| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
६. नकुलपितुसुत्तवण्णना
6. Nakulapitusuttavaṇṇanā
१६. छट्ठे बाळ्हगिलानोति अधिमत्तगिलानो। एतदवोचाति सामिकस्स भेसज्जं कत्वा ब्याधिं वूपसमेतुं असक्कोन्ती इदानि सीहनादं नदित्वा सच्चकिरियाय ब्याधिं वूपसमेतुं सन्तिके निसीदित्वा एतं ‘‘मा खो त्व’’न्तिआदिवचनं अवोच। सापेक्खोति सतण्हो। न नकुलमाताति एत्थ न-कारो न सक्खतीति एवं परपदेन योजेतब्बो। सन्थरितुन्ति निच्छिद्दं कातुं, सण्ठपेतुन्ति अत्थो। वेणिं ओलिखितुन्ति एळकलोमानि कप्पेत्वा विजटेत्वा वेणिं कातुं।
16. Chaṭṭhe bāḷhagilānoti adhimattagilāno. Etadavocāti sāmikassa bhesajjaṃ katvā byādhiṃ vūpasametuṃ asakkontī idāni sīhanādaṃ naditvā saccakiriyāya byādhiṃ vūpasametuṃ santike nisīditvā etaṃ ‘‘mā kho tva’’ntiādivacanaṃ avoca. Sāpekkhoti sataṇho. Na nakulamātāti ettha na-kāro na sakkhatīti evaṃ parapadena yojetabbo. Santharitunti nicchiddaṃ kātuṃ, saṇṭhapetunti attho. Veṇiṃ olikhitunti eḷakalomāni kappetvā vijaṭetvā veṇiṃ kātuṃ.
अञ्ञं घरं गमिस्सतीति अञ्ञं सामिकं गण्हिस्सति। सोळस वस्सानि गहट्ठकं ब्रह्मचरियं समाचिण्णन्ति इतो सोळसवस्समत्थके गहट्ठब्रह्मचरियवासो समाचिण्णो। दस्सनकामतराति अतिरेकेन दस्सनकामा। इमेहि तीहि अङ्गेहि सीहनादं नदित्वा ‘‘इमिना सच्चेन तव सरीरे ब्याधि फासु होतू’’ति सच्चकिरियं अकासि।
Aññaṃ gharaṃ gamissatīti aññaṃ sāmikaṃ gaṇhissati. Soḷasa vassāni gahaṭṭhakaṃ brahmacariyaṃ samāciṇṇanti ito soḷasavassamatthake gahaṭṭhabrahmacariyavāso samāciṇṇo. Dassanakāmatarāti atirekena dassanakāmā. Imehi tīhi aṅgehi sīhanādaṃ naditvā ‘‘iminā saccena tava sarīre byādhi phāsu hotū’’ti saccakiriyaṃ akāsi.
इदानि भगवन्तं सक्खिं कत्वा अत्तनो सीलादिगुणेहिपि सच्चकिरियं कातुं सिया खो पन तेतिआदिमाह। तत्थ परिपूरकारिनीति समत्तकारिनी। चेतोसमथस्साति समाधिकम्मट्ठानस्स। ओगाधप्पत्ताति ओगाधं अनुप्पवेसं पत्ता। पतिगाधप्पत्ताति पतिगाधं पतिट्ठं पत्ता। अस्सासप्पत्ताति अस्सासं अवस्सयं पत्ता। वेसारज्जप्पत्ताति सोमनस्सञाणं पत्ता। अपरप्पच्चयाति परप्पच्चयो वुच्चति परसद्धा परपत्तियायना, ताय विरहिताति अत्थो। इमेहि तीहि अङ्गेहि अत्तनो गुणे आरब्भ सच्चकिरियं अकासि। गिलाना वुट्ठितोति गिलानो हुत्वा वुट्ठितो। यावताति यत्तिकायो। तासं अञ्ञतराति तासं अन्तरे एका। अनुकम्पिकाति हितानुकम्पिका। ओवादिकाति ओवाददायिका। अनुसासिकाति अनुसिट्ठिदायिका।
Idāni bhagavantaṃ sakkhiṃ katvā attano sīlādiguṇehipi saccakiriyaṃ kātuṃ siyā khopana tetiādimāha. Tattha paripūrakārinīti samattakārinī. Cetosamathassāti samādhikammaṭṭhānassa. Ogādhappattāti ogādhaṃ anuppavesaṃ pattā. Patigādhappattāti patigādhaṃ patiṭṭhaṃ pattā. Assāsappattāti assāsaṃ avassayaṃ pattā. Vesārajjappattāti somanassañāṇaṃ pattā. Aparappaccayāti parappaccayo vuccati parasaddhā parapattiyāyanā, tāya virahitāti attho. Imehi tīhi aṅgehi attano guṇe ārabbha saccakiriyaṃ akāsi. Gilānā vuṭṭhitoti gilāno hutvā vuṭṭhito. Yāvatāti yattikāyo. Tāsaṃ aññatarāti tāsaṃ antare ekā. Anukampikāti hitānukampikā. Ovādikāti ovādadāyikā. Anusāsikāti anusiṭṭhidāyikā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ६. नकुलपितुसुत्तं • 6. Nakulapitusuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ६. नकुलपितुसुत्तवण्णना • 6. Nakulapitusuttavaṇṇanā
