Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi

    നാളാഗിരിപേസനം

    Nāḷāgiripesanaṃ

    ൩൪൨. തേന ഖോ പന സമയേന രാജഗഹേ നാളാഗിരി നാമ ഹത്ഥീ ചണ്ഡോ ഹോതി, മനുസ്സഘാതകോ. അഥ ഖോ ദേവദത്തോ രാജഗഹം പവിസിത്വാ ഹത്ഥിസാലം ഗന്ത്വാ ഹത്ഥിഭണ്ഡേ ഏതദവോച – ‘‘മയം ഖോ, ഭണേ, രാജഞാതകാ നാമ പടിബലാ നീചട്ഠാനിയം ഉച്ചട്ഠാനേ ഠപേതും, ഭത്തമ്പി വേതനമ്പി വഡ്ഢാപേതും. തേന ഹി, ഭണേ, യദാ സമണോ ഗോതമോ ഇമം രച്ഛം പടിപന്നോ ഹോതി, തദാ ഇമം നാളാഗിരിം ഹത്ഥിം മുഞ്ചേത്വാ ഇമം രച്ഛം പടിപാദേഥാ’’തി. ‘‘ഏവം ഭന്തേ’’തി ഖോ തേ ഹത്ഥിഭണ്ഡാ ദേവദത്തസ്സ പച്ചസ്സോസും. അഥ ഖോ ഭഗവാ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ സമ്ബഹുലേഹി ഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം രാജഗഹം പിണ്ഡായ പാവിസി. അഥ ഖോ ഭഗവാ തം രച്ഛം പടിപജ്ജി. അദ്ദസാസും ഖോ തേ ഹത്ഥിഭണ്ഡാ ഭഗവന്തം തം രച്ഛം പടിപന്നം. ദിസ്വാന നാളാഗിരിം ഹത്ഥിം മുഞ്ചിത്വാ തം രച്ഛം പടിപാദേസും. അദ്ദസാ ഖോ നാളാഗിരി ഹത്ഥീ ഭഗവന്തം ദൂരതോവ ആഗച്ഛന്തം. ദിസ്വാന സോണ്ഡം ഉസ്സാപേത്വാ പഹട്ഠകണ്ണവാലോ യേന ഭഗവാ തേന അഭിധാവി. അദ്ദസാസും ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ നാളാഗിരിം ഹത്ഥിം ദൂരതോവ ആഗച്ഛന്തം. ദിസ്വാന ഭഗവന്തം ഏതദവോചും – ‘‘അയം, ഭന്തേ, നാളാഗിരി ഹത്ഥീ ചണ്ഡോ മനുസ്സഘാതകോ ഇമം രച്ഛം പടിപന്നോ. പടിക്കമതു, ഭന്തേ, ഭഗവാ; പടിക്കമതു സുഗതോ’’തി. ‘‘ആഗച്ഛഥ, ഭിക്ഖവേ, മാ ഭായിത്ഥ. അട്ഠാനമേതം, ഭിക്ഖവേ, അനവകാസോ, യം പരൂപക്കമേന തഥാഗതം ജീവിതാ വോരോപേയ്യ. അനുപക്കമേന, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതാ പരിനിബ്ബായന്തീ’’തി. ദുതിയമ്പി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ…പേ॰… തതിയമ്പി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവന്തം ഏതദവോചും – ‘‘അയം, ഭന്തേ, നാളാഗിരി ഹത്ഥീ ചണ്ഡോ മനുസ്സഘാതകോ ഇമം രച്ഛം പടിപന്നോ. പടിക്കമതു, ഭന്തേ, ഭഗവാ; പടിക്കമതു സുഗതോ’’തി. ‘‘ആഗച്ഛഥ, ഭിക്ഖവേ, മാ ഭായിത്ഥ. അട്ഠാനമേതം , ഭിക്ഖവേ, അനവകാസോ, യം പരൂപക്കമേന തഥാഗതം ജീവിതാ വോരോപേയ്യ. അനുപക്കമേന, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതാ പരിനിബ്ബായന്തീ’’തി.

