| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๖. นกุลปิตุสุตฺตวณฺณนา
6. Nakulapitusuttavaṇṇanā
๑๖. ฉเฎฺฐ พาฬฺหคิลาโนติ อธิมตฺตคิลาโนฯ เอตทโวจาติ สามิกสฺส เภสชฺชํ กตฺวา พฺยาธิํ วูปสเมตุํ อสโกฺกนฺตี อิทานิ สีหนาทํ นทิตฺวา สจฺจกิริยาย พฺยาธิํ วูปสเมตุํ สนฺติเก นิสีทิตฺวา เอตํ ‘‘มา โข ตฺว’’นฺติอาทิวจนํ อโวจฯ สาเปโกฺขติ สตโณฺหฯ น นกุลมาตาติ เอตฺถ น-กาโร น สกฺขตีติ เอวํ ปรปเทน โยเชตโพฺพฯ สนฺถริตุนฺติ นิจฺฉิทฺทํ กาตุํ, สณฺฐเปตุนฺติ อโตฺถฯ เวณิํ โอลิขิตุนฺติ เอฬกโลมานิ กเปฺปตฺวา วิชเฎตฺวา เวณิํ กาตุํฯ
16. Chaṭṭhe bāḷhagilānoti adhimattagilāno. Etadavocāti sāmikassa bhesajjaṃ katvā byādhiṃ vūpasametuṃ asakkontī idāni sīhanādaṃ naditvā saccakiriyāya byādhiṃ vūpasametuṃ santike nisīditvā etaṃ ‘‘mā kho tva’’ntiādivacanaṃ avoca. Sāpekkhoti sataṇho. Na nakulamātāti ettha na-kāro na sakkhatīti evaṃ parapadena yojetabbo. Santharitunti nicchiddaṃ kātuṃ, saṇṭhapetunti attho. Veṇiṃ olikhitunti eḷakalomāni kappetvā vijaṭetvā veṇiṃ kātuṃ.
อญฺญํ ฆรํ คมิสฺสตีติ อญฺญํ สามิกํ คณฺหิสฺสติฯ โสฬส วสฺสานิ คหฎฺฐกํ พฺรหฺมจริยํ สมาจิณฺณนฺติ อิโต โสฬสวสฺสมตฺถเก คหฎฺฐพฺรหฺมจริยวาโส สมาจิโณฺณฯ ทสฺสนกามตราติ อติเรเกน ทสฺสนกามาฯ อิเมหิ ตีหิ อเงฺคหิ สีหนาทํ นทิตฺวา ‘‘อิมินา สเจฺจน ตว สรีเร พฺยาธิ ผาสุ โหตู’’ติ สจฺจกิริยํ อกาสิฯ
Aññaṃ gharaṃ gamissatīti aññaṃ sāmikaṃ gaṇhissati. Soḷasa vassāni gahaṭṭhakaṃ brahmacariyaṃ samāciṇṇanti ito soḷasavassamatthake gahaṭṭhabrahmacariyavāso samāciṇṇo. Dassanakāmatarāti atirekena dassanakāmā. Imehi tīhi aṅgehi sīhanādaṃ naditvā ‘‘iminā saccena tava sarīre byādhi phāsu hotū’’ti saccakiriyaṃ akāsi.
อิทานิ ภควนฺตํ สกฺขิํ กตฺวา อตฺตโน สีลาทิคุเณหิปิ สจฺจกิริยํ กาตุํ สิยา โข ปน เตติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปริปูรการินีติ สมตฺตการินีฯ เจโตสมถสฺสาติ สมาธิกมฺมฎฺฐานสฺสฯ โอคาธปฺปตฺตาติ โอคาธํ อนุปฺปเวสํ ปตฺตาฯ ปติคาธปฺปตฺตาติ ปติคาธํ ปติฎฺฐํ ปตฺตาฯ อสฺสาสปฺปตฺตาติ อสฺสาสํ อวสฺสยํ ปตฺตาฯ เวสารชฺชปฺปตฺตาติ โสมนสฺสญาณํ ปตฺตาฯ อปรปฺปจฺจยาติ ปรปฺปจฺจโย วุจฺจติ ปรสทฺธา ปรปตฺติยายนา, ตาย วิรหิตาติ อโตฺถฯ อิเมหิ ตีหิ อเงฺคหิ อตฺตโน คุเณ อารพฺภ สจฺจกิริยํ อกาสิฯ คิลานา วุฎฺฐิโตติ คิลาโน หุตฺวา วุฎฺฐิโตฯ ยาวตาติ ยตฺติกาโยฯ ตาสํ อญฺญตราติ ตาสํ อนฺตเร เอกาฯ อนุกมฺปิกาติ หิตานุกมฺปิกาฯ โอวาทิกาติ โอวาททายิกาฯ อนุสาสิกาติ อนุสิฎฺฐิทายิกาฯ
Idāni bhagavantaṃ sakkhiṃ katvā attano sīlādiguṇehipi saccakiriyaṃ kātuṃ siyā khopana tetiādimāha. Tattha paripūrakārinīti samattakārinī. Cetosamathassāti samādhikammaṭṭhānassa. Ogādhappattāti ogādhaṃ anuppavesaṃ pattā. Patigādhappattāti patigādhaṃ patiṭṭhaṃ pattā. Assāsappattāti assāsaṃ avassayaṃ pattā. Vesārajjappattāti somanassañāṇaṃ pattā. Aparappaccayāti parappaccayo vuccati parasaddhā parapattiyāyanā, tāya virahitāti attho. Imehi tīhi aṅgehi attano guṇe ārabbha saccakiriyaṃ akāsi. Gilānā vuṭṭhitoti gilāno hutvā vuṭṭhito. Yāvatāti yattikāyo. Tāsaṃ aññatarāti tāsaṃ antare ekā. Anukampikāti hitānukampikā. Ovādikāti ovādadāyikā. Anusāsikāti anusiṭṭhidāyikā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๖. นกุลปิตุสุตฺตํ • 6. Nakulapitusuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๖. นกุลปิตุสุตฺตวณฺณนา • 6. Nakulapitusuttavaṇṇanā
