| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā |
၅. နာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Nāgasuttavaṇṇanā
၃၅. ပဉ္စမေ ကောသမ္ဗိယန္တိ ကုသုမ္ဗေန နာမ ဣသိနာ ဝသိတဋ္ဌာနေ မာပိတတ္တာ ‘‘ကောသမ္ဗီ’’တိ ဧဝံလဒ္ဓနာမကေ နဂရေ။ ဃောသိတာရာမေတိ ဃောသိတသေဋ္ဌိနာ ကာရိတေ အာရာမေ။ ဘဂဝာ အာကိဏ္ဏော ဝိဟရတီတိ ဘဂဝာ သမ္ဗာဓပ္ပတ္တော ဝိဟရတိ။ ကိံ ပန ဘဂဝတော သမ္ဗာဓော အတ္ထိ, သံသဂ္ဂော ဝာတိ? နတ္ထိ။ န ဟိ ကောစိ ဘဂဝန္တံ အနိစ္ဆာယ ဥပသင္ကမိတုံ သက္ကောတိ။ ဒုရာသဒာ ဟိ ဗုဒ္ဓာ ဘဂဝန္တော သဗ္ဗတ္ထ စ အနုပလိတ္တတ္တာ။ ဟိတေသိတာယ ပန သတ္တေသု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ ‘‘မုတ္တော မောစေသ္သာမီ’’တိ ပဋိညာနုရူပံ စတုရောဃနိတ္ထရဏတ္ထံ အဋ္ဌန္နံ ပရိသာနံ အတ္တနော သန္တိကံ ကာလေန ကာလံ ဥပသင္ကမနံ အဓိဝာသေတိ, သယဉ္စ မဟာကရုဏာသမုသ္သာဟိတော ကာလညူ ဟုတ္ဝာ တတ္ထ ဥပသင္ကမတိ, ဣဒံ သဗ္ဗဗုဒ္ဓာနံ အာစိဏ္ဏံ, အယမိဓ အာကိဏ္ဏဝိဟာရောတိ အဓိပ္ပေတော။
35. Pañcame kosambiyanti kusumbena nāma isinā vasitaṭṭhāne māpitattā ‘‘kosambī’’ti evaṃladdhanāmake nagare. Ghositārāmeti ghositaseṭṭhinā kārite ārāme. Bhagavā ākiṇṇo viharatīti bhagavā sambādhappatto viharati. Kiṃ pana bhagavato sambādho atthi, saṃsaggo vāti? Natthi. Na hi koci bhagavantaṃ anicchāya upasaṅkamituṃ sakkoti. Durāsadā hi buddhā bhagavanto sabbattha ca anupalittattā. Hitesitāya pana sattesu anukampaṃ upādāya ‘‘mutto mocessāmī’’ti paṭiññānurūpaṃ caturoghanittharaṇatthaṃ aṭṭhannaṃ parisānaṃ attano santikaṃ kālena kālaṃ upasaṅkamanaṃ adhivāseti, sayañca mahākaruṇāsamussāhito kālaññū hutvā tattha upasaṅkamati, idaṃ sabbabuddhānaṃ āciṇṇaṃ, ayamidha ākiṇṇavihāroti adhippeto.
ဣဓ ပန ကောသမ္ဗိကာနံ ဘိက္ခူနံ ကလဟဇာတာနံ သတ္ထာ ဒီဃီတိသ္သ ကောသလရညော ဝတ္ထုံ အာဟရိတ္ဝာ, ‘‘န ဟိ ဝေရေန ဝေရာနိ, သမ္မန္တီဓ ကုဒာစန’’န္တိအာဒိနာ (ဓ. ပ. ၅; မ. နိ. ၃.၂၃၇; မဟာဝ. ၄၆၄) ဩဝာဒံ အဒာသိ, တံ ဒိဝသံ တေသံ ကလဟံ ကရောန္တာနံယေဝ ရတ္တိ ဝိဘာတာ။ ဒုတိယဒိဝသေပိ ဘဂဝာ တမေဝ ဝတ္ထုံ ကထေသိ, တံ ဒိဝသမ္ပိ တေသံ ကလဟံ ကရောန္တာနံယေဝ ရတ္တိ ဝိဘာတာ။ တတိယဒိဝသေပိ ဘဂဝာ တမေဝ ဝတ္ထုံ ကထေသိ, အထညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧဝမာဟ – ‘‘အပ္ပောသ္သုက္ကော, ဘန္တေ ဘဂဝာ, ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရမနုယုတ္တော ဝိဟရတု, မယမေတေန ဘဏ္ဍနေန ကလဟေန ဝိဂ္ဂဟေန ဝိဝာဒေန ပညာယိသ္သာမာ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘ပရိယာဒိန္နစိတ္တာ ခော ဣမေ မောဃပုရိသာ န ဒာနိမေ သက္ကာ သညာပေတုံ, နတ္ထိ စေတ္ထ သညာပေတဗ္ဗာ, ယံနူနာဟံ ဧကစာရိကဝာသံ ဝသေယ္ယံ, ဧဝံ ဣမေ ဘိက္ခူ ကလဟတော ဩရမိသ္သန္တီ’’တိ စိန္တေသိ။ ဧဝံ တေဟိ ကလဟကာရကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဧကဝိဟာရေ ဝာသံ ဝိနေတဗ္ဗာဘာဝတော ဥပာသကာဒီဟိ ဥပသင္ကမနဉ္စ အာကိဏ္ဏဝိဟာရံ ကတ္ဝာ ဝုတ္တံ – ‘‘တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ အာကိဏ္ဏော ဝိဟရတီ’’တိအာဒိ။
Idha pana kosambikānaṃ bhikkhūnaṃ kalahajātānaṃ satthā dīghītissa kosalarañño vatthuṃ āharitvā, ‘‘na hi verena verāni, sammantīdha kudācana’’ntiādinā (dha. pa. 5; ma. ni. 3.237; mahāva. 464) ovādaṃ adāsi, taṃ divasaṃ tesaṃ kalahaṃ karontānaṃyeva ratti vibhātā. Dutiyadivasepi bhagavā tameva vatthuṃ kathesi, taṃ divasampi tesaṃ kalahaṃ karontānaṃyeva ratti vibhātā. Tatiyadivasepi bhagavā tameva vatthuṃ kathesi, athaññataro bhikkhu bhagavantaṃ evamāha – ‘‘appossukko, bhante bhagavā, diṭṭhadhammasukhavihāramanuyutto viharatu, mayametena bhaṇḍanena kalahena viggahena vivādena paññāyissāmā’’ti. Satthā ‘‘pariyādinnacittā kho ime moghapurisā na dānime sakkā saññāpetuṃ, natthi cettha saññāpetabbā, yaṃnūnāhaṃ ekacārikavāsaṃ vaseyyaṃ, evaṃ ime bhikkhū kalahato oramissantī’’ti cintesi. Evaṃ tehi kalahakārakehi bhikkhūhi saddhiṃ ekavihāre vāsaṃ vinetabbābhāvato upāsakādīhi upasaṅkamanañca ākiṇṇavihāraṃ katvā vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena bhagavā ākiṇṇo viharatī’’tiādi.
တတ္ထ ဒုက္ခန္တိ န သုခံ, အနာရာဓိတစိတ္တတာယ န ဣဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။ တေနေဝာဟ ‘‘န ဖာသု ဝိဟရာမီ’’တိ။ ဝူပကဋ္ဌောတိ ပဝိဝေကဋ္ဌော ဒူရီဘူတော။ တထာ စိန္တေတ္ဝာဝ ဘဂဝာ ပာတောဝ သရီရပ္ပဋိဇဂ္ဂနံ ကတ္ဝာ ကောသမ္ဗိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ကဉ္စိ အနာမန္တေတ္ဝာ ဧကော အဒုတိယော ဂန္တ္ဝာ ကောသလရဋ္ဌေ ပာလိလေယ္ယကေ ဝနသဏ္ဍေ ဘဒ္ဒသာလမူလေ ဝိဟာသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ။ပေ.။ ဘဒ္ဒသာလမူလေ’’တိ။ တတ္ထ သာမန္တိ သယံ။ သံသာမေတ္ဝာတိ ပဋိသာမေတ္ဝာ။ ပတ္တစီဝရမာဒာယာတိ ဧတ္ထာပိ သာမန္တိ ပဒံ အာနေတ္ဝာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဥပဋ္ဌာကေတိ ကောသမ္ဗိနဂရဝာသိနော ဃောသိတသေဋ္ဌိအာဒိကေ ဥပဋ္ဌာကေ, ဝိဟာရေ စ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကံ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အနာမန္တေတ္ဝာ။
Tattha dukkhanti na sukhaṃ, anārādhitacittatāya na iṭṭhanti attho. Tenevāha ‘‘na phāsu viharāmī’’ti. Vūpakaṭṭhoti pavivekaṭṭho dūrībhūto. Tathā cintetvāva bhagavā pātova sarīrappaṭijagganaṃ katvā kosambiyaṃ piṇḍāya caritvā kañci anāmantetvā eko adutiyo gantvā kosalaraṭṭhe pālileyyake vanasaṇḍe bhaddasālamūle vihāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ…pe… bhaddasālamūle’’ti. Tattha sāmanti sayaṃ. Saṃsāmetvāti paṭisāmetvā. Pattacīvaramādāyāti etthāpi sāmanti padaṃ ānetvā yojetabbaṃ. Upaṭṭhāketi kosambinagaravāsino ghositaseṭṭhiādike upaṭṭhāke, vihāre ca aggupaṭṭhākaṃ āyasmantaṃ ānandaṃ anāmantetvā.
ဧဝံ ဂတေ သတ္ထရိ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာဟံသု – ‘‘အာဝုသော အာနန္ဒ, သတ္ထာ ဧကကောဝ ဂတော, မယံ အနုဗန္ဓိသ္သာမာ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော, ယဒာ ဘဂဝာ သာမံ သေနာသနံ သံသာမေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ အနာမန္တေတ္ဝာ ဥပဋ္ဌာကေ စ အနပလောကေတ္ဝာ ဘိက္ခုသင္ဃံ အဒုတိယော ဂစ္ဆတိ, တဒာ ဧကစာရံ စရိတုံ ဘဂဝတော အဇ္ဈာသယော, သာဝကေန နာမ သတ္ထု အဇ္ဈာသယာနုရူပံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ, တသ္မာ န ဣမေသု ဒိဝသေသု ဘဂဝာ အနုဂန္တဗ္ဗော’’တိ နိဝာရေသိ, သယမ္ပိ နာနုဂစ္ဆိ။
Evaṃ gate satthari pañcasatā bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ āhaṃsu – ‘‘āvuso ānanda, satthā ekakova gato, mayaṃ anubandhissāmā’’ti. ‘‘Āvuso, yadā bhagavā sāmaṃ senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya anāmantetvā upaṭṭhāke ca anapaloketvā bhikkhusaṅghaṃ adutiyo gacchati, tadā ekacāraṃ carituṃ bhagavato ajjhāsayo, sāvakena nāma satthu ajjhāsayānurūpaṃ paṭipajjitabbaṃ, tasmā na imesu divasesu bhagavā anugantabbo’’ti nivāresi, sayampi nānugacchi.
အနုပုဗ္ဗေနာတိ အနုက္ကမေန, ဂာမနိဂမပဋိပာဋိယာ စာရိကံ စရမာနော ‘‘ဧကစာရဝာသံ တာဝ ဝသမာနံ ဘိက္ခုံ ပသ္သိသ္သာမီ’’တိ ဗာလကလောဏကာရဂာမံ ဂန္တ္ဝာ တတ္ထ ဘဂုတ္ထေရသ္သ သကလံ ပစ္ဆာဘတ္တဉ္စေဝ တိယာမဉ္စ ရတ္တိံ ဧကစာရဝာသေ အာနိသံသံ ကထေတ္ဝာ ပုနဒိဝသေ တေန ပစ္ဆာသမဏေန ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ တံ တတ္ထေဝ နိဝတ္တေတ္ဝာ ‘‘သမဂ္ဂဝာသံ ဝသမာနေ တယော ကုလပုတ္တေ ပသ္သိသ္သာမီ’’တိ ပာစီနဝံသမိဂဒာယံ ဂန္တ္ဝာ တေသမ္ပိ သကလရတ္တိံ သမဂ္ဂဝာသေ အာနိသံသံ ကထေတ္ဝာ တေပိ တတ္ထေဝ နိဝတ္တေတ္ဝာ ဧကကောဝ ပာလိလေယ္ယဂာမံ သမ္ပတ္တော။ ပာလိလေယ္ယဂာမဝာသိနော ပစ္စုဂ္ဂန္တ္ဝာ ဘဂဝတော ဒာနံ ဒတ္ဝာ ပာလိလေယ္ယဂာမသ္သ အဝိဒူရေ ရက္ခိတဝနသဏ္ဍော နာမ အတ္ထိ, တတ္ထ ဘဂဝတော ပဏ္ဏသာလံ ကတ္ဝာ ‘‘ဧတ္ထ ဘဂဝာ ဝသတူ’’တိ ယာစိတ္ဝာ ဝာသယိံသု။ ဘဒ္ဒသာလောတိ ပန တတ္ထေကော မနာပော ဘဒ္ဒကော သာလရုက္ခော, ဘဂဝာ တံ ဂာမံ ဥပနိသ္သာယ ဝနသဏ္ဍေ ပဏ္ဏသာလသမီပေ တသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဝိဟာသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ပာလိလေယ္ယကေ ဝိဟရတိ ရက္ခိတဝနသဏ္ဍေ ဘဒ္ဒသာလမူလေ’’တိ။
Anupubbenāti anukkamena, gāmanigamapaṭipāṭiyā cārikaṃ caramāno ‘‘ekacāravāsaṃ tāva vasamānaṃ bhikkhuṃ passissāmī’’ti bālakaloṇakāragāmaṃ gantvā tattha bhaguttherassa sakalaṃ pacchābhattañceva tiyāmañca rattiṃ ekacāravāse ānisaṃsaṃ kathetvā punadivase tena pacchāsamaṇena piṇḍāya caritvā taṃ tattheva nivattetvā ‘‘samaggavāsaṃ vasamāne tayo kulaputte passissāmī’’ti pācīnavaṃsamigadāyaṃ gantvā tesampi sakalarattiṃ samaggavāse ānisaṃsaṃ kathetvā tepi tattheva nivattetvā ekakova pālileyyagāmaṃ sampatto. Pālileyyagāmavāsino paccuggantvā bhagavato dānaṃ datvā pālileyyagāmassa avidūre rakkhitavanasaṇḍo nāma atthi, tattha bhagavato paṇṇasālaṃ katvā ‘‘ettha bhagavā vasatū’’ti yācitvā vāsayiṃsu. Bhaddasāloti pana tattheko manāpo bhaddako sālarukkho, bhagavā taṃ gāmaṃ upanissāya vanasaṇḍe paṇṇasālasamīpe tasmiṃ rukkhamūle vihāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘pālileyyake viharati rakkhitavanasaṇḍe bhaddasālamūle’’ti.
ဟတ္ထိနာဂောတိ မဟာဟတ္ထီ ယူထပတိ။ ဟတ္ထိကလဘေဟီတိ ဟတ္ထိပောတကေဟိ။ ဟတ္ထိစ္ဆာပေဟီတိ ခီရူပဂေဟိ ဒဟရဟတ္ထိပောတကေဟိ, ယေ ‘‘ဘိင္ကာ’’တိပိ ဝုစ္စန္တိ။ ဆိန္နဂ္ဂာနီတိ ပုရတော ပုရတော ဂစ္ဆန္တေဟိ တေဟိ ဟတ္ထိအာဒီဟိ ဆိန္နဂ္ဂာနိ ခာဒိတာဝသေသာနိ ခာဏုသဒိသာနိ ခာဒတိ။ ဩဘဂ္ဂောဘဂ္ဂန္တိ တေန ဟတ္ထိနာဂေန ဥစ္စဋ္ဌာနတော ဘဉ္ဇိတ္ဝာ ဘဉ္ဇိတ္ဝာ ပာတိတံ။ အသ္သ သာခာဘင္ဂန္တိ ဧတသ္သ သန္တကံ သာခာဘင္ဂံ တေ ခာဒန္တိ။ အာဝိလာနီတိ တေဟိ ပဌမတရံ ဩတရိတ္ဝာ ပိဝန္တေဟိ အာလုဠိတတ္တာ အာဝိလာနိ ကဒ္ဒမမိသ္သာနိ ပာနီယာနိ ပိဝတိ။ ဩဂာဟာတိ တိတ္ထတော။ ‘‘ဩဂာဟ’’န္တိပိ ပာဠိ။ အသ္သာတိ ဟတ္ထိနာဂသ္သ။ ဥပနိဃံသန္တိယောတိ ဃဋ္ဋေန္တိယော, ဥပနိဃံသိယမာနောပိ အတ္တနော ဥဠာရဘာဝေန န ကုဇ္ဈတိ, တေန တာ တံ ဃံသန္တိယေဝ။ ယူထာတိ ဟတ္ထိဃဋာ။
Hatthināgoti mahāhatthī yūthapati. Hatthikalabhehīti hatthipotakehi. Hatthicchāpehīti khīrūpagehi daharahatthipotakehi, ye ‘‘bhiṅkā’’tipi vuccanti. Chinnaggānīti purato purato gacchantehi tehi hatthiādīhi chinnaggāni khāditāvasesāni khāṇusadisāni khādati. Obhaggobhagganti tena hatthināgena uccaṭṭhānato bhañjitvā bhañjitvā pātitaṃ. Assa sākhābhaṅganti etassa santakaṃ sākhābhaṅgaṃ te khādanti. Āvilānīti tehi paṭhamataraṃ otaritvā pivantehi āluḷitattā āvilāni kaddamamissāni pānīyāni pivati. Ogāhāti titthato. ‘‘Ogāha’’ntipi pāḷi. Assāti hatthināgassa. Upanighaṃsantiyoti ghaṭṭentiyo, upanighaṃsiyamānopi attano uḷārabhāvena na kujjhati, tena tā taṃ ghaṃsantiyeva. Yūthāti hatthighaṭā.
ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမီတိ သော ကိရ ဟတ္ထိနာဂော ယူထဝာသေ ဥက္ကဏ္ဌိတော တံ ဝနသဏ္ဍံ ပဝိဋ္ဌော တတ္ထ ဘဂဝန္တံ ဒိသ္ဝာ ဃဋသဟသ္သေန နိဗ္ဗာပိတသန္တာပော ဝိယ နိဗ္ဗုတော ဟုတ္ဝာ ပသန္နစိတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ အဋ္ဌာသိ, တတော ပဋ္ဌာယ ဝတ္တသီသေ ဌတ္ဝာ ဘဒ္ဒသာလသ္သ ပဏ္ဏသာလာယ စ သမန္တတော အပ္ပဟရိတကံ ကတ္ဝာ သာခာဘင္ဂေဟိ သမ္မဇ္ဇတိ, ဘဂဝတော မုခဓောဝနံ ဒေတိ, န္ဟာနောဒကံ အာဟရတိ, ဒန္တကဋ္ဌံ ဒေတိ, အရညတော မဓုရာနိ ဖလာနိ အာဟရိတ္ဝာ သတ္ထု ဥပနေတိ, သတ္ထာ တာနိ ပရိဘုဉ္ဇတိ ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘တတ္ရ သုဒံ သော ဟတ္ထိနာဂော ယသ္မိံ ပဒေသေ ဘဂဝာ ဝိဟရတိ, တံ ပဒေသံ အပ္ပဟရိတဉ္စ ကရောတိ, သောဏ္ဍာယ ဘဂဝတော ပာနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတီ’’တိ။ သောဏ္ဍာယ ဒာရူနိ အာဟရိတ္ဝာ အညမညံ ဃံသိတ္ဝာ အဂ္ဂိံ ဥဋ္ဌာပေတ္ဝာ ဒာရူနိ ဇာလာပေတ္ဝာ တတ္ထ ပာသာဏခဏ္ဍာနိ တာပေတ္ဝာ တာနိ ဒဏ္ဍကေဟိ ပဝဋ္ဋေတ္ဝာ သောဏ္ဍိယံ ခိပိတ္ဝာ ဥဒကသ္သ တတ္တဘာဝံ ဉတ္ဝာ ဘဂဝတော သန္တိကံ ဥပဂန္တ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, ဘဂဝာ ‘‘ဟတ္ထိနာဂော မမ န္ဟာနံ ဣစ္ဆတီ’’တိ တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ န္ဟာနကိစ္စံ ကရောတိ, ပာနီယေပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မိံ ပန သီတလေ သဉ္ဇာတေ ဥပသင္ကမတိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘သောဏ္ဍာယ ဘဂဝတော ပာနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတီ’’တိ။
Yena bhagavā tenupasaṅkamīti so kira hatthināgo yūthavāse ukkaṇṭhito taṃ vanasaṇḍaṃ paviṭṭho tattha bhagavantaṃ disvā ghaṭasahassena nibbāpitasantāpo viya nibbuto hutvā pasannacitto bhagavato santike aṭṭhāsi, tato paṭṭhāya vattasīse ṭhatvā bhaddasālassa paṇṇasālāya ca samantato appaharitakaṃ katvā sākhābhaṅgehi sammajjati, bhagavato mukhadhovanaṃ deti, nhānodakaṃ āharati, dantakaṭṭhaṃ deti, araññato madhurāni phalāni āharitvā satthu upaneti, satthā tāni paribhuñjati . Tena vuttaṃ – ‘‘tatra sudaṃ so hatthināgo yasmiṃ padese bhagavā viharati, taṃ padesaṃ appaharitañca karoti, soṇḍāya bhagavato pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetī’’ti. Soṇḍāya dārūni āharitvā aññamaññaṃ ghaṃsitvā aggiṃ uṭṭhāpetvā dārūni jālāpetvā tattha pāsāṇakhaṇḍāni tāpetvā tāni daṇḍakehi pavaṭṭetvā soṇḍiyaṃ khipitvā udakassa tattabhāvaṃ ñatvā bhagavato santikaṃ upagantvā tiṭṭhati, bhagavā ‘‘hatthināgo mama nhānaṃ icchatī’’ti tattha gantvā nhānakiccaṃ karoti, pānīyepi eseva nayo. Tasmiṃ pana sītale sañjāte upasaṅkamati, taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘soṇḍāya bhagavato pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetī’’ti.
အထ ခော ဘဂဝတော ရဟောဂတသ္သာတိအာဒိ ဥဘိန္နံ မဟာနာဂာနံ ဝိဝေကသုခပစ္စဝေက္ခဏဒသ္သနံ, တံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ အတ္တနော စ ပဝိဝေကံ ဝိဒိတ္ဝာတိ ကေဟိစိ အနာကိဏ္ဏဘာဝလဒ္ဓံ ကာယဝိဝေကံ ဇာနိတ္ဝာ, ဣတရေ ပန ဝိဝေကာ ဘဂဝတော သဗ္ဗကာလံ ဝိဇ္ဇန္တိယေဝ။
Atha kho bhagavato rahogatassātiādi ubhinnaṃ mahānāgānaṃ vivekasukhapaccavekkhaṇadassanaṃ, taṃ vuttatthameva. Attano ca pavivekaṃ viditvāti kehici anākiṇṇabhāvaladdhaṃ kāyavivekaṃ jānitvā, itare pana vivekā bhagavato sabbakālaṃ vijjantiyeva.
ဣမံ ဥဒာနန္တိ ဣမံ အတ္တနော ဟတ္ထိနာဂသ္သ စ ပဝိဝေကာဘိရတိယာ သမာနဇ္ဈာသယဘာဝဒီပနံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ။
Imaṃudānanti imaṃ attano hatthināgassa ca pavivekābhiratiyā samānajjhāsayabhāvadīpanaṃ udānaṃ udānesi.
တတ္ထာယံ သင္ခေပတ္ထော – ဧတံ ဤသာဒန္တသ္သ ရထဤသာသဒိသဒန္တသ္သ ဟတ္ထိနာဂသ္သ စိတ္တံ နာဂေန ဗုဒ္ဓနာဂသ္သ စိတ္တေန သမေတိ သံသန္ဒတိ။ ကထံ သမေတိ စေ? ယဒေကော ရမတီ ဝနေ ယသ္မာ ဗုဒ္ဓနာဂော ‘‘အဟံ ခော ပုဗ္ဗေ အာကိဏ္ဏော ဝိဟာသိ’’န္တိ ပုရိမံ အာကိဏ္ဏဝိဟာရံ ဇိဂုစ္ဆိတ္ဝာ ဝိဝေကံ ဥပဗ္ရူဟယမာနော ဣဒာနိ ယထာ ဧကော အဒုတိယော ဝနေ အရညေ ရမတိ အဘိရမတိ, ဧဝံ အယမ္ပိ ဟတ္ထိနာဂော ပုဗ္ဗေ အတ္တနော ဟတ္ထိအာဒီဟိ အာကိဏ္ဏဝိဟာရံ ဇိဂုစ္ဆိတ္ဝာ ဝိဝေကံ ဥပဗ္ရူဟယမာနော ဣဒာနိ ဧကော အသဟာယော ဝနေ အရညေ ရမတိ အဘိရမတိ။ တသ္မာသ္သ စိတ္တံ နာဂေန သမေတိ တသ္သ စိတ္တေန သမေတီတိ ကတ္ဝာ ဧကီဘာဝရတိယာ ဧကသဒိသံ ဟောတီတိ အတ္ထော။
Tatthāyaṃ saṅkhepattho – etaṃ īsādantassa rathaīsāsadisadantassa hatthināgassa cittaṃ nāgena buddhanāgassa cittena sameti saṃsandati. Kathaṃ sameti ce? Yadeko ramatī vane yasmā buddhanāgo ‘‘ahaṃ kho pubbe ākiṇṇo vihāsi’’nti purimaṃ ākiṇṇavihāraṃ jigucchitvā vivekaṃ upabrūhayamāno idāni yathā eko adutiyo vane araññe ramati abhiramati, evaṃ ayampi hatthināgo pubbe attano hatthiādīhi ākiṇṇavihāraṃ jigucchitvā vivekaṃ upabrūhayamāno idāni eko asahāyo vane araññe ramati abhiramati. Tasmāssa cittaṃ nāgena sameti tassa cittena sametīti katvā ekībhāvaratiyā ekasadisaṃ hotīti attho.
ပဉ္စမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi / ၅. နာဂသုတ္တံ • 5. Nāgasuttaṃ
