Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పటిసమ్భిదామగ్గ-అట్ఠకథా • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ౬. ఞాణరాసిఛక్కనిద్దేసవణ్ణనా

    6. Ñāṇarāsichakkaniddesavaṇṇanā

    ౧౮౩. ఇదాని ఛహి రాసీహి ఉద్దిట్ఠఞాణేసు చతువీసతిసమాధిఞాణనిద్దేసే తావ కాయానుపస్సనాదీనం తిణ్ణం చతుక్కానం వసేన ద్వాదసన్నం వత్థూనం ఏకేకస్మిం అస్సాసవసేన ఏకో , పస్సాసవసేన ఏకోతి ద్వే ద్వే సమాధీతి ద్వాదససు వత్థూసు చతువీసతి సమాధయో హోన్తి. ఝానక్ఖణే తేహి సమ్పయుత్తాని చతువీసతిసమాధివసేన ఞాణాని.

    183. Idāni chahi rāsīhi uddiṭṭhañāṇesu catuvīsatisamādhiñāṇaniddese tāva kāyānupassanādīnaṃ tiṇṇaṃ catukkānaṃ vasena dvādasannaṃ vatthūnaṃ ekekasmiṃ assāsavasena eko , passāsavasena ekoti dve dve samādhīti dvādasasu vatthūsu catuvīsati samādhayo honti. Jhānakkhaṇe tehi sampayuttāni catuvīsatisamādhivasena ñāṇāni.

    ద్వాసత్తతివిపస్సనాఞాణనిద్దేసే దీఘం అస్సాసాతి ‘‘దీఘ’’న్తివుత్తఅస్సాసతో. కిం వుత్తం హోతి? దీఘం అస్సాసహేతు ఝానం పటిలభిత్వా సమాహితేన చిత్తేన విపస్సనాక్ఖణే అనిచ్చతో అనుపస్సనట్ఠేన విపస్సనాతి వుత్తం హోతి. ఏస నయో ఉత్తరత్రాపి. తేసంయేవ ద్వాదసన్నం వత్థూనం ఏకేకస్మిం అస్సాసవసేన తిస్సో, పస్సాసవసేన తిస్సోతి ఛ ఛ అనుపస్సనాతి ద్వాదససు వత్థూసు ద్వాసత్తతి అనుపస్సనా హోన్తి. తా ఏవ ద్వాసత్తతి అనుపస్సనా ద్వాసత్తతివిపస్సనావసేన ఞాణాని.

    Dvāsattativipassanāñāṇaniddese dīghaṃ assāsāti ‘‘dīgha’’ntivuttaassāsato. Kiṃ vuttaṃ hoti? Dīghaṃ assāsahetu jhānaṃ paṭilabhitvā samāhitena cittena vipassanākkhaṇe aniccato anupassanaṭṭhena vipassanāti vuttaṃ hoti. Esa nayo uttaratrāpi. Tesaṃyeva dvādasannaṃ vatthūnaṃ ekekasmiṃ assāsavasena tisso, passāsavasena tissoti cha cha anupassanāti dvādasasu vatthūsu dvāsattati anupassanā honti. Tā eva dvāsattati anupassanā dvāsattativipassanāvasena ñāṇāni.

    నిబ్బిదాఞాణనిద్దేసే అనిచ్చానుపస్సీ అస్ససన్తి అనిచ్చానుపస్సీ హుత్వా అస్ససన్తో, అనిచ్చానుపస్సీ హుత్వా వత్తేన్తోతి అత్థో. ‘‘అస్సస’’న్తి చ ఇదం వచనం హేతుఅత్థే దట్ఠబ్బం. యథాభూతం జానాతి పస్సతీతి నిబ్బిదాఞాణన్తి కలాపసమ్మసనతో పట్ఠాయ యావ భఙ్గానుపస్సనా పవత్తవిపస్సనాఞాణేన సఙ్ఖారానం యథాసభావం జానాతి, చక్ఖునా దిట్ఠమివ చ తేనేవ ఞాణచక్ఖునా పస్సతి. తస్మా నిబ్బిదాఞాణం నామాతి అత్థో, సఙ్ఖారేసు నిబ్బిన్దఞాణం నామాతి వుత్తం హోతి. ఉపరి భయతూపట్ఠానాదీనం ముఞ్చితుకమ్యతాదీనఞ్చ ఞాణానం విసుం ఆగతత్తా ఇధ యథావుత్తానేవ విపస్సనాఞాణాని నిబ్బిదాఞాణానీతి వేదితబ్బాని.

    Nibbidāñāṇaniddese aniccānupassī assasanti aniccānupassī hutvā assasanto, aniccānupassī hutvā vattentoti attho. ‘‘Assasa’’nti ca idaṃ vacanaṃ hetuatthe daṭṭhabbaṃ. Yathābhūtaṃ jānāti passatīti nibbidāñāṇanti kalāpasammasanato paṭṭhāya yāva bhaṅgānupassanā pavattavipassanāñāṇena saṅkhārānaṃ yathāsabhāvaṃ jānāti, cakkhunā diṭṭhamiva ca teneva ñāṇacakkhunā passati. Tasmā nibbidāñāṇaṃ nāmāti attho, saṅkhāresu nibbindañāṇaṃ nāmāti vuttaṃ hoti. Upari bhayatūpaṭṭhānādīnaṃ muñcitukamyatādīnañca ñāṇānaṃ visuṃ āgatattā idha yathāvuttāneva vipassanāñāṇāni nibbidāñāṇānīti veditabbāni.

