Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၄. နာဂသုတ္တံ
4. Nāgasuttaṃ
၁၁၄. ‘‘စတူဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော နာဂော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂော, ရညော အင္ဂန္တေဝ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သောတာ စ ဟောတိ, ဟန္တာ စ, ခန္တာ စ, ဂန္တာ စ။
114. ‘‘Catūhi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño nāgo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati. Katamehi catūhi? Idha, bhikkhave, rañño nāgo sotā ca hoti, hantā ca, khantā ca, gantā ca.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ဟန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သင္ဂာမဂတော ဟတ္ထိမ္ပိ ဟနတိ, ဟတ္ထာရုဟမ္ပိ ဟနတိ, အသ္သမ္ပိ ဟနတိ, အသ္သာရုဟမ္ပိ ဟနတိ , ရထမ္ပိ ဟနတိ, ရထိကမ္ပိ ဟနတိ, ပတ္တိကမ္ပိ ဟနတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ဟန္တာ ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo hantā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato hatthimpi hanati, hatthāruhampi hanati, assampi hanati, assāruhampi hanati , rathampi hanati, rathikampi hanati, pattikampi hanati. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo hantā hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ခန္တာ ဟောတိ? ဣဓ ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သင္ဂာမဂတော ခမော ဟောတိ သတ္တိပ္ပဟာရာနံ အသိပ္ပဟာရာနံ ဥသုပ္ပဟာရာနံ ဖရသုပ္ပဟာရာနံ 5 ဘေရိပဏဝသင္ခတိဏဝနိန္နာဒသဒ္ဒာနံ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ခန္တာ ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo khantā hoti? Idha bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato khamo hoti sattippahārānaṃ asippahārānaṃ usuppahārānaṃ pharasuppahārānaṃ 6 bheripaṇavasaṅkhatiṇavaninnādasaddānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo khantā hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ဂန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ယမေနံ ဟတ္ထိဒမ္မသာရထိ ဒိသံ ပေသေတိ – ယဒိ ဝာ ဂတပုဗ္ဗံ ယဒိ ဝာ အဂတပုဗ္ဗံ – တံ ခိပ္ပမေဝ ဂန္တာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ဂန္တာ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော နာဂော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂော, ရညော အင္ဂန္တေဝ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo gantā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo yamenaṃ hatthidammasārathi disaṃ peseti – yadi vā gatapubbaṃ yadi vā agatapubbaṃ – taṃ khippameva gantā hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo gantā hoti. Imehi kho, bhikkhave, catūhi aṅgehi samannāgato rañño nāgo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati.
‘‘ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယ္ယော ဟောတိ ။ပေ.။ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကသ္သ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတာ စ ဟောတိ, ဟန္တာ စ, ခန္တာ စ, ဂန္တာ စ။
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti …pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa. Katamehi catūhi? Idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti, hantā ca, khantā ca, gantā ca.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒေသိယမာနေ အဋ္ဌိံ ကတ္ဝာ မနသိ ကတ္ဝာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတ္ဝာ ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတာ ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sotā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇāti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sotā hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဟန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝာသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ (ဟနတိ) 7 ဗ္ယန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ, ဥပ္ပန္နံ ဗ္ယာပာဒဝိတက္ကံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ ပာပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ နာဓိဝာသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဟနတိ ဗ္ယန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဟန္တာ ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu hantā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti (hanati) 8 byantīkaroti anabhāvaṃ gameti, uppannaṃ byāpādavitakkaṃ…pe… uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ…pe… uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti hanati byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu hantā hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခမော ဟောတိ သီတသ္သ ဥဏ္ဟသ္သ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပာသာယ, ဍံသမကသဝာတာတပသရီသပသမ္ဖသ္သာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပာနံ ပာဏဟရာနံ အဓိဝာသကဇာတိကော ဟောတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခန္တာ ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu khantā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu khamo hoti sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ adhivāsakajātiko hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu khantā hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယာယံ ဒိသာ အဂတပုဗ္ဗာ ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင္ခာရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂော တဏ္ဟာက္ခယော ဝိရာဂော နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ, တံ ခိပ္ပညေဝ ဂန္တာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂန္တာ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယ္ယော ဟောတိ။ပေ.။ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကသ္သာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu gantā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu yāyaṃ disā agatapubbā iminā dīghena addhunā yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ, taṃ khippaññeva gantā hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu gantā hoti. Imehi kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၄. နာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Nāgasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၇. ကေသိသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-7. Kesisuttādivaṇṇanā