| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੫. ਧਮ੍ਮਿਕવਗ੍ਗੋ
5. Dhammikavaggo
੧. ਨਾਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
1. Nāgasuttavaṇṇanā
੪੩. ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਆਯਾਮਾਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਗਤਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਅਨੂਨੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਾਸੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਤੇਹੇવ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਪਰਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍વਾਤਿ વੋਹਾਰવਚਨਮੇਤਂ, ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪੁਬ੍ਬਾਪਯਮਾਨੋਤਿ ਰਤ੍ਤਦੁਪਟ੍ਟਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਚੀવਰਂ ਦ੍વੀਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਲੋਕਧਾਤੁਂ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਕਤ੍વਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਲੋਕਧਾਤੁਂ ਅਭਿਮੁਖੋ વੋਦਕਭਾવੇਨ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਾਨਿ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਠਾਨੇਨ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਨ੍ਹਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੁਤ੍ਤਰਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂਯੇવ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਆਕਾਸਤੋ ਪਤਮਾਨਂ ਰਤ੍ਤਸੁવਣ੍ਣਕੁਣ੍ਡਲਂ વਿਯ ਸੂਰਿਯੋ ਪਚ੍ਛਿਮਲੋਕਧਾਤੁਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਰਜਤਮਣ੍ਡਲੋ વਿਯ ਪਾਚੀਨਲੋਕਧਾਤੁਤੋ ਚਨ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਞ੍ਛਿ, ਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਸਤਪਰਿવਾਰੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਬੁਦ੍ਧਰਸ੍ਮਿਯੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਪੁਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਕਨਦੀਤੀਰੇ ਲੋਕਂ ਅਲਙ੍ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ।
43. Pañcamassa paṭhame āyasmatā ānandena saddhinti idaṃ ‘‘āyāmānandā’’ti theraṃ āmantetvā gatattā vuttaṃ, satthā pana anūnehi pañcahi bhikkhusatehi parivuto tattha agamāsīti veditabbo. Tenupasaṅkamīti teheva pañcahi bhikkhusatehi parivuto upasaṅkami. Parisiñcitvāti vohāravacanametaṃ, nhāyitvāti attho. Pubbāpayamānoti rattadupaṭṭaṃ nivāsetvā uttarāsaṅgacīvaraṃ dvīhi hatthehi gahetvā pacchimalokadhātuṃ piṭṭhito katvā puratthimalokadhātuṃ abhimukho vodakabhāvena gattāni pubbasadisāni kurumāno aṭṭhāsīti attho. Bhikkhusaṅghopi tena tena ṭhānena otaritvā nhatvā paccuttaritvā satthāraṃyeva parivāretvā aṭṭhāsi. Iti tasmiṃ samaye ākāsato patamānaṃ rattasuvaṇṇakuṇḍalaṃ viya sūriyo pacchimalokadhātuṃ paṭipajji, parisuddharajatamaṇḍalo viya pācīnalokadhātuto cando abbhuggañchi, majjhaṭṭhānepi pañcabhikkhusataparivāro sammāsambuddho chabbaṇṇabuddharasmiyo vissajjetvā pubbakoṭṭhakanadītīre lokaṃ alaṅkurumāno aṭṭhāsi.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ…ਪੇ॰… ਸੇਤੋ ਨਾਮ ਨਾਗੋਤਿ ਸੇਤવਣ੍ਣਤਾਯ ਏવਂ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ। ਮਹਾਤੂਰਿਯਤਾਲ਼ਿਤવਾਦਿਤੇਨਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਤੂਰਿਯਤਾਲ਼ਿਤવਾਦਿਤੇਨ। ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਂ ਤਾਲ਼ਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ વਾਦਿਤਂ। ਜਨੋਤਿ ਹਤ੍ਥਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਮਹਾਜਨੋ। ਦਿਸ੍વਾ ਏવਮਾਹਾਤਿ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਘਂਸਿਤ੍વਾ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍વਾ ਉਤ੍ਤਾਰੇਤ੍વਾ ਬਹਿਤੀਰੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਗਤ੍ਤਾਨਿ વੋਦਕਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰੇਨ ਅਲਙ੍ਕਤਂ ਤਂ ਮਹਾਨਾਗਂ ਦਿਸ੍વਾ ਇਦਂ ‘‘ਅਭਿਰੂਪੋ વਤ, ਭੋ’’ਤਿ ਪਸਂਸਾવਚਨਮਾਹ। ਕਾਯੁਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਸਰੀਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਪਨ੍ਨੋ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀਤਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੋ। ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ਤਂ ਮਹਾਜਨਂ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਣਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਜਨੋ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਹਤ੍ਥਿਨੋ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਤਿ, ਨ ਬੁਦ੍ਧਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ। ਅਹਂ ਦਾਨਿ ਇਮਿਨਾ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੇਨ ਉਪਮਂ ਕਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਨਾਗਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਏਤਂ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਮੇવ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿવਚਨਂ ਅવੋਚ। ਤਤ੍ਥ ਮਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਰੋਹਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਬ੍ਰਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਣਾਹਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਏવਮਾਹਾਤਿ ਏવਂ વਦਤਿ। ਅਥ ਭਗવਾ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਨਾਗਸਦ੍ਦੋ ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿਚੇવ ਅਸ੍ਸਗੋਣਉਰਗਰੁਕ੍ਖਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚਾਪਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਪਿ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ।
Tena kho pana samayena…pe… seto nāma nāgoti setavaṇṇatāya evaṃ laddhanāmo hatthināgo. Mahātūriyatāḷitavāditenāti mahantena tūriyatāḷitavāditena. Tattha paṭhamaṃ saṅghaṭṭanaṃ tāḷitaṃ nāma hoti, tato paraṃ vāditaṃ. Janoti hatthidassanatthaṃ sannipatitamahājano. Disvā evamāhāti aṅgapaccaṅgāni ghaṃsitvā nhāpetvā uttāretvā bahitīre ṭhapetvā gattāni vodakāni katvā hatthālaṅkārena alaṅkataṃ taṃ mahānāgaṃ disvā idaṃ ‘‘abhirūpo vata, bho’’ti pasaṃsāvacanamāha. Kāyupapannoti sarīrasampattiyā upapanno, paripuṇṇaṅgapaccaṅgoti attho. Āyasmā udāyīti paṭisambhidāppatto kāḷudāyitthero. Etadavocāti taṃ mahājanaṃ hatthissa vaṇṇaṃ bhaṇantaṃ disvā ‘‘ayaṃ jano ahetukapaṭisandhiyaṃ nibbattahatthino vaṇṇaṃ katheti, na buddhahatthissa. Ahaṃ dāni iminā hatthināgena upamaṃ katvā buddhanāgassa vaṇṇaṃ kathessāmī’’ti cintetvā etaṃ ‘‘hatthimeva nu kho, bhante’’tiādivacanaṃ avoca. Tattha mahantanti ārohasampannaṃ. Brahantanti pariṇāhasampannaṃ. Evamāhāti evaṃ vadati. Atha bhagavā yasmā ayaṃ nāgasaddo hatthimhiceva assagoṇauragarukkhamanussesu cāpi pavattati, tasmā hatthimpi khotiādimāha.
ਆਗੁਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਂ ਲਾਮਕਂ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਂ। ਤਮਹਂ ਨਾਗੋਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਤਂ ਅਹਂ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਦ੍વਾਰੇਹਿ ਦਸਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਦ੍વਾਦਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਕਰਣਤੋ ਨਾਗੋਤਿ વਦਾਮਿ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਨ ਆਗੁਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਨਾਗੋ। ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਨੁਮੋਦਾਮੀਤਿ ਇਮਾਹਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਪਦਾਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਨੁਮੋਦਾਮਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ।
Āgunti pāpakaṃ lāmakaṃ akusaladhammaṃ. Tamahaṃ nāgoti brūmīti taṃ ahaṃ imehi tīhi dvārehi dasannaṃ akusalakammapathānaṃ dvādasannañca akusalacittānaṃ akaraṇato nāgoti vadāmi. Ayañhi na āguṃ karotīti iminā atthena nāgo. Imāhi gāthāhi anumodāmīti imāhi catusaṭṭhipadāhi soḷasahi gāthāhi anumodāmi abhinandāmi.
ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਨ੍ਤਿ ਦੇવਾਦਿਭਾવਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਮੇવ ਭੂਤਂ। ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇવ ਦਨ੍ਤਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਦਮਥਂ ਉਪਨੀਤਂ। ਭਗવਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੇਨੇવ ਮਗ੍ਗਦਮਥੇਨ ਚਕ੍ਖੁਤੋਪਿ ਦਨ੍ਤੋ, ਸੋਤਤੋਪਿ, ਘਾਨਤੋਪਿ, ਜਿવ੍ਹਾਤੋਪਿ, ਕਾਯਤੋਪਿ, ਮਨਤੋਪੀਤਿ ਇਮੇਸੁ ਛਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਮਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦੁવਿਧੇਨਾਪਿ ਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਾਹਿਤਂ। ਇਰਿਯਮਾਨਨ੍ਤਿ વਿਹਰਮਾਨਂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਥੇਤਿ ਸੇਟ੍ਠਪਥੇ, ਅਮਤਪਥੇ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਥੇ। ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੂਪਸਮੇ ਰਤਨ੍ਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣਾਨਿ વੂਪਸਮੇਤ੍વਾ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਨ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਨ ਪੀਤਿਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ વੂਪਸਮੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੂਪਸਮੇ ਰਤਂ ਅਭਿਰਤਂ।
Manussabhūtanti devādibhāvaṃ anupagantvā manussameva bhūtaṃ. Attadantanti attanāyeva dantaṃ, na aññehi damathaṃ upanītaṃ. Bhagavā hi attanā uppāditeneva maggadamathena cakkhutopi danto, sotatopi, ghānatopi, jivhātopi, kāyatopi, manatopīti imesu chasu ṭhānesu danto santo nibbuto parinibbuto. Tenāha – ‘‘attadanta’’nti. Samāhitanti duvidhenāpi samādhinā samāhitaṃ. Iriyamānanti viharamānaṃ. Brahmapatheti seṭṭhapathe, amatapathe, nibbānapathe. Cittassūpasame ratanti paṭhamajjhānena pañca nīvaraṇāni vūpasametvā, dutiyajjhānena vitakkavicāre, tatiyajjhānena pītiṃ, catutthajjhānena sukhadukkhaṃ vūpasametvā tasmiṃ cittassūpasame rataṃ abhirataṃ.
ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਯੇਨ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, વਾਚਾਯ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਨਸਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਪਾਰਗੁਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ, ਪਹਾਨਪਾਰਗੂ, ਭਾવਨਾਪਾਰਗੂ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਾਰਗੂ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਾਰਗੂਤਿ ਛਬ੍ਬਿਧੇਨ ਪਾਰਗਮਨੇਨ ਪਾਰਗਤਂ ਪਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤ੍ਤਂ। ਦੇવਾਪਿ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਸੁਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇવਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਸੁਖਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇવ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼વਾਸਿਨੋ ਦੇવਾਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਮੇ ਅਰਹਤੋ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਮਯਾ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਰਹਾਤਿ ਲਦ੍ਧવੋਹਾਰਾਨਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂਯੇવ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।
Namassantīti kāyena namassanti, vācāya namassanti, manasā namassanti, dhammānudhammapaṭipattiyā namassanti, sakkaronti garuṃ karonti. Sabbadhammānapāragunti sabbesaṃ khandhāyatanadhātudhammānaṃ abhiññāpāragū, pariññāpāragū, pahānapāragū, bhāvanāpāragū, sacchikiriyāpāragū, samāpattipāragūti chabbidhena pāragamanena pāragataṃ pārappattaṃ matthakappattaṃ. Devāpi taṃ namassantīti dukkhappattā subrahmadevaputtādayo sukhappattā ca sabbeva dasasahassacakkavāḷavāsino devāpi tumhe namassanti. Iti me arahato sutanti iti mayā catūhi kāraṇehi arahāti laddhavohārānaṃ tumhākaṃyeva santike sutanti dīpeti.
ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਾਤੀਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਦਸવਿਧਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ। વਨਾ ਨਿਬ੍ਬਨਮਾਗਤਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸવਨਤੋ ਨਿਬ੍ਬਨਂ ਕਿਲੇਸવਨਰਹਿਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਗਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ। ਕਾਮੇਹਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਰਤਨ੍ਤਿ ਦੁવਿਧੇਹਿ ਕਾਮੇਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ ਕਾਮੇਹਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਨਾਮ, ਤਤ੍ਥ ਰਤਂ ਅਭਿਰਤਂ। ਮੁਤ੍ਤਂ ਸੇਲਾવ ਕਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਸੇਲਧਾਤੁਤੋ ਮੁਤ੍ਤਂ ਕਞ੍ਚਨਸਦਿਸਂ।
Sabbasaṃyojanātītanti sabbāni dasavidhasaṃyojanāni atikkantaṃ. Vanā nibbanamāgatanti kilesavanato nibbanaṃ kilesavanarahitaṃ nibbānaṃ āgataṃ sampattaṃ. Kāmehi nekkhammaratanti duvidhehi kāmehi nikkhantattā pabbajjā aṭṭha samāpattiyo cattāro ca ariyamaggā kāmehi nekkhammaṃ nāma, tattha rataṃ abhirataṃ. Muttaṃ selāva kañcananti seladhātuto muttaṃ kañcanasadisaṃ.
ਸਬ੍ਬੇ ਅਚ੍ਚਰੁਚੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਰੁਚਿ। ਅਟ੍ਠਮਕਞ੍ਹਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਰੁਚਿਤਾਯ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਚ੍ਚਰੁਚਿ ਨਾਮ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਰੁਚਿਤਾਯ ਸਕਦਾਗਾਮੀ…ਪੇ॰… ਖੀਣਾਸવਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਰੁਚਿਤਾਯ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਰੁਚਿਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਚ੍ਚਰੁਚਿ ਨਾਮ। ਹਿਮવਾવਞ੍ਞੇ ਸਿਲੁਚ੍ਚਯੇਤਿ ਯਥਾ ਹਿਮવਾ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਅਞ੍ਞੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਅਤਿਰੋਚਤਿ, ਏવਂ ਅਤਿਰੋਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਚ੍ਚਨਾਮੋਤਿ ਤਚ੍ਛਨਾਮੋ ਭੂਤਨਾਮੋ ਆਗੁਂ ਅਕਰਣੇਨੇવ ਨਾਗੋਤਿ ਏવਂ ਅવਿਤਥਨਾਮੋ।
Sabbe accarucīti sabbasatte atikkamitvā pavattaruci. Aṭṭhamakañhi atikkamitvā pavattarucitāya sotāpanno accaruci nāma, sotāpannaṃ atikkamitvā pavattarucitāya sakadāgāmī…pe… khīṇāsavaṃ atikkamitvā pavattarucitāya paccekasambuddho, paccekasambuddhaṃ atikkamitvā pavattarucitāya sammāsambuddho accaruci nāma. Himavāvaññe siluccayeti yathā himavā pabbatarājā aññe pabbate atirocati, evaṃ atirocatīti attho. Saccanāmoti tacchanāmo bhūtanāmo āguṃ akaraṇeneva nāgoti evaṃ avitathanāmo.
ਸੋਰਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸੁਚਿਸੀਲਂ। ਅવਿਹਿਂਸਾਤਿ ਕਰੁਣਾ ਚ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਚ। ਪਾਦਾ ਨਾਗਸ੍ਸ ਤੇ ਦੁવੇਤਿ ਤੇ ਬੁਦ੍ਧਨਾਗਸ੍ਸ ਦੁવੇ ਪੁਰਿਮਪਾਦਾ।
Soraccanti sucisīlaṃ. Avihiṃsāti karuṇā ca karuṇāpubbabhāgo ca. Pādā nāgassa te duveti te buddhanāgassa duve purimapādā.
ਤਪੋਤਿ ਧੁਤਸਮਾਦਾਨਂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸੀਲਂ। ਚਰਣਾ ਨਾਗਸ੍ਸ ਤ੍ਯਾਪਰੇਤਿ ਤੇ ਬੁਦ੍ਧਨਾਗਸ੍ਸ ਅਪਰੇ ਦ੍વੇ ਪਚ੍ਛਿਮਪਾਦਾ। ਸਦ੍ਧਾਹਤ੍ਥੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਮਯਾਯ ਸੋਣ੍ਡਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਉਪੇਕ੍ਖਾਸੇਤਦਨ੍ਤવਾਤਿ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾਮਯੇਹਿ ਸੇਤਦਨ੍ਤੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ।
Tapoti dhutasamādānaṃ. Brahmacariyanti ariyamaggasīlaṃ. Caraṇā nāgassa tyāpareti te buddhanāgassa apare dve pacchimapādā. Saddhāhatthoti saddhāmayāya soṇḍāya samannāgato. Upekkhāsetadantavāti chaḷaṅgupekkhāmayehi setadantehi samannāgato.
ਸਤਿ ਗੀવਾਤਿ ਯਥਾ ਨਾਗਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਸ੍ਮਿਂ ਸਿਰਾਜਾਲਾਨਂ ਗੀવਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾ, ਏવਂ ਬੁਦ੍ਧਨਾਗਸ੍ਸ ਸੋਰਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਤਿ ਗੀવਾ’’ਤਿ। ਸਿਰੋ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਯਥਾ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਸ੍ਸ ਸਿਰੋ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗੋ, ਏવਂ ਬੁਦ੍ਧਨਾਗਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ। ਤੇਨ ਹਿ ਸੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਿਰੋ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ। વੀਮਂਸਾ ਧਮ੍ਮਚਿਨ੍ਤਨਾਤਿ ਯਥਾ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਸੋਣ੍ਡੋ વੀਮਂਸਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਥਦ੍ਧਮੁਦੁਕਂ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਾਖਾਦਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ વੀਮਂਸਤਿ, ਤਤੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਜਹਤਿ, ਆਦਾਤਬ੍ਬਂ ਆਦਿਯਤਿ, ਏવਮੇવ ਬੁਦ੍ਧਨਾਗਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਾ ਧਮ੍ਮਚਿਨ੍ਤਨਾ વੀਮਂਸਾ। ਤੇਨ ਹਿ ਞਾਣੇਨ ਸੋ ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬੇ ਜਾਨਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘વੀਮਂਸਾ ਧਮ੍ਮਚਿਨ੍ਤਨਾ’’ਤਿ । ਧਮ੍ਮਕੁਚ੍ਛਿਸਮਾਤਪੋਤਿ ਧਮ੍ਮੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿ, ਕੁਚ੍ਛਿਯੇવ ਸਮਾਤਪੋ ਕੁਚ੍ਛਿਸਮਾਤਪੋ। ਸਮਾਤਪੋ ਨਾਮ ਸਮਾਤਪਨਟ੍ਠਾਨਂ। ਧਮ੍ਮੋ ਕੁਚ੍ਛਿਸਮਾਤਪੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਧਮ੍ਮਕੁਚ੍ਛਿਸਮਾਤਪੋ। ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਹਿ ਤੇ ਤੇ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਾਦਿਧਮ੍ਮਾ ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਕੁਚ੍ਛਿਸਮਾਤਪੋਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। વਿવੇਕੋਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਉਪਧਿવਿવੇਕੋ। ਯਥਾ ਨਾਗਸ੍ਸ વਾਲਧਿ ਮਕ੍ਖਿਕਾ વਾਰੇਤਿ, ਏવਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ વਿવੇਕੋ ਗਹਟ੍ਠਪਬ੍ਬਜਿਤੇ વਾਰੇਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ વਾਲਧੀਤਿ વੁਤ੍ਤੋ।
Sati gīvāti yathā nāgassa aṅgapaccaṅgasmiṃ sirājālānaṃ gīvā patiṭṭhā, evaṃ buddhanāgassa soraccādīnaṃ dhammānaṃ sati. Tena vuttaṃ – ‘‘sati gīvā’’ti. Siro paññāti yathā hatthināgassa siro uttamaṅgo, evaṃ buddhanāgassa sabbaññutañāṇaṃ. Tena hi so sabbadhamme jānāti. Tena vuttaṃ – ‘‘siro paññā’’ti. Vīmaṃsā dhammacintanāti yathā hatthināgassa aggasoṇḍo vīmaṃsā nāma hoti. So tāya thaddhamudukaṃ khāditabbākhāditabbañca vīmaṃsati, tato pahātabbaṃ pajahati, ādātabbaṃ ādiyati, evameva buddhanāgassa dhammakoṭṭhāsaparicchedakañāṇasaṅkhātā dhammacintanā vīmaṃsā. Tena hi ñāṇena so bhabbābhabbe jānāti. Tena vuttaṃ – ‘‘vīmaṃsā dhammacintanā’’ti . Dhammakucchisamātapoti dhammo vuccati catutthajjhānasamādhi, kucchiyeva samātapo kucchisamātapo. Samātapo nāma samātapanaṭṭhānaṃ. Dhammo kucchisamātapo assāti dhammakucchisamātapo. Catutthajjhānasamādhismiṃ ṭhitassa hi te te iddhividhādidhammā ijjhanti, tasmā so kucchisamātapoti vutto. Vivekoti kāyacittaupadhiviveko. Yathā nāgassa vāladhi makkhikā vāreti, evaṃ tathāgatassa viveko gahaṭṭhapabbajite vāreti. Tasmā so vāladhīti vutto.
ਝਾਯੀਤਿ ਦੁવਿਧੇਨ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ। ਅਸ੍ਸਾਸਰਤੋਤਿ ਨਾਗਸ੍ਸ ਹਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ વਿਯ ਬੁਦ੍ਧਨਾਗਸ੍ਸ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਰਤੋ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਹਿ વਿਯ ਤਾਯ વਿਨਾ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਂવੁਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਦ੍વਾਰੇਸੁ ਸਂવੁਤੋ। ਅਨવਜ੍ਜਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭੋਜਨਾਨਿ। ਸਾવਜ੍ਜਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਚવਿਧਮਿਚ੍ਛਾਜੀવવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭੋਜਨਾਨਿ।
Jhāyīti duvidhena jhānena jhāyī. Assāsaratoti nāgassa hi assāsapassāsā viya buddhanāgassa phalasamāpatti, tattha rato, assāsapassāsehi viya tāya vinā na vattatīti attho. Sabbattha saṃvutoti sabbadvāresu saṃvuto. Anavajjānīti sammāājīvena uppannabhojanāni. Sāvajjānīti pañcavidhamicchājīvavasena uppannabhojanāni.
ਅਣੁਂਥੂਲਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਞ੍ਚ ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ। ਸਬ੍ਬਂ ਛੇਤ੍વਾਨ ਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਦਸવਿਧਮ੍ਪਿ ਸਂਯੋਜਨਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਨ। ਨੁਪਲਿਪ੍ਪਤਿ ਲੋਕੇਨਾਤਿ ਲੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਲੇਪੇਹਿ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ। ਮਹਾਗਿਨੀਤਿ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿ। વਿਞ੍ਞੂਹਿ ਦੇਸਿਤਾਤਿ ਇਧ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੋવ વਿਞ੍ਞੂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ, ਤੇਨ ਦੇਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਞ੍ਞਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਨਾਗਂ ਨਾਗੇਨ ਦੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਉਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਨਾਗੇਨ ਦੇਸਿਤਂ ਬੁਦ੍ਧਨਾਗਂ ਇਤਰੇ ਖੀਣਾਸવਾ ਨਾਗਾ વਿਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ।
Aṇuṃthūlanti khuddakañca mahantañca. Sabbaṃ chetvāna bandhananti sabbaṃ dasavidhampi saṃyojanaṃ chinditvāna. Nupalippati lokenāti lokena saddhiṃ taṇhāmānadiṭṭhilepehi na lippati. Mahāginīti mahāaggi. Viññūhi desitāti idha paṭisambhidāppatto kāḷudāyittherova viññū paṇḍito, tena desitāti attho. Viññassanti mahānāgā, nāgaṃ nāgena desitanti udāyittheranāgena desitaṃ buddhanāgaṃ itare khīṇāsavā nāgā vijānissanti.
ਸਰੀਰਂ વਿਜਹਂ ਨਾਗੋ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਯਮਕਸਾਲਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਉਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੋ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਯਾ ਪਦੇਹਿ ਦਸਬਲਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ । ਭਗવਾ ਅਨੁਮੋਦਿ। ਦੇਸਨਾવਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਮਤਪਾਨਂ ਪਿવਿਂਸੂਤਿ।
Sarīraṃvijahaṃ nāgo, parinibbissatīti bodhipallaṅke kilesaparinibbānena parinibbuto, yamakasālantare anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyissati. Evaṃ paṭisambhidāppatto udāyitthero soḷasahi gāthāhi catusaṭṭhiyā padehi dasabalassa vaṇṇaṃ kathento desanaṃ niṭṭhāpesi . Bhagavā anumodi. Desanāvasāne caturāsītipāṇasahassāni amatapānaṃ piviṃsūti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੧. ਨਾਗਸੁਤ੍ਤਂ • 1. Nāgasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧. ਨਾਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Nāgasuttavaṇṇanā
