| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៧. នឡកលាបីសុត្តំ
7. Naḷakalāpīsuttaṃ
៦៧. ឯកំ សមយំ អាយស្មា ច សារិបុត្តោ អាយស្មា ច មហាកោដ្ឋិកោ 1 ពារាណសិយំ វិហរន្តិ ឥសិបតនេ មិគទាយេ។ អថ ខោ អាយស្មា មហាកោដ្ឋិកោ សាយន្ហសមយំ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោ យេនាយស្មា សារិបុត្តោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មតា សារិបុត្តេន សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា មហាកោដ្ឋិកោ អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘កិំ នុ ខោ, អាវុសោ សារិបុត្ត, សយំកតំ ជរាមរណំ, បរំកតំ ជរាមរណំ, សយំកតញ្ច បរំកតញ្ច ជរាមរណំ, ឧទាហុ អសយំការំ អបរំការំ អធិច្ចសមុប្បន្នំ ជរាមរណ’’ន្តិ? ‘‘ន ខោ, អាវុសោ កោដ្ឋិក, សយំកតំ ជរាមរណំ, ន បរំកតំ ជរាមរណំ, ន សយំកតញ្ច បរំកតញ្ច ជរាមរណំ, នាបិ អសយំការំ អបរំការំ អធិច្ចសមុប្បន្នំ ជរាមរណំ។ អបិ ច, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណ’’ន្តិ។
67. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto āyasmā ca mahākoṭṭhiko 2 bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sayaṃkataṃ jarāmaraṇaṃ, paraṃkataṃ jarāmaraṇaṃ, sayaṃkatañca paraṃkatañca jarāmaraṇaṃ, udāhu asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ jarāmaraṇa’’nti? ‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ jarāmaraṇaṃ, na paraṃkataṃ jarāmaraṇaṃ, na sayaṃkatañca paraṃkatañca jarāmaraṇaṃ, nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ jarāmaraṇaṃ. Api ca, jātipaccayā jarāmaraṇa’’nti.
‘‘កិំ នុ ខោ, អាវុសោ សារិបុត្ត, សយំកតា ជាតិ, បរំកតា ជាតិ, សយំកតា ច បរំកតា ច ជាតិ, ឧទាហុ អសយំការា អបរំការា អធិច្ចសមុប្បន្នា ជាតី’’តិ? ‘‘ន ខោ, អាវុសោ កោដ្ឋិក, សយំកតា ជាតិ, ន បរំកតា ជាតិ, ន សយំកតា ច បរំកតា ច ជាតិ, នាបិ អសយំការា អបរំការា អធិច្ចសមុប្បន្នា ជាតិ។ អបិ ច, ភវបច្ចយា ជាតី’’តិ។
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sayaṃkatā jāti, paraṃkatā jāti, sayaṃkatā ca paraṃkatā ca jāti, udāhu asayaṃkārā aparaṃkārā adhiccasamuppannā jātī’’ti? ‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, sayaṃkatā jāti, na paraṃkatā jāti, na sayaṃkatā ca paraṃkatā ca jāti, nāpi asayaṃkārā aparaṃkārā adhiccasamuppannā jāti. Api ca, bhavapaccayā jātī’’ti.
‘‘កិំ នុ ខោ, អាវុសោ សារិបុត្ត, សយំកតោ ភវោ…បេ.… សយំកតំ ឧបាទានំ… សយំកតា តណ្ហា… សយំកតា វេទនា… សយំកតោ ផស្សោ… សយំកតំ សឡាយតនំ… សយំកតំ នាមរូបំ, បរំកតំ នាមរូបំ, សយំកតញ្ច បរំកតញ្ច នាមរូបំ, ឧទាហុ អសយំការំ អបរំការំ អធិច្ចសមុប្បន្នំ នាមរូប’’ន្តិ ? ‘‘ន ខោ, អាវុសោ កោដ្ឋិក, សយំកតំ នាមរូបំ, ន បរំកតំ នាមរូបំ, ន សយំកតញ្ច បរំកតញ្ច នាមរូបំ, នាបិ អសយំការំ អបរំការំ, អធិច្ចសមុប្បន្នំ នាមរូបំ។ អបិ ច, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូប’’ន្តិ។
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sayaṃkato bhavo…pe… sayaṃkataṃ upādānaṃ… sayaṃkatā taṇhā… sayaṃkatā vedanā… sayaṃkato phasso… sayaṃkataṃ saḷāyatanaṃ… sayaṃkataṃ nāmarūpaṃ, paraṃkataṃ nāmarūpaṃ, sayaṃkatañca paraṃkatañca nāmarūpaṃ, udāhu asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ nāmarūpa’’nti ? ‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ nāmarūpaṃ, na paraṃkataṃ nāmarūpaṃ, na sayaṃkatañca paraṃkatañca nāmarūpaṃ, nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ, adhiccasamuppannaṃ nāmarūpaṃ. Api ca, viññāṇapaccayā nāmarūpa’’nti.
‘‘កិំ នុ ខោ, អាវុសោ សារិបុត្ត, សយង្កតំ វិញ្ញាណំ, បរង្កតំ វិញ្ញាណំ, សយំកតញ្ច បរំកតញ្ច វិញ្ញាណំ, ឧទាហុ អសយំការំ អបរំការំ អធិច្ចសមុប្បន្នំ វិញ្ញាណ’’ន្តិ? ‘‘ន ខោ, អាវុសោ កោដ្ឋិក, សយំកតំ វិញ្ញាណំ, ន បរំកតំ វិញ្ញាណំ ន សយំកតញ្ច បរំកតញ្ច វិញ្ញាណំ, នាបិ អសយំការំ អបរំការំ អធិច្ចសមុប្បន្នំ វិញ្ញាណំ។ អបិ ច, នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណ’’ន្តិ។
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sayaṅkataṃ viññāṇaṃ, paraṅkataṃ viññāṇaṃ, sayaṃkatañca paraṃkatañca viññāṇaṃ, udāhu asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ viññāṇa’’nti? ‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ viññāṇaṃ, na paraṃkataṃ viññāṇaṃ na sayaṃkatañca paraṃkatañca viññāṇaṃ, nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ. Api ca, nāmarūpapaccayā viññāṇa’’nti.
‘‘ឥទានេវ ខោ មយំ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស ភាសិតំ ឯវំ អាជានាម – ‘ន ខ្វាវុសោ កោដ្ឋិក, សយំកតំ នាមរូបំ, ន បរំកតំ នាមរូបំ, ន សយំកតញ្ច បរំកតញ្ច នាមរូបំ, នាបិ អសយំការំ អបរំការំ អធិច្ចសមុប្បន្នំ នាមរូបំ។ អបិ ច, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូប’’’ន្តិ។
‘‘Idāneva kho mayaṃ āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ evaṃ ājānāma – ‘na khvāvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ nāmarūpaṃ, na paraṃkataṃ nāmarūpaṃ, na sayaṃkatañca paraṃkatañca nāmarūpaṃ, nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ nāmarūpaṃ. Api ca, viññāṇapaccayā nāmarūpa’’’nti.
‘‘ឥទានេវ ច បន មយំ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស ភាសិតំ ឯវំ អាជានាម – ‘ន ខ្វាវុសោ កោដ្ឋិក, សយំកតំ វិញ្ញាណំ, ន បរំកតំ វិញ្ញាណំ, ន សយំកតញ្ច បរំកតញ្ច វិញ្ញាណំ , នាបិ អសយំការំ អបរំការំ អធិច្ចសមុប្បន្នំ វិញ្ញាណំ។ អបិ ច, នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណ’’’ន្តិ។
‘‘Idāneva ca pana mayaṃ āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ evaṃ ājānāma – ‘na khvāvuso koṭṭhika, sayaṃkataṃ viññāṇaṃ, na paraṃkataṃ viññāṇaṃ, na sayaṃkatañca paraṃkatañca viññāṇaṃ , nāpi asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ. Api ca, nāmarūpapaccayā viññāṇa’’’nti.
‘‘យថា កថំ បនាវុសោ សារិបុត្ត, ឥមស្ស ភាសិតស្ស អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ’’តិ? ‘‘តេនហាវុសោ, ឧបមំ តេ ករិស្សាមិ។ ឧបមាយបិធេកច្ចេ វិញ្ញូ បុរិសា ភាសិតស្ស អត្ថំ ជានន្តិ។ សេយ្យថាបិ, អាវុសោ, ទ្វេ នឡកលាបិយោ អញ្ញមញ្ញំ និស្សាយ តិដ្ឋេយ្យុំ។ ឯវមេវ ខោ, អាវុសោ, នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណំ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ; នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ; សឡាយតនបច្ចយា ផស្សោ…បេ.… ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។ តាសំ ចេ, អាវុសោ , នឡកលាបីនំ ឯកំ អាកឌ្ឍេយ្យ, ឯកា បបតេយ្យ; អបរំ ចេ អាកឌ្ឍេយ្យ, អបរា បបតេយ្យ។ ឯវមេវ ខោ, អាវុសោ, នាមរូបនិរោធា វិញ្ញាណនិរោធោ; វិញ្ញាណនិរោធា នាមរូបនិរោធោ; នាមរូបនិរោធា សឡាយតននិរោធោ; សឡាយតននិរោធា ផស្សនិរោធោ…បេ.… ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស និរោធោ ហោតី’’តិ។ ‘‘អច្ឆរិយំ , អាវុសោ សារិបុត្ត; អព្ភុតំ, អាវុសោ សារិបុត្ត! យាវសុភាសិតំ ចិទំ អាយស្មតា សារិបុត្តេន។ ឥទញ្ច បន មយំ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស ភាសិតំ ឥមេហិ ឆត្តិំសាយ វត្ថូហិ អនុមោទាម – ‘ជរាមរណស្ស ចេ, អាវុសោ, ភិក្ខុ និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ ធម្មំ ទេសេតិ, ធម្មកថិកោ ភិក្ខូតិ អលំ វចនាយ។ ជរាមរណស្ស ចេ, អាវុសោ, ភិក្ខុ និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ, ធម្មានុធម្មប្បដិបន្នោ ភិក្ខូតិ អលំ វចនាយ។ ជរាមរណស្ស ចេ, អាវុសោ, ភិក្ខុ និព្ពិទា វិរាគា និរោធា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ, ទិដ្ឋធម្មនិព្ពានប្បត្តោ ភិក្ខូតិ អលំ វចនាយ។ ជាតិយា ចេ… ភវស្ស ចេ… ឧបាទានស្ស ចេ… តណ្ហាយ ចេ… វេទនាយ ចេ… ផស្សស្ស ចេ… សឡាយតនស្ស ចេ… នាមរូបស្ស ចេ… វិញ្ញាណស្ស ចេ… សង្ខារានំ ចេ… អវិជ្ជាយ ចេ, អាវុសោ, ភិក្ខុ និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ ធម្មំ ទេសេតិ, ធម្មកថិកោ ភិក្ខូតិ អលំ វចនាយ។ អវិជ្ជាយ ចេ, អាវុសោ, ភិក្ខុ និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ, ធម្មានុធម្មប្បដិបន្នោ ភិក្ខូតិ អលំ វចនាយ ។ អវិជ្ជាយ ចេ, អាវុសោ, ភិក្ខុ និព្ពិទា វិរាគា និរោធា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ, ទិដ្ឋធម្មនិព្ពានប្បត្តោ ភិក្ខូតិ អលំ វចនាយា’’’តិ។ សត្តមំ។
‘‘Yathā kathaṃ panāvuso sāriputta, imassa bhāsitassa attho daṭṭhabbo’’ti? ‘‘Tenahāvuso, upamaṃ te karissāmi. Upamāyapidhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ jānanti. Seyyathāpi, āvuso, dve naḷakalāpiyo aññamaññaṃ nissāya tiṭṭheyyuṃ. Evameva kho, āvuso, nāmarūpapaccayā viññāṇaṃ; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ; saḷāyatanapaccayā phasso…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tāsaṃ ce, āvuso , naḷakalāpīnaṃ ekaṃ ākaḍḍheyya, ekā papateyya; aparaṃ ce ākaḍḍheyya, aparā papateyya. Evameva kho, āvuso, nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho; viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho; nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho; saḷāyatananirodhā phassanirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti. ‘‘Acchariyaṃ , āvuso sāriputta; abbhutaṃ, āvuso sāriputta! Yāvasubhāsitaṃ cidaṃ āyasmatā sāriputtena. Idañca pana mayaṃ āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ imehi chattiṃsāya vatthūhi anumodāma – ‘jarāmaraṇassa ce, āvuso, bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṃ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṃ vacanāya. Jarāmaraṇassa ce, āvuso, bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammappaṭipanno bhikkhūti alaṃ vacanāya. Jarāmaraṇassa ce, āvuso, bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbānappatto bhikkhūti alaṃ vacanāya. Jātiyā ce… bhavassa ce… upādānassa ce… taṇhāya ce… vedanāya ce… phassassa ce… saḷāyatanassa ce… nāmarūpassa ce… viññāṇassa ce… saṅkhārānaṃ ce… avijjāya ce, āvuso, bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṃ deseti, dhammakathiko bhikkhūti alaṃ vacanāya. Avijjāya ce, āvuso, bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, dhammānudhammappaṭipanno bhikkhūti alaṃ vacanāya . Avijjāya ce, āvuso, bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti, diṭṭhadhammanibbānappatto bhikkhūti alaṃ vacanāyā’’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៧. នឡកលាបីសុត្តវណ្ណនា • 7. Naḷakalāpīsuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៧. នឡកលាបីសុត្តវណ្ណនា • 7. Naḷakalāpīsuttavaṇṇanā
