Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්ගුත්තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
6. නකුලපිතුසුත්තං
6. Nakulapitusuttaṃ
16. එකං සමයං භගවා භග්ගෙසු විහරති සුසුමාරගිරෙ 1 භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන නකුලපිතා ගහපති ආබාධිකො හොති දුක්ඛිතො බාළ්හගිලානො. අථ ඛො නකුලමාතා ගහපතානී නකුලපිතරං ගහපතිං එතදවොච –
16. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bhaggesu viharati susumāragire 2 bhesakaḷāvane migadāye. Tena kho pana samayena nakulapitā gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho nakulamātā gahapatānī nakulapitaraṃ gahapatiṃ etadavoca –
‘‘මා ඛො ත්වං, ගහපති, සාපෙක්ඛො 3 කාලමකාසි. දුක්ඛා, ගහපති, සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා; ගරහිතා ච භගවතා සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා. සියා ඛො පන තෙ, ගහපති, එවමස්ස – ‘න නකුලමාතා ගහපතානී මමච්චයෙන සක්ඛිස්සති 4 දාරකෙ පොසෙතුං, ඝරාවාසං සන්ධරිතු’න්ති 5. න ඛො පනෙතං, ගහපති, එවං දට්ඨබ්බං. කුසලාහං, ගහපති, කප්පාසං කන්තිතුං වෙණිං ඔලිඛිතුං. සක්කොමහං, ගහපති, තවච්චයෙන දාරකෙ පොසෙතුං, ඝරාවාසං සන්ධරිතුං. තස්මාතිහ ත්වං, ගහපති, මා සාපෙක්ඛො කාලමකාසි. දුක්ඛා, ගහපති, සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා; ගරහිතා ච භගවතා සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා.
‘‘Mā kho tvaṃ, gahapati, sāpekkho 6 kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā. Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī mamaccayena sakkhissati 7 dārake posetuṃ, gharāvāsaṃ sandharitu’nti 8. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Kusalāhaṃ, gahapati, kappāsaṃ kantituṃ veṇiṃ olikhituṃ. Sakkomahaṃ, gahapati, tavaccayena dārake posetuṃ, gharāvāsaṃ sandharituṃ. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
‘‘සියා ඛො පන තෙ, ගහපති, එවමස්ස – ‘නකුලමාතා ගහපතානී මමච්චයෙන අඤ්ඤං ඝරං 9 ගමිස්සතී’ති. න ඛො පනෙතං, ගහපති, එවං දට්ඨබ්බං. ත්වඤ්චෙව ඛො, ගහපති, ජානාසි අහඤ්ච, යං නො 10 සොළසවස්සානි ගහට්ඨකං බ්රහ්මචරියං සමාචිණ්ණං 11. තස්මාතිහ ත්වං, ගහපති, මා සාපෙක්ඛො කාලමකාසි. දුක්ඛා, ගහපති, සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා; ගරහිතා ච භගවතා සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘nakulamātā gahapatānī mamaccayena aññaṃ gharaṃ 12 gamissatī’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tvañceva kho, gahapati, jānāsi ahañca, yaṃ no 13 soḷasavassāni gahaṭṭhakaṃ brahmacariyaṃ samāciṇṇaṃ 14. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
‘‘සියා ඛො පන තෙ, ගහපති, එවමස්ස – ‘නකුලමාතා ගහපතානී මමච්චයෙන න දස්සනකාමා භවිස්සති භගවතො න දස්සනකාමා භික්ඛුසඞ්ඝස්සා’ති. න ඛො පනෙතං, ගහපති, එවං දට්ඨබ්බං. අහඤ්හි, ගහපති, තවච්චයෙන දස්සනකාමතරා චෙව භවිස්සාමි භගවතො, දස්සනකාමතරා ච භික්ඛුසඞ්ඝස්ස. තස්මාතිහ ත්වං, ගහපති, මා සාපෙක්ඛො කාලමකාසි. දුක්ඛා, ගහපති, සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා; ගරහිතා ච භගවතා සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘nakulamātā gahapatānī mamaccayena na dassanakāmā bhavissati bhagavato na dassanakāmā bhikkhusaṅghassā’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahañhi, gahapati, tavaccayena dassanakāmatarā ceva bhavissāmi bhagavato, dassanakāmatarā ca bhikkhusaṅghassa. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
‘‘සියා ඛො පන තෙ, ගහපති, එවමස්ස – ‘න නකුලමාතා ගහපතානී මමච්චයෙන සීලෙසු 15 පරිපූරකාරිනී’ති. න ඛො පනෙතං, ගහපති, එවං දට්ඨබ්බං. යාවතා ඛො, ගහපති, තස්ස භගවතො සාවිකා ගිහී ඔදාතවසනා සීලෙසු පරිපූරකාරිනියො, අහං තාසං අඤ්ඤතරා. යස්ස ඛො පනස්ස කඞ්ඛා වා විමති වා – අයං සො භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධො භග්ගෙසු විහරති සුසුමාරගිරෙ භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ – තං භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා පුච්ඡතු. තස්මාතිහ ත්වං, ගහපති, මා සාපෙක්ඛො කාලමකාසි . දුක්ඛා, ගහපති, සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා; ගරහිතා ච භගවතා සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī mamaccayena sīlesu 16 paripūrakārinī’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā sīlesu paripūrakāriniyo, ahaṃ tāsaṃ aññatarā. Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi . Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
‘‘සියා ඛො පන තෙ, ගහපති, එවමස්ස – ‘න නකුලමාතා ගහපතානී ලාභිනී 17 අජ්ඣත්තං චෙතොසමථස්සා’ති. න ඛො පනෙතං, ගහපති, එවං දට්ඨබ්බං. යාවතා ඛො, ගහපති, තස්ස භගවතො සාවිකා ගිහී ඔදාතවසනා ලාභිනියො අජ්ඣත්තං චෙතොසමථස්ස, අහං තාසං අඤ්ඤතරා. යස්ස ඛො පනස්ස කඞ්ඛා වා විමති වා – අයං සො භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධො භග්ගෙසු විහරති සුසුමාරගිරෙ භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ – තං භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා පුච්ඡතු. තස්මාතිහ ත්වං, ගහපති, මා සාපෙක්ඛො කාලමකාසි. දුක්ඛා, ගහපති, සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා; ගරහිතා ච භගවතා සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī lābhinī 18 ajjhattaṃ cetosamathassā’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā lābhiniyo ajjhattaṃ cetosamathassa, ahaṃ tāsaṃ aññatarā. Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā, gahapati, sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā.
‘‘සියා ඛො පන තෙ, ගහපති, එවමස්ස – ‘න නකුලමාතා ගහපතානී ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ ඔගාධප්පත්තා පතිගාධප්පත්තා අස්සාසප්පත්තා තිණ්ණවිචිකිච්ඡා විගතකථංකථා වෙසාරජ්ජප්පත්තා අපරප්පච්චයා සත්ථුසාසනෙ විහරතී’ති. න ඛො පනෙතං, ගහපති, එවං දට්ඨබ්බං. යාවතා ඛො, ගහපති, තස්ස භගවතො සාවිකා ගිහී ඔදාතවසනා ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ ඔගාධප්පත්තා පතිගාධප්පත්තා අස්සාසප්පත්තා තිණ්ණවිචිකිච්ඡා විගතකථංකථා වෙසාරජ්ජප්පත්තා අපරප්පච්චයා සත්ථුසාසනෙ විහරන්ති, අහං තාසං අඤ්ඤතරා. යස්ස ඛො පනස්ස කඞ්ඛා වා විමති වා – අයං සො භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධො භග්ගෙසු විහරති සුසුමාරගිරෙ භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ – තං භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා පුච්ඡතු. තස්මාතිහ ත්වං, ගහපති, මා සාපෙක්ඛො කාලමකාසි. දුක්ඛා ගහපති සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා; ගරහිතා ච භගවතා සාපෙක්ඛස්ස කාලකිරියා’’ති.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘na nakulamātā gahapatānī imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharatī’ti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yāvatā kho, gahapati, tassa bhagavato sāvikā gihī odātavasanā imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharanti, ahaṃ tāsaṃ aññatarā. Yassa kho panassa kaṅkhā vā vimati vā – ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye – taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchatu. Tasmātiha tvaṃ, gahapati, mā sāpekkho kālamakāsi. Dukkhā gahapati sāpekkhassa kālakiriyā; garahitā ca bhagavatā sāpekkhassa kālakiriyā’’ti.
අථ ඛො නකුලපිතුනො ගහපතිස්ස නකුලමාතරා 19 ගහපතානියා ඉමිනා ඔවාදෙන ඔවදියමානස්ස සො ආබාධො ඨානසො පටිප්පස්සම්භි. වුට්ඨහි 20 ච නකුලපිතා ගහපති තම්හා ආබාධා; තථා පහීනො ච පන නකුලපිතුනො ගහපතිස්ස සො ආබාධො අහොසි. අථ ඛො නකුලපිතා ගහපති ගිලානා වුට්ඨිතො 21 අචිරවුට්ඨිතො ගෙලඤ්ඤා දණ්ඩමොලුබ්භ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො නකුලපිතරං ගහපතිං භගවා එතදවොච –
Atha kho nakulapituno gahapatissa nakulamātarā 22 gahapatāniyā iminā ovādena ovadiyamānassa so ābādho ṭhānaso paṭippassambhi. Vuṭṭhahi 23 ca nakulapitā gahapati tamhā ābādhā; tathā pahīno ca pana nakulapituno gahapatissa so ābādho ahosi. Atha kho nakulapitā gahapati gilānā vuṭṭhito 24 aciravuṭṭhito gelaññā daṇḍamolubbha yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho nakulapitaraṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca –
‘‘ලාභා තෙ, ගහපති, සුලද්ධං තෙ, ගහපති! යස්ස තෙ නකුලමාතා ගහපතානී අනුකම්පිකා අත්ථකාමා ඔවාදිකා අනුසාසිකා. යාවතා ඛො, ගහපති, මම සාවිකා ගිහී ඔදාතවසනා සීලෙසු පරිපූරකාරිනියො, නකුලමාතා ගහපතානී තාසං අඤ්ඤතරා. යාවතා ඛො, ගහපති, මම සාවිකා ගිහී ඔදාතවසනා ලාභිනියො අජ්ඣත්තං චෙතොසමථස්ස, නකුලමාතා ගහපතානී තාසං අඤ්ඤතරා. යාවතා ඛො, ගහපති, මම සාවිකා ගිහී ඔදාතවසනා ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ ඔගාධප්පත්තා පතිගාධප්පත්තා අස්සාසප්පත්තා තිණ්ණවිචිකිච්ඡා විගතකථංකථා වෙසාරජ්ජප්පත්තා අපරප්පච්චයා සත්ථුසාසනෙ විහරන්ති, නකුලමාතා ගහපතානී තාසං අඤ්ඤතරා. ලාභා තෙ, ගහපති, සුලද්ධං තෙ, ගහපති! යස්ස තෙ නකුලමාතා ගහපතානී අනුකම්පිකා අත්ථකාමා ඔවාදිකා අනුසාසිකා’’ති. ඡට්ඨං.
‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Yassa te nakulamātā gahapatānī anukampikā atthakāmā ovādikā anusāsikā. Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā sīlesu paripūrakāriniyo, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā. Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā lābhiniyo ajjhattaṃ cetosamathassa, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā. Yāvatā kho, gahapati, mama sāvikā gihī odātavasanā imasmiṃ dhammavinaye ogādhappattā patigādhappattā assāsappattā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharanti, nakulamātā gahapatānī tāsaṃ aññatarā. Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Yassa te nakulamātā gahapatānī anukampikā atthakāmā ovādikā anusāsikā’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (අට්ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. නකුලපිතුසුත්තවණ්ණනා • 6. Nakulapitusuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 6. නකුලපිතුසුත්තවණ්ණනා • 6. Nakulapitusuttavaṇṇanā