Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౪౯] ౯. నక్ఖత్తజాతకవణ్ణనా

    [49] 9. Nakkhattajātakavaṇṇanā

    నక్ఖత్తం పతిమానేన్తన్తి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో అఞ్ఞతరం ఆజీవకం ఆరబ్భ కథేసి. సావత్థియం కిరేకం కులధీతరం జనపదే ఏకో కులపుత్తో అత్తనో పుత్తస్స వారేత్వా ‘‘అసుకదివసే నామ గణ్హిస్సామీ’’తి దివసం ఠపేత్వా తస్మిం దివసే సమ్పత్తే అత్తనో కులూపకం ఆజీవకం పుచ్ఛి ‘‘భన్తే, అజ్జ మయం ఏకం మఙ్గలం కరిస్సామ, సోభనం ను ఖో నక్ఖత్త’’న్తి. సో ‘‘అయం మం పఠమం అపుచ్ఛిత్వావ దివసం ఠపేత్వా ఇదాని పటిపుచ్ఛతి, హోతు, సిక్ఖాపేస్సామి న’’న్తి కుజ్ఝిత్వా ‘‘అజ్జ అసోభనం నక్ఖత్తం, మా అజ్జ మఙ్గలం కరిత్థ, సచే కరిస్సథ, మహావినాసో భవిస్సతీ’’తి ఆహ. తస్మిం కులే మనుస్సా తస్స సద్దహిత్వా తం దివసం న గచ్ఛింసు. నగరవాసినో సబ్బం మఙ్గలకిరియం కత్వా తేసం అనాగమనం దిస్వా ‘‘తేహి అజ్జ దివసో ఠపితో, నో చ ఖో ఆగతా, అమ్హాకమ్పి బహు వయకమ్మం కతం, కిం నో తేహి, అమ్హాకం ధీతరం అఞ్ఞస్స దస్సామా’’తి యథాకతేనేవ మఙ్గలేన ధీతరం అఞ్ఞస్స కులస్స అదంసు.

    Nakkhattaṃpatimānentanti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ ājīvakaṃ ārabbha kathesi. Sāvatthiyaṃ kirekaṃ kuladhītaraṃ janapade eko kulaputto attano puttassa vāretvā ‘‘asukadivase nāma gaṇhissāmī’’ti divasaṃ ṭhapetvā tasmiṃ divase sampatte attano kulūpakaṃ ājīvakaṃ pucchi ‘‘bhante, ajja mayaṃ ekaṃ maṅgalaṃ karissāma, sobhanaṃ nu kho nakkhatta’’nti. So ‘‘ayaṃ maṃ paṭhamaṃ apucchitvāva divasaṃ ṭhapetvā idāni paṭipucchati, hotu, sikkhāpessāmi na’’nti kujjhitvā ‘‘ajja asobhanaṃ nakkhattaṃ, mā ajja maṅgalaṃ karittha, sace karissatha, mahāvināso bhavissatī’’ti āha. Tasmiṃ kule manussā tassa saddahitvā taṃ divasaṃ na gacchiṃsu. Nagaravāsino sabbaṃ maṅgalakiriyaṃ katvā tesaṃ anāgamanaṃ disvā ‘‘tehi ajja divaso ṭhapito, no ca kho āgatā, amhākampi bahu vayakammaṃ kataṃ, kiṃ no tehi, amhākaṃ dhītaraṃ aññassa dassāmā’’ti yathākateneva maṅgalena dhītaraṃ aññassa kulassa adaṃsu.

