| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๒. อภิสมยสํยุตฺตํ
2. Abhisamayasaṃyuttaṃ
๑. นขสิขาสุตฺตวณฺณนา
1. Nakhasikhāsuttavaṇṇanā
๗๔. อภิสมยสํยุตฺตสฺส ปฐเม นขสิขายนฺติ มํสฎฺฐาเนน วิมุเตฺต นขเคฺคฯ นขสิขา จ นาม โลกิยานํ มหตีปิ โหติ, สตฺถุ ปน รตฺตุปฺปลปตฺตโกฎิ วิย สุขุมาฯ กถํ ปเนตฺถ ปํสุ ปติฎฺฐิโตติ? อธิฎฺฐานพเลนฯ ภควตา หิ อตฺถํ ญาเปตุกาเมน อธิฎฺฐานพเลน ตตฺถ ปติฎฺฐาปิโตฯ สติมํ กลนฺติ มหาปถวิยา ปํสุํ สตโกฎฺฐาเส กตฺวา ตโต เอกโกฎฺฐาสํฯ ปรโตปิ เอเสว นโยฯ อภิสเมตาวิโนติ ปญฺญาย อริยสจฺจานิ อภิสเมตฺวา ฐิตสฺสฯ ปุริมํ ทุกฺขกฺขนฺธํ ปริกฺขีณํ ปริยาทิณฺณํ อุปนิธายาติ เอตเทว พหุตรํ ทุกฺขํ, ยทิทํ ปริกฺขีณนฺติ เอวํ ปฐมํ วุตฺตํ ทุกฺขกฺขนฺธํ อุปนิธาย, ญาเณน ตํ ตสฺส สนฺติเก ฐเปตฺวา อุปปริกฺขิยมาเนติ อโตฺถฯ กตมํ ปเนตฺถ ปุริมทุกฺขํ นาม? ยํ ปริกฺขีณํฯ กตมํ ปน ปริกฺขีณํ? ยํ ปฐมมคฺคสฺส อภาวิตตฺตา อุปฺปเชฺชยฺยฯ กตมํ ปน อุปนิธาย? ยํ สตฺตสุ อตฺตภาเวสุ อปาเย อฎฺฐมญฺจ ปฎิสนฺธิํ อาทิํ กตฺวา ยตฺถ กตฺถจิ อุปฺปเชฺชยฺย, สพฺพํ ตํ ปริกฺขีณนฺติ เวทิตพฺพํฯ สตฺตกฺขตฺตุนฺติ สตฺต วาเร, สตฺตสุ อตฺตภาเวสูติ อโตฺถฯ ปรมตาติ อิทมสฺส ปรํ ปมาณนฺติ ทเสฺสติฯ มหตฺถิโยติ มหโต อตฺถสฺส นิปฺผาทโกฯ ปฐมํฯ
74. Abhisamayasaṃyuttassa paṭhame nakhasikhāyanti maṃsaṭṭhānena vimutte nakhagge. Nakhasikhā ca nāma lokiyānaṃ mahatīpi hoti, satthu pana rattuppalapattakoṭi viya sukhumā. Kathaṃ panettha paṃsu patiṭṭhitoti? Adhiṭṭhānabalena. Bhagavatā hi atthaṃ ñāpetukāmena adhiṭṭhānabalena tattha patiṭṭhāpito. Satimaṃ kalanti mahāpathaviyā paṃsuṃ satakoṭṭhāse katvā tato ekakoṭṭhāsaṃ. Paratopi eseva nayo. Abhisametāvinoti paññāya ariyasaccāni abhisametvā ṭhitassa. Purimaṃ dukkhakkhandhaṃ parikkhīṇaṃ pariyādiṇṇaṃ upanidhāyāti etadeva bahutaraṃ dukkhaṃ, yadidaṃ parikkhīṇanti evaṃ paṭhamaṃ vuttaṃ dukkhakkhandhaṃ upanidhāya, ñāṇena taṃ tassa santike ṭhapetvā upaparikkhiyamāneti attho. Katamaṃ panettha purimadukkhaṃ nāma? Yaṃ parikkhīṇaṃ. Katamaṃ pana parikkhīṇaṃ? Yaṃ paṭhamamaggassa abhāvitattā uppajjeyya. Katamaṃ pana upanidhāya? Yaṃ sattasu attabhāvesu apāye aṭṭhamañca paṭisandhiṃ ādiṃ katvā yattha katthaci uppajjeyya, sabbaṃ taṃ parikkhīṇanti veditabbaṃ. Sattakkhattunti satta vāre, sattasu attabhāvesūti attho. Paramatāti idamassa paraṃ pamāṇanti dasseti. Mahatthiyoti mahato atthassa nipphādako. Paṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. นขสิขาสุตฺตํ • 1. Nakhasikhāsuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑. นขสิขาสุตฺตวณฺณนา • 1. Nakhasikhāsuttavaṇṇanā
