Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi

    နာဠာဂိရိပေသနံ

    Nāḷāgiripesanaṃ

    ၃၄၂. တေန ခော ပန သမယေန ရာဇဂဟေ နာဠာဂိရိ နာမ ဟတ္ထီ စဏ္ဍော ဟောတိ, မနုသ္သဃာတကော။ အထ ခော ဒေဝဒတ္တော ရာဇဂဟံ ပဝိသိတ္ဝာ ဟတ္ထိသာလံ ဂန္တ္ဝာ ဟတ္ထိဘဏ္ဍေ ဧတဒဝောစ – ‘‘မယံ ခော, ဘဏေ, ရာဇဉာတကာ နာမ ပဋိဗလာ နီစဋ္ဌာနိယံ ဥစ္စဋ္ဌာနေ ဌပေတုံ, ဘတ္တမ္ပိ ဝေတနမ္ပိ ဝဍ္ဎာပေတုံ။ တေန ဟိ, ဘဏေ, ယဒာ သမဏော ဂောတမော ဣမံ ရစ္ဆံ ပဋိပန္နော ဟောတိ, တဒာ ဣမံ နာဠာဂိရိံ ဟတ္ထိံ မုဉ္စေတ္ဝာ ဣမံ ရစ္ဆံ ပဋိပာဒေထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ ခော တေ ဟတ္ထိဘဏ္ဍာ ဒေဝဒတ္တသ္သ ပစ္စသ္သောသုံ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တံ ရစ္ဆံ ပဋိပဇ္ဇိ။ အဒ္ဒသာသုံ ခော တေ ဟတ္ထိဘဏ္ဍာ ဘဂဝန္တံ တံ ရစ္ဆံ ပဋိပန္နံ။ ဒိသ္ဝာန နာဠာဂိရိံ ဟတ္ထိံ မုဉ္စိတ္ဝာ တံ ရစ္ဆံ ပဋိပာဒေသုံ။ အဒ္ဒသာ ခော နာဠာဂိရိ ဟတ္ထီ ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန သောဏ္ဍံ ဥသ္သာပေတ္ဝာ ပဟဋ္ဌကဏ္ဏဝာလော ယေန ဘဂဝာ တေန အဘိဓာဝိ။ အဒ္ဒသာသုံ ခော တေ ဘိက္ခူ နာဠာဂိရိံ ဟတ္ထိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, နာဠာဂိရိ ဟတ္ထီ စဏ္ဍော မနုသ္သဃာတကော ဣမံ ရစ္ဆံ ပဋိပန္နော။ ပဋိက္ကမတု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ; ပဋိက္ကမတု သုဂတော’’တိ။ ‘‘အာဂစ္ဆထ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘာယိတ္ထ။ အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော, ယံ ပရူပက္ကမေန တထာဂတံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေယ္ယ။ အနုပက္ကမေန, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော တေ ဘိက္ခူ။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, နာဠာဂိရိ ဟတ္ထီ စဏ္ဍော မနုသ္သဃာတကော ဣမံ ရစ္ဆံ ပဋိပန္နော။ ပဋိက္ကမတု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ; ပဋိက္ကမတု သုဂတော’’တိ။ ‘‘အာဂစ္ဆထ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘာယိတ္ထ။ အဋ္ဌာနမေတံ , ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော, ယံ ပရူပက္ကမေန တထာဂတံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေယ္ယ။ အနုပက္ကမေန, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တီ’’တိ။

    342. Tena kho pana samayena rājagahe nāḷāgiri nāma hatthī caṇḍo hoti, manussaghātako. Atha kho devadatto rājagahaṃ pavisitvā hatthisālaṃ gantvā hatthibhaṇḍe etadavoca – ‘‘mayaṃ kho, bhaṇe, rājañātakā nāma paṭibalā nīcaṭṭhāniyaṃ uccaṭṭhāne ṭhapetuṃ, bhattampi vetanampi vaḍḍhāpetuṃ. Tena hi, bhaṇe, yadā samaṇo gotamo imaṃ racchaṃ paṭipanno hoti, tadā imaṃ nāḷāgiriṃ hatthiṃ muñcetvā imaṃ racchaṃ paṭipādethā’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho te hatthibhaṇḍā devadattassa paccassosuṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi. Atha kho bhagavā taṃ racchaṃ paṭipajji. Addasāsuṃ kho te hatthibhaṇḍā bhagavantaṃ taṃ racchaṃ paṭipannaṃ. Disvāna nāḷāgiriṃ hatthiṃ muñcitvā taṃ racchaṃ paṭipādesuṃ. Addasā kho nāḷāgiri hatthī bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna soṇḍaṃ ussāpetvā pahaṭṭhakaṇṇavālo yena bhagavā tena abhidhāvi. Addasāsuṃ kho te bhikkhū nāḷāgiriṃ hatthiṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘ayaṃ, bhante, nāḷāgiri hatthī caṇḍo manussaghātako imaṃ racchaṃ paṭipanno. Paṭikkamatu, bhante, bhagavā; paṭikkamatu sugato’’ti. ‘‘Āgacchatha, bhikkhave, mā bhāyittha. Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ parūpakkamena tathāgataṃ jīvitā voropeyya. Anupakkamena, bhikkhave, tathāgatā parinibbāyantī’’ti. Dutiyampi kho te bhikkhū…pe… tatiyampi kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘ayaṃ, bhante, nāḷāgiri hatthī caṇḍo manussaghātako imaṃ racchaṃ paṭipanno. Paṭikkamatu, bhante, bhagavā; paṭikkamatu sugato’’ti. ‘‘Āgacchatha, bhikkhave, mā bhāyittha. Aṭṭhānametaṃ , bhikkhave, anavakāso, yaṃ parūpakkamena tathāgataṃ jīvitā voropeyya. Anupakkamena, bhikkhave, tathāgatā parinibbāyantī’’ti.

    တေန ခော ပန သမယေန မနုသ္သာ ပာသာဒေသုပိ ဟမ္မိယေသုပိ ဆဒနေသုပိ အာရုဠ္ဟာ အစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ယေ တေ မနုသ္သာ အသ္သဒ္ဓာ အပ္ပသန္နာ ဒုဗ္ဗုဒ္ဓိနော, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အဘိရူပော ဝတ, ဘော 1, မဟာသမဏော နာဂေန ဝိဟေဌီယိသ္သတီ’’တိ။ ယေ ပန တေ မနုသ္သာ သဒ္ဓာ ပသန္နာ ပဏ္ဍိတာ ဗ္ယတ္တာ ဗုဒ္ဓိမန္တော, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘နစိရသ္သံ ဝတ, ဘော, နာဂော နာဂေန သင္ဂာမေသ္သတီ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ နာဠာဂိရိံ ဟတ္ထိံ မေတ္တေန စိတ္တေန ဖရိ။ အထ ခော နာဠာဂိရိ ဟတ္ထီ ဘဂဝတော 2 မေတ္တေန စိတ္တေန ဖုဋ္ဌော 3 သောဏ္ဍံ ဩရောပေတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတော ပုရတော အဋ္ဌာသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန နာဠာဂိရိသ္သ ဟတ္ထိသ္သ ကုမ္ဘံ ပရာမသန္တော နာဠာဂိရိံ ဟတ္ထိံ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

    Tena kho pana samayena manussā pāsādesupi hammiyesupi chadanesupi āruḷhā acchanti. Tattha ye te manussā assaddhā appasannā dubbuddhino, te evamāhaṃsu – ‘‘abhirūpo vata, bho 4, mahāsamaṇo nāgena viheṭhīyissatī’’ti. Ye pana te manussā saddhā pasannā paṇḍitā byattā buddhimanto, te evamāhaṃsu – ‘‘nacirassaṃ vata, bho, nāgo nāgena saṅgāmessatī’’ti. Atha kho bhagavā nāḷāgiriṃ hatthiṃ mettena cittena phari. Atha kho nāḷāgiri hatthī bhagavato 5 mettena cittena phuṭṭho 6 soṇḍaṃ oropetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato purato aṭṭhāsi. Atha kho bhagavā dakkhiṇena hatthena nāḷāgirissa hatthissa kumbhaṃ parāmasanto nāḷāgiriṃ hatthiṃ imāhi gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘မာ ကုဉ္ဇရ နာဂမာသဒော၊ ဒုက္ခဉ္ဟိ ကုဉ္ဇရ နာဂမာသဒော။

    ‘‘Mā kuñjara nāgamāsado, dukkhañhi kuñjara nāgamāsado;

    န ဟိ နာဂဟတသ္သ ကုဉ္ဇရ သုဂတိ၊ ဟောတိ ဣတော ပရံ ယတော။

    Na hi nāgahatassa kuñjara sugati, hoti ito paraṃ yato.

    ‘‘မာ စ မဒော မာ စ ပမာဒော၊ န ဟိ ပမတ္တာ သုဂတိံ ဝဇန္တိ တေ။

    ‘‘Mā ca mado mā ca pamādo, na hi pamattā sugatiṃ vajanti te;

    တ္ဝညေဝ တထာ ကရိသ္သသိ၊ ယေန တ္ဝံ သုဂတိံ ဂမိသ္သသီ’’တိ။

    Tvaññeva tathā karissasi, yena tvaṃ sugatiṃ gamissasī’’ti.

    အထ ခော နာဠာဂိရိ ဟတ္ထီ သောဏ္ဍာယ ဘဂဝတော ပာဒပံသူနိ ဂဟေတ္ဝာ ဥပရိမုဒ္ဓနိ အာကိရိတ္ဝာ ပဋိကုဋိယောဝ 7 ဩသက္ကိ, ယာဝ ဘဂဝန္တံ အဒ္ဒက္ခိ။ အထ ခော နာဠာဂိရိ ဟတ္ထီ ဟတ္ထိသာလံ ဂန္တ္ဝာ သကေ ဌာနေ အဋ္ဌာသိ။ တထာ ဒန္တော စ ပန နာဠာဂိရိ ဟတ္ထီ အဟောသိ။ တေန ခော ပန သမယေန မနုသ္သာ ဣမံ ဂာထံ ဂာယန္တိ –

    Atha kho nāḷāgiri hatthī soṇḍāya bhagavato pādapaṃsūni gahetvā uparimuddhani ākiritvā paṭikuṭiyova 8 osakki, yāva bhagavantaṃ addakkhi. Atha kho nāḷāgiri hatthī hatthisālaṃ gantvā sake ṭhāne aṭṭhāsi. Tathā danto ca pana nāḷāgiri hatthī ahosi. Tena kho pana samayena manussā imaṃ gāthaṃ gāyanti –

    9 ‘‘ဒဏ္ဍေနေကေ ဒမယန္တိ၊ အင္ကုသေဟိ ကသာဟိ စ။

    10 ‘‘Daṇḍeneke damayanti, aṅkusehi kasāhi ca;

    အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန၊ နာဂော ဒန္တော မဟေသိနာ’’တိ။

    Adaṇḍena asatthena, nāgo danto mahesinā’’ti.

    မနုသ္သာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – ‘‘ယာဝ ပာပော အယံ ဒေဝဒတ္တော, အလက္ခိကော, ယတ္ရ ဟိ နာမ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကသ္သ ဧဝံ မဟာနုဘာဝသ္သ ဝဓာယ ပရက္ကမိသ္သတီ’’တိ။ ဒေဝဒတ္တသ္သ လာဘသက္ကာရော ပရိဟာယိ။ ဘဂဝတော စ လာဘသက္ကာရော အဘိဝဍ္ဎိ။

    Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘yāva pāpo ayaṃ devadatto, alakkhiko, yatra hi nāma samaṇassa gotamassa evaṃmahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vadhāya parakkamissatī’’ti. Devadattassa lābhasakkāro parihāyi. Bhagavato ca lābhasakkāro abhivaḍḍhi.







    Footnotes:
    1. အဘိရူပော ဝတ ဘော ဂောတမော (သ္ယာ. ကံ.)
    2. ဘဂဝတာ (သီ.)
    3. ဖုဋော (က.)
    4. abhirūpo vata bho gotamo (syā. kaṃ.)
    5. bhagavatā (sī.)
    6. phuṭo (ka.)
    7. ပဋိကုဋိတော ပဋိသက္ကိ (သီ. သ္ယာ.)
    8. paṭikuṭito paṭisakki (sī. syā.)
    9. မ. နိ. ၂.၃၅၂; ထေရဂာ. ၈၇၈
    10. ma. ni. 2.352; theragā. 878



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ပကာသနီယကမ္မာဒိကထာ • Pakāsanīyakammādikathā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / နာဠာဂိရိပေသနကထာဝဏ္ဏနာ • Nāḷāgiripesanakathāvaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဆသက္ယပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဆသက္ယပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ပကာသနီယကမ္မာဒိကထာ • Pakāsanīyakammādikathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact