, parato tucchakūpassa abhinnaṭṭhānaṃ viya avijjāsaṅkhāradvayaṃ atthi, tadetaṃ heṭṭhā vipassanāya gahitattā pāṭiyekkaṃ sammasanūpagaṃ na hotīti na aggahesi.
ပစ္စုဒာဝတ္တတီတိ ပဋိနိဝတ္တတိ။ ကတမံ ပနေတ္ထ ဝိညာဏံ ပစ္စုဒာဝတ္တတီတိ? ပဋိသန္ဓိဝိညာဏမ္ပိ ဝိပသ္သနာဝိညာဏမ္ပိ။ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ ပစ္စယတော ပဋိနိဝတ္တတိ, ဝိပသ္သနာဝိညာဏံ အာရမ္မဏတော။ ဥဘယမ္ပိ နာမရူပံ နာတိက္ကမတိ, နာမရူပတော ပရံ န ဂစ္ဆတိ။ ဧတ္တာဝတာ ဇာယေထ ဝာတိအာဒီသု ဝိညာဏေ နာမရူပသ္သ ပစ္စယေ ဟောန္တေ, နာမရူပေ ဝိညာဏသ္သ ပစ္စယေ ဟောန္တေ, ဒ္ဝီသုပိ အညမညပစ္စယေသု ဟောန္တေသု ဧတ္တကေန ဇာယေထ ဝာ ဥပပဇ္ဇေထ ဝာ။ ဣတော ဟိ ပရံ ကိမညံ ဇာယေထ ဝာ ဥပပဇ္ဇေထ ဝာ, နနု ဧတဒေဝ ဇာယတိ စ ဥပပဇ္ဇတိ စာတိ?
Paccudāvattatīti paṭinivattati. Katamaṃ panettha viññāṇaṃ paccudāvattatīti? Paṭisandhiviññāṇampi vipassanāviññāṇampi. Tattha paṭisandhiviññāṇaṃ paccayato paṭinivattati, vipassanāviññāṇaṃ ārammaṇato. Ubhayampi nāmarūpaṃ nātikkamati, nāmarūpato paraṃ na gacchati. Ettāvatā jāyetha vātiādīsu viññāṇe nāmarūpassa paccaye honte, nāmarūpe viññāṇassa paccaye honte, dvīsupi aññamaññapaccayesu hontesu ettakena jāyetha vā upapajjetha vā. Ito hi paraṃ kimaññaṃ jāyetha vā upapajjetha vā, nanu etadeva jāyati ca upapajjati cāti?
ဧဝံ သဒ္ဓိံ အပရာပရစုတိပဋိသန္ဓီဟိ ပဉ္စ ပဒာနိ ဒသ္သေတ္ဝာ ပုန တံ ဧတ္တာဝတာတိ ဝုတ္တမတ္ထံ နိယ္ယာတေန္တော ယဒိဒံ နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဝတ္ဝာ တတော ပရံ အနုလောမပစ္စယာကာရဝသေန ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပမူလကံ အာယတိဇရာမရဏံ ဒသ္သေတုံ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနန္တိအာဒိမာဟ။
Evaṃ saddhiṃ aparāparacutipaṭisandhīhi pañca padāni dassetvā puna taṃ ettāvatāti vuttamatthaṃ niyyātento yadidaṃ nāmarūpapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpanti vatvā tato paraṃ anulomapaccayākāravasena viññāṇapaccayā nāmarūpamūlakaṃ āyatijarāmaraṇaṃ dassetuṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanantiādimāha.
