| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
८. नामरूपपटिसन्दहनपञ्हो
8. Nāmarūpapaṭisandahanapañho
८. राजा आह ‘‘भन्ते नागसेन, यं पनेतं ब्रूसि ‘नामरूप’न्ति, तत्थ कतमं नामं, कतमं रूप’’न्ति। ‘‘यं तत्थ, महाराज, ओळारिकं, एतं रूपं, ये तत्थ सुखुमा चित्तचेतसिका धम्मा, एतं नाम’’न्ति। ‘‘भन्ते नागसेन, केन कारणेन नामं येव न पटिसन्दहति, रूपं येव वा’’ति? ‘‘अञ्ञमञ्ञूपनिस्सिता, महाराज, एते धम्मा एकतोव उप्पज्जन्ती’’ति।
8. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘nāmarūpa’nti, tattha katamaṃ nāmaṃ, katamaṃ rūpa’’nti. ‘‘Yaṃ tattha, mahārāja, oḷārikaṃ, etaṃ rūpaṃ, ye tattha sukhumā cittacetasikā dhammā, etaṃ nāma’’nti. ‘‘Bhante nāgasena, kena kāraṇena nāmaṃ yeva na paṭisandahati, rūpaṃ yeva vā’’ti? ‘‘Aññamaññūpanissitā, mahārāja, ete dhammā ekatova uppajjantī’’ti.
‘‘ओपम्मं करोही’’ति। ‘‘यथा, महाराज, कुक्कुटिया कललं न भवेय्य, अण्डम्पि न भवेय्य, यञ्च तत्थ कललं, यञ्च अण्डं, उभोपेते अञ्ञमञ्ञूपनिस्सिता, एकतोव नेसं उप्पत्ति होति। एवमेव खो, महाराज, यदि तत्थ नामं न भवेय्य, रूपम्पि न भवेय्य, यञ्चेव तत्थ नामं, यञ्चेव रूपं, उभोपेते अञ्ञमञ्ञूपनिस्सिता, एकतोव नेसं उप्पत्ति होति। एवमेतं दीघमद्धानं सन्धावित’’न्ति।
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kukkuṭiyā kalalaṃ na bhaveyya, aṇḍampi na bhaveyya, yañca tattha kalalaṃ, yañca aṇḍaṃ, ubhopete aññamaññūpanissitā, ekatova nesaṃ uppatti hoti. Evameva kho, mahārāja, yadi tattha nāmaṃ na bhaveyya, rūpampi na bhaveyya, yañceva tattha nāmaṃ, yañceva rūpaṃ, ubhopete aññamaññūpanissitā, ekatova nesaṃ uppatti hoti. Evametaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvita’’nti.
‘‘कल्लोसि, भन्ते नागसेना’’ति।
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
नामरूपपटिसन्दहनपञ्हो अट्ठमो।
Nāmarūpapaṭisandahanapañho aṭṭhamo.