    342. Tena kho pana samayena rājagahe nāḷāgiri nāma hatthī caṇḍo hoti, manussaghātako. Atha kho devadatto rājagahaṃ pavisitvā hatthisālaṃ gantvā hatthibhaṇḍe etadavoca – ‘‘mayaṃ kho, bhaṇe, rājañātakā nāma paṭibalā nīcaṭṭhāniyaṃ uccaṭṭhāne ṭhapetuṃ, bhattampi vetanampi vaḍḍhāpetuṃ. Tena hi, bhaṇe, yadā samaṇo gotamo imaṃ racchaṃ paṭipanno hoti, tadā imaṃ nāḷāgiriṃ hatthiṃ muñcetvā imaṃ racchaṃ paṭipādethā’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho te hatthibhaṇḍā devadattassa paccassosuṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi. Atha kho bhagavā taṃ racchaṃ paṭipajji. Addasāsuṃ kho te hatthibhaṇḍā bhagavantaṃ taṃ racchaṃ paṭipannaṃ. Disvāna nāḷāgiriṃ hatthiṃ muñcitvā taṃ racchaṃ paṭipādesuṃ. Addasā kho nāḷāgiri hatthī bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna soṇḍaṃ ussāpetvā pahaṭṭhakaṇṇavālo yena bhagavā tena abhidhāvi. Addasāsuṃ kho te bhikkhū nāḷāgiriṃ hatthiṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘ayaṃ, bhante, nāḷāgiri hatthī caṇḍo manussaghātako imaṃ racchaṃ paṭipanno. Paṭikkamatu, bhante, bhagavā; paṭikkamatu sugato’’ti. ‘‘Āgacchatha, bhikkhave, mā bhāyittha. Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ parūpakkamena tathāgataṃ jīvitā voropeyya. Anupakkamena, bhikkhave, tathāgatā parinibbāyantī’’ti. Dutiyampi kho te bhikkhū…pe… tatiyampi kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘ayaṃ, bhante, nāḷāgiri hatthī caṇḍo manussaghātako imaṃ racchaṃ paṭipanno. Paṭikkamatu, bhante, bhagavā; paṭikkamatu sugato’’ti. ‘‘Āgacchatha, bhikkhave, mā bhāyittha. Aṭṭhānametaṃ , bhikkhave, anavakāso, yaṃ parūpakkamena tathāgataṃ jīvitā voropeyya. Anupakkamena, bhikkhave, tathāgatā parinibbāyantī’’ti.

    തേന ഖോ പന സമയേന മനുസ്സാ പാസാദേസുപി ഹമ്മിയേസുപി ഛദനേസുപി ആരുള്ഹാ അച്ഛന്തി. തത്ഥ യേ തേ മനുസ്സാ അസ്സദ്ധാ അപ്പസന്നാ ദുബ്ബുദ്ധിനോ, തേ ഏവമാഹംസു – ‘‘അഭിരൂപോ വത, ഭോ 1, മഹാസമണോ നാഗേന വിഹേഠീയിസ്സതീ’’തി. യേ പന തേ മനുസ്സാ സദ്ധാ പസന്നാ പണ്ഡിതാ ബ്യത്താ ബുദ്ധിമന്തോ, തേ ഏവമാഹംസു – ‘‘നചിരസ്സം വത, ഭോ, നാഗോ നാഗേന സങ്ഗാമേസ്സതീ’’തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ നാളാഗിരിം ഹത്ഥിം മേത്തേന ചിത്തേന ഫരി. അഥ ഖോ നാളാഗിരി ഹത്ഥീ ഭഗവതോ 2 മേത്തേന ചിത്തേന ഫുട്ഠോ 3 സോണ്ഡം ഓരോപേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതോ പുരതോ അട്ഠാസി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ദക്ഖിണേന ഹത്ഥേന നാളാഗിരിസ്സ ഹത്ഥിസ്സ കുമ്ഭം പരാമസന്തോ നാളാഗിരിം ഹത്ഥിം ഇമാഹി ഗാഥാഹി അജ്ഝഭാസി –

    Tena kho pana samayena manussā pāsādesupi hammiyesupi chadanesupi āruḷhā acchanti. Tattha ye te manussā assaddhā appasannā dubbuddhino, te evamāhaṃsu – ‘‘abhirūpo vata, bho 4, mahāsamaṇo nāgena viheṭhīyissatī’’ti. Ye pana te manussā saddhā pasannā paṇḍitā byattā buddhimanto, te evamāhaṃsu – ‘‘nacirassaṃ vata, bho, nāgo nāgena saṅgāmessatī’’ti. Atha kho bhagavā nāḷāgiriṃ hatthiṃ mettena cittena phari. Atha kho nāḷāgiri hatthī bhagavato 5 mettena cittena phuṭṭho 6 soṇḍaṃ oropetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato purato aṭṭhāsi. Atha kho bhagavā dakkhiṇena hatthena nāḷāgirissa hatthissa kumbhaṃ parāmasanto nāḷāgiriṃ hatthiṃ imāhi gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘മാ കുഞ്ജര നാഗമാസദോ, ദുക്ഖഞ്ഹി കുഞ്ജര നാഗമാസദോ;

    ‘‘Mā kuñjara nāgamāsado, dukkhañhi kuñjara nāgamāsado;

    ന ഹി നാഗഹതസ്സ കുഞ്ജര സുഗതി, ഹോതി ഇതോ പരം യതോ.

    Na hi nāgahatassa kuñjara sugati, hoti ito paraṃ yato.

    ‘‘മാ ച മദോ മാ ച പമാദോ, ന ഹി പമത്താ സുഗതിം വജന്തി തേ;

    ‘‘Mā ca mado mā ca pamādo, na hi pamattā sugatiṃ vajanti te;

    ത്വഞ്ഞേവ തഥാ കരിസ്സസി, യേന ത്വം സുഗതിം ഗമിസ്സസീ’’തി.

    Tvaññeva tathā karissasi, yena tvaṃ sugatiṃ gamissasī’’ti.

    അഥ ഖോ നാളാഗിരി ഹത്ഥീ സോണ്ഡായ ഭഗവതോ പാദപംസൂനി ഗഹേത്വാ ഉപരിമുദ്ധനി ആകിരിത്വാ പടികുടിയോവ 7 ഓസക്കി, യാവ ഭഗവന്തം അദ്ദക്ഖി. അഥ ഖോ നാളാഗിരി ഹത്ഥീ ഹത്ഥിസാലം ഗന്ത്വാ സകേ ഠാനേ അട്ഠാസി. തഥാ ദന്തോ ച പന നാളാഗിരി ഹത്ഥീ അഹോസി. തേന ഖോ പന സമയേന മനുസ്സാ ഇമം ഗാഥം ഗായന്തി –

    Atha kho nāḷāgiri hatthī soṇḍāya bhagavato pādapaṃsūni gahetvā uparimuddhani ākiritvā paṭikuṭiyova 8 osakki, yāva bhagavantaṃ addakkhi. Atha kho nāḷāgiri hatthī hatthisālaṃ gantvā sake ṭhāne aṭṭhāsi. Tathā danto ca pana nāḷāgiri hatthī ahosi. Tena kho pana samayena manussā imaṃ gāthaṃ gāyanti –

    9 ‘‘ദണ്ഡേനേകേ ദമയന്തി, അങ്കുസേഹി കസാഹി ച;

    10 ‘‘Daṇḍeneke damayanti, aṅkusehi kasāhi ca;

    അദണ്ഡേന അസത്ഥേന, നാഗോ ദന്തോ മഹേസിനാ’’തി.

    Adaṇḍena asatthena, nāgo danto mahesinā’’ti.

    മനുസ്സാ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചേന്തി – ‘‘യാവ പാപോ അയം ദേവദത്തോ, അലക്ഖികോ, യത്ര ഹി നാമ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഏവംമഹിദ്ധികസ്സ ഏവം മഹാനുഭാവസ്സ വധായ പരക്കമിസ്സതീ’’തി. ദേവദത്തസ്സ ലാഭസക്കാരോ പരിഹായി. ഭഗവതോ ച ലാഭസക്കാരോ അഭിവഡ്ഢി.

    Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘yāva pāpo ayaṃ devadatto, alakkhiko, yatra hi nāma samaṇassa gotamassa evaṃmahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vadhāya parakkamissatī’’ti. Devadattassa lābhasakkāro parihāyi. Bhagavato ca lābhasakkāro abhivaḍḍhi.







    Footnotes:
    1. അഭിരൂപോ വത ഭോ ഗോതമോ (സ്യാ॰ കം॰)
    2. ഭഗവതാ (സീ॰)
    3. ഫുടോ (ക॰)
    4. abhirūpo vata bho gotamo (syā. kaṃ.)
    5. bhagavatā (sī.)
    6. phuṭo (ka.)
    7. പടികുടിതോ പടിസക്കി (സീ॰ സ്യാ॰)
    8. paṭikuṭito paṭisakki (sī. syā.)
    9. മ॰ നി॰ ൨.൩൫൨; ഥേരഗാ॰ ൮൭൮
    10. ma. ni. 2.352; theragā. 878



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / പകാസനീയകമ്മാദികഥാ • Pakāsanīyakammādikathā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / നാളാഗിരിപേസനകഥാവണ്ണനാ • Nāḷāgiripesanakathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാവണ്ണനാ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാദിവണ്ണനാ • Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / പകാസനീയകമ്മാദികഥാ • Pakāsanīyakammādikathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact