| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៥. ធម្មិកវគ្គោ
5. Dhammikavaggo
១. នាគសុត្តវណ្ណនា
1. Nāgasuttavaṇṇanā
៤៣. បញ្ចមស្ស បឋមេ បរិសិញ្ចិតុន្តិ (ម. និ. អដ្ឋ. ១.២៧២) យោ ចុណ្ណមត្តិកាទីហិ គត្តានិ ឧព្ពដ្ដេន្តោ មល្លកមុដ្ឋាទីហិ វា ឃំសន្តោ នហាយតិ, សោ ‘‘នហាយតី’’តិ វុច្ចតិ។ យោ តថា អកត្វា បកតិយាវ នហាយតិ, សោ ‘‘បរិសិញ្ចតី’’តិ វុច្ចតិ ។ ភគវតោ ច សរីរេ តថា ហរិតព្ពំ រជោជល្លំ នាម នុបលិម្បតិ អច្ឆឆវិភាវតោ, ឧតុគ្គហណត្ថំ បន ភគវា កេវលំ ឧទកេ ឱតរតិ។ តេនាហ ‘‘គត្តានិ បរិសិញ្ចិតុ’’ន្តិ។
43. Pañcamassa paṭhame parisiñcitunti (ma. ni. aṭṭha. 1.272) yo cuṇṇamattikādīhi gattāni ubbaṭṭento mallakamuṭṭhādīhi vā ghaṃsanto nahāyati, so ‘‘nahāyatī’’ti vuccati. Yo tathā akatvā pakatiyāva nahāyati, so ‘‘parisiñcatī’’ti vuccati . Bhagavato ca sarīre tathā haritabbaṃ rajojallaṃ nāma nupalimpati acchachavibhāvato, utuggahaṇatthaṃ pana bhagavā kevalaṃ udake otarati. Tenāha ‘‘gattāni parisiñcitu’’nti.
បុព្ពកោដ្ឋកោតិ បាចីនកោដ្ឋកោ។ សាវត្ថិយំ កិរ ជេតវនវិហារោ កទាចិ មហា, កទាចិ ខុទ្ទកោ។ តថា ហិ សោ វិបស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ យោជនិកោ អហោសិ, សិខិស្ស តិគាវុតោ, វេស្សភុស្ស អឌ្ឍយោជនិកោ, កកុសន្ធស្ស គាវុតប្បមាណោ, កោណាគមនស្ស អឌ្ឍគាវុតប្បមាណោ, កស្សបស្ស វីសតិឧសភប្បមាណោ, អម្ហាកំ ភគវតោ កាលេ អដ្ឋករីសប្បមាណោ ជាតោ។ តម្បិ នគរំ តស្ស វិហារស្ស កទាចិ បាចីនតោ ហោតិ, កទាចិ ទក្ខិណតោ, កទាចិ បច្ឆិមតោ, កទាចិ ឧត្តរតោ។ ជេតវនគន្ធកុដិយំ បន ចតុន្នំ មញ្ចបាទានំ បតិដ្ឋិតដ្ឋានំ អចលមេវ។ ចត្តារិ ហិ អចលចេតិយដ្ឋានានិ នាម មហាពោធិបល្លង្កដ្ឋានំ, ឥសិបតនេ ធម្មចក្កប្បវត្តនដ្ឋានំ, សង្កស្សនគរេ ទេវោរោហនកាលេ សោបានស្ស បតិដ្ឋានដ្ឋានំ, មញ្ចបាទដ្ឋានន្តិ។ អយំ បន បុព្ពកោដ្ឋកោ កស្សបទសពលស្ស វីសតិឧសភវិហារកាលេ បាចីនទ្វារកោដ្ឋកោ អហោសិ។ សោ ឥទានិ ‘‘បុព្ពកោដ្ឋកោ’’ត្វេវ បញ្ញាយតិ។
Pubbakoṭṭhakoti pācīnakoṭṭhako. Sāvatthiyaṃ kira jetavanavihāro kadāci mahā, kadāci khuddako. Tathā hi so vipassissa bhagavato kāle yojaniko ahosi, sikhissa tigāvuto, vessabhussa aḍḍhayojaniko, kakusandhassa gāvutappamāṇo, koṇāgamanassa aḍḍhagāvutappamāṇo, kassapassa vīsatiusabhappamāṇo, amhākaṃ bhagavato kāle aṭṭhakarīsappamāṇo jāto. Tampi nagaraṃ tassa vihārassa kadāci pācīnato hoti, kadāci dakkhiṇato, kadāci pacchimato, kadāci uttarato. Jetavanagandhakuṭiyaṃ pana catunnaṃ mañcapādānaṃ patiṭṭhitaṭṭhānaṃ acalameva. Cattāri hi acalacetiyaṭṭhānāni nāma mahābodhipallaṅkaṭṭhānaṃ, isipatane dhammacakkappavattanaṭṭhānaṃ, saṅkassanagare devorohanakāle sopānassa patiṭṭhānaṭṭhānaṃ, mañcapādaṭṭhānanti. Ayaṃ pana pubbakoṭṭhako kassapadasabalassa vīsatiusabhavihārakāle pācīnadvārakoṭṭhako ahosi. So idāni ‘‘pubbakoṭṭhako’’tveva paññāyati.
កស្សបទសពលស្ស កាលេ អចិរវតី នគរំ បរិក្ខិបិត្វា សន្ទមានា បុព្ពកោដ្ឋកំ បត្វា ឧទកេន ភិន្ទិត្វា មហន្តំ ឧទករហទំ មាបេសិ សមតិត្តិកំ អនុបុព្ពគម្ភីរំ។ តត្ថ ឯកំ រញ្ញោ ន្ហានតិត្ថំ, ឯកំ នាគរានំ, ឯកំ ភិក្ខុសង្ឃស្ស, ឯកំ ពុទ្ធានន្តិ ឯវំ បាដិឯក្កានិ ន្ហានតិត្ថានិ ហោន្តិ រមណីយានិវិប្បកិណ្ណរជតបដ្ដសទិសវាលុកានិ។ ឥតិ ភគវតា អាយស្មតា អានន្ទេន សទ្ធិំ យេន អយំ ឯវរូបោ បុព្ពកោដ្ឋកោ, តេនុបសង្កមិ គត្តានិ បរិសិញ្ចិតុំ។ អថាយស្មា អានន្ទោ ឧទកសាដិកំ ឧបនាមេសិ។ ភគវា សុរត្តទុបដ្ដំ អបនេត្វា ឧទកសាដិកំ និវាសេសិ។ ថេរោ ទុបដ្ដេន សទ្ធិំ មហាចីវរំ អត្តនោ ហត្ថគតំ អកាសិ។ ភគវា ឧទកំ ឱតរិ, សហោតរណេនេវស្ស ឧទកេ មច្ឆកច្ឆបា សព្ពេ សុវណ្ណវណ្ណា អហេសុំ, យន្តនាឡិកាហិ សុវណ្ណរសធារានិ សិញ្ចនកាលោ វិយ សុវណ្ណបដប្បសារណកាលោ វិយ ច អហោសិ។ អថ ភគវតោ នហានវត្តំ ទស្សេត្វា បច្ចុត្តិណ្ណស្ស ថេរោ សុរត្តទុបដ្ដំ ឧបនាមេសិ។ ភគវា តំ និវាសេត្វា វិជ្ជុល្លតាសទិសំ កាយពន្ធនំ ពន្ធិត្វា មហាចីវរំ អន្តន្តេន សំហរិត្វា បទុមគព្ភសទិសំ កត្វា ឧបនីតំ ទ្វីសុ កណ្ណេសុ គហេត្វា អដ្ឋាសិ។ តេន វុត្តំ ‘‘បុព្ពកោដ្ឋកេ គត្តានិ បរិសិញ្ចិត្វា ឯកចីវរោ អដ្ឋាសី’’តិ។
Kassapadasabalassa kāle aciravatī nagaraṃ parikkhipitvā sandamānā pubbakoṭṭhakaṃ patvā udakena bhinditvā mahantaṃ udakarahadaṃ māpesi samatittikaṃ anupubbagambhīraṃ. Tattha ekaṃ rañño nhānatitthaṃ, ekaṃ nāgarānaṃ, ekaṃ bhikkhusaṅghassa, ekaṃ buddhānanti evaṃ pāṭiekkāni nhānatitthāni honti ramaṇīyānivippakiṇṇarajatapaṭṭasadisavālukāni. Iti bhagavatā āyasmatā ānandena saddhiṃ yena ayaṃ evarūpo pubbakoṭṭhako, tenupasaṅkami gattāni parisiñcituṃ. Athāyasmā ānando udakasāṭikaṃ upanāmesi. Bhagavā surattadupaṭṭaṃ apanetvā udakasāṭikaṃ nivāsesi. Thero dupaṭṭena saddhiṃ mahācīvaraṃ attano hatthagataṃ akāsi. Bhagavā udakaṃ otari, sahotaraṇenevassa udake macchakacchapā sabbe suvaṇṇavaṇṇā ahesuṃ, yantanāḷikāhi suvaṇṇarasadhārāni siñcanakālo viya suvaṇṇapaṭappasāraṇakālo viya ca ahosi. Atha bhagavato nahānavattaṃ dassetvā paccuttiṇṇassa thero surattadupaṭṭaṃ upanāmesi. Bhagavā taṃ nivāsetvā vijjullatāsadisaṃ kāyabandhanaṃ bandhitvā mahācīvaraṃ antantena saṃharitvā padumagabbhasadisaṃ katvā upanītaṃ dvīsu kaṇṇesu gahetvā aṭṭhāsi. Tena vuttaṃ ‘‘pubbakoṭṭhake gattāni parisiñcitvā ekacīvaro aṭṭhāsī’’ti.
ឯវំ ឋិតស្ស បន ភគវតោ សរីរំ វិកសិតបទុមបុប្ផសទិសំ សព្ពបាលិផុល្លំ បារិច្ឆត្តកំ, តារាមរីចិវិកសិតញ្ច គគនតលំ សិរិយា អវហសមានំ វិយ វិរោចិត្ថ, ព្យាមប្បភាបរិក្ខេបវិលាសិនី ចស្ស ទ្វត្តិំសវរលក្ខណមាលា គន្ថិត្វា ឋបិតា ទ្វត្តិំស ចន្ទិមា វិយ, ទ្វត្តិំស សូរិយា វិយ, បដិបាដិយា ឋបិតទ្វត្តិំសចក្កវត្តិទ្វត្តិំសទេវរាជទ្វត្តិំសមហាព្រហ្មានោ វិយ ច អតិវិយ វិរោចិត្ថ។ យស្មា ច ភគវតោ សរីរំ សុធន្តចាមីករសមានវណ្ណំ, សុបរិសោធិតបវាឡរុចិរតោរណំ, សុវិសុទ្ធនីលរតនាវលិសទិសកេសតនុរុហំ, តស្មា តហំ តហំ វិនិគ្គតសុជាតជាតិហិង្គុលករសូបសោភិតំ ឧបរិ សតមេឃរតនាវលិសុច្ឆាទិតំ ជង្គមមិវ កនកគិរិសិខរំ វិរោចិត្ថ។ តស្មិញ្ច សមយេ ទសពលស្ស សរីរតោ និក្ខមិត្វា ឆព្ពណ្ណរស្មិយោ សមន្តតោ អសីតិហត្ថប្បមាណេ បទេសេ អាធាវន្តី វិធាវន្តី រតនាវលិរតនទាមរតនចុណ្ណវិប្បកិណ្ណំ វិយ បសារិតរតនចិត្តកញ្ចនបដ្ដមិវ អាសិញ្ចមានលាខារសធារាចិត្តមិវ ឧក្កាសតនិបាតសមាកុលមិវ និរន្តរវិប្បកិណ្ណកណិការកិង្កិណិកបុប្ផមិវ វាយុវេគសមុទ្ធតចិនបិដ្ឋចុណ្ណរញ្ជិតមិវ ឥន្ទធនុវិជ្ជុល្លតាវិតានសន្ថតមិវ ច គគនតលំ, តំ ឋានំ បវនញ្ច សម្មា ផរន្តិ។ វណ្ណភូមិ នាមេសា។ ឯវរូបេសុ ឋានេសុ ពុទ្ធានំ សរីរវណ្ណំ វា គុណវណ្ណំ វា ចុណ្ណិយបទេហិ វា គាថាហិ វា អត្ថញ្ច ឧបមាយោ ច ការណានិ ច អាហរិត្វា បដិពលេន ធម្មកថិកេន បូរេត្វា កថេតុំ វដ្ដតិ។ ឯវរូបេសុ ហិ ឋានេសុ ធម្មកថិកស្ស ថាមោ វេទិតព្ពោ។ បុព្ពសទិសានិ កុរុមានោតិ និរុទកានិ កុរុមានោ, សុក្ខាបយមានោតិ អត្ថោ។ សោទកេ គត្តេ ចីវរំ បារុបន្តស្ស ហិ ចីវរេ កណ្ណិកានិ ឧដ្ឋហន្តិ, បរិក្ខារភណ្ឌំ ទុស្សតិ, ពុទ្ធានំ បន សរីរេ រជោជល្លំ ន ឧបលិម្បតិ, បទុមបត្តេ ឧក្ខិត្តឧទកពិន្ទុ វិយ ឧទកំ វិនិវដ្ដេត្វា គច្ឆតិ។ ឯវំ សន្តេបិ សិក្ខាគារវតាយ ភគវា ‘‘បព្ពជិតវត្តំ នាមេត’’ន្តិ មហាចីវរំ ឧភោសុ កណ្ណេសុ គហេត្វា បុរតោ កាយំ បដិច្ឆាទេត្វា អដ្ឋាសិ។
Evaṃ ṭhitassa pana bhagavato sarīraṃ vikasitapadumapupphasadisaṃ sabbapāliphullaṃ pāricchattakaṃ, tārāmarīcivikasitañca gaganatalaṃ siriyā avahasamānaṃ viya virocittha, byāmappabhāparikkhepavilāsinī cassa dvattiṃsavaralakkhaṇamālā ganthitvā ṭhapitā dvattiṃsa candimā viya, dvattiṃsa sūriyā viya, paṭipāṭiyā ṭhapitadvattiṃsacakkavattidvattiṃsadevarājadvattiṃsamahābrahmāno viya ca ativiya virocittha. Yasmā ca bhagavato sarīraṃ sudhantacāmīkarasamānavaṇṇaṃ, suparisodhitapavāḷaruciratoraṇaṃ, suvisuddhanīlaratanāvalisadisakesatanuruhaṃ, tasmā tahaṃ tahaṃ viniggatasujātajātihiṅgulakarasūpasobhitaṃ upari satamegharatanāvalisucchāditaṃ jaṅgamamiva kanakagirisikharaṃ virocittha. Tasmiñca samaye dasabalassa sarīrato nikkhamitvā chabbaṇṇarasmiyo samantato asītihatthappamāṇe padese ādhāvantī vidhāvantī ratanāvaliratanadāmaratanacuṇṇavippakiṇṇaṃ viya pasāritaratanacittakañcanapaṭṭamiva āsiñcamānalākhārasadhārācittamiva ukkāsatanipātasamākulamiva nirantaravippakiṇṇakaṇikārakiṅkiṇikapupphamiva vāyuvegasamuddhatacinapiṭṭhacuṇṇarañjitamiva indadhanuvijjullatāvitānasanthatamiva ca gaganatalaṃ, taṃ ṭhānaṃ pavanañca sammā pharanti. Vaṇṇabhūmi nāmesā. Evarūpesu ṭhānesu buddhānaṃ sarīravaṇṇaṃ vā guṇavaṇṇaṃ vā cuṇṇiyapadehi vā gāthāhi vā atthañca upamāyo ca kāraṇāni ca āharitvā paṭibalena dhammakathikena pūretvā kathetuṃ vaṭṭati. Evarūpesu hi ṭhānesu dhammakathikassa thāmo veditabbo. Pubbasadisāni kurumānoti nirudakāni kurumāno, sukkhāpayamānoti attho. Sodake gatte cīvaraṃ pārupantassa hi cīvare kaṇṇikāni uṭṭhahanti, parikkhārabhaṇḍaṃ dussati, buddhānaṃ pana sarīre rajojallaṃ na upalimpati, padumapatte ukkhittaudakabindu viya udakaṃ vinivaṭṭetvā gacchati. Evaṃ santepi sikkhāgāravatāya bhagavā ‘‘pabbajitavattaṃ nāmeta’’nti mahācīvaraṃ ubhosu kaṇṇesu gahetvā purato kāyaṃ paṭicchādetvā aṭṭhāsi.
តាឡិតញ្ច វាទិតញ្ច តាឡិតវាទិតំ, តូរិយានំ តាឡិតវាទិតំ តូរិយតាឡិតវាទិតំ។ មហន្តញ្ច តំ តូរិយតាឡិតវាទិតញ្ចាតិ មហាតូរិយតាឡិតវាទិតំ។ តេនាហ ‘‘មហន្តេនា’’តិអាទិ។ អថ វា ភេរិមុទិង្គបណវាទិតូរិយានំ តាឡិតំ វីណាវេឡុគោមុខិអាទីនំ វាទិតញ្ច តូរិយតាឡិតវាទិតន្តិ វា ឯវមេត្ថ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។
Tāḷitañca vāditañca tāḷitavāditaṃ, tūriyānaṃ tāḷitavāditaṃ tūriyatāḷitavāditaṃ. Mahantañca taṃ tūriyatāḷitavāditañcāti mahātūriyatāḷitavāditaṃ. Tenāha ‘‘mahantenā’’tiādi. Atha vā bherimudiṅgapaṇavāditūriyānaṃ tāḷitaṃ vīṇāveḷugomukhiādīnaṃ vāditañca tūriyatāḷitavāditanti vā evamettha attho daṭṭhabbo.
អភិញ្ញាបារំ គតោតិ អភិញ្ញាបារគូ។ ឯវំ សេសេសុបិ។ សោ ហិ ភគវា សព្ពធម្មេ អភិជានន្តោ គតោតិ អភិញ្ញាបារគូ។ តេសុ បញ្ចុបាទានក្ខន្ធេ បរិជានន្តោ គតោតិ បរិញ្ញាបារគូ។ សព្ពកិលេសេ បជហន្តោ គតោតិ បហានបារគូ។ ចត្តារោ មគ្គេ ភាវេន្តោ គតោតិ ភាវនាបារគូ។ និរោធំ សច្ឆិករោន្តោ គតោតិ សច្ឆិកិរិយាបារគូ។ សព្ពសមាបត្តិំ សមាបជ្ជន្តោ គតោតិ សមាបត្តិបារគូ។ សុព្រហ្មទេវបុត្តាទយោតិ ឯត្ថ សោ កិរ ទេវបុត្តោ អច្ឆរាសង្ឃបរិវុតោ នន្ទនកីឡិតំ កត្វា បារិច្ឆត្តកមូលេ បញ្ញត្តាសនេ និសីទិ។ តំ បញ្ចសតា បរិវារេត្វា និសិន្នា , បញ្ចសតា រុក្ខំ អភិរុហិត្វា មធុរស្សរេន គាយិត្វា បុប្ផានិ បាតេន្តិ។ តានិ គហេត្វា ឥតរា ឯកតោវណ្ដិកមាលាវ គន្ថេន្តិ។ អថ រុក្ខំ អភិរុឡ្ហា ឧបច្ឆេទកវសេន ឯកប្បហារេនេវ កាលំ កត្វា អវីចិម្ហិ និព្ពត្តា មហាទុក្ខំ អនុភវន្តិ។ អថ កាលេ គច្ឆន្តេ ទេវបុត្តោ ‘‘ឥមាសំ នេវ សទ្ទោ សុយ្យតិ , ន បុប្ផានិ បាតេន្តិ, កហំ នុ ខោ គតា’’តិ អាវជ្ជេន្តោ និរយេ និព្ពត្តភាវំ ទិស្វា បិយវត្ថុកសោកេន រុប្បមានោ ចិន្តេសិ – ‘‘ឯតា តាវ យថាកម្មេន គតា, មយ្ហំ អាយុសង្ខារោ កិត្តកោ’’តិ។ សោ ‘‘សត្តមេ ទិវសេ មយាបិ អវសេសាហិ បញ្ចសតាហិ សទ្ធិំ កាលំ កត្វា តត្ថេវ និព្ពត្តិតព្ព’’ន្តិ ទិស្វា ពលវតរេន សោកេន សមប្បិតោ។ ‘‘ឥមំ មយ្ហំ សោកំ សទេវកេ លោកេ អញ្ញត្រ តថាគតា និព្ពាបេតុំ សមត្ថោ នត្ថី’’តិ ចិន្តេត្វា សត្ថុ សន្តិកំ គន្ត្វា វន្ទិត្វា ឯកមន្តំ ឋិតោ –
Abhiññāpāraṃ gatoti abhiññāpāragū. Evaṃ sesesupi. So hi bhagavā sabbadhamme abhijānanto gatoti abhiññāpāragū. Tesu pañcupādānakkhandhe parijānanto gatoti pariññāpāragū. Sabbakilese pajahanto gatoti pahānapāragū. Cattāro magge bhāvento gatoti bhāvanāpāragū. Nirodhaṃ sacchikaronto gatoti sacchikiriyāpāragū. Sabbasamāpattiṃ samāpajjanto gatoti samāpattipāragū. Subrahmadevaputtādayoti ettha so kira devaputto accharāsaṅghaparivuto nandanakīḷitaṃ katvā pāricchattakamūle paññattāsane nisīdi. Taṃ pañcasatā parivāretvā nisinnā , pañcasatā rukkhaṃ abhiruhitvā madhurassarena gāyitvā pupphāni pātenti. Tāni gahetvā itarā ekatovaṇṭikamālāva ganthenti. Atha rukkhaṃ abhiruḷhā upacchedakavasena ekappahāreneva kālaṃ katvā avīcimhi nibbattā mahādukkhaṃ anubhavanti. Atha kāle gacchante devaputto ‘‘imāsaṃ neva saddo suyyati , na pupphāni pātenti, kahaṃ nu kho gatā’’ti āvajjento niraye nibbattabhāvaṃ disvā piyavatthukasokena ruppamāno cintesi – ‘‘etā tāva yathākammena gatā, mayhaṃ āyusaṅkhāro kittako’’ti. So ‘‘sattame divase mayāpi avasesāhi pañcasatāhi saddhiṃ kālaṃ katvā tattheva nibbattitabba’’nti disvā balavatarena sokena samappito. ‘‘Imaṃ mayhaṃ sokaṃ sadevake loke aññatra tathāgatā nibbāpetuṃ samattho natthī’’ti cintetvā satthu santikaṃ gantvā vanditvā ekamantaṃ ṭhito –
‘‘និច្ចំ ឧត្រស្តមិទំ ចិត្តំ, និច្ចំ ឧព្ពិគ្គមិទំ មនោ;
‘‘Niccaṃ utrastamidaṃ cittaṃ, niccaṃ ubbiggamidaṃ mano;
អនុប្បន្នេសុ កិច្ឆេសុ, អថោ ឧប្បតិតេសុ ច;
Anuppannesu kicchesu, atho uppatitesu ca;
សចេ អត្ថិ អនុត្រស្តំ, តំ មេ អក្ខាហិ បុច្ឆិតោ’’តិ។ (សំ. និ. ១.៩៨) –
Sace atthi anutrastaṃ, taṃ me akkhāhi pucchito’’ti. (saṃ. ni. 1.98) –
ឥមំ គាថមភាសិ។ ភគវាបិស្ស –
Imaṃ gāthamabhāsi. Bhagavāpissa –
‘‘នាញ្ញត្រ ពោជ្ឈា តបសា, នាញ្ញត្រិន្ទ្រិយសំវរា;
‘‘Nāññatra bojjhā tapasā, nāññatrindriyasaṃvarā;
នាញ្ញត្រ សព្ពនិស្សគ្គា, សោត្ថិំ បស្សាមិ បាណិន’’ន្តិ។ (សំ. និ. ១.៩៨) –
Nāññatra sabbanissaggā, sotthiṃ passāmi pāṇina’’nti. (saṃ. ni. 1.98) –
ធម្មំ ទេសេសិ។ សោ ទេសនាបរិយោសានេ វិគតសោកោ បញ្ចហិ អច្ឆរាសតេហិ សទ្ធិំ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋាយ ភគវន្តំ នមស្សមានោ អដ្ឋាសិ។ តំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ ‘‘ទុក្ខប្បត្តា សុព្រហ្មទេវបុត្តាទយោ’’តិ។ អាទិ-សទ្ទេន ចន្ទសូរិយទេវបុត្តាទយោ សង្គណ្ហាតិ។ ចតូហិ ការណេហីតិ អារកត្តា, អរីនំ អរានញ្ច ហតត្តា, បច្ចយាទីនំ អរហត្តា, បាបករណេ រហាភាវាតិ ឥមេហិ ចតូហិ ការណេហិ។
Dhammaṃ desesi. So desanāpariyosāne vigatasoko pañcahi accharāsatehi saddhiṃ sotāpattiphale patiṭṭhāya bhagavantaṃ namassamāno aṭṭhāsi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ ‘‘dukkhappattā subrahmadevaputtādayo’’ti. Ādi-saddena candasūriyadevaputtādayo saṅgaṇhāti. Catūhi kāraṇehīti ārakattā, arīnaṃ arānañca hatattā, paccayādīnaṃ arahattā, pāpakaraṇe rahābhāvāti imehi catūhi kāraṇehi.
ទសវិធសំយោជនានីតិ ឱរម្ភាគិយុទ្ធម្ភាគិយភេទតោ ទសវិធសំយោជនានិ។ សព្ពេ អច្ចរុចីតិ សព្ពសត្តេ អតិក្កមិត្វា បវត្តរុចិ។ អដ្ឋមកន្តិ សោតាបត្តិមគ្គដ្ឋំ សន្ធាយ វទតិ។ សោតាបន្នោតិ ផលដ្ឋោ គហិតោ។
Dasavidhasaṃyojanānīti orambhāgiyuddhambhāgiyabhedato dasavidhasaṃyojanāni. Sabbe accarucīti sabbasatte atikkamitvā pavattaruci. Aṭṭhamakanti sotāpattimaggaṭṭhaṃ sandhāya vadati. Sotāpannoti phalaṭṭho gahito.
សោរច្ចន្តិ ‘‘តត្ថ កតមំ សោរច្ចំ? យោ កាយិកោ អវីតិក្កមោ, វាចសិកោ អវីតិក្កមោ, កាយិកវាចសិកោ អវីតិក្កមោ, ឥទំ វុច្ចតិ សោរច្ចំ, សព្ពាបិ សីលសំវរោ សោរច្ច’’ន្តិ (ធ. ស. ១៣៤៩) វចនតោ សុចិសីលំ ‘‘សោរច្ច’’ន្តិ វុត្តំ។ ករូណាតិ ករុណាព្រហ្មវិហារមាហ។ ករុណាបុព្ពភាគោតិ តស្ស បុព្ពភាគំ ឧបចារជ្ឈានំ វទតិ។
Soraccanti ‘‘tattha katamaṃ soraccaṃ? Yo kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo, kāyikavācasiko avītikkamo, idaṃ vuccati soraccaṃ, sabbāpi sīlasaṃvaro soracca’’nti (dha. sa. 1349) vacanato sucisīlaṃ ‘‘soracca’’nti vuttaṃ. Karūṇāti karuṇābrahmavihāramāha. Karuṇāpubbabhāgoti tassa pubbabhāgaṃ upacārajjhānaṃ vadati.
ទុវិធេន ឈានេនាតិ អារម្មណូបនិជ្ឈានលក្ខណូបនិជ្ឈានភេទតោ ទុវិធេន ឈានមនេន។ បញ្ចវិធមិច្ឆាជីវវសេនាតិ កុហនាលបនានេមិត្តិកតានិប្បេសិកតាលាភេនលាភំនិជិគីសនតាសង្ខាត- បញ្ចវិធមិច្ឆាជីវវសេន។ ន លិប្បតីតិ ន អល្លីយតិ អនុសយតោ អារម្មណករណតោ វា តណ្ហាទិដ្ឋិអភិនិវេសាភាវតោ។ សេសមេត្ថ ឧត្តានមេវ។
Duvidhenajhānenāti ārammaṇūpanijjhānalakkhaṇūpanijjhānabhedato duvidhena jhānamanena. Pañcavidhamicchājīvavasenāti kuhanālapanānemittikatānippesikatālābhenalābhaṃnijigīsanatāsaṅkhāta- pañcavidhamicchājīvavasena. Na lippatīti na allīyati anusayato ārammaṇakaraṇato vā taṇhādiṭṭhiabhinivesābhāvato. Sesamettha uttānameva.
នាគសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Nāgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១. នាគសុត្តំ • 1. Nāgasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១. នាគសុត្តវណ្ណនា • 1. Nāgasuttavaṇṇanā