    నిబ్బిదానులోమఞాణనిద్దేసే అనిచ్చానుపస్సీ అస్ససన్తి అనిచ్చానుపస్సినో అస్ససన్తస్స. సామిఅత్థే పచ్చత్తవచనం. భయతుపట్ఠానే పఞ్ఞాతివచనేనేవ భయతుపట్ఠానఆదీనవానుపస్సనానిబ్బిదానుపస్సనాఞాణాని వుత్తాని హోన్తి తిణ్ణం ఏకలక్ఖణత్తా. ఇమాని తీణి ఞాణాని అనన్తరా వుత్తానం నిబ్బిదాఞాణానం అనుకూలభావేన అనులోమతో నిబ్బిదానులోమఞాణానీతి వుత్తాని.

    Nibbidānulomañāṇaniddese aniccānupassī assasanti aniccānupassino assasantassa. Sāmiatthe paccattavacanaṃ. Bhayatupaṭṭhāne paññātivacaneneva bhayatupaṭṭhānaādīnavānupassanānibbidānupassanāñāṇāni vuttāni honti tiṇṇaṃ ekalakkhaṇattā. Imāni tīṇi ñāṇāni anantarā vuttānaṃ nibbidāñāṇānaṃ anukūlabhāvena anulomato nibbidānulomañāṇānīti vuttāni.

    నిబ్బిదాపటిప్పస్సద్ధిఞాణనిద్దేసే అనిచ్చానుపస్సీ అస్ససన్తి అనన్తరసదిసమేవ. పటిసఙ్ఖా సన్తిట్ఠనా పఞ్ఞాతివచనేనేవ ముఞ్చితుకమ్యతాపటిసఙ్ఖానుపస్సనాసఙ్ఖారుపేక్ఖాఞాణాని వుత్తాని హోన్తి తిణ్ణం ఏకలక్ఖణత్తా. ‘‘పటిసఙ్ఖా సన్తిట్ఠనా’’తివచనేనేవ అనులోమఞాణమగ్గఞాణానిపి గహితాని హోన్తి . సఙ్ఖారుపేక్ఖాఞాణఅనులోమఞాణానిపి హి నిబ్బిదాయ సిఖాప్పత్తత్తా నిబ్బిదాజననబ్యాపారప్పహానేన నిబ్బిదాపటిప్పస్సద్ధిఞాణాని నామ హోన్తి. మగ్గఞాణం పన నిబ్బిదాపటిప్పస్సద్ధన్తే ఉప్పజ్జనతో నిబ్బిదాపటిప్పస్సద్ధిఞాణం నామ హోతీతి అతివియ యుజ్జతీతి. నిబ్బిదానులోమఞాణేసు వియ ఆదిభూతం ముఞ్చితుకమ్యతాఞాణం అగ్గహేత్వా ‘‘పటిసఙ్ఖా సన్తిట్ఠనా’’తి అన్తే ఞాణద్వయగ్గహణం మగ్గఞాణసఙ్గహణత్థం. ముఞ్చితుకమ్యతాతి హి వుత్తే అనులోమఞాణం సఙ్గయ్హతి, న మగ్గఞాణం. మగ్గఞాణఞ్హి ముఞ్చితుకమ్యతా నామ న హోతి, కిచ్చసిద్ధియం సన్తిట్ఠనతో పన సన్తిట్ఠనా నామ హోతి. అట్ఠకథాయమ్పి చ ‘‘ఫుసనాతి అప్పనా’’తి వుత్తం. ఇదఞ్చ మగ్గఞాణం నిబ్బానే అప్పనాతి కత్వా సన్తిట్ఠనా నామ హోతీతి ‘‘సన్తిట్ఠనా’’తివచనేన మగ్గఞాణమ్పి సఙ్గయ్హతి. నిబ్బిదానులోమఞాణానిపి అత్థతో నిబ్బిదాఞాణానేవ హోన్తీతి తానిపి నిబ్బిదాఞాణేహి సఙ్గహేత్వా నిబ్బిదాపటిప్పస్సద్ధిఞాణానీతి నిబ్బిదాగహణమేవ కతం, న నిబ్బిదానులోమగ్గహణం. తీసుపి చేతేసు ఞాణట్ఠకనిద్దేసేసు చతుత్థస్స ధమ్మానుపస్సనాచతుక్కస్స వసేన వుత్తానం చతున్నం వత్థూనం ఏకేకస్మిం అస్సాసవసేన ఏకం, పస్సాసవసేన ఏకన్తి ద్వే ద్వే ఞాణానీతి చతూసు వత్థూసు అట్ఠ ఞాణాని హోన్తి.

    Nibbidāpaṭippassaddhiñāṇaniddese aniccānupassī assasanti anantarasadisameva. Paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññātivacaneneva muñcitukamyatāpaṭisaṅkhānupassanāsaṅkhārupekkhāñāṇāni vuttāni honti tiṇṇaṃ ekalakkhaṇattā. ‘‘Paṭisaṅkhā santiṭṭhanā’’tivacaneneva anulomañāṇamaggañāṇānipi gahitāni honti . Saṅkhārupekkhāñāṇaanulomañāṇānipi hi nibbidāya sikhāppattattā nibbidājananabyāpārappahānena nibbidāpaṭippassaddhiñāṇāni nāma honti. Maggañāṇaṃ pana nibbidāpaṭippassaddhante uppajjanato nibbidāpaṭippassaddhiñāṇaṃ nāma hotīti ativiya yujjatīti. Nibbidānulomañāṇesu viya ādibhūtaṃ muñcitukamyatāñāṇaṃ aggahetvā ‘‘paṭisaṅkhā santiṭṭhanā’’ti ante ñāṇadvayaggahaṇaṃ maggañāṇasaṅgahaṇatthaṃ. Muñcitukamyatāti hi vutte anulomañāṇaṃ saṅgayhati, na maggañāṇaṃ. Maggañāṇañhi muñcitukamyatā nāma na hoti, kiccasiddhiyaṃ santiṭṭhanato pana santiṭṭhanā nāma hoti. Aṭṭhakathāyampi ca ‘‘phusanāti appanā’’ti vuttaṃ. Idañca maggañāṇaṃ nibbāne appanāti katvā santiṭṭhanā nāma hotīti ‘‘santiṭṭhanā’’tivacanena maggañāṇampi saṅgayhati. Nibbidānulomañāṇānipi atthato nibbidāñāṇāneva hontīti tānipi nibbidāñāṇehi saṅgahetvā nibbidāpaṭippassaddhiñāṇānīti nibbidāgahaṇameva kataṃ, na nibbidānulomaggahaṇaṃ. Tīsupi cetesu ñāṇaṭṭhakaniddesesu catutthassa dhammānupassanācatukkassa vasena vuttānaṃ catunnaṃ vatthūnaṃ ekekasmiṃ assāsavasena ekaṃ, passāsavasena ekanti dve dve ñāṇānīti catūsu vatthūsu aṭṭha ñāṇāni honti.

    విముత్తిసుఖఞాణనిద్దేసే పహీనత్తాతి పహానం దస్సేత్వా తస్స పహానస్స సముచ్ఛేదప్పహానత్తం దస్సేన్తో సముచ్ఛిన్నత్తాతి ఆహ. విముత్తిసుఖే ఞాణన్తి ఫలవిముత్తిసుఖసమ్పయుత్తఞాణఞ్చ ఫలవిముత్తిసుఖారమ్మణపచ్చవేక్ఖణఞాణఞ్చ. అనుసయవత్థుస్స కిలేసస్స పహానేన పరియుట్ఠానదుచ్చరితవత్థుప్పహానం హోతీతి దస్సనత్థం పున అనుసయానం పహానం వుత్తం. ఏకవీసతిఫలఞాణం సన్ధాయ పహీనకిలేసగణనాయపి ఞాణగణనా కతా హోతి, పచ్చవేక్ఖణఞాణఞ్చ సన్ధాయ పహీనకిలేసపచ్చవేక్ఖణగణనాయ ఫలపచ్చవేక్ఖణఞాణగణనా కతా హోతీతి.

    Vimuttisukhañāṇaniddese pahīnattāti pahānaṃ dassetvā tassa pahānassa samucchedappahānattaṃ dassento samucchinnattāti āha. Vimuttisukhe ñāṇanti phalavimuttisukhasampayuttañāṇañca phalavimuttisukhārammaṇapaccavekkhaṇañāṇañca. Anusayavatthussa kilesassa pahānena pariyuṭṭhānaduccaritavatthuppahānaṃ hotīti dassanatthaṃ puna anusayānaṃ pahānaṃ vuttaṃ. Ekavīsatiphalañāṇaṃ sandhāya pahīnakilesagaṇanāyapi ñāṇagaṇanā katā hoti, paccavekkhaṇañāṇañca sandhāya pahīnakilesapaccavekkhaṇagaṇanāya phalapaccavekkhaṇañāṇagaṇanā katā hotīti.

    ఞాణరాసిఛక్కనిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Ñāṇarāsichakkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    సద్ధమ్మప్పకాసినియా పటిసమ్భిదామగ్గట్ఠకథాయ

    Saddhammappakāsiniyā paṭisambhidāmaggaṭṭhakathāya

    ఆనాపానస్సతికథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Ānāpānassatikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పటిసమ్భిదామగ్గపాళి • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ౬. ఞాణరాసిఛక్కనిద్దేసో • 6. Ñāṇarāsichakkaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact