Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
2. අභිසමයසංයුත්තං
2. Abhisamayasaṃyuttaṃ
1. නඛසිඛාසුත්තවණ්ණනා
1. Nakhasikhāsuttavaṇṇanā
74. සුඛුමාති තරුණා පරිත්තා කෙසග්ගමත්තභාවතො. යථා කෙසා දීඝසො ද්වඞ්ගුලමත්තාය සබ්බස්මිං කාලෙ එතප්පමාණාව, න තච්ඡින්දනං, එවං නඛග්ගාපි කෙසග්ගමත්තාව, න තෙසං ඡින්දනං අවඩ්ඪනතො. පරතොති ‘‘සහස්සිමං සතසහස්සිම’’න්ති වුත්තට්ඨානෙ. අභිසමෙත්වාති පටිවිජ්ඣිත්වා, තස්මා අභිසමෙතාවිනො පටිවිද්ධසච්චස්සාති අත්ථො. කාමං පුරිමපදං දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස අතීතභාවං උපාදායපි වත්තුං යුත්තං. පුරෙතරංයෙව පන වුත්තභාවං උපාදාය වුත්තන්ති දස්සෙතුං ‘‘පුරිමං දුක්ඛක්ඛන්ධ’’න්තිආදි වුත්තං. පුරිමං නාම පච්ඡිමං අපෙක්ඛිත්වා. පුරිමපච්ඡිමතා හි තං තං උපාදාය වුච්චතීති ඉධාධිප්පෙතං පුරිමං නීහරිත්වා දස්සෙතුං ‘‘කතමං පනා’’තිආදි වුත්තං. ‘‘අතීතම්පි පරික්ඛීණ’’න්ති ඉධාධිප්පෙතං පරික්ඛීණමෙව විභාවෙතුං ‘‘කතමං පන පරික්ඛීණ’’න්තිආදි වුත්තං. සොතාපන්නස්ස දුක්ඛක්ඛයො ඉධ චොදිතොති තං දස්සෙතුං ‘‘පඨමමග්ගස්ස අභාවිතත්තා උප්පජ්ජෙය්යා’’ති වත්වා ඉදානි තං සරූපතො දස්සෙතුං පුන ‘‘කතම’’න්තිආදි වුත්තං. සත්තසු අත්තභාවෙසු යං අපායෙ උප්පජ්ජෙය්ය අට්ඨමං පටිසන්ධිං ආදිං කත්වා යත්ථ කත්ථචි අපායෙසු චාති යං දුක්ඛං උප්පජ්ජෙය්ය, තං සබ්බං පරික්ඛීණන්ති දට්ඨබ්බං. අස්සාති සොතාපන්නස්ස, යං පරිමාණං, තතො උද්ධඤ්ච උපපාතං අත්ථීති අධිප්පායො. මහා අත්ථො ගුණො මහත්ථො, සො එතස්ස අත්ථීති මහත්ථියො ක-කාරස්ස ය-කාරං කත්වා. තෙනාහ ‘‘මහතො අත්ථස්ස නිප්ඵාදකො’’ති.
74.Sukhumāti taruṇā parittā kesaggamattabhāvato. Yathā kesā dīghaso dvaṅgulamattāya sabbasmiṃ kāle etappamāṇāva, na tacchindanaṃ, evaṃ nakhaggāpi kesaggamattāva, na tesaṃ chindanaṃ avaḍḍhanato. Paratoti ‘‘sahassimaṃ satasahassima’’nti vuttaṭṭhāne. Abhisametvāti paṭivijjhitvā, tasmā abhisametāvino paṭividdhasaccassāti attho. Kāmaṃ purimapadaṃ dukkhakkhandhassa atītabhāvaṃ upādāyapi vattuṃ yuttaṃ. Puretaraṃyeva pana vuttabhāvaṃ upādāya vuttanti dassetuṃ ‘‘purimaṃ dukkhakkhandha’’ntiādi vuttaṃ. Purimaṃ nāma pacchimaṃ apekkhitvā. Purimapacchimatā hi taṃ taṃ upādāya vuccatīti idhādhippetaṃ purimaṃ nīharitvā dassetuṃ ‘‘katamaṃ panā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Atītampi parikkhīṇa’’nti idhādhippetaṃ parikkhīṇameva vibhāvetuṃ ‘‘katamaṃ pana parikkhīṇa’’ntiādi vuttaṃ. Sotāpannassa dukkhakkhayo idha coditoti taṃ dassetuṃ ‘‘paṭhamamaggassa abhāvitattā uppajjeyyā’’ti vatvā idāni taṃ sarūpato dassetuṃ puna ‘‘katama’’ntiādi vuttaṃ. Sattasu attabhāvesu yaṃ apāye uppajjeyya aṭṭhamaṃ paṭisandhiṃ ādiṃ katvā yattha katthaci apāyesu cāti yaṃ dukkhaṃ uppajjeyya, taṃ sabbaṃ parikkhīṇanti daṭṭhabbaṃ. Assāti sotāpannassa, yaṃ parimāṇaṃ, tato uddhañca upapātaṃ atthīti adhippāyo. Mahā attho guṇo mahattho, so etassa atthīti mahatthiyo ka-kārassa ya-kāraṃ katvā. Tenāha ‘‘mahato atthassa nipphādako’’ti.
නඛසිඛාසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Nakhasikhāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 1. නඛසිඛාසුත්තං • 1. Nakhasikhāsuttaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්තනිකාය (අට්ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. නඛසිඛාසුත්තවණ්ණනා • 1. Nakhasikhāsuttavaṇṇanā