အဉ္ဇသန္တိ မဂ္ဂသ္သေဝ ဝေဝစနံ။ ဥဒ္ဓာပဝန္တန္တိ အာပတော ဥဂ္ဂတတ္တာ ဥဒ္ဓာပန္တိ လဒ္ဓဝောဟာရေန ပာကာရဝတ္ထုနာ သမန္နာဂတံ။ ရမဏီယန္တိ သမန္တာ စတုန္နံ ဒ္ဝာရာနံ အဗ္ဘန္တရေ စ နာနာဘဏ္ဍာနံ သမ္ပတ္တိယာ ရမဏီယံ။ မာပေဟီတိ မဟာဇနံ ပေသေတ္ဝာ ဝာသံ ကာရေဟိ။ မာပေယ္ယာတိ ဝာသံ ကာရေယ္ယ။ ကာရေန္တော စ ပဌမံ အဋ္ဌာရသ မနုသ္သကောဋိယော ပေသေတ္ဝာ ‘‘သမ္ပုဏ္ဏ’’န္တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘န တာဝ သမ္ပုဏ္ဏ’’န္တိ ဝုတ္တေ အပရာနိ ပဉ္စကုလာနိ ပေသေယ္ယ။ ပုန ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘န တာဝ သမ္ပုဏ္ဏ’’န္တိ ဝုတ္တေ အပရာနိ ပဉ္စပညာသကုလာနိ ပေသေယ္ယ။ ပုန ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘န တာဝ သမ္ပုဏ္ဏ’’န္တိ ဝုတ္တေ အပရာနိ တိံသ ကုလာနိ ပေသေယ္ယ။ ပုန ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘န တာဝ သမ္ပုဏ္ဏ’’န္တိ ဝုတ္တေ အပရံ ကုလသဟသ္သံ ပေသေယ္ယ။ ပုန ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘န တာဝ သမ္ပုဏ္ဏ’’န္တိ ဝုတ္တေ အပရာနိ ဧကာဒသနဟုတာနိ ကုလာနိ ပေသေယ္ယ။ ပုန ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘န တာဝ သမ္ပုဏ္ဏ’’န္တိ ဝုတ္တေ အပရာနိ စတုရာသီတိကုလသဟသ္သာနိ ပေသေယ္ယ။ ပုန ‘‘သမ္ပုဏ္ဏ’’န္တိ ပုစ္ဆိတေ, ‘‘မဟာရာဇ, ကိံ ဝဒေသိ? မဟန္တံ နဂရံ အသမ္ဗာဓံ, ဣမိနာ နယေန ကုလာနိ ပေသေတ္ဝာ န သက္ကာ ပူရေတုံ, ဘေရိံ ပန စရာပေတ္ဝာ ‘အမ္ဟာကံ နဂရံ ဣမာယ စ ဣမာယ စ သမ္ပတ္တိယာ သမ္ပန္နံ, ယေ တတ္ထ ဝသိတုကာမာ, ယထာသုခံ ဂစ္ဆန္တု, ဣမဉ္စိမဉ္စ ပရိဟာရံ လဘိသ္သန္တီ’တိ နဂရသ္သ စေဝ ဝဏ္ဏံ လောကသ္သ စ ပရိဟာရလာဘံ ဃောသာပေထာ’’တိ ဝဒေယ္ယ။ သော ဧဝံ ကရေယ္ယ။ တတော မနုသ္သာ နဂရဂုဏဉ္စေဝ ပရိဟာရလာဘဉ္စ သုတ္ဝာ သဗ္ဗဒိသာဟိ သမောသရိတ္ဝာ နဂရံ ပူရေယ္ယုံ။ တံ အပရေန သမယေန ဣဒ္ဓဉ္စေဝ အသ္သ ဖီတဉ္စ။ တံ သန္ဓာယ တဒသ္သ နဂရံ အပရေန သမယေန ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖီတဉ္စာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။
Añjasanti maggasseva vevacanaṃ. Uddhāpavantanti āpato uggatattā uddhāpanti laddhavohārena pākāravatthunā samannāgataṃ. Ramaṇīyanti samantā catunnaṃ dvārānaṃ abbhantare ca nānābhaṇḍānaṃ sampattiyā ramaṇīyaṃ. Māpehīti mahājanaṃ pesetvā vāsaṃ kārehi. Māpeyyāti vāsaṃ kāreyya. Kārento ca paṭhamaṃ aṭṭhārasa manussakoṭiyo pesetvā ‘‘sampuṇṇa’’nti pucchitvā ‘‘na tāva sampuṇṇa’’nti vutte aparāni pañcakulāni peseyya. Puna pucchitvā ‘‘na tāva sampuṇṇa’’nti vutte aparāni pañcapaññāsakulāni peseyya. Puna pucchitvā ‘‘na tāva sampuṇṇa’’nti vutte aparāni tiṃsa kulāni peseyya. Puna pucchitvā ‘‘na tāva sampuṇṇa’’nti vutte aparaṃ kulasahassaṃ peseyya. Puna pucchitvā ‘‘na tāva sampuṇṇa’’nti vutte aparāni ekādasanahutāni kulāni peseyya. Puna pucchitvā ‘‘na tāva sampuṇṇa’’nti vutte aparāni caturāsītikulasahassāni peseyya. Puna ‘‘sampuṇṇa’’nti pucchite, ‘‘mahārāja, kiṃ vadesi? Mahantaṃ nagaraṃ asambādhaṃ, iminā nayena kulāni pesetvā na sakkā pūretuṃ, bheriṃ pana carāpetvā ‘amhākaṃ nagaraṃ imāya ca imāya ca sampattiyā sampannaṃ, ye tattha vasitukāmā, yathāsukhaṃ gacchantu, imañcimañca parihāraṃ labhissantī’ti nagarassa ceva vaṇṇaṃ lokassa ca parihāralābhaṃ ghosāpethā’’ti vadeyya. So evaṃ kareyya. Tato manussā nagaraguṇañceva parihāralābhañca sutvā sabbadisāhi samosaritvā nagaraṃ pūreyyuṃ. Taṃ aparena samayena iddhañceva assa phītañca. Taṃ sandhāya tadassa nagaraṃ aparena samayena iddhañceva phītañcātiādi vuttaṃ.
တတ္ထ ဣဒ္ဓန္တိ သမိဒ္ဓံ သုဘိက္ခံ။ ဖီတန္တိ သဗ္ဗသမ္ပတ္တီဟိ ပုပ္ဖိတံ။ ဗာဟုဇညန္တိ ဗဟူဟိ ဉာတဗ္ဗံ, ဗဟုဇနာနံ ဟိတံ ဝာ။ ‘‘ဗဟုဇန’’န္တိပိ ပာဌော။ အာကိဏ္ဏမနုသ္သန္တိ မနုသ္သေဟိ အာကိဏ္ဏံ နိရန္တရံ ဖုဋ္ဌံ။ ဝုဍ္ဎိဝေပုလ္လပ္ပတ္တန္တိ ဝုဍ္ဎိပ္ပတ္တဉ္စေဝ ဝေပုလ္လပ္ပတ္တဉ္စ, သေဋ္ဌဘာဝဉ္စေဝ ဝိပုလဘာဝဉ္စ ပတ္တံ, ဒသသဟသ္သစက္ကဝာဠေ အဂ္ဂနဂရံ ဇာတန္တိ အတ္ထော။
Tattha iddhanti samiddhaṃ subhikkhaṃ. Phītanti sabbasampattīhi pupphitaṃ. Bāhujaññanti bahūhi ñātabbaṃ, bahujanānaṃ hitaṃ vā. ‘‘Bahujana’’ntipi pāṭho. Ākiṇṇamanussanti manussehi ākiṇṇaṃ nirantaraṃ phuṭṭhaṃ. Vuḍḍhivepullappattanti vuḍḍhippattañceva vepullappattañca, seṭṭhabhāvañceva vipulabhāvañca pattaṃ, dasasahassacakkavāḷe agganagaraṃ jātanti attho.
ဧဝမေဝ ခောတိ ဧတ္ထ ဣဒံ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ – အရညပဝနေ စရမာနပုရိသော ဝိယ ဟိ ဒီပင္ကရပာဒမူလတော ပဋ္ဌာယ ပာရမိယော ပူရယမာနော မဟာပုရိသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, တသ္သ ပုရိသသ္သ ပုဗ္ဗကေဟိ မနုသ္သေဟိ အနုယာတမဂ္ဂဒသ္သနံ ဝိယ မဟာသတ္တသ္သ အနုပုဗ္ဗေန ဗောဓိပလ္လင္ကေ နိသိန္နသ္သ ပုဗ္ဗဘာဂေ အဋ္ဌင္ဂိကသ္သ ဝိပသ္သနာမဂ္ဂသ္သ ဒသ္သနံ, ပုရိသသ္သ တံ ဧကပဒိကမဂ္ဂံ အနုဂစ္ဆတော အပရဘာဂေ မဟာမဂ္ဂဒသ္သနံ ဝိယ မဟာသတ္တသ္သ ဥပရိဝိပသ္သနာယ စိဏ္ဏန္တေ လောကုတ္တရမဂ္ဂဒသ္သနံ, ပုရိသသ္သ တေနေဝ မဂ္ဂေန ဂစ္ဆတော ပုရတော နဂရဒသ္သနံ ဝိယ တထာဂတသ္သ နိဗ္ဗာနနဂရဒသ္သနံ, ဗဟိနဂရံ ပနေတ္ထ အညေန ဒိဋ္ဌံ, အညေန မနုသ္သဝာသံ ကတံ, နိဗ္ဗာနနဂရံ သတ္ထာ သယမေဝ ပသ္သိ, သယံ ဝာသမကာသိ။ တသ္သ ပုရိသသ္သ စတုန္နံ ဒ္ဝာရာနံ ဒိဋ္ဌကာလော ဝိယ တထာဂတသ္သ စတုန္နံ မဂ္ဂာနံ ဒိဋ္ဌကာလော, တသ္သ စတူဟိ ဒ္ဝာရေဟိ နဂရံ ပဝိဋ္ဌကာလော ဝိယ တထာဂတသ္သ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ နိဗ္ဗာနံ ပဝိဋ္ဌကာလော, တသ္သ နဂရဗ္ဘန္တရေ ဘဏ္ဍဝဝတ္ထာနကာလော ဝိယ တထာဂတသ္သ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေန ပရောပဏ္ဏာသကုသလဓမ္မဝဝတ္ထာနကာလော။ နဂရသ္သ အဂာရကရဏတ္ထံ ကုလပရိယေသနကာလော ဝိယ သတ္ထု ဖလသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ ဝေနေယ္ယသတ္တေ ဝောလောကနကာလော, တေန ပုရိသေန ယာစိတသ္သ ရညော ဧကံ မဟာကုဋုမ္ဗိကံ ဒိဋ္ဌကာလော ဝိယ မဟာဗ္ရဟ္မုနာ ယာစိတသ္သ ဘဂဝတော အညာသိကောဏ္ဍညတ္ထေရံ ဒိဋ္ဌကာလော, ရညော မဟာကုဋုမ္ဗိကံ ပက္ကောသာပေတ္ဝာ ‘‘နဂရဝာသံ ကရောဟီ’’တိ ပဟိတကာလော ဝိယ ဘဂဝတော ဧကသ္မိံ ပစ္ဆာဘတ္တေ အဋ္ဌာရသယောဇနမဂ္ဂံ ဂန္တ္ဝာ အာသာဠ္ဟိပုဏ္ဏမဒိဝသေ ဗာရာဏသိယံ ဣသိပတနံ ပဝိသိတ္ဝာ ထေရံ ကာယသက္ခိံ ကတ္ဝာ ဓမ္မံ ဒေသိတကာလော, မဟာကုဋုမ္ဗိကေန အဋ္ဌာရသ ပုရိသကောဋိယော ဂဟေတ္ဝာ နဂရံ အဇ္ဈာဝုဋ္ဌကာလော ဝိယ တထာဂတေန ဓမ္မစက္ကေ ပဝတ္တိတေ ထေရသ္သ အဋ္ဌာရသဟိ ဗ္ရဟ္မကောဋီဟိ သဒ္ဓိံ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌိတကာလော, ဧဝံ နိဗ္ဗာနနဂရံ ပဌမံ အာဝာသိတံ, တတော သမ္ပုဏ္ဏံ နဂရန္တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ န တာဝာတိ ဝုတ္တေ ပဉ္စ ကုလာနိ အာဒိံ ကတ္ဝာ ယာဝ စတုရာသီတိကုလသဟသ္သပေသနံ ဝိယ တထာဂတသ္သ ပဉ္စမဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ အနတ္တလက္ခဏသုတ္တာဒီနိ ဒေသေတ္ဝာ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ အာဒိံ ကတ္ဝာ ယသပမုခာ ပဉ္စပဏ္ဏာသ ကုလပုတ္တာ, တိံသ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ, သဟသ္သပုရာဏဇဋိလာ, ဗိမ္ဗိသာရပမုခာနိ ဧကာဒသပုရိသနဟုတာနိ, တိရောကုဋ္ဋာနုမောဒနေ စတုရာသီတိသဟသ္သာနီတိ ဧတ္တကသ္သ ဇနသ္သ အရိယမဂ္ဂံ ဩတာရေတ္ဝာ နိဗ္ဗာနနဂရံ ပေသိတကာလော, အထ တေန နယေန နဂရေ အပူရိယမာနေ ဘေရိံ စရာပေတ္ဝာ နဂရသ္သ ဝဏ္ဏဃောသနံ ကုလာနံ ပရိဟာရလာဘဃောသနံ ဝိယ စ မာသသ္သ အဋ္ဌ ဒိဝသေ တတ္ထ တတ္ထ နိသီဒိတ္ဝာ ဓမ္မကထိကာနံ နိဗ္ဗာနဝဏ္ဏသ္သ စေဝ နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တာနံ ဇာတိကန္တာရာဒိနိတ္ထရဏာနိသံသသ္သ စ ဃောသနံ, တတော သဗ္ဗဒိသာဟိ အာဂန္တ္ဝာ မနုသ္သာနံ နဂရသမောသရဏံ ဝိယ တတ္ထ တတ္ထ ဓမ္မကထံ သုတ္ဝာ တတော တတော နိက္ခမိတ္ဝာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အာဒိံ ကတ္ဝာ အနုလောမပဋိပဒံ ပဋိပန္နာနံ အပရိမာဏာနံ ကုလပုတ္တာနံ နိဗ္ဗာနသမောသရဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
Evamevakhoti ettha idaṃ opammasaṃsandanaṃ – araññapavane caramānapuriso viya hi dīpaṅkarapādamūlato paṭṭhāya pāramiyo pūrayamāno mahāpuriso daṭṭhabbo, tassa purisassa pubbakehi manussehi anuyātamaggadassanaṃ viya mahāsattassa anupubbena bodhipallaṅke nisinnassa pubbabhāge aṭṭhaṅgikassa vipassanāmaggassa dassanaṃ, purisassa taṃ ekapadikamaggaṃ anugacchato aparabhāge mahāmaggadassanaṃ viya mahāsattassa uparivipassanāya ciṇṇante lokuttaramaggadassanaṃ, purisassa teneva maggena gacchato purato nagaradassanaṃ viya tathāgatassa nibbānanagaradassanaṃ, bahinagaraṃ panettha aññena diṭṭhaṃ, aññena manussavāsaṃ kataṃ, nibbānanagaraṃ satthā sayameva passi, sayaṃ vāsamakāsi. Tassa purisassa catunnaṃ dvārānaṃ diṭṭhakālo viya tathāgatassa catunnaṃ maggānaṃ diṭṭhakālo, tassa catūhi dvārehi nagaraṃ paviṭṭhakālo viya tathāgatassa catūhi maggehi nibbānaṃ paviṭṭhakālo, tassa nagarabbhantare bhaṇḍavavatthānakālo viya tathāgatassa paccavekkhaṇañāṇena paropaṇṇāsakusaladhammavavatthānakālo. Nagarassa agārakaraṇatthaṃ kulapariyesanakālo viya satthu phalasamāpattito vuṭṭhāya veneyyasatte volokanakālo, tena purisena yācitassa rañño ekaṃ mahākuṭumbikaṃ diṭṭhakālo viya mahābrahmunā yācitassa bhagavato aññāsikoṇḍaññattheraṃ diṭṭhakālo, rañño mahākuṭumbikaṃ pakkosāpetvā ‘‘nagaravāsaṃ karohī’’ti pahitakālo viya bhagavato ekasmiṃ pacchābhatte aṭṭhārasayojanamaggaṃ gantvā āsāḷhipuṇṇamadivase bārāṇasiyaṃ isipatanaṃ pavisitvā theraṃ kāyasakkhiṃ katvā dhammaṃ desitakālo, mahākuṭumbikena aṭṭhārasa purisakoṭiyo gahetvā nagaraṃ ajjhāvuṭṭhakālo viya tathāgatena dhammacakke pavattite therassa aṭṭhārasahi brahmakoṭīhi saddhiṃ sotāpattiphale patiṭṭhitakālo, evaṃ nibbānanagaraṃ paṭhamaṃ āvāsitaṃ, tato sampuṇṇaṃ nagaranti pucchitvā na tāvāti vutte pañca kulāni ādiṃ katvā yāva caturāsītikulasahassapesanaṃ viya tathāgatassa pañcamadivasato paṭṭhāya anattalakkhaṇasuttādīni desetvā pañcavaggiye ādiṃ katvā yasapamukhā pañcapaṇṇāsa kulaputtā, tiṃsa bhaddavaggiyā, sahassapurāṇajaṭilā, bimbisārapamukhāni ekādasapurisanahutāni, tirokuṭṭānumodane caturāsītisahassānīti ettakassa janassa ariyamaggaṃ otāretvā nibbānanagaraṃ pesitakālo, atha tena nayena nagare apūriyamāne bheriṃ carāpetvā nagarassa vaṇṇaghosanaṃ kulānaṃ parihāralābhaghosanaṃ viya ca māsassa aṭṭha divase tattha tattha nisīditvā dhammakathikānaṃ nibbānavaṇṇassa ceva nibbānappattānaṃ jātikantārādinittharaṇānisaṃsassa ca ghosanaṃ, tato sabbadisāhi āgantvā manussānaṃ nagarasamosaraṇaṃ viya tattha tattha dhammakathaṃ sutvā tato tato nikkhamitvā pabbajjaṃ ādiṃ katvā anulomapaṭipadaṃ paṭipannānaṃ aparimāṇānaṃ kulaputtānaṃ nibbānasamosaraṇaṃ daṭṭhabbaṃ.
ပုရာဏံ မဂ္ဂန္တိ အရိယံ အဋ္ဌင္ဂိကံ မဂ္ဂံ။ အယဉ္ဟိ အရိယမဂ္ဂော ပဝာရဏသုတ္တေ (သံ. နိ. ၁.၂၁၅) အဝတ္တမာနကဋ္ဌေန ‘‘အနုပ္ပန္နမဂ္ဂော’’တိ ဝုတ္တော, ဣမသ္မိံ သုတ္တေ အဝဠဉ္ဇနဋ္ဌေန ‘‘ပုရာဏမဂ္ဂော’’တိ။ ဗ္ရဟ္မစရိယန္တိ သိက္ခတ္တယသင္ဂဟံ သကလသာသနံ။ ဣဒ္ဓန္တိ ဈာနသ္သာဒေန သမိဒ္ဓံ သုဘိက္ခံ။ ဖီတန္တိ အဘိညာဘရဏေဟိ ပုပ္ဖိတံ။ ဝိတ္ထာရိကန္တိ ဝိတ္ထိဏ္ဏံ။ ဗာဟုဇညန္တိ ဗဟုဇနဝိညေယ္ယံ။ ယာဝ ဒေဝမနုသ္သေဟိ သုပ္ပကာသိတန္တိ ယာဝ ဒသသဟသ္သစက္ကဝာဠေ ဒေဝမနုသ္သေဟိ ပရိစ္ဆေဒော အတ္ထိ, ဧတသ္မိံ အန္တရေ သုပ္ပကာသိတံ သုဒေသိတံ တထာဂတေနာတိ။ ပဉ္စမံ။
Purāṇaṃ magganti ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ. Ayañhi ariyamaggo pavāraṇasutte (saṃ. ni. 1.215) avattamānakaṭṭhena ‘‘anuppannamaggo’’ti vutto, imasmiṃ sutte avaḷañjanaṭṭhena ‘‘purāṇamaggo’’ti. Brahmacariyanti sikkhattayasaṅgahaṃ sakalasāsanaṃ. Iddhanti jhānassādena samiddhaṃ subhikkhaṃ. Phītanti abhiññābharaṇehi pupphitaṃ. Vitthārikanti vitthiṇṇaṃ. Bāhujaññanti bahujanaviññeyyaṃ. Yāva devamanussehisuppakāsitanti yāva dasasahassacakkavāḷe devamanussehi paricchedo atthi, etasmiṃ antare suppakāsitaṃ sudesitaṃ tathāgatenāti. Pañcamaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၅. နဂရသုတ္တံ • 5. Nagarasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၅. နဂရသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Nagarasuttavaṇṇanā