    ఇతరే పునదివసే ఆగన్త్వా ‘‘దేథ నో దారిక’’న్తి ఆహంసు. అథ నే సావత్థివాసినో ‘‘జనపదవాసినో నామ తుమ్హే గహపతికా పాపమనుస్సా దివసం ఠపేత్వా అవఞ్ఞాయ న ఆగతా, ఆగతమగ్గేనేవ పటిగచ్ఛథ , అమ్హేహి అఞ్ఞేసం దారికా దిన్నా’’తి పరిభాసింసు. తే తేహి సద్ధిం కలహం కత్వా దారికం అలభిత్వా యథాగతమగ్గేనేవ గతా. తేనపి ఆజీవకేన తేసం మనుస్సానం మఙ్గలన్తరాయస్స కతభావో భిక్ఖూనం అన్తరే పాకటో జాతో. తే భిక్ఖూ ధమ్మసభాయం సన్నిపతితా ‘‘ఆవుసో, ఆజీవకేన కులస్స మఙ్గలన్తరాయో కతో’’తి కథయమానా నిసీదింసు. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛి. తే ‘‘ఇమాయ నామా’’తి కథయింసు. ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇదానేవ ఆజీవకో తస్స కులస్స మఙ్గలన్తరాయం కరోతి, పుబ్బేపి ఏస తేసం కుజ్ఝిత్వా మఙ్గలన్తరాయం అకాసియేవా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Itare punadivase āgantvā ‘‘detha no dārika’’nti āhaṃsu. Atha ne sāvatthivāsino ‘‘janapadavāsino nāma tumhe gahapatikā pāpamanussā divasaṃ ṭhapetvā avaññāya na āgatā, āgatamaggeneva paṭigacchatha , amhehi aññesaṃ dārikā dinnā’’ti paribhāsiṃsu. Te tehi saddhiṃ kalahaṃ katvā dārikaṃ alabhitvā yathāgatamaggeneva gatā. Tenapi ājīvakena tesaṃ manussānaṃ maṅgalantarāyassa katabhāvo bhikkhūnaṃ antare pākaṭo jāto. Te bhikkhū dhammasabhāyaṃ sannipatitā ‘‘āvuso, ājīvakena kulassa maṅgalantarāyo kato’’ti kathayamānā nisīdiṃsu. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchi. Te ‘‘imāya nāmā’’ti kathayiṃsu. ‘‘Na, bhikkhave, idāneva ājīvako tassa kulassa maṅgalantarāyaṃ karoti, pubbepi esa tesaṃ kujjhitvā maṅgalantarāyaṃ akāsiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే నగరవాసినో జనపదవాసీనం ధీతరం వారేత్వా దివసం ఠపేత్వా అత్తనో కులూపకం ఆజీవకం పుచ్ఛింసు ‘‘భన్తే, అజ్జ అమ్హాకం ఏకా మఙ్గలకిరియా, సోభనం ను ఖో నక్ఖత్త’’న్తి. సో ‘‘ఇమే అత్తనో రుచియా దివసం ఠపేత్వా ఇదాని మం పుచ్ఛన్తీ’’తి కుజ్ఝిత్వా ‘‘అజ్జ నేసం మఙ్గలన్తరాయం కరిస్సామీ’’తి చిన్తేత్వా ‘‘అజ్జ అసోభనం నక్ఖత్తం, సచే కరోథ, మహావినాసం పాపుణిస్సథా’’తి ఆహ. తే తస్స సద్దహిత్వా న గమింసు. జనపదవాసినో తేసం అనాగమనం ఞత్వా ‘‘తే అజ్జ దివసం ఠపేత్వాపి న ఆగతా, కిం నో తేహి, అఞ్ఞేసం ధీతరం దస్సామా’’తి అఞ్ఞేసం ధీతరం అదంసు. నగరవాసినో పునదివసే ఆగన్త్వా దారికం యాచింసు. జనపదవాసినో ‘‘తుమ్హే నగరవాసినో నామ ఛిన్నహిరికా గహపతికా, దివసం ఠపేత్వా దారికం న గణ్హిత్థ, మయం తుమ్హాకం అనాగమనభావేన అఞ్ఞేసం అదమ్హా’’తి. మయం ఆజీవకం పటిపుచ్ఛిత్వా ‘‘‘నక్ఖత్తం న సోభన’న్తి నాగతా, దేథ నో దారిక’’న్తి. ‘‘అమ్హేహి తుమ్హాకం అనాగమనభావేన అఞ్ఞేసం దిన్నా, ఇదాని దిన్నదారికం కథం పున ఆనేస్సామా’’తి.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente nagaravāsino janapadavāsīnaṃ dhītaraṃ vāretvā divasaṃ ṭhapetvā attano kulūpakaṃ ājīvakaṃ pucchiṃsu ‘‘bhante, ajja amhākaṃ ekā maṅgalakiriyā, sobhanaṃ nu kho nakkhatta’’nti. So ‘‘ime attano ruciyā divasaṃ ṭhapetvā idāni maṃ pucchantī’’ti kujjhitvā ‘‘ajja nesaṃ maṅgalantarāyaṃ karissāmī’’ti cintetvā ‘‘ajja asobhanaṃ nakkhattaṃ, sace karotha, mahāvināsaṃ pāpuṇissathā’’ti āha. Te tassa saddahitvā na gamiṃsu. Janapadavāsino tesaṃ anāgamanaṃ ñatvā ‘‘te ajja divasaṃ ṭhapetvāpi na āgatā, kiṃ no tehi, aññesaṃ dhītaraṃ dassāmā’’ti aññesaṃ dhītaraṃ adaṃsu. Nagaravāsino punadivase āgantvā dārikaṃ yāciṃsu. Janapadavāsino ‘‘tumhe nagaravāsino nāma chinnahirikā gahapatikā, divasaṃ ṭhapetvā dārikaṃ na gaṇhittha, mayaṃ tumhākaṃ anāgamanabhāvena aññesaṃ adamhā’’ti. Mayaṃ ājīvakaṃ paṭipucchitvā ‘‘‘nakkhattaṃ na sobhana’nti nāgatā, detha no dārika’’nti. ‘‘Amhehi tumhākaṃ anāgamanabhāvena aññesaṃ dinnā, idāni dinnadārikaṃ kathaṃ puna ānessāmā’’ti.

    ఏవం తేసు అఞ్ఞమఞ్ఞం కలహం కరోన్తేసు ఏకో నగరవాసీ పణ్డితపురిసో ఏకేన కమ్మేన జనపదం గతో తేసం నగరవాసీనం ‘‘మయం ఆజీవకం పుచ్ఛిత్వా నక్ఖత్తస్స అసోభనభావేన నాగతా’’తి కథేన్తానం సుత్వా ‘‘నక్ఖత్తేన కో అత్థో, నను దారికాయ లద్ధభావోవ నక్ఖత్త’’న్తి వత్వా ఇమం గాథమాహ –

    Evaṃ tesu aññamaññaṃ kalahaṃ karontesu eko nagaravāsī paṇḍitapuriso ekena kammena janapadaṃ gato tesaṃ nagaravāsīnaṃ ‘‘mayaṃ ājīvakaṃ pucchitvā nakkhattassa asobhanabhāvena nāgatā’’ti kathentānaṃ sutvā ‘‘nakkhattena ko attho, nanu dārikāya laddhabhāvova nakkhatta’’nti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ౪౯.

    49.

    ‘‘నక్ఖత్తం పతిమానేన్తం, అత్థో బాలం ఉపచ్చగా;

    ‘‘Nakkhattaṃ patimānentaṃ, attho bālaṃ upaccagā;

    అత్థో అత్థస్స నక్ఖత్తం, కిం కరిస్సన్తి తారకా’’తి.

    Attho atthassa nakkhattaṃ, kiṃ karissanti tārakā’’ti.

    తత్థ పతిమానేన్తన్తి ఓలోకేన్తం, ‘‘ఇదాని నక్ఖత్తం భవిస్సతి, ఇదాని నక్ఖత్తం భవిస్సతీ’’తి ఆగమయమానం. అత్థో బాలం ఉపచ్చగాతి ఏతం నగరవాసికం బాలం దారికాపటిలాభసఙ్ఖాతో అత్థో అతిక్కన్తో. అత్థో అత్థస్స నక్ఖత్తన్తి యం అత్థం పరియేసన్తో చరతి, సో పటిలద్ధో అత్థోవ అత్థస్స నక్ఖత్తం నామ. కిం కరిస్సన్తి తారకాతి ఇతరే పన ఆకాసే తారకా కిం కరిస్సన్తి, కతరం అత్థం సాధేస్సన్తీతి అత్థో. నగరవాసినో కలహం కత్వా దారికం అలభిత్వావ అగమంసు.

    Tattha patimānentanti olokentaṃ, ‘‘idāni nakkhattaṃ bhavissati, idāni nakkhattaṃ bhavissatī’’ti āgamayamānaṃ. Attho bālaṃ upaccagāti etaṃ nagaravāsikaṃ bālaṃ dārikāpaṭilābhasaṅkhāto attho atikkanto. Attho atthassa nakkhattanti yaṃ atthaṃ pariyesanto carati, so paṭiladdho atthova atthassa nakkhattaṃ nāma. Kiṃ karissanti tārakāti itare pana ākāse tārakā kiṃ karissanti, kataraṃ atthaṃ sādhessantīti attho. Nagaravāsino kalahaṃ katvā dārikaṃ alabhitvāva agamaṃsu.

    సత్థా ‘‘న, భిక్ఖవే, ఏస ఆజీవకో ఇదానేవ కులస్స మఙ్గలన్తరాయం కరోతి, పుబ్బేపి అకాసియేవా’’తి ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా అనుసన్ధిం ఘటేత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా ఆజీవకో ఏతరహి ఆజీవకోవ అహోసి, తానిపి కులాని ఏతరహి కులానియేవ, గాథం వత్వా ఠితో పణ్డితపురిసో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā ‘‘na, bhikkhave, esa ājīvako idāneva kulassa maṅgalantarāyaṃ karoti, pubbepi akāsiyevā’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā ājīvako etarahi ājīvakova ahosi, tānipi kulāni etarahi kulāniyeva, gāthaṃ vatvā ṭhito paṇḍitapuriso pana ahameva ahosi’’nti.

    నక్ఖత్తజాతకవణ్ణనా నవమా.

    Nakkhattajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౪౯. నక్ఖత్తజాతకం • 49. Nakkhattajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact