Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൧൨. നാഗിതസുത്തം
12. Nāgitasuttaṃ
൪൨. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ കോസലേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം യേന ഇച്ഛാനങ്ഗലം നാമ കോസലാനം ബ്രാഹ്മണഗാമോ തദവസരി. തത്ര സുദം ഭഗവാ ഇച്ഛാനങ്ഗലേ വിഹരതി ഇച്ഛാനങ്ഗലവനസണ്ഡേ. അസ്സോസും ഖോ ഇച്ഛാനങ്ഗലകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ – ‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ ഇച്ഛാനങ്ഗലം അനുപ്പത്തോ ഇച്ഛാനങ്ഗലേ വിഹരതി ഇച്ഛാനങ്ഗലവനസണ്ഡേ. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ…പേ॰… ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി. സോ ഇമം ലോകം സദേവകം…പേ॰… അരഹതം ദസ്സനം ഹോതീ’’തി. അഥ ഖോ ഇച്ഛാനങ്ഗലകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന പഹൂതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം ആദായ യേന ഇച്ഛാനങ്ഗലവനസണ്ഡോ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ബഹിദ്വാരകോട്ഠകേ അട്ഠംസു ഉച്ചാസദ്ദാ മഹാസദ്ദാ.
42. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena icchānaṅgalaṃ nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe. Assosuṃ kho icchānaṅgalakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito icchānaṅgalaṃ anuppatto icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno…pe… buddho bhagavā’ti. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ…pe… arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho icchānaṅgalakā brāhmaṇagahapatikā tassā rattiyā accayena pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya yena icchānaṅgalavanasaṇḍo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bahidvārakoṭṭhake aṭṭhaṃsu uccāsaddā mahāsaddā.
തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ നാഗിതോ ഭഗവതോ ഉപട്ഠാകോ ഹോതി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം നാഗിതം ആമന്തേസി – ‘‘കേ പന തേ, നാഗിത, ഉച്ചാസദ്ദാ മഹാസദ്ദാ കേവട്ടാ മഞ്ഞേ മച്ഛവിലോപേ’’തി? ‘‘ഏതേ, ഭന്തേ, ഇച്ഛാനങ്ഗലകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ പഹൂതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം ആദായ ബഹിദ്വാരകോട്ഠകേ ഠിതാ ഭഗവന്തംയേവ ഉദ്ദിസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ചാ’’തി. ‘‘മാഹം, നാഗിത, യസേന സമാഗമം, മാ ച മയാ യസോ. യോ ഖോ, നാഗിത, നയിമസ്സ നേക്ഖമ്മസുഖസ്സ പവിവേകസുഖസ്സ ഉപസമസുഖസ്സ സമ്ബോധസുഖസ്സ നികാമലാഭീ അസ്സ അകിച്ഛലാഭീ അകസിരലാഭീ, യസ്സാഹം നേക്ഖമ്മസുഖസ്സ പവിവേകസുഖസ്സ ഉപസമസുഖസ്സ സമ്ബോധസുഖസ്സ നികാമലാഭീ അകിച്ഛലാഭീ അകസിരലാഭീ, സോ തം മീള്ഹസുഖം മിദ്ധസുഖം ലാഭസക്കാരസിലോകസുഖം സാദിയേയ്യാ’’തി.
Tena kho pana samayena āyasmā nāgito bhagavato upaṭṭhāko hoti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ nāgitaṃ āmantesi – ‘‘ke pana te, nāgita, uccāsaddā mahāsaddā kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti? ‘‘Ete, bhante, icchānaṅgalakā brāhmaṇagahapatikā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya bahidvārakoṭṭhake ṭhitā bhagavantaṃyeva uddissa bhikkhusaṅghañcā’’ti. ‘‘Māhaṃ, nāgita, yasena samāgamaṃ, mā ca mayā yaso. Yo kho, nāgita, nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī assa akicchalābhī akasiralābhī, yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī, so taṃ mīḷhasukhaṃ middhasukhaṃ lābhasakkārasilokasukhaṃ sādiyeyyā’’ti.
‘‘അധിവാസേതു ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവാ; അധിവാസേതു, സുഗതോ; അധിവാസനകാലോ ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവതോ. യേന യേനേവ ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവാ ഗമിസ്സതി, തന്നിന്നാവ ഭവിസ്സന്തി ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, ഥുല്ലഫുസിതകേ ദേവേ വസ്സന്തേ യഥാനിന്നം ഉദകാനി പവത്തന്തി; ഏവമേവം ഖോ, ഭന്തേ, യേന യേനേവ ദാനി ഭഗവാ ഗമിസ്സതി, തന്നിന്നാവ ഭവിസ്സന്തി ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ നേഗമാ ചേവ ജാനപദാ ച. തം കിസ്സ ഹേതു? തഥാ ഹി, ഭന്തേ, ഭഗവതോ സീലപഞ്ഞാണ’’ന്തി.
‘‘Adhivāsetu dāni, bhante, bhagavā; adhivāsetu, sugato; adhivāsanakālo dāni, bhante, bhagavato. Yena yeneva dāni, bhante, bhagavā gamissati, tanninnāva bhavissanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca. Seyyathāpi, bhante, thullaphusitake deve vassante yathāninnaṃ udakāni pavattanti; evamevaṃ kho, bhante, yena yeneva dāni bhagavā gamissati, tanninnāva bhavissanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca. Taṃ kissa hetu? Tathā hi, bhante, bhagavato sīlapaññāṇa’’nti.
‘‘മാഹം, നാഗിത, യസേന സമാഗമം, മാ ച മയാ യസോ. യോ ഖോ, നാഗിത, നയിമസ്സ നേക്ഖമ്മസുഖസ്സ പവിവേകസുഖസ്സ ഉപസമസുഖസ്സ സമ്ബോധസുഖസ്സ നികാമലാഭീ അസ്സ അകിച്ഛലാഭീ അകസിരലാഭീ, യസ്സാഹം നേക്ഖമ്മസുഖസ്സ പവിവേകസുഖസ്സ ഉപസമസുഖസ്സ സമ്ബോധസുഖസ്സ നികാമലാഭീ അകിച്ഛലാഭീ അകസിരലാഭീ, സോ തം മീള്ഹസുഖം മിദ്ധസുഖം ലാഭസക്കാരസിലോകസുഖം സാദിയേയ്യ.
‘‘Māhaṃ, nāgita, yasena samāgamaṃ, mā ca mayā yaso. Yo kho, nāgita, nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī assa akicchalābhī akasiralābhī, yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī, so taṃ mīḷhasukhaṃ middhasukhaṃ lābhasakkārasilokasukhaṃ sādiyeyya.
‘‘ഇധാഹം, നാഗിത, ഭിക്ഖും പസ്സാമി ഗാമന്തവിഹാരിം സമാഹിതം നിസിന്നം. തസ്സ മയ്ഹം, നാഗിത, ഏവം ഹോതി – ‘ഇദാനിമം ആയസ്മന്തം 1 ആരാമികോ വാ ഉപട്ഠഹിസ്സതി സമണുദ്ദേസോ വാ തം തമ്ഹാ 2 സമാധിമ്ഹാ ചാവേസ്സതീ’തി. തേനാഹം, നാഗിത, തസ്സ ഭിക്ഖുനോ ന അത്തമനോ ഹോമി ഗാമന്തവിഹാരേന. ഇധ പനാഹം, നാഗിത, ഭിക്ഖും പസ്സാമി ആരഞ്ഞികം അരഞ്ഞേ പചലായമാനം നിസിന്നം. തസ്സ മയ്ഹം, നാഗിത, ഏവം ഹോതി – ‘ഇദാനി അയമായസ്മാ ഇമം നിദ്ദാകിലമഥം പടിവിനോദേത്വാ അരഞ്ഞസഞ്ഞംയേവ മനസി കരിസ്സതി ഏകത്ത’ന്തി. തേനാഹം, നാഗിത, തസ്സ ഭിക്ഖുനോ അത്തമനോ ഹോമി അരഞ്ഞവിഹാരേന.
‘‘Idhāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi gāmantavihāriṃ samāhitaṃ nisinnaṃ. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘idānimaṃ āyasmantaṃ 3 ārāmiko vā upaṭṭhahissati samaṇuddeso vā taṃ tamhā 4 samādhimhā cāvessatī’ti. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno na attamano homi gāmantavihārena. Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi āraññikaṃ araññe pacalāyamānaṃ nisinnaṃ. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘idāni ayamāyasmā imaṃ niddākilamathaṃ paṭivinodetvā araññasaññaṃyeva manasi karissati ekatta’nti. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno attamano homi araññavihārena.
‘‘ഇധ പനാഹം, നാഗിത, ഭിക്ഖും പസ്സാമി ആരഞ്ഞികം അരഞ്ഞേ അസമാഹിതം നിസിന്നം. തസ്സ മയ്ഹം, നാഗിത, ഏവം ഹോതി – ‘ഇദാനി അയമായസ്മാ അസമാഹിതം വാ ചിത്തം സമാദഹിസ്സതി, സമാഹിതം വാ ചിത്തം അനുരക്ഖിസ്സതീ’തി. തേനാഹം, നാഗിത, തസ്സ ഭിക്ഖുനോ അത്തമനോ ഹോമി അരഞ്ഞവിഹാരേന.
‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi āraññikaṃ araññe asamāhitaṃ nisinnaṃ. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘idāni ayamāyasmā asamāhitaṃ vā cittaṃ samādahissati, samāhitaṃ vā cittaṃ anurakkhissatī’ti. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno attamano homi araññavihārena.
‘‘ഇധ പനാഹം, നാഗിത, ഭിക്ഖും പസ്സാമി ആരഞ്ഞികം അരഞ്ഞേ സമാഹിതം നിസിന്നം. തസ്സ മയ്ഹം, നാഗിത, ഏവം ഹോതി – ‘ഇദാനി അയമായസ്മാ അവിമുത്തം വാ ചിത്തം വിമോചേസ്സതി, വിമുത്തം വാ ചിത്തം അനുരക്ഖിസ്സതീ’തി. തേനാഹം, നാഗിത, തസ്സ ഭിക്ഖുനോ അത്തമനോ ഹോമി അരഞ്ഞവിഹാരേന.
‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi āraññikaṃ araññe samāhitaṃ nisinnaṃ. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘idāni ayamāyasmā avimuttaṃ vā cittaṃ vimocessati, vimuttaṃ vā cittaṃ anurakkhissatī’ti. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno attamano homi araññavihārena.
‘‘ഇധ പനാഹം, നാഗിത, ഭിക്ഖും പസ്സാമി ഗാമന്തവിഹാരിം ലാഭിം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാനം. സോ തം ലാഭസക്കാരസിലോകം നികാമയമാനോ രിഞ്ചതി പടിസല്ലാനം രിഞ്ചതി അരഞ്ഞവനപത്ഥാനി പന്താനി സേനാസനാനി; ഗാമനിഗമരാജധാനിം ഓസരിത്വാ വാസം കപ്പേതി. തേനാഹം, നാഗിത, തസ്സ ഭിക്ഖുനോ ന അത്തമനോ ഹോമി ഗാമന്തവിഹാരേന.
‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi gāmantavihāriṃ lābhiṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. So taṃ lābhasakkārasilokaṃ nikāmayamāno riñcati paṭisallānaṃ riñcati araññavanapatthāni pantāni senāsanāni; gāmanigamarājadhāniṃ osaritvā vāsaṃ kappeti. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno na attamano homi gāmantavihārena.
‘‘ഇധ പനാഹം, നാഗിത, ഭിക്ഖും പസ്സാമി ആരഞ്ഞികം ലാഭിം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാനം. സോ തം ലാഭസക്കാരസിലോകം പടിപണാമേത്വാ ന രിഞ്ചതി പടിസല്ലാനം ന രിഞ്ചതി അരഞ്ഞവനപത്ഥാനി പന്താനി സേനാസനാനി. തേനാഹം, നാഗിത, തസ്സ ഭിക്ഖുനോ അത്തമനോ ഹോമി അരഞ്ഞവിഹാരേന. യസ്മാഹം, നാഗിത, സമയേ അദ്ധാനമഗ്ഗപ്പടിപന്നോ ന കഞ്ചി 5 പസ്സാമി പുരതോ വാ പച്ഛതോ വാ, ഫാസു മേ, നാഗിത, തസ്മിം സമയേ ഹോതി അന്തമസോ ഉച്ചാരപസ്സാവകമ്മായാ’’തി. ദ്വാദസമം.
‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi āraññikaṃ lābhiṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. So taṃ lābhasakkārasilokaṃ paṭipaṇāmetvā na riñcati paṭisallānaṃ na riñcati araññavanapatthāni pantāni senāsanāni. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno attamano homi araññavihārena. Yasmāhaṃ, nāgita, samaye addhānamaggappaṭipanno na kañci 6 passāmi purato vā pacchato vā, phāsu me, nāgita, tasmiṃ samaye hoti antamaso uccārapassāvakammāyā’’ti. Dvādasamaṃ.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
സേഖാ ദ്വേ അപരിഹാനി, മോഗ്ഗല്ലാന വിജ്ജാഭാഗിയാ;
Sekhā dve aparihāni, moggallāna vijjābhāgiyā;
വിവാദദാനത്തകാരീ നിദാനം, കിമിലദാരുക്ഖന്ധേന നാഗിതോതി.
Vivādadānattakārī nidānaṃ, kimiladārukkhandhena nāgitoti.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧൨. നാഗിതസുത്തവണ്ണനാ • 12. Nāgitasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧൨. നാഗിതസുത്തവണ്ണനാ • 12. Nāgitasuttavaṇṇanā