Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya

    ६. नकुलपितुसुत्तं

    6. Nakulapitusuttaṃ

    १६. एकं समयं भगवा भग्गेसु विहरति सुसुमारगिरे 1 भेसकळावने मिगदाये। तेन खो पन समयेन नकुलपिता गहपति आबाधिको होति दुक्खितो बाळ्हगिलानो। अथ खो नकुलमाता गहपतानी नकुलपितरं गहपतिं एतदवोच –

    16. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bhaggesu viharati susumāragire 2 bhesakaḷāvane migadāye. Tena kho pana samayena nakulapitā gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho nakulamātā gahapatānī nakulapitaraṃ gahapatiṃ etadavoca –

    ‘‘मा खो त्वं, गहपति, सापेक्खो 3 कालमकासि। दुक्खा, गहपति, सापेक्खस्स कालकिरिया; गरहिता च भगवता सापेक्खस्स कालकिरिया। सिया खो पन ते, गहपति, एवमस्स – ‘न नकुलमाता गहपतानी ममच्‍चयेन सक्खिस्सति 4 दारके पोसेतुं, घरावासं सन्धरितु’न्ति 5। न खो पनेतं, गहपति, एवं दट्ठब्बं। कुसलाहं, गहपति, कप्पासं कन्तितुं वेणिं ओलिखितुं। सक्‍कोमहं, गहपति, तवच्‍चयेन दारके पोसेतुं, घरावासं सन्धरितुं। तस्मातिह त्वं, गहपति, मा सापेक्खो कालमकासि। दुक्खा, गहपति, सापेक्खस्स कालकिरिया; गरहिता च भगवता सापेक्खस्स कालकिरिया।

    ‘‘Mā kho tvaṃ, gahapati, sāpekkho 6 kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā. Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī mamaccayena sakkhissati 7 dārake posetuṃ, gharāvāsaṃ sandharitu’nti 8. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Kusalāhaṃ, gahapati, kappāsaṃ kantituṃ veṇiṃ olikhituṃ. Sakkomahaṃ, gahapati, tavaccayena dārake posetuṃ, gharāvāsaṃ sandharituṃ. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.

    ‘‘सिया खो पन ते, गहपति, एवमस्स – ‘नकुलमाता गहपतानी ममच्‍चयेन अञ्‍ञं घरं 9 गमिस्सती’ति। न खो पनेतं, गहपति, एवं दट्ठब्बं। त्वञ्‍चेव खो, गहपति, जानासि अहञ्‍च, यं नो 10 सोळसवस्सानि गहट्ठकं ब्रह्मचरियं समाचिण्णं 11। तस्मातिह त्वं, गहपति, मा सापेक्खो कालमकासि। दुक्खा, गहपति, सापेक्खस्स कालकिरिया; गरहिता च भगवता सापेक्खस्स कालकिरिया।

    ‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘nakulamātā gahapatānī mamaccayena aññaṃ gharaṃ 12 gamissatī’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tvañceva kho, gahapati, jānāsi ahañca, yaṃ no 13 soḷasavassāni gahaṭṭhakaṃ brahmacariyaṃ samāciṇṇaṃ 14. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.

    ‘‘सिया खो पन ते, गहपति, एवमस्स – ‘नकुलमाता गहपतानी ममच्‍चयेन न दस्सनकामा भविस्सति भगवतो न दस्सनकामा भिक्खुसङ्घस्सा’ति। न खो पनेतं, गहपति, एवं दट्ठब्बं। अहञ्हि, गहपति, तवच्‍चयेन दस्सनकामतरा चेव भविस्सामि भगवतो, दस्सनकामतरा च भिक्खुसङ्घस्स। तस्मातिह त्वं, गहपति, मा सापेक्खो कालमकासि। दुक्खा, गहपति, सापेक्खस्स कालकिरिया; गरहिता च भगवता सापेक्खस्स कालकिरिया।

    ‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘nakulamātā gahapatānī mamaccayena na dassanakāmā bhavissati bhagavato na dassanakāmā bhikkhusaṅghassā’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahañhi, gahapati, tavaccayena dassanakāmatarā ceva bhavissāmi bhagavato, dassanakāmatarā ca bhikkhusaṅghassa. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.

    ‘‘सिया खो पन ते, गहपति, एवमस्स – ‘न नकुलमाता गहपतानी ममच्‍चयेन सीलेसु 15 परिपूरकारिनी’ति। न खो पनेतं, गहपति, एवं दट्ठब्बं। यावता खो, गहपति, तस्स भगवतो साविका गिही ओदातवसना सीलेसु परिपूरकारिनियो, अहं तासं अञ्‍ञतरा। यस्स खो पनस्स कङ्खा वा विमति वा – अयं सो भगवा अरहं सम्मासम्बुद्धो भग्गेसु विहरति सुसुमारगिरे भेसकळावने मिगदाये – तं भगवन्तं उपसङ्कमित्वा पुच्छतु। तस्मातिह त्वं, गहपति, मा सापेक्खो कालमकासि । दुक्खा, गहपति, सापेक्खस्स कालकिरिया; गरहिता च भगवता सापेक्खस्स कालकिरिया।

    ‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī mamaccayena sīlesu 16 paripūrakārinī’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā sīlesu paripūrakāriniyo, ahaṃ tāsaṃ aññatarā. Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi . Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.

    ‘‘सिया खो पन ते, गहपति, एवमस्स – ‘न नकुलमाता गहपतानी लाभिनी 17 अज्झत्तं चेतोसमथस्सा’ति। न खो पनेतं, गहपति, एवं दट्ठब्बं। यावता खो, गहपति, तस्स भगवतो साविका गिही ओदातवसना लाभिनियो अज्झत्तं चेतोसमथस्स, अहं तासं अञ्‍ञतरा। यस्स खो पनस्स कङ्खा वा विमति वा – अयं सो भगवा अरहं सम्मासम्बुद्धो भग्गेसु विहरति सुसुमारगिरे भेसकळावने मिगदाये – तं भगवन्तं उपसङ्कमित्वा पुच्छतु। तस्मातिह त्वं, गहपति, मा सापेक्खो कालमकासि। दुक्खा, गहपति, सापेक्खस्स कालकिरिया; गरहिता च भगवता सापेक्खस्स कालकिरिया।

    ‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī lābhinī 18 ajjhattaṃ cetosamathassā’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā lābhiniyo ajjhattaṃ cetosamathassa, ahaṃ tāsaṃ aññatarā. Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.

    ‘‘सिया खो पन ते, गहपति, एवमस्स – ‘न नकुलमाता गहपतानी इमस्मिं धम्मविनये ओगाधप्पत्ता पतिगाधप्पत्ता अस्सासप्पत्ता तिण्णविचिकिच्छा विगतकथंकथा वेसारज्‍जप्पत्ता अपरप्पच्‍चया सत्थुसासने विहरती’ति। न खो पनेतं, गहपति, एवं दट्ठब्बं। यावता खो, गहपति, तस्स भगवतो साविका गिही ओदातवसना इमस्मिं धम्मविनये ओगाधप्पत्ता पतिगाधप्पत्ता अस्सासप्पत्ता तिण्णविचिकिच्छा विगतकथंकथा वेसारज्‍जप्पत्ता अपरप्पच्‍चया सत्थुसासने विहरन्ति, अहं तासं अञ्‍ञतरा। यस्स खो पनस्स कङ्खा वा विमति वा – अयं सो भगवा अरहं सम्मासम्बुद्धो भग्गेसु विहरति सुसुमारगिरे भेसकळावने मिगदाये – तं भगवन्तं उपसङ्कमित्वा पुच्छतु। तस्मातिह त्वं, गहपति, मा सापेक्खो कालमकासि। दुक्खा गहपति सापेक्खस्स कालकिरिया; गरहिता च भगवता सापेक्खस्स कालकिरिया’’ति।

    ‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharatī’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharanti, ahaṃ tāsaṃ aññatarā. Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā gahapati sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā’’ti.

    अथ खो नकुलपितुनो गहपतिस्स नकुलमातरा 19 गहपतानिया इमिना ओवादेन ओवदियमानस्स सो आबाधो ठानसो पटिप्पस्सम्भि। वुट्ठहि 20 च नकुलपिता गहपति तम्हा आबाधा; तथा पहीनो च पन नकुलपितुनो गहपतिस्स सो आबाधो अहोसि। अथ खो नकुलपिता गहपति गिलाना वुट्ठितो 21 अचिरवुट्ठितो गेलञ्‍ञा दण्डमोलुब्भ येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्‍नं खो नकुलपितरं गहपतिं भगवा एतदवोच –

    Atha kho nakulapituno gahapatissa nakulamātarā 22 gahapatāniyā iminā ovādena ovadiyamānassa so ābādho ṭhānaso paṭippassambhi. Vuṭṭhahi 23 ca nakulapitā gahapati tamhā ābādhā; tathā pahīno ca pana nakulapituno gahapatissa so ābādho ahosi. Atha kho nakulapitā gahapati gilānā vuṭṭhito 24 aciravuṭṭhito gelaññā daṇḍamolubbha yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho nakulapitaraṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca –

    ‘‘लाभा ते, गहपति, सुलद्धं ते, गहपति! यस्स ते नकुलमाता गहपतानी अनुकम्पिका अत्थकामा ओवादिका अनुसासिका। यावता खो, गहपति, मम साविका गिही ओदातवसना सीलेसु परिपूरकारिनियो, नकुलमाता गहपतानी तासं अञ्‍ञतरा। यावता खो, गहपति, मम साविका गिही ओदातवसना लाभिनियो अज्झत्तं चेतोसमथस्स, नकुलमाता गहपतानी तासं अञ्‍ञतरा। यावता खो, गहपति, मम साविका गिही ओदातवसना इमस्मिं धम्मविनये ओगाधप्पत्ता पतिगाधप्पत्ता अस्सासप्पत्ता तिण्णविचिकिच्छा विगतकथंकथा वेसारज्‍जप्पत्ता अपरप्पच्‍चया सत्थुसासने विहरन्ति, नकुलमाता गहपतानी तासं अञ्‍ञतरा। लाभा ते, गहपति, सुलद्धं ते, गहपति! यस्स ते नकुलमाता गहपतानी अनुकम्पिका अत्थकामा ओवादिका अनुसासिका’’ति। छट्ठं।

    ‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Yassa te nakulamātā gahapatānī anukampikā atthakāmā ovādikā anusāsikā. Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā sīlesu paripūrakāriniyo, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā. Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā lābhiniyo ajjhattaṃ cetosamathassa, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā. Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharanti, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā. Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Yassa te nakulamātā gahapatānī anukampikā atthakāmā ovādikā anusāsikā’’ti. Chaṭṭhaṃ.




    Next: ७. सोप्पसुत्तं • 7. Soppasuttaṃ




    Footnotes:
    1. सुंसुमारगिरे (सी॰ पी॰), संसुमारगिरे (कत्थचि)
    2. suṃsumāragire (sī. pī.), saṃsumāragire (katthaci)
    3. सापेखो (पी॰ क॰)
    4. न सक्खिस्सति (सी॰ स्या॰ कं॰), सक्‍कोति (पी॰ क॰)
    5. सन्धरितुन्ति (क॰), सण्ठरितुं (स्या॰)
    6. sāpekho (pī. ka.)
    7. na sakkhissati (sī. syā. kaṃ.), sakkoti (pī. ka.)
    8. sandharitunti (ka.), saṇṭharituṃ (syā.)
    9. भत्तारं (स्या॰ कं॰), वीरं (सी॰)
    10. यदा ते (सी॰), यथा (स्या॰), यथा नो (पी॰)
    11. समादिन्‍नं (सी॰)
    12. bhattāraṃ (syā. kaṃ.), vīraṃ (sī.)
    13. yadā te (sī.), yathā (syā.), yathā no (pī.)
    14. samādinnaṃ (sī.)
    15. नकुलमाता… न सीलेसु (सी॰ पी॰)
    16. nakulamātā… na sīlesu (sī. pī.)
    17. नकुलमाता गहपतानी न लाभिनी (पी॰)
    18. nakulamātā gahapatānī na lābhinī (pī.)
    19. नकुलमाताय (सी॰ स्या॰), नकुलमातुया (क॰)
    20. वुट्ठाति (क॰)
    21. ‘‘गिलानभावतो वुट्ठाय ठितो, भावप्पधानो हि अयं निद्देसो’’ति टीकासंवण्णना
    22. nakulamātāya (sī. syā.), nakulamātuyā (ka.)
    23. vuṭṭhāti (ka.)
    24. ‘‘gilānabhāvato vuṭṭhāya ṭhito, bhāvappadhāno hi ayaṃ niddeso’’ti ṭīkāsaṃvaṇṇanā



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ६. नकुलपितुसुत्तवण्णना • 6. Nakulapitusuttavaṇṇanā

    टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ६. नकुलपितुसुत्तवण्णना • 6. Nakulapitusuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact