| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
9. නාගසුත්‌තං
9. Nāgasuttaṃ
40. ‘‘යස්‌මිං , භික්‌ඛවෙ, සමයෙ ආරඤ්‌ඤිකස්‌ස නාගස්‌ස ගොචරපසුතස්‌ස හත්‌ථීපි හත්‌ථිනියොපි හත්‌ථිකලභාපි හත්‌ථිච්‌ඡාපාපි පුරතො පුරතො ගන්‌ත්‌වා තිණග්‌ගානි ඡින්‌දන්‌ති, තෙන, භික්‌ඛවෙ, ආරඤ්‌ඤිකො නාගො අට්‌ටීයති හරායති ජිගුච්‌ඡති. යස්‌මිං, භික්‌ඛවෙ, සමයෙ ආරඤ්‌ඤිකස්‌ස නාගස්‌ස ගොචරපසුතස්‌ස හත්‌ථීපි හත්‌ථිනියොපි හත්‌ථිකලභාපි හත්‌ථිච්‌ඡාපාපි ඔභග්‌ගොභග්‌ගං සාඛාභඞ්‌ගං ඛාදන්‌ති, තෙන, භික්‌ඛවෙ, ආරඤ්‌ඤිකො නාගො අට්‌ටීයති හරායති ජිගුච්‌ඡති. යස්‌මිං , භික්‌ඛවෙ, සමයෙ ආරඤ්‌ඤිකස්‌ස නාගස්‌ස ඔගාහං ඔතිණ්‌ණස්‌ස හත්‌ථීපි හත්‌ථිනියොපි හත්‌ථිකලභාපි හත්‌ථිච්‌ඡාපාපි පුරතො පුරතො ගන්‌ත්‌වා සොණ්‌ඩාය උදකං ආලොළෙන්‌ති, තෙන, භික්‌ඛවෙ, ආරඤ්‌ඤිකො නාගො අට්‌ටීයති හරායති ජිගුච්‌ඡති. යස්‌මිං, භික්‌ඛවෙ, සමයෙ ආරඤ්‌ඤිකස්‌ස නාගස්‌ස ඔගාහා උත්‌තිණ්‌ණස්‌ස හත්‌ථිනියො කායං උපනිඝංසන්‌තියො ගච්‌ඡන්‌ති, තෙන, භික්‌ඛවෙ, ආරඤ්‌ඤිකො නාගො අට්‌ටීයති හරායති ජිගුච්‌ඡති.
40. ‘‘Yasmiṃ , bhikkhave, samaye āraññikassa nāgassa gocarapasutassa hatthīpi hatthiniyopi hatthikalabhāpi hatthicchāpāpi purato purato gantvā tiṇaggāni chindanti, tena, bhikkhave, āraññiko nāgo aṭṭīyati harāyati jigucchati. Yasmiṃ, bhikkhave, samaye āraññikassa nāgassa gocarapasutassa hatthīpi hatthiniyopi hatthikalabhāpi hatthicchāpāpi obhaggobhaggaṃ sākhābhaṅgaṃ khādanti, tena, bhikkhave, āraññiko nāgo aṭṭīyati harāyati jigucchati. Yasmiṃ , bhikkhave, samaye āraññikassa nāgassa ogāhaṃ otiṇṇassa hatthīpi hatthiniyopi hatthikalabhāpi hatthicchāpāpi purato purato gantvā soṇḍāya udakaṃ āloḷenti, tena, bhikkhave, āraññiko nāgo aṭṭīyati harāyati jigucchati. Yasmiṃ, bhikkhave, samaye āraññikassa nāgassa ogāhā uttiṇṇassa hatthiniyo kāyaṃ upanighaṃsantiyo gacchanti, tena, bhikkhave, āraññiko nāgo aṭṭīyati harāyati jigucchati.
‘‘තස්‌මිං, භික්‌ඛවෙ, සමයෙ ආරඤ්‌ඤිකස්‌ස නාගස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො එතරහි ආකිණ්‌ණො විහරාමි හත්‌ථීහි හත්‌ථිනීහි හත්‌ථිකලභෙහි හත්‌ථිච්‌ඡාපෙහි . ඡින්‌නග්‌ගානි චෙව තිණානි ඛාදාමි, ඔභග්‌ගොභග්‌ගඤ්‌ච මෙ සාඛාභඞ්‌ගං ඛාදන්‌ති 1, ආවිලානි ච පානීයානි පිවාමි, ඔගාහා ච 2 මෙ උත්‌තිණ්‌ණස්‌ස හත්‌ථිනියො කායං උපනිඝංසන්‌තියො ගච්‌ඡන්‌ති. යංනූනාහං එකො ගණස්‌මා වූපකට්‌ඨො විහරෙය්‍ය’න්‌ති. සො අපරෙන සමයෙන එකො ගණස්‌මා වූපකට්‌ඨො විහරති, අච්‌ඡින්‌නග්‌ගානි චෙව තිණානි ඛාදති, ඔභග්‌ගොභග්‌ගඤ්‌චස්‌ස සාඛාභඞ්‌ගං න ඛාදන්‌ති 3, අනාවිලානි ච පානීයානි පිවති, ඔගාහා චස්‌ස උත්‌තිණ්‌ණස්‌ස න හත්‌ථිනියො කායං උපනිඝංසන්‌තියො ගච්‌ඡන්‌ති.
‘‘Tasmiṃ, bhikkhave, samaye āraññikassa nāgassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho etarahi ākiṇṇo viharāmi hatthīhi hatthinīhi hatthikalabhehi hatthicchāpehi . Chinnaggāni ceva tiṇāni khādāmi, obhaggobhaggañca me sākhābhaṅgaṃ khādanti 4, āvilāni ca pānīyāni pivāmi, ogāhā ca 5 me uttiṇṇassa hatthiniyo kāyaṃ upanighaṃsantiyo gacchanti. Yaṃnūnāhaṃ eko gaṇasmā vūpakaṭṭho vihareyya’nti. So aparena samayena eko gaṇasmā vūpakaṭṭho viharati, acchinnaggāni ceva tiṇāni khādati, obhaggobhaggañcassa sākhābhaṅgaṃ na khādanti 6, anāvilāni ca pānīyāni pivati, ogāhā cassa uttiṇṇassa na hatthiniyo kāyaṃ upanighaṃsantiyo gacchanti.
‘‘තස්‌මිං, භික්‌ඛවෙ, සමයෙ ආරඤ්‌ඤිකස්‌ස නාගස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො පුබ්‌බෙ ආකිණ්‌ණො විහාසිං හත්‌ථීහි හත්‌ථිනීහි හත්‌ථිකලභෙහි හත්‌ථිච්‌ඡාපෙහි, ඡින්‌නග්‌ගානි චෙව තිණානි ඛාදිං, ඔභග්‌ගොභග්‌ගඤ්‌ච මෙ සාඛාභඞ්‌ගං ඛාදිංසු, ආවිලානි ච පානීයානි අපායිං, ඔගාහා 7 ච මෙ උත්‌තිණ්‌ණස්‌ස හත්‌ථිනියො කායං උපනිඝංසන්‌තියො අගමංසු. සොහං එතරහි එකො ගණස්‌මා වූපකට්‌ඨො විහරාමි, අච්‌ඡින්‌නග්‌ගානි චෙව තිණානි ඛාදාමි, ඔභග්‌ගොභග්‌ගඤ්‌ච මෙ සාඛාභඞ්‌ගං න ඛාදන්‌ති, අනාවිලානි ච පානීයානි පිවාමි, ඔගාහා ච මෙ උත්‌තිණ්‌ණස්‌ස න හත්‌ථිනියො කායං උපනිඝංසන්‌තියො ගච්‌ඡන්‌තී’ති. සො සොණ්‌ඩාය සාඛාභඞ්‌ගං භඤ්‌ජිත්‌වා සාඛාභඞ්‌ගෙන කායං පරිමජ්‌ජිත්‌වා අත්‌තමනො සොණ්‌ඩං සංහරති 8,.
‘‘Tasmiṃ, bhikkhave, samaye āraññikassa nāgassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho pubbe ākiṇṇo vihāsiṃ hatthīhi hatthinīhi hatthikalabhehi hatthicchāpehi, chinnaggāni ceva tiṇāni khādiṃ, obhaggobhaggañca me sākhābhaṅgaṃ khādiṃsu, āvilāni ca pānīyāni apāyiṃ, ogāhā 9 ca me uttiṇṇassa hatthiniyo kāyaṃ upanighaṃsantiyo agamaṃsu. Sohaṃ etarahi eko gaṇasmā vūpakaṭṭho viharāmi, acchinnaggāni ceva tiṇāni khādāmi, obhaggobhaggañca me sākhābhaṅgaṃ na khādanti, anāvilāni ca pānīyāni pivāmi, ogāhā ca me uttiṇṇassa na hatthiniyo kāyaṃ upanighaṃsantiyo gacchantī’ti. So soṇḍāya sākhābhaṅgaṃ bhañjitvā sākhābhaṅgena kāyaṃ parimajjitvā attamano soṇḍaṃ saṃharati 10,.
‘‘එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, යස්‌මිං සමයෙ භික්‌ඛු ආකිණ්‌ණො විහරති භික්‌ඛූහි භික්‌ඛුනීහි උපාසකෙහි උපාසිකාහි රඤ්‌ඤා රාජමහාමත්‌තෙහි තිත්‌ථියෙහි තිත්‌ථියසාවකෙහි, තස්‌මිං, භික්‌ඛවෙ, සමයෙ භික්‌ඛුස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො එතරහි ආකිණ්‌ණො විහරාමි භික්‌ඛූහි භික්‌ඛුනීහි උපාසකෙහි උපාසිකාහි රඤ්‌ඤා රාජමහාමත්‌තෙහි තිත්‌ථියෙහි තිත්‌ථියසාවකෙහි. යංනූනාහං එකො ගණස්‌මා වූපකට්‌ඨො විහරෙය්‍ය’න්‌ති. සො විවිත්‌තං සෙනාසනං භජති අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජං . සො අරඤ්‌ඤගතො වා රුක්‌ඛමූලගතො වා සුඤ්‌ඤාගාරගතො වා නිසීදති පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‌වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්‌ඨපෙත්‌වා.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, yasmiṃ samaye bhikkhu ākiṇṇo viharati bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi raññā rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi, tasmiṃ, bhikkhave, samaye bhikkhussa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho etarahi ākiṇṇo viharāmi bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi raññā rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi. Yaṃnūnāhaṃ eko gaṇasmā vūpakaṭṭho vihareyya’nti. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ . So araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
‘‘සො අභිජ්‌ඣං ලොකෙ පහාය විගතාභිජ්‌ඣෙන චෙතසා විහරති, අභිජ්‌ඣාය චිත්‌තං පරිසොධෙති; බ්‍යාපාදපදොසං පහාය අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො විහරති සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී, බ්‍යාපාදපදොසා චිත්‌තං පරිසොධෙති; ථිනමිද්‌ධං පහාය විගතථිනමිද්‌ධො විහරති ආලොකසඤ්‌ඤී සතො සම්‌පජානො, ථිනමිද්‌ධා චිත්‌තං පරිසොධෙති; උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චං පහාය අනුද්‌ධතො විහරති අජ්‌ඣත්‌තං වූපසන්‌තචිත්‌තො, උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චා චිත්‌තං පරිසොධෙති; විචිකිච්‌ඡං පහාය තිණ්‌ණවිචිකිච්‌ඡො විහරති අකථංකථී කුසලෙසු ධම්‌මෙසු, විචිකිච්‌ඡාය චිත්‌තං පරිසොධෙති. සො ඉමෙ පඤ්‌ච නීවරණෙ පහාය චෙතසො උපක්‌කිලෙසෙ පඤ්‌ඤාය දුබ්‌බලීකරණෙ විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො අත්‌තමනො සොණ්‌ඩං සංහරති 11. විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං… තතියං ඣානං… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො අත්‌තමනො සොණ්‌ඩං සංහරති.
‘‘So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti. So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So attamano soṇḍaṃ saṃharati 12. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So attamano soṇḍaṃ saṃharati.
‘‘සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්‌තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො අත්‌තමනො සොණ්‌ඩං සංහරති. සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති… සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති… සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති… සබ්‌බසො නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, පඤ්‌ඤාය චස්‌ස දිස්‌වා ආසවා පරික්‌ඛීණා හොන්‌ති. සො අත්‌තමනො සොණ්‌ඩං සංහරතී’’ති. නවමං.
‘‘Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. So attamano soṇḍaṃ saṃharati. Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati… sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati… sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati… sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. So attamano soṇḍaṃ saṃharatī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 9. නාගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Nāgasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 8-9. දෙවාසුරසඞ්‌ගාමසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 8-9. Devāsurasaṅgāmasuttādivaṇṇanā